1. Yakobo yelaka na dibuta ya nki mutindu?

 YAKOBO vandaka mpangi ya Yezu mpi bo yelaka na dibuta yina vandaka ngolo mingi na kimpeve. * Bibuti na bo Yozefi mpi Maria vandaka kuzola Yehowa mingi kibeni, mpi bo vandaka kusala yonso sambu na kusambila yandi. Yakobo vandaka diaka ti dibaku ya nkaka ya mbote. Yaya na yandi Yezu vandaka Mesia ya lusilu. Yakobo vandaka kibeni ti dibaku ya nene ya kubutuka na dibuta ya mutindu yai.

2. Sambu na nki yo lombaka nde Yakobo kundimina yaya na yandi?

² Yakobo vandaka ti bikuma mingi ya kundimina yaya na yandi. (Mat. 13:55) Mu mbandu, ntangu Yezu vandaka ti bamvula 12, yandi zabaka Masonuku mbote mpi yandi yitukisaka mingi balongi na Yeruzalemi. (Luka 2:46, 47) Mbala ya nkaka Yakobo vandaka kusala kisalu ya mabaya ti Yezu. Kana yo kele mutindu yina, yandi zabaka Yezu mbote kibeni. Mbala mingi mpangi Nathan Knorr vandaka kutuba nde: “Kana nge ke sala ti muntu, nge ta zaba yandi mbote.” * Ntembe kele ve nde, Yakobo vandaka kumona mpi mutindu “Yezu landaka kuyela na mayele mpi na nitu mpi Nzambi ti bantu vandaka kundima yandi.” (Luka 2:52) Yo lenda pusa beto na kuyindula nde Yakobo vandaka na kati ya bantu ya ntete yina kumaka balongoki ya Yezu. Kansi yo vandaka ve mpidina.

3. Inki Yakobo salaka ntangu Yezu yantikaka kulonga nsangu ya mbote?

³ Ntangu Yezu yantikaka kulonga nsangu ya mbote awa na ntoto, Yakobo kumaka ve longoki na yandi. (Yoane 7:3-5) Mbala ya nkaka, Yakobo mpi vandaka na kati ya bampangi ya Yezu yina yindulaka  nde yandi “me bela kilawu.” (Marko 3:21) Diaka, ata verse mosi ve ke monisa nde Yakobo vandaka ti mama na bo Maria ntangu bo vandaka kufwa Yezu na nti ya mpasi.—Yoane 19:25-27.

4. Inki malongi beto ta tadila?

⁴ Kansi na nima, Yakobo ndiminaka Yezu mpi yandi kumaka nkuluntu yina bantu vandaka kuzitisa na dibundu ya Bukristu. Na disolo yai, beto ta tadila malongi zole yina beto ke baka na Yakobo: (1) Sambu na nki beto fwete vanda bantu ya kudikulumusa? Mpi (2) inki beto fwete sala sambu na kuvanda balongi ya mbote?

5. Inki Yakobo salaka ntangu Yezu kutanaka ti yandi na nima ya lufutumuku na yandi?

⁵ Inki ntangu Yakobo kumaka mpenza longoki ya Yezu? Ntangu Yezu futumukaka, “yandi monikaka na Yakobo na nima na bantumwa yonso.” (1 Bak. 15:7) Na nima ya kukutana ti Yezu, luzingu ya Yakobo sobaka. Yandi kumaka longoki ya Yezu. Yandi vandaka mpi na kati ya bantumwa yina vandaka kuvingila mpeve santu na shambre mosi ya zulu na Yeruzalemi. (Bis. 1:13, 14) Na nima, Yakobo vandaka ti dibaku ya nene ya kusala na nto-kimvuka ya mvu-nkama ya ntete. (Bis. 15:6, 13-22; Bag. 2:9) Diaka, na ntwala ya mvula 62 ya ntangu na beto, mpeve santu sadisaka yandi na kusonikila Bakristu yina bo me tulaka mafuta mukanda. Mukanda yango ke sadisa beto mpi bubu yai, yo vanda beto kele ti kivuvu ya kuzinga na zulu to na ntoto. (Yak. 1:1) Joseph, Muyuda mosi yina longukaka mambu ya ntama na mvu-nkama ya ntete tubaka nde nganga-nzambi ya nene ya Bayuda, Ananias muntu pesaka nswa nde bo fwa Yakobo. Yakobo kangamaka kaka na Yehowa tii na nsuka ya luzingu na yandi awa na ntoto.

6. Inki ke monisa nde Yakobo vandaka ve bonso bamfumu ya mabundu ya bilumbu na yandi?

⁶ Yakobo vandaka muntu ya kudikulumusa. Inki mutindu beto me zaba yo? Mutindu Yakobo tadilaka Yezu me swaswana kibeni ti mutindu bamfumu mingi ya mabundu tadilaka yandi. Ntangu Yakobo monaka mambu yina monisaka pwelele nde Yezu kele Mwana ya Nzambi, yandi ndimaka yo na kudikulumusa yonso. Kansi bamfumu ya banganga-nzambi yina vandaka na Yeruzalemi ndimaka yo ve. Mu mbandu, bo zabaka mbote nde Yezu futumunaka Lazare. Kansi bo ndimaka ve nde Yehowa muntu tindaka Yezu. Yo yina bo sosaka kufwa Yezu mpi Lazare. (Yoa. 11:53; 12:9-11) Na nima, ntangu Yezu futumukaka, bo salaka yonso sambu na kubumbila yo bantu. (Mat. 28:11-15) Bamfumu yina ya mabundu vandaka lulendo. Yo yina, bo ndiminaka ve Mesia.

7. Sambu na nki beto fwete vanda ve bantu ya lulendo?

 ⁷ Dilongi yina beto ke baka: Beto fwete vanda ve lulendo, mpi beto fwete ndima nde Yehowa kulonga beto. Maladi mosi lenda sala nde ntima ya muntu kusala diaka ve mbote. Mutindu mosi mpi lulendo lenda sala nde beto lemfuka ve na mambu yina Yehowa ke songa beto. Bafarize vandaka lulendo. Yo yina, bo buyaka kundima mambu yina monisaka pwelele nde Yezu vandaka ti mpeve ya Nzambi mpi nde yandi kele Mwana ya Nzambi. (Yoa. 12:37-40) Lulendo na bo yina kangaka bo nzila ya kubaka luzingu ya mvula na mvula. (Mat. 23:13, 33) Beto fwete bika nde Ndinga ya Nzambi mpi mpeve santu na yandi kulanda kusoba kimuntu na beto, bangindu na beto mpi yo sadisa beto ntangu beto ke baka balukanu. (Yak. 3:17) Yakobo vandaka muntu ya kudikulumusa. Yo yina, yandi ndimaka nde Yehowa kulonga yandi. Diaka, mutindu beto ta mona yo, kikalulu na yandi ya kudikulumusa sadisaka yandi mpi na kukuma longi ya mbote.

8. Inki ta sadisa beto na kukuma balongi ya mbote?

⁸ Yakobo longukaka ve mingi. Ntembe kele ve nde, na bilumbu na yandi bamfumu ya mabundu vandaka kutadila yandi mutindu bo vandaka kutadila ntumwa Piere mpi ntumwa Yoane. Bo vandaka kumona bo bonso “bantu yina me longukaka ve mpi ya mpamba-mpamba.” (Bis. 4:13) Kansi Yakobo kumaka longi ya mbote. Mambu yina Biblia ke tuba na mukanda yina kele ti zina na yandi ke monisa yo pwelele. Mbala ya nkaka, beto me longukaka ve mingi bonso Yakobo. Ata mpidina, mpeve santu ya Yehowa mpi formasio ya mbote yina organizasio na yandi ke pesaka ta sadisa beto na kukuma mpi balongi ya mbote. Beto tala mutindu Yakobo vandaka kulonga mpi beto tala malongi yina beto lenda baka.

9. Inki mutindu Yakobo vandaka kulonga?

⁹ Yakobo vandaka ve kusadila bangogo ya mpasi mpi yandi vandaka kutendula mambu na mutindu ya pete. Yo sadisaka bantu yina yandi vandaka kulonga na kuzaba mambu yina bo fwete sala mpi mutindu bo fwete sala yo. Mu mbandu yandi sadilaka bangogo ya pete ntangu yandi longaka Bakristu nde, bo fwete kudiyangisa ve mingi ntangu bo ke niokwama. Yandi sonikaka nde: “Bantu yina ke kangaka ntima na bampasi, beto ke bingaka bo bantu ya kiese. Beno me waka nsangu ya kukanga-ntima ya Yobi mpi beno me monaka mutindu Yehowa sukisaka mambu,  nde Yehowa kele kibeni ti lutondo mpi yandi ke wilaka bantu mawa.” (Yak. 5:11) Mambu yina Yakobo vandaka kulonga vandaka kukatuka na Masonuku. Yandi sadilaka Ndinga ya Nzambi sambu na kusadisa bantu yina yandi vandaka kulonga na kubakisa nde, Yehowa ke sakumunaka bantu yina ke kangamaka na yandi mutindu yandi sakumunaka Yobi. Yakobo longaka dilongi yina mbote sambu yandi sadilaka bangogo ya pete mpi yandi tendulaka mambu mbote. Yo sadisaka yandi na kubenda dikebi ya bantu na Yehowa kansi na kimuntu na yandi ve.

10. Inki beto fwete sala sambu na kulanda mbandu ya Yakobo ntangu beto ke longa nsangu ya mbote?

¹⁰ Dilongi yina beto ke baka: Beto fwete sadila bangogo ya pete ntangu beto ke longa mpi mambu yina beto ke longa fwete katuka na Ndinga ya Nzambi. Ntangu beto ke longa bantu, beto fwete sosa ve kumonisa bo nde beto me zaba mambu mingi. Kansi beto fwete monisa bo mambu mingi yina Yehowa me zaba mpi nde Yehowa ke zolaka bo mingi. (Bar. 11:33) Sambu na kusala yo, beto fwete longa kaka mambu yina kele na Biblia. Beto fwete sadisa bo na kuyindula na mudindu bambandu ya Biblia mpi na kubakisa mutindu Yehowa ke yindulaka, mpi mutindu yandi ke waka na kisika ya kusonga bo mambu yina beto zolaka kusala kana yo vandaka beto. Yo ta pusa bo na kusadila mambu yina bo ke longuka sambu na kusepedisa Yehowa kansi ve sambu na kusepedisa beto.

11. Inki bikalulu ya mbi Bakristu ya nkaka vandaka ti yo na bilumbu ya Yakobo mpi nki bandongisila yandi pesaka bo? (Yakobo 5:13-15)

¹¹ Yakobo vandaka ve makambu ngolo. Mukanda yina yandi sonikaka ke monisa pwelele nde yandi zabaka bikalulu ya mbi yina Bakristu ya nkaka vandaka ti yo, mpi yandi songaka bo mambu yina bo fwete sala sambu na kuyambula bikalulu yango. Mu mbandu, Bakristu ya nkaka vandaka ve kusadila nswalu bandongisila yina yandi pesaka bo. (Yak. 1:22) Bankaka vandaka ti kikalulu ya kupona-pona. Bo vandaka ve kusadila bamvwama mambu kiteso mosi ti bansukami. (Yak. 2:1-3) Bankaka diaka vandaka kukuka ve kuyala ludimi na bo. (Yak. 3:8-10) Bakristu yina vandaka ti bikalulu ya mbi kibeni. Kansi Yakobo vandaka kundima nde bo ta soba. Yandi pesaka bo bandongisila na mawete yonso. Kansi yandi songaka bo mambu pwelele mpi yandi songaka Bakristu yina vandaka ti mfunu ya lusadisu na kimpeve, na kukwenda mpi kumona bankuluntu sambu bo sadisa bo.—Tanga Yakobo 5:13-15.

12. Inki beto fwete sala ntangu beto ke sadisa balongoki ya Biblia?

¹² Dilongi yina beto ke baka: Beto fwete vanda ve makambu ngolo mpi beto fwete ndima nde bantu lenda soba. Yo lenda vanda mpasi sambu bantu mingi yina beto ke longukaka Biblia ti bo kusadila bandongisila na yo. (Yak. 4:1-4) Yo lenda baka ntangu mingi sambu bo yambula bikalulu ya mbi mpi bo kuma ti bikalulu ya mbote yina Bakristu fwete vanda ti yo. Beto fwete landa mbandu ya Yakobo. Beto fwete songa balongoki na beto ya Biblia mambu yina yo ke lomba nde bo sala sambu na kusoba. Beto fwete ndima nde bo ta soba. Beto fwete ndima nde Yehowa ta benda bantu ya kudikulumusa pene-pene na yandi mpi yandi ta pesa bo ngolo ya kusoba.—Yak. 4:10.

13. Mutindu Yakobo 3:2 ke monisa yo, inki Yakobo ndimaka?

¹³ Yakobo vandaka kuyindula ve nde yandi vandaka kusala ve bifu. Yandi vandaka ve kuyindula nde yandi vandaka mfunu mingi kuluta Bakristu ya nkaka sambu yandi vandaka mpangi ya Yezu, to sambu yandi vandaka ti mikumba ya nene. Yandi vandaka kubinga Bakristu ya nkaka nde “bampangi na mono ya mono ke zolaka mingi.” (Yak. 1:16, 19; 2:5) Yandi monisaka ve nde yandi vandaka muntu ya kukuka. Yandi kudikotisaka mpi na kati ntangu yandi tubaka nde: “Beto yonso ke bulaka sakuba mbala mingi.”—Tanga Yakobo 3:2.

14. Sambu na nki beto fwete ndima nde beto mpi ke salaka bifu?

 ¹⁴ Dilongi yina beto ke baka: Beto fwete vila ve nde beto yonso kele bantu ya masumu. Beto fwete yindula ve nde beto me luta bantu yina beto ke longaka. Sambu na nki? Sambu kana beto ke monisa longoki na beto nde beto ke salaka ve bifu, yandi lenda lemba nitu mpi kuyindula nde yandi ta kuka ve kuzitisa mbote-mbote bansiku ya Nzambi. Kansi kana beto ke songa yandi na masonga yonso nde yo vandaka ve pete ntangu yonso sambu beto zitisa bansiku ya Nzambi mpi beto songa yandi mutindu Yehowa sadisaka beto na kuyambula bikalulu ya mbi, beto ta sadisa longoki na beto na kumona nde yandi mpi lenda sadila Yehowa.

15. Yakobo vandaka kusadila bambandu ya nki mutindu? (Yakobo 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Yakobo vandaka kusadila bambandu ya me fwana. Ntembe kele ve nde mpeve santu sadisaka yandi. Kansi yandi zabaka mpi mambu mingi na yina me tala kulonga ntangu yandi longukaka bambandu yina yaya na yandi Yezu vandaka kusadila. Bambandu yina Yakobo sadilaka na mukanda na yandi vandaka pete mpi malongi ya bambandu yango vandaka kubasika pwelele.—Tanga Yakobo 3:2-6, 10-12.

16. Sambu na nki beto fwete sadila bambandu ya me fwana?

¹⁶ Dilongi yina beto ke baka: Beto fwete sadila bambandu ya me fwana. Kana beto ke sadila bambandu ya me fwana, bantu ta mona yo na mabanza, bo ta bakisa dilongi mpi bo ta mona mutindu ya kusadila yo. Kana bantu me kanga bambandu na ntu, yo ke sadisaka bo na kuyibuka bakieleka ya mfunu ya Biblia. Yezu vandaka kusadila mbote kibeni bambandu ya me fwana. Beto tadila ntangu yai mbandu mosi ya Yakobo pesaka mpi beto tala sambu na nki yo me fwana.

17. Sambu na nki mbandu yina kele na Yakobo 1:22-25 me fwana kibeni?

¹⁷ Tanga Yakobo 1:22-25. Yakobo sadilaka mbandu ya kitala-tala. Mbandu yina me fwana sambu na bikuma mingi. Yandi vandaka kulonga dilongi mosi ya mfunu. Dilongi yango kele nde sambu beto baka mambote na Ndinga ya Nzambi, beto fwete suka ve kaka na kutanga yo, kansi beto fwete sadila mpi mambu ya beto ke tanga. Yakobo sadilaka mbandu yina bantu lendaka kubakisa kukonda mpasi. Yo kele mbandu ya muntu yina ke kuditala na kitala-tala. Inki dilongi yandi zolaka kulonga? Kana muntu me kuditala na kitala-tala mpi yandi me mona kima ya  kuyidika kansi yandi me sala yo ve, yo kele kukonda mayele. Mutindu mosi mpi, kana beto me tanga Biblia mpi beto me mona nde, beto fwete soba kikalulu mosi ya mbi yina beto kele ti yo kansi beto me sala yo ve, yo kele kukonda mayele.

18. Inki mambu tatu beto fwete sala ntangu beto ke pesa mbandu?

¹⁸ Ntangu nge ke sadila mbandu mosi, landa mbandu ya Yakobo mpi sala mambu yai tatu: (1) Tala kana mbandu yango ta sadisa nge na kubasisa dilongi yina nge ke longa. (2) Sadila mbandu yina bantu ta bakisa kukonda mpasi. (3) Sadisa bantu na kuzaba mutindu ya kusadila dilongi ya mbandu yango. Kana nge ke zwa ve bambandu ya me fwana, tala Index des publications Watchtower. Tala na ntu-diambu “Exemples.” Nge ta zwa bambandu mingi yina nge lenda sadila. Bambandu kele bonso mikro, ya ke salaka nde ndinga kuwakana mbote, disongidila nde bambandu yina ta sadisa bantu na kubakisa mbote dilongi yina nge ke longa. Yo yina pesa bambandu kaka sambu na kulonga malongi ya mfunu yina nge ke zola kulonga. Ya kieleka, kima ya kuluta mfunu yina fwete pusa beto na kuyedisa mayele na beto ya kulonga kele kubenda bantu mingi na kukota na dibuta ya Yehowa yina ke vandaka na kiese, kansi ve sambu na kubenda dikebi ya bantu na kimuntu na beto.

19. Inki mutindu beto ta monisa nde beto ke zolaka bampangi na beto ya dibuta ya kimpeve?

¹⁹ Yakobo yelaka dibuta mosi ti yaya na yandi Yezu yina vandaka muntu ya kukuka, kansi beto ve. Ata mpidina, beto kele ti dibaku ya nene ya kusadila Yehowa ti dibuta ya nene ya bampangi na beto Bakristu. Beto ta monisa nde beto ke zolaka bo kana beto ke vukana ti bo, kana beto ke baka malongi na bambandu na bo mpi kana beto ke landa kulonga nsangu ya mbote ti bo. Kana beto ke sala bikesa ya kulanda mbandu ya Yakobo na bikalulu na beto, na mambu yina beto ke sala mpi na mutindu beto ke longa nsangu ya mbote, beto ta pesa Yehowa lukumu mpi beto ta sadisa bantu ya ntima-masonga na kukwenda pene-pene ya Tata na beto ya zulu yina ke zolaka beto.