Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

MUTWE WA KUFUNDA 2

Funjilaiko kwi Nkasanji Yesu

Funjilaiko kwi Nkasanji Yesu

“Yakoba kalume wa Lesa ne wa Nkambo Yesu Kilishitu.” —YAKO. 1:1.

LWIMBO 88 Mbuulai Mashinda Enu

BIJI MU UNO MUTWE *

1. Mwakonsha kulumbulula byepi byajinga kisemi mwakomejile Yakoba?

 YAKOBA wajinga nkasanji Yesu, kabiji wakomejile mu kisemi kya bantu ba kishinka kwi Yehoba. * Bansemi banji, ba Yosefwa ne Maliya, batemenwe bingi Yehoba kabiji bamwingijilanga papelejile bulume bwabo. Yakoba wajinga ne na kintu kikwabo kyanema bingi, ko kuba’mba kolojanji wakomene ne kwikala Mesiasa walailwe. Onkao mambo, Yakoba wajinga na munema wa kwikala mu kino kisemi.

Na mambo a kuba’mba Yakoba wakomejilenga pamo ne Yesu, wamuyukile bingi bulongo uno kolojanji (Monai jifuka 2)

2. Ñanyi bishinka byafwainwe kulengela Yakoba kunemeka kolojanji?

2 Yakoba wajinga na bishinka byavula byafwainwe kumulengela kunemeka kolojanji. (Mat. 13:55) Langulukai pa kino, Yesu wayukile bingi bulongo Binembelo kya kuba byo ajinga na myaka ya kusemwa 12, wakumishe bakulumpe mu Yelusalema bafunjile bingi. (Luka 2:46, 47) Yakoba wafwainwa waingilanga bukalipentala pamo ne Yesu. Kino kyafwainwe kumulengela kumuyuka bulongo kolojanji. Nathan H. Knorr bimye byavula waambanga’mba, “Wakonsha kufunda byavula pa muntu kupichila mu kwingila nanji.” * Yakoba kyamweka wamwene kuba’mba “Yesu wakomenenga mu maana ne mu kimino saka bamutemwa kwi Lesa ne ku bantu.” (Luka 2:52) Na mambo a kino, kampe twakonsha kulanguluka’mba Yakoba ye wajinga mwana wa bwanga wa kwa Yesu mutanshi. Bino kechi byo byo kyajinga ne.

3. Yakoba waubile byepi Yesu byo atendekele mwingilo wanji?

3 Kimye Yesu kyo aingijilenga mwingilo wanji pano pa ntanda, Yakoba kechi waikele mwananji wa bwanga ne. (Yoa. 7:3-5) Kabiji kyamweka Yakoba ye umo pa balongo ba kwa Yesu balangulukilenga’mba Yesu “wakonya.” (Mako 3:21) Kabiji kechi pajipo kiyukilo kimwesha’mba Yakoba wajinga pamo ne inanji aye Maliya kimye Yesu kyo bamwipayilenga pa kichi kya lumanamo ne.—Yoa. 19:25-27.

4. Ñanyi mafunjisho abiji o tusakufunda?

4 Mu kuya kwa kimye, Yakoba waitabijile Yesu kabiji waikele mukulumpe mu kipwilo kya bwina Kilishitu ye banemekele bingi. Mu uno mutwe tusakwisamba pa mafunjisho abiji o twakonsha kufunjilako kwi Yakoba: (1) ene mambo o twafwainwa kutwajijila kwikala bepelula ne (2) byo twakonsha kwikala bafunjishi bafunjisha bulongo.

TWAJIJILAI KWIPELULA BYONKA BYAJINGA YAKOBA

Yakoba wipelwile kimye Yesu kyo amwekele kwi aye, kabiji kufumatu kyokya kimye, waikele mwana wa bwanga wa kishinka wa kwa Kilishitu (Monai mafuka 5-7)

5. Yakoba waubile byepi kimye Yesu kyo amwekele kwi aye byo asangwilwe?

5 Ñanyi kimye Yakoba kyo aikele mwana wa bwanga wa kwa Yesu wa kishinka? Yesu byo bamusangwile, “wamwekele kwi Yakoba, kepo amwekele ne ku batumwa bonse.” (1 Ko. 15:7) Yakoba byo amonañene ne Yesu, po po apimpwile milanguluko yanji. Watainwepo kimye batumwa kyo bajinga mu kibamba kya peulu mu Yelusalema na kupembelela kutambula mupashi wazhila wibalayile Yesu. (Byu. 1:13, 14) Mu kuya kwa kimye, Yakoba waikele mu jibumba jatangijilenga mwingilo mu kimye kya bena Kilishitu batanshi. (Byu. 15:6, 13-22; Nga. 2:9) Kabiji mwaka wa 62 C.E., saka akyangye kufika, Yakoba watangijilwe na mupashi kunembela bena Kilishitu bashingwa nkalata. Ino nkalata itukwasha atweba bonse lelo jino, baji na luketekelo lwa kuya mwiulu ne baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda. (Yako. 1:1) Shayuka wa bintu byamwekele kala Muyudea wa jizhina ja Josephus wanembele’mba, Yakoba bamwipayile kimye Ñanga Mwine Mukatampe wa Bayudea aye Ananyasa wamwanyike kyo akambizhe kuba’mba bamwipaye. Yakoba watwajijile kwikala wa kishinka kwi Yehoba kufikatu ne kimye kyo apwishishe mwingilo wanji pano pa ntanda.

6. Yakoba wapuseneko byepi na bantangi ba bupopweshi bajingako pa kyo kya kimye?

6 Yakoba wipelwile. Mambo ka o twakonsha kwambila bino? Langulukai lupusano luji pa byaubile Yakoba ne byaubile bantangi ba bupopweshi bavula pa mafunjisho a kwa Yesu. Yakoba byo amwene kishiino kyamwesheshe’mba Yesu kine Mwana Lesa, wipelwile ne kuswa. Pano bino, bañanga bakatampe bajinga mu Yelusalema kechi byo byo baubile ne. Langulukai pa kimye Yesu kyo asangwile Lazalasa. Bano bantu kechi bakonsheshe kukana kuba’mba Yesu ye wamusangwile ne. Bino kechi baswile kuba’mba Yesu bamutumine kwi Yehoba ne, pakuba bakebelenga kwipaya bonse babiji, Yesu ne Lazalasa. (Yoa. 11:53; 12:9-11) Kabiji aye mwine Yesu byo bamusangwile, baumvwañene kuba’mba bafye kino kishinka ku bantu. (Mat. 28:11-15) Bwitote bwa bano bantangi ba bupopweshi bo bwibalengejile kukana Mesiasa.

7. Mambo ka o twafwainwa kuchinuzhukila bwitote?

7 Lufunjisho: Chinuzhukainga bwitote, kabiji swainga kwimufunjisha kwi Yehoba. Byonkatu kikola byo kyakonsha kulengela mikotakota ya mashi kukosakana ne kulengela muchima kukankalwa kwingila bulongo, bwitote nabo bwakonsha kukosesha muchima wetu wa kifwanyikizho ne kwitulengela kukankalwa kulondela lutangijilo lwa Yehoba. Bafaliseo bakoseshe michima yabo kya kuba bakaine kwitabila bishiino byamwesheshenga kuba’mba Yesu wajinga na mupashi wa Lesa kabiji wajinga Mwana Lesa. (Yoa. 12:37-40) Kino kyubilo kyatamine bingi mambo kibalengejile kubula kwikala na bumi bwa myaka ne myaka. (Mat. 23:13, 33) Onkao mambo, kyanema bingi atweba kuswisha Mambo a Lesa ne mupashi wanji kupimpula byubilo byetu ne milanguluko yetu ne bintu byo tufuukula. (Yako. 3:17) Na mambo a kuba’mba Yakoba wipelwile, waswile kumufunjisha kwi Yehoba. Kabiji byonka byo tusakumona, kwipelula ko kwamukwashishe kwikala mufunjishi wawama.

FUNJISHAINGA BULONGO BYONKA BYAFUNJISHANGA YAKOBA

8. Ñanyi kintu kiketukwasha kwikala bafunjishi bawama?

8 Yakoba kechi wafunjilepo ku masukulu akatampe ne. Bantangi ba bupopweshi bajingako pa kyo kya kimye bafwainwa bamumonangatu byonka byo bamonanga mutumwa Petelo ne mutumwa Yoano amba “kechi bafunjile ne, bantutu.” (Byu. 4:13) Bino Yakoba wafunjile bya kufunjisha bulongo, kabiji kino kyamwekela mu buku ye anembele utelwa pa jizhina janji. Byonka byajinga Yakoba, ne atweba kampe kechi twafunda kufika palepa ne. Nangwa byonkabyo, na bukwasho bwa mupashi wa Yehoba ne bintu bitufunjisha jibumba janji, ne atweba twakonsha kwikala bafunjishi bawama. Twayai twisambeko byaubile Yakoba byamukwashishe kwikala mufunjishi wawama ne kumona mafunjisho o twakonsha kufunjilako.

9. Mwakonsha kulumbulula byepi byajinga mfunjishisho ya kwa Yakoba?

9 Yakoba kechi waingijishanga byambo byakatazha nangwa ñambilo yakobankana ne. Na mambo a kino, banteleki banji bayukile bintu byo bafwainwe kuba ne bya kwibyuba. Langulukai pa jishinda japeela Yakoba jo afunjishemo kuba’mba bena Kilishitu bafwainwe kuchinchika nshiji kwa kubula kwikala na kizhingijisha. Wanembele’mba: “Anweba mwaumvwine kuchinchika kwa kwa Yoba kabiji mwayuka ne kintu Yehoba kyo amubijile, mwayuka’mba Yehoba ye wa kifyele ne lusa.” (Yako. 5:11) Mwamona kuba’mba lufunjisho Yakoba lo afunjishenga bakwabo lwaimenejile pa Binembelo. Waingijishe Mambo a Lesa kukwasha bantu kuyuka kuba’mba Yehoba kimye kyonse ukwasha bantu ba kishinka kwi aye, byonka byajinga Yoba. Yakoba wafunjishe luno lufunjisho kwingijisha byambo byapeela ne ndumbulwilo yawama. Na mambo a kuba bino, wakwashishe bantu kuyuka kuba’mba abino byambo byafumine kwi Yehoba, kechi kwi aye ne.

10. Mu ñanyi jishinda jimo mo twakonsha kulondela byafunjishanga Yakoba?

10 Lufunjisho: Ingijishainga byambo byapeela, ne kufunjisha biji mu Mambo a Lesa. Pa kufunjisha bakwetu, kechi twafwainwa kukeba kwimwesha’mba twayuka bintu byavula ne, bino twafwainwa kwibakwasha kuyuka kuba’mba Yehoba wayuka bintu byavula kabiji wibata muchima. (Loma 11:33) Twakonsha kuba bino umvwe byonse byo twamba ke bifume mu Binembelo. Inge tuji na bantu bo tufunjisha Baibolo, kechi twafwainwa kwibabuula byo twakonsha kuba inge kya kuba’mba yetu twajinga mu kifulo kyabo ne. Pakuba twafwainwa kwibakwasha kulanguluka pa bantu banembwa mu Baibolo ne kuyuka Yehoba byo alanguluka ne byo omvwa. Kino kikebatundaika kwingijisha byo babena kufunda, mambo bakakebanga kutokesha Yehoba ku muchima, kechi atweba ne.

11. Ñanyi makatazho ajinga na bena Kilishitu bamo mu moba a kwa Yakoba, kabiji ñanyi lujimuno lo ebapele? (Yakoba 5:13-15)

11 Yakoba wayukile makatazho ajinga na bantu. Nkalata yanji imwesha kuba’mba Yakoba wayukile makatazho ajinga na bakwabo ba mu lwitabilo, kabiji wibafunjileko bulongo byo bafwainwe kuba na ano makatazho. Bena Kilishitu bamo kechi baingijilangapo bukiji pa bintu byo bebafundangako ne. (Yako. 1:22) Bakwabo banemekangako banonshi kukila bayanji. (Yako. 2:1-3) Kabiji bakwabo kibakatazhanga bingi kulama lujimi wabo. (Yako. 3:8-10) Bano bena Kilishitu bajinga na makatazho akatampe, bino Yakoba kechi walekele kwibakwasha ne, wayukile’mba bakapimpula byubilo byabo. Wibapele lujimuno na kifyele bino kwa kubula kupita mu mbaji, ne kutundaika boba bakebewenga bukwasho kuya ku bakulumpe mu kipwilo.—Tangai Yakoba 5:13-15.

12. Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba tutwajijile kwikala na ndangulukilo yawama pa bantu bo tufunjisha Baibolo?

12 Lufunjisho: Yukai makatazho aji na bakwenu ne kuketekela kuba’mba bakonsha kupimpula byubilo byabo. Bantu bavula bo tufunjisha Baibolo kibakatazha kwingijisha lujimuno lwa mu Baibolo. (Yako. 4:1-4) Pakonsha kupita kimye kyabaya pa kuba’mba baleke miteeto yatama ne kwikala na byubilo bya bwina Kilishitu. Byonka byaubanga Yakoba, ne atweba twafwainwa kuchinchika ne kubuula bo tufunjisha bintu byo bafwainwa kwingijilapo. Kabiji twafwainwa kwikala na luketekelo lwa kuba’mba bakapimpula byubilo byabo, ne kuketekela kuba’mba Yehoba ukokela ko aji bantu bepelula ne kwibapa bulume bukebewa pa kuba’mba bapimpule bwikalo bwabo.—Yako. 4:10.

13. Kwesakana na byaamba Yakoba 3:2 ne tubyambo twa munshi, ñanyi kishinka kyayukile Yakoba?

13 Yakoba kechi wimwenenga’mba wanema kukila bakwabo ne. Yakoba kechi walangulukanga’mba wanemene kukila bakwabo bena Kilishitu na mambo a kuba’mba wajinga nkasanji Yesu, nangwa na mambo a mingilo yanema yo aingilanga ne. Watelanga bakwabo ba mu lwitabilo amba “balongo bami batemwe.” (Yako. 1:16, 19; 2:5) Kechi walengelanga bakwabo kulanguluka’mba aye waoloka ne. Pakuba wivwangilemo ne aye mwine mu byambo bya kuba’mba: “Atweba bonse tulubankanya javula.”—Tangai Yakoba 3:2, ne tubyambo twa munshi.

14. Mambo ka o kyanemena kuswa kuba’mba ne atweba tulubankanya?

14 Lufunjisho: Vulukainga kuba’mba atweba bonse twi bandengamambo. Kechi twafwainwa kulangulukanga’mba kampe twanema kukila boba bo tufunjisha ne. Mambo ka? Inge kya kuba twalengela muntu ye tufunjisha Baibolo kulanguluka’mba atweba kechi tulubankanyapo ne, wakonsha kulanguluka’mba kechi wakonsha kufikizha bikeba Lesa ne. Bino inge twamukwasha kuyuka’mba bimye bimo kitukatezhe kulondela mafunde a mu Binembelo ne kulumbulula Yehoba byo etukwashishe kushinda makatazho ano, tukakwasha muntu ye tufunjisha Baibolo kumona kuba’mba ne aye wakonsha kwingijila Yehoba.

Yakoba waingijishenga bishimpi byapeela kabiji byafikanga bantu pa muchima (Monai mafuka 15-16) *

15. Mwakonsha kulumbulula byepi bishimpi byaingijishe Yakoba? (Yakoba 3:2-6, 10-12)

15 Yakoba waingijishe bishimpi byafikile bantu pa muchima. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, mupashi wazhila ye wamukwashishe, bino kyamweka wafunjile byavula pa bya kufunjisha bulongo kupichila mu kufunda bishimpi byaingijishe kolojanji aye Yesu. Bishimpi byaingijishe Yakoba mu nkalata yanji byapeela bingi, kabiji tufunjilako lufunjisho lwanema.—Tangai Yakoba 3:2-6, 10-12.

16. Mambo ka o twafwainwa kwingijishishanga bishimpi bifika bantu pa muchima?

16 Lufunjisho: Ingijishainga bishimpi bifika pa muchima. Inge mwaingijisha bishimpi byafwainwa, bantu kechi bakomvwatu lufunjisho lo mubena kwibafunjisha ne, bino kikebalengela ne kumona lo lo lufunjisho na meso. Bishimpi bilengela bantu kufwanyikizha bintu byo mubena kwibafunjisha. Kufwanyikizha bino bintu kukakwasha bantu kuvuluka bukine bwanema bwa mu Baibolo. Yesu ye mwine wayukile bingi kwingijisha bishimpi bifika pa muchima, kabiji nkasanji aye Yakoba naye walondejile byo afunjishanga. Twayai twisambeko pa kishimpi kimo kyaingijishe Yakoba ne kumona ene mambo kino kishimpi o kifikila bantu pa muchima.

17. Mambo ka kishimpi kyanembwa pa Yakoba 1:22-25 o kingijila bulongo?

17 Tangai Yakoba 1:22-25. Kishimpi kya kwa Yakoba kya kimbonyi kingila bingi bulongo na mambo a bishinka byavula. Wafunjishenga lufunjisho lumo lwanema, lwa kuba’mba, pa kuba’mba tumwenemo mu Mambo a Lesa, twafwainwa kuba byavula kechi kupelelatu pa kutanga ne, bino twafwainwa kwingijisha byo twatanga. Yakoba wasajile kishimpi banteleki banji kyo bakonsheshe kukwatakanya bukiji, kishimpi kya muntu utala mu kimbonyi. Ñanyi kishinka kyo aambilengapo? Kyakonsha kwikala bumbulwa maana inge muntu watala mu kimbonyi, wamona pabena kukebewa kuwamishako, bino kwingijilapo ne. Kyo kimotu, ke bumbulwa maana inge twatanga Mambo a Lesa, kabiji twamona bintu byo twafwainwa kupimpulako mu byubilo byetu bino kwingijilapo ne.

18. Ñanyi bintu bisatu byo twafwainwa kuba inge tubena kwingijisha kishimpi?

18 Pa kwingijisha kishimpi, twafwainwa kulondela byaubanga Yakoba kupichila mu kuba bino bintu bisatu: (1) Monai kuba’mba akyo kishimpi kyakwatankana na kishinka kyo mubena kwambapo. (2) Ingijishai kishimpi kyaamba pa bintu byayuka luonde. (3) Lumbululai lufunjisho luji mu kishimpi. Inge kimukatazha kulangulukapo bishimpi byafwainwa, mwakonsha kukebakeba mu buku wa kuba’mba Watch Tower Publications Index. Pa kamutwe ka kuba’mba “Bishimpi” (Illustrations), mukataanapo bishimpi byavula byo mwakonsha kwingijisha. Pano bino, vulukai kuba’mba bishimpi bijitu nobe bya kwambilamo, bikwasha bantu kumvwisha kishinka kyo mubena kwambapo. Onkao mambo, mwafwainwa kumona kuba’mba mwaingijishatu kishimpi pa bishinka byo mubena kukeba kuba’mba bantu bebyumvwishe. Pano bino, kishinka kine kyo tukebela kuwamishako busendwe bwa kufunjisha, kechi kuba’mba bantu betutakaikenga ne, bino ke kukeba kukwasha bantu bavula kwiya mu kisemi kya Yehoba kya lusekelo.

19. Tumwesha byepi kuba’mba twatemwa balongo ne banyenga yetu?

19 Yakoba wajinga na kolojanji walumbuluka, bino atweba kechi byo byo kiji ne. Nangwa byonkabyo, tuji na munema wa kwingijila Yehoba pamo na kisemi kikatampe kya balongo ne banyenga bena Kilishitu. Tumwesha’mba twibatemwa kupichila mu kupwanañana nabo, kufunjilako kwi abo, ne kutwajijila kwingijila nabo pamo mwingilo wa kusapwila ne kufunjisha. Inge twibikako kulondela byubilo bya kwa Yakoba ne mashinda o aingijishanga pa kufunjisha, tukaleta munema kwi Yehoba ne kukwasha bantu ba michima ya bukishinka kufwenya kwipi na Shetu wa mwiulu uji na butemwe.

LWIMBO 114 “Saka Mutekanya”

^ Yakoba wakomejile mu kisemi monka mwakomejile Yesu. Yakoba wamuyukile bingi bulongo Mwana Lesa walumbuluka, kukila bantu bavula bajingako pa kyokya kimye. Mu uno mutwe, tusakwisamba pa byo twakonsha kufunjilako ku bwikalo ne mafunjisho a nkasanji Yesu waikele ke jishiki mu kipwilo kya bena Kilishitu batanshi.

^ Mu uno mutwe, tusakutelanga Yakoba amba nkasanji Yesu. Ne kya kine wajinga nkasanji Yesu kabiji kyamweka ye wanembele nkalata yatelwa pa jizhina janji.

^ Ba Nathan H. Knorr bajinga mu Jibumba Jitangijila. Bapwishishe mwingilo wabo pano pa ntanda mu mwaka wa 1977.

^ KULUMBULULA KIPIKICHALA: Pa kulumbulula kizumba kiji mu kubula kwingijisha bulongo lujimi, Yakoba waingijishe kimwesho kya kamujilo kacheche, kintu bantu bamutelekelenga kyo bakonsheshe kumvwisha bukiji.