Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ Lawn 2

Yeˍsuˆ ve awˬ nyi paˍ htaꞈ henˇ yuˬ sheˍ

Yeˍsuˆ ve awˬ nyi paˍ htaꞈ henˇ yuˬ sheˍ

“Ngaˬ lehˬ, Gʼuiˬ sha leh Jawˇ mawˇ Yeˍsuˆ Hkriꞈ ve awˬ ceˬ Yaˍkoˆ yoˬ”—YAˍKOˆ 1:1.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 88 Nawˬ ve yaꞈ kʼaw maˍ laˇ˗oˆ

HENˇ TUˬ VE TEˇ HPAˍ *

1. Yaˍkoˆ hkʼaˬ hkʼe ve yehˬ kʼa hkʼaw uiˍ la ve le?

 Yeˍsuˆ ve awˬ nyi paˍ Yaˍkoˆ lehˬ yonˍ hkʼaˇ yonˍ yeˬ jaˇ ve yehˬ kʼa hkʼaw uiˍ la ve yoˬ. * Yawˇ ve awˬ pa Yoˇsehꞈ leh yawˇ awˬ e Maˍriˆ lehˬ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ jaˇ leh yawˇ hui a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ oˉ kʼoˍ pui ve a yeˇ uiˍ jaˇ tehꞈ shawˍ ve yoˬ. Chi hkʼe ceh tiˉ maˇ heˆ. Yaˍkoˆ ve awˬ viˉ paˍ lehˬ ka tiꞈ te taˍ ve Meˍsiˉyaꞈ kaꞈ hpehꞈ ve yoˬ. Yaˍkoˆ lehˬ chi hkʼe ve yehˬ kʼa hkʼaw gʼa chehˇ ve yoˬ.

Yaˍkoˆ leh Yeˍsuˆ teˇ geh uiˍ la ve kʼo, Yaˍkoˆ Yeˍsuˆ htaꞈ hkʼa dehꞈ shiˍ ve (Awˬ tawn 2 nyi sheˍ)

2. Yaˍkoˆ chi ve teˇ gʼaˇ lehˬ yawˇ ve awˬ viˉ paˍ Yeˍsuˆ htaꞈ chiˇ mvuh tuˬ leh yawˆ yan tuˬ aˬ htoꞈ ma te piˇ ve le?

2 Yaˍkoˆ lehˬ yawˇ ve awˬ viˉ paˍ Yeˍsuˆ htaꞈ chiˇ mvuh leh yawˆ yan jaˇ ve yoˬ hehˉ. (Maꞈhtehˍ 13:55) Aˬ htoꞈ ma pa taw ngaˬ hui chi hkʼe kʼoˆ gʼa ve le? Yeˍsuˆ lehˬ Liꞈ hpu htaꞈ hkʼa dehꞈ shiˍ ve pa taw yoˬ. Yeˍsuˆ a shaꞈ 12 hkʼawꞈ htaˇ, Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ lo saˍ laꞈ teˇ hpaˍ htaꞈ kʼoˆ maˍ piˇ gʼa ve anˇ jaˇ ve yoˬ. (Luˉkaꞈ 2:46, 47) Chi hkʼoˆ kaꞈ, Yaˍkoˆ lehˬ yawˇ ve awˬ viˉ paˍ Yeˍsuˆ geh laꞈ shaˉ maˉ te ve htaꞈ ga piˇ jaw ve yoˬ. Chi hkʼe hpehꞈ ve kʼo, Yaˍkoˆ yawˇ ve awˬ viˉ paˍ Yeˍsuˆ htaꞈ meuˆ daꞈ jaˇ ve yoˬ hehˉ. Awˬ viˉ awˬ nyi Naˍtanˍ Nawˍ kʼoˆ ve, “nawˬ awˬ nu ve chaw geh kanˉ te ve kʼo, yawˇ htaꞈ hkʼa dehꞈ shiˍ daꞈ tuˬ te laˇ ve yoˬ.” * Yaˍkoˆ kaꞈ, “Yeˍsuˆ lehˬ, cuˇ yiˍ maˍ yiˍ maˇ kʼoˆ, awˬ to maˇ kʼoˆ, uiˍ la leh, Gʼuiˬ sha kaꞈ chaw yaˇ kaꞈ yawˇ htaꞈ nyi ma cawˇ ve” htaꞈ mawˬ ve yoˬ. (Luˉkaꞈ 2:52) Yaˍkoˆ lehˬ awˬ laꞈ gʼawˇ awˉ lawˉ teˇ gʼaˇ hpehꞈ ve tehꞈ ngaˬ hui dawˇ ve htawˇ, awˬ tehˬ kʼo, maˇ heˆ.

3. Yeˍsuˆ miˬ guiˬ hkʼoˆ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te htaˇ, Yaˍkoˆ hkʼaˬ hkʼe ve chaw hpehꞈ ve le?

3 Yeˍsuˆ miˬ guiˬ hkʼoˆ Gʼuiˬ sha ve kanˉ te htaˇ, Yaˍkoˆ awˬ laꞈ gʼawˇ maˇ hpehꞈ sheˍ. (Yoˇhanˬ 7:3-5) Yeˍsuˆ ve yehˬ kʼa hkʼaw yawˇ “gʼuˇ kʼai peuˬ” tehꞈ kʼoˆ ve Yaˍkoˆ kaꞈ teˇ gʼaˇ hpehꞈ ve yoˬ hehˉ. (Maˍkuˆ 3:21) Leh Yeˍsuˆ suhˆ hkuiˉ daw hkʼoˆ suh˗e yoˬ htaˇ kaꞈ oˇ kaˬ lo Yaˍkoˆ yawˇ ve awˬ e Maˍriˆ paˇ lo chehˇ taˍ ve tehꞈ teˇ kaˬ kaꞈ maˇ kʼoˆ laˇ taˍ.—Yoˇhanˬ 19:25-27.

4. Awˬ lawn chi ve hkʼaw ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma htaꞈ henˇ tuˬ le?

4 Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Yaˍkoˆ Yeˍsuˆ ve awˬ laꞈ gʼawˇ hpehꞈ la leh Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw nyi haꞈ shaˉ paˍ hpehꞈ leh yawˆ yan keunˍ ve chaw teˇ gʼaˇ hpehꞈ ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve hkʼaw Yaˍkoˆ htaꞈ henˇ yuˬ gʼa ve 2 lawn htaꞈ teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ. (1) Aˬ htoꞈ ma te ngaˬ hui hkʼaˬ htaˆ kaꞈ nyi ma gʼa nuˇ nehˬ cawˇ ve le? (2) Hkʼaˬ hkʼe te ngaˬ hui Liꞈ hpu hkʼa dehꞈ maˍ puiˉ tuˬ te gʼa tuˬ le?

YAˍKOˆ HKʼA SHUˍ NYI MA NUˇ NEHˬ SHEˍ

Yeˍsuˆ Yaˍkoˆ geh laˬ htaˇ, yawˇ nyi ma nuˇ nehˬ leh Yeˍsuˆ Meˍsiˉyaꞈ hpehꞈ ve tehꞈ haꞈ yuˬ ve. Oˇ htaˇ tanˬ leh Yaˍkoˆ Yeˍsuˆ ve ka tiꞈ yeˬ ve awˬ laꞈ gʼawˇ hpehꞈ la ve (Awˬ tawn 5-7 nyi sheˍ)

5. Yeˍsuˆ ve awˬ to Yaˍkoˆ htaꞈ mawˬ tcuh peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Yaˍkoˆ a shaꞈ teꞈ hkʼaˇ hkʼaˬ hkʼe te pa kʼai ve le?

5 Yaˍkoˆ lehˬ Yeˍsuˆ ve awˬ laꞈ gʼawˇ ka tiꞈ yeˬ ve hkʼaˬ hkʼe htaˇ hpehꞈ la ve le? Yeˍsuˆ kʼawꞈ teꞈ tu la peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, ‘Yaˍkoˆ htaꞈ kaꞈ yawˇ awˬ to maw piˇ leh, awˬ hkʼawꞈ nawˉ tcuh yaˇ hkʼa peu˗eˬ htaꞈ kaꞈ kʼawꞈ maw piˇ ve yoˬ.’ (1 Kawˇrenˍhtuˆ 15:7) Oˇ ve teˇ pawˆ Yeˍsuˆ ve awˬ to Yaˍkoˆ htaꞈ mawˬ tcuh piˇ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ Yaˍkoˆ yawˇ ve a shaꞈ teꞈ hkʼaˇ pa kʼai ve yoˬ. Tcuh yaˇ hui Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ lo yehˬ awˬ htaꞈ teˇ htaiꞈ hkʼaw hpawnˬ daꞈ chehˇ htaˇ, Gʼuiˬ sha ve awˬ ha hpu gʼa leh Yaˍkoˆ kaꞈ oˇ kaˬ lo chehˇ taˍ ve yoˬ. (Tcuh yaˇ 1:13, 14) Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Yaˍkoˆ lehˬ awˉ lawˉ peuˇ ve Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍtiˍ teˇ gʼaˇ hpehꞈ la ve yoˬ. (Tcuh yaˇ 15:6, 13-22; Gaˍlaˍtiˆ 2:9) 62 hkʼawꞈ C.E htaˇ leuˆ yuˬ taˍ ve Hkriꞈ yaˇ htaꞈ liꞈ bvuhꞈ piˇ tuˬ Yaˍkoˆ htaꞈ dawˇ pawnˍ piˇ ve yoˬ. Mvuhˇ naw ma hkʼoˆ leh miˬ guiˬ hkʼoˆ dawˇ law kuiˬ cawˬ ve chaw teˇ gʼaˇ le le htawˇ, liꞈ chi awˬ bon cawˬ ve yoˬ. (Yaˍkoˆ 1:1) Awˉ lawˉ peuˇ teˇ co˗e htaˇ ve chaˬ nyi paˍ Joˬseˬfuˆ kʼoˆ ve, Aˍnaˆ ve yaˇ paˍ paw hkuˇ lonˉ Aˍnaˍniˆ lehˬ Yaˍkoˆ htaꞈ suhˉ jehˬ piˇ leh tiˇ pehˍ tcuh ve yoˬ. Yaˍkoˆ lehˬ suh htaˇ hkʼa gaˬ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ ka tiꞈ yeˬ ve yoˬ.

6. Yaˍkoˆ lehˬ Yeˍsuˆ ve awˬ co˗e htaˇ ve bon awˬ hoˉ teˇ hpaˍ htaꞈ hkʼaˬ hkʼe te maˇ shuˍ daꞈ ve le?

6 Yaˍkoˆ nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw hpehꞈ ve. Aˬ htoꞈ ma te ngaˬ hui chi hkʼe kʼoˆ gʼa ve le? Yaˍkoˆ yawˇ ve awˬ co˗e htaˇ ve bon awˬ hoˉ teˇ hpaˍ htaꞈ hkʼaˬ hkʼe te maˇ shuˍ daꞈ ve ngaˬ hui teˇ geh nyi sheˍ. Yeˍsuˆ lehˬ Gʼuiˬ sha ve Yaˇ hpehꞈ ve tehꞈ Yaˍkoˆ hkʼa dehꞈ chaˬ nyi˗oˬ htaˇ, yawˇ nyi ma nuˇ nehˬ leh laꞈ haˉ haꞈ yuˬ ve yoˬ. Yeˍruˆsaˍlehnˍ venˇ hkʼaw ve paw hkuˇ lonˉ hui htaꞈ maˇ shuˍ. Yeˍsuˆ lehˬ Laˍzaˍruˆ htaꞈ kʼawꞈ teꞈ tu la piˇ gʼa ve tehꞈ yawˇ hui shiˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yeˍsuˆ lehˬ Yaˬhoˉvaˬ peu laˇ ve tehꞈ yawˇ hui haꞈ yuˬ cawˇ ve htawˇ, yawˇ hui Yeˍsuˆ leh Laˍzaˍruˆ htaꞈ kaꞈ tiˇ pehˍ tuˬ awˬ hkʼaˇ ca ve yoˬ. (Yoˇhanˬ 11:53; 12:9-11) Chi hkʼoˆ kaꞈ, Yeˍsuˆ kʼawꞈ teꞈ tu la˗oˬ htaˇ, mvuhˇ miˬ yaˇ maˇ gʼa shiˍ tuˬ paw hkuˇ lonˉ hui lehˬ awˬ lawn chi htaꞈ fawˉ taˍ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 28:11-15) Paw hkuˇ lonˉ hui lehˬ caˆ muiˬ ve chaw hpehꞈ leh Meˍsiˉyaꞈ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ ve tehꞈ hkʼa tawˍ lehˆ gʼa mawˬ ve yoˬ.

7. Aˬ htoꞈ ma te ngaˬ hui uiˍ muiˬ caˆ muiˬ ve chaw maˇ hpehꞈ cawˇ ve le?

7 Henˇ tuˬ ve: Uiˍ muiˬ caˆ muiˬ ve chaw maˇ hpehꞈ leh Yaˬhoˉvaˬ maˍ laˇ tcuh ve. A naˍ teˇ ceuˬ ceuˬ kʼo, awˬ suhˍ caˆ hkʼa dehꞈ maˇ gʼuiˇ ve pa taw nyi ma shiˍ hkʼa dehꞈ maˇ deˆ tuˬ te piˇ ve yoˬ. Uiˍ muiˬ caˆ muiˬ ve kaꞈ nyi ma heh tuˬ te piˇ leh Yaˬhoˉvaˬ hkawˇ maˇ na. Awˬ lawn chi ve Hpanˍriˍsehˇ chaw uiˍ muiˬ caˆ muiˬ ve htaꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ ve yoˬ. Yawˇ hui ve nyi ma heh jaˇ. Yeˍsuˆ Gʼuiˬ sha geh daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu laiˉ ceuˬ gʼa leh Gʼuiˬ sha ve Yaˇ hpehꞈ ve tehꞈ yawˇ hui hkʼa tawˍ lehˆ gʼa mawˬ ve htawˇ, Yeˍsuˆ htaꞈ maˇ haꞈ yuˬ. (Yoˇhanˬ 12:37-40) Uiˍ muiˬ caˆ muiˬ ve lehˬ kawˆ tuˬ cawˬ jaˇ. Awˬ lawn kʼo, yawˇ hui co co taiˍ taiˍ a shaꞈ maˇ gʼa tuˬ te piˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 23:13, 33) Chi beuꞈ teˇ co˗e ngaˬ hui Liꞈ hpu hkʼaw beˆ maˍ laˇ ve htaꞈ na leh te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ pa tuˬ, daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu beˆ maˍ laˇ ve hkʼe, ngaˬ hui dawˇ cheˆ tuˬ kaꞈ a yeˇ uiˍ jaˇ. (Yaˍkoˆ 3:17) Yaˍkoˆ nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw hpehꞈ leh Yaˬhoˉvaˬ maˍ laˇ tcuh ve tehꞈ ngaˬ hui hkʼa tawˍ lehˆ gʼa mawˬ ve yoˬ. Yawˇ nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw hpehꞈ leh yawˇ hkʼa dehꞈ maˍ puiˉ ve tehꞈ awˬ hawˉ lo kʼoˆ maˍ laˇ taˍ ve htaꞈ ngaˬ hui gʼa mawˬ tuˬ yoˬ.

YAˍKOˆ HKʼA SHUˍ MAˍ PUIˉ TUˬ TE SHEˍ

8. Ngaˬ hui hkʼa dehꞈ maˍ puiˉ tuˬ aˬ htoꞈ ma ga laˇ gʼa ve le?

8 Yaˍkoˆ lehˬ liꞈ chi mvuh mvuh maˇ gʼa henˇ. Bon awˬ hoˉ teˇ hpaˍ lehˬ Peˍtruˆ leh Yoˇhanˬ htaꞈ “liꞈ maˇ shiˍ ve chaw, teꞈ chiˉ maˇ gʼa henˇ jaw ve chaw” tehꞈ shawˍ ve hkʼe Yaˍkoˆ htaꞈ kaꞈ shawˍ ve yoˬ. (Tcuh yaˇ 4:13) Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˍkoˆ lehˬ hkʼa dehꞈ maˍ puiˉ ve yoˬ. Ngaˬ hui chi hkʼe shiˍ gʼa ve lehˬ yawˇ ve liꞈ htaꞈ gʼaw htaˇ, shiˍ gʼa ve yoˬ. Ngaˬ hui liꞈ hkʼa dehꞈ maˇ gʼa henˇ ve htawˇ, Yaˬhoˉvaˬ ve daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu leh Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ ngaˬ hui htaꞈ maˍ laˇ tcuh ve kʼo, ngaˬ hui kaꞈ Yaˍkoˆ hkʼa shuˍ hkʼa dehꞈ maˍ puiˉ tuˬ yoˬ. Yaˍkoˆ hkʼaˬ hkʼe te hkʼa dehꞈ maˍ puiˉ ve le? Leh ngaˬ hui yawˇ htaꞈ hkʼaˬ hkʼe henˇ yuˬ gʼa ve le? Teˇ geh nyi sheˍ.

9. Yaˍkoˆ maˍ ve awˬ hkʼaˇ hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ ve le?

9 Yaˍkoˆ hkʼa sha sha˗ehˬ ve tawˇ htaꞈ yehˇ leh maˍ ve. Yawˇ ve tawˇ na ve chaw hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve leh hkʼaˬ hkʼe gʼa te tuˬ htaꞈ shiˍ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, maˇ hteˇ maˇ cawˇ ve htaꞈ Hkriꞈ yaˇ yeunˇ hkanˍ tuˬ Yaˍkoˆ kʼoˆ maˍ piˇ htaˇ, awˬ lawn oˇ ve htaꞈ maˇ dawˇ maˇ leh hkʼa sha sha˗ehˬ na gʼa tuˬ maˍ piˇ ve yoˬ. Yaˍkoˆ kʼoˆ ve, “yeunˇ hkanˍ puiˉ ve chaw hui lehˬ, awˬ bon uiˍ ve yoˬ tehꞈ ngaˬ hui kʼoˆ ve yoˬ. Yawˇbaˆ yeunˇ hkanˍ puiˉ ve awˬ lawn htaꞈ nawˬ hui gʼa kaˇ peuˬ. Jawˇ mawˇ Gʼuiˬ sha yawˇ dawˇ taˍ ve hkʼe te piˇ leh, yawˇ hkʼaˬ ma haꞈ leh ha kʼaˉ puiˉ ve htaꞈ nawˬ hui gʼa mawˬ peuˬ.” (Yaˍkoˆ 5:11) Yawˇ hui Yawˇbaˆ hkʼa shuˍ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ ka tiꞈ yeˬ tuˬ, yawˇ ve hkawˇ na ve chaw hkʼa dehꞈ na gʼa tuˬ, yawˇ Liꞈ hpu yehˇ leh maˍ piˇ ve htaꞈ gʼa mawˬ ve yoˬ. Yawˇ hui laꞈ shawnˍ gʼa tuˬ yoˬ. Awˬ lawn chi ve Yaˍkoˆ hkʼa sha sha˗ehˬ kʼoˆ maˍ piˇ leh na gʼa ve yoˬ. Yaˍkoˆ maˍ piˇ ve awˬ hkʼaˇ lehˬ na ve chaw yawˇ htaꞈ a yeˇ maˇ yuˬ leh Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ a yeˇ yuˬ tuˬ te piˇ ve yoˬ.

10. Liꞈ hpu maˍ˗e htaˇ, ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe te Yaˍkoˆ htaꞈ henˇ yuˬ gʼa tuˬ le?

10 Ngaˬ hui hkʼa sha sha˗ehˬ maˍ leh hkʼaˬ htaˆ kaꞈ Liꞈ hpu htaꞈ yehˇ cawˇ ve. Liꞈ hpu maˍ˗e htaˇ, ngaˬ hui shiˍ maˇ ve htaꞈ Liꞈ hpu henˇ ve chaw nyi ma pfuhˇ tuˬ coˇ caˇ leh maˇ te piˇ cawˇ. Yaꞈ hkʼaˇ Yaˬhoˉvaˬ cuˇ yiˍ cawˬ jaˇ leh yawˇ htaꞈ hkʼaˬ hkʼe taw haꞈ ve coˇ caˇ leh kʼoˆ maˍ piˇ sheˍ. (Roˉmaꞈ 11:33) Ngaˬ hui chi hkʼe te gʼa tuˬ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ Liꞈ hpu gʼa yehˇ cawˇ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, ngaˬ hui hpehꞈ ve kʼo, chi hkʼe te cawˇ ve maˇ heˆ leh oˇ hkʼe te cawˇ ve tehꞈ Liꞈ hpu henˇ ve chaw htaꞈ kʼoˆ piˇ ve aꞈ kehˉ, Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ lawn leh awˬ lawn oˇ ve htaꞈ Yaˬhoˉvaˬ hkʼaˬ hkʼe dawˇ ve yawˇ na gʼa tuˬ ga piˇ cawˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui chi hkʼe te ve kʼo, Liꞈ hpu henˇ ve chaw ngaˬ hui nyi hkʼaˇ suh tuˬ maˇ heˆ. Yawˇ Yaˬhoˉvaˬ nyi hkʼaˇ suh tuˬ te piˇ gaˇ ve pa taw, henˇ taˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ yuˬ yehˇ ve yoˬ.

11. Yaˍkoˆ ve awˬ co˗e htaˇ, Hkriꞈ yaˇ teˇ hpaˍ shoꞈ shaꞈ ve awˬ lawn aˬ htoꞈ ma cawˬ ve le? (Yaˍkoˆ 5:13-15)

11 Yaˍkoˆ lehˬ awˬ tehˬ ve htaꞈ nyi ve. Awˬ viˉ awˬ nyi yonˍ hkʼaˇ hkʼa shuˍ ve aˬ htoꞈ ma gʼa hpuˇ ve Yaˍkoˆ ve liꞈ hkʼaw ngaˬ hui gʼa mawˬ ve yoˬ. Hkʼe te leh, yawˇ hui hkʼaˬ hkʼe te cawˇ ve Yaˍkoˆ hkʼa dehꞈ beˆ maˍ piˇ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ te kʼo, Hkriꞈ yaˇ teˇ hpaˍ htaꞈ beˆ maˍ piˇ˗oˬ ve htawˇ, yawˇ hui laꞈ haˉ maˇ gʼaꞈ te. (Yaˍkoˆ 1:22) Chaw teˇ hpaˍ kʼo, paw sha ve hpawˇ chehˇ ve yoˬ. (Yaˍkoˆ 2:1-3) Chaw teˇ hpaˍ kʼo, awˬ nu ve chaw htaꞈ maˇ daꞈ ve hpawˇ kʼoˆ ve yoˬ. (Yaˍkoˆ 3:8-10) Yaꞈ hkʼaˇ, awˬ viˉ awˬ nyi chi teˇ hpaˍ htaꞈ Yaˍkoˆ dawˇ law chehˇ sheˍ. Yawˇ awˬ viˉ awˬ nyi chi teˇ hpaˍ htaꞈ hteˇ lehˍ beˆ maˍ piˇ leh yawˇ hui htaꞈ beˆ maˍ piˇ tuˬ nyi haꞈ shaˉ paˍ geh kaꞈ lawˬ ve yoˬ.—Yaˍkoˆ 5:13-15 gʼaw sheˍ.

12. Ngaˬ hui Liꞈ hpu henˇ ve chaw htaꞈ daꞈ ve hpawˇ hkʼaˬ hkʼe te dawˇ nyi piˇ gʼa tuˬ le?

12 Henˇ tuˬ ve: Ngaˬ hui awˬ tehˬ ve htaꞈ nyi leh awˬ nu ve chaw htaꞈ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ daꞈ ve hpawˇ gʼa dawˇ nyi piˇ ve. Ngaˬ hui geh Liꞈ hpu henˇ chehˇ ve chaw lehˬ beˆ maˍ piˇ ve htaꞈ gʼaꞈ te tuˬ haˍ ve yoˬ hehˉ. Yawˇ maˇ daꞈ ve te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ htaꞈ pa gʼa tuˬ leh Hkriꞈ yaˇ ve te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ cawˬ tuˬ awˬ yanˇ gʼa yehˇ maw ve yoˬ. (Yaˍkoˆ 4:1-4) Ngaˬ hui Yaˍkoˆ hkʼe gʼa te cawˇ ve yoˬ. Liꞈ hpu henˇ ve chaw yawˇ aˬ htoꞈ ma gʼa pa cawˇ ve tehꞈ ngaˬ hui haꞈ hanˉ ve hkʼaw gʼa kʼoˆ piˇ leh yawˇ htaꞈ daꞈ ve hpawˇ ngaˬ hui gʼa dawˇ nyi piˇ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw htaꞈ yawˇ geh laˬ tuˬ gʼawˬ veu laˇ ve, leh yawˇ ve te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ pa tuˬ Yaˬhoˉvaˬ ga piˇ gʼa ve tehꞈ ngaˬ hui gʼa yonˍ cawˇ ve yoˬ.—Yaˍkoˆ 4:10.

13. Yaˍkoˆ liꞈ 2:3 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, Yaˍkoˆ aˬ htoꞈ maˍ htaꞈ haꞈ yuˬ ve le?

13 Yaˍkoˆ yawˇ awˬ to htaꞈ cawˇ ve hpawˇ nyi ve. Yaˍkoˆ yawˇ Yeˍsuˆ ve awˬ nyi paˍ hpehꞈ leh yawˇ daꞈ jaˇ ve awˬ vuiˬ gʼa leh awˬ viˉ awˬ nyi hkʼoˆ a yeˇ uiˍ jaˇ ve chaw hpehꞈ ve tehꞈ maˇ dawˇ. Yawˇ hkʼa shuˍ yonˍ ve chaw htaꞈ “awˬ viˉ awˬ nyi” tehꞈ kuˬ ve yoˬ. (Yaˍkoˆ 1:16, 19; 2:5) Yaˍkoˆ lehˬ yawˇ awˬ to biˇ ve chaw hpehꞈ ve tehꞈ awˬ viˉ awˬ nyi dawˇ tuˬ coˇ caˇ leh maˇ te piˇ. Yawˇ nyi ma nuˇ nehˬ leh kʼoˆ ve, “ngaˬ hui hkʼa peu˗eˬ laiˉ ceuˬ te yaꞈ ve yoˬ.”—Yaˍkoˆ 3:2 gʼaw sheˍ.

14. Ngaˬ hui kaꞈ te yaꞈ puiˉ ve tehꞈ aˬ htoꞈ ma te haꞈ yuˬ cawˇ ve le?

14 Henˇ tuˬ ve: Ngaˬ hui teˇ gʼaˇ le le venˇ baˆ yaˇ hpehꞈ ve tehꞈ tawnˇ taˍ cawˇ ve. Ngaˬ hui lehˬ Liꞈ hpu henˇ ve chaw aꞈ kehˉ daꞈ ve tehꞈ taˇ dawˇ. Ngaˬ hui teꞈ chiˉ maˇ te yaꞈ jaw ve tehꞈ Liꞈ hpu henˇ ve chaw dawˇ tuˬ te piˇ ve kʼo, Gʼuiˬ sha kʼoˆ taˍ ve hkʼe yawˇ gʼaꞈ te maˇ gʼa taˍ tehꞈ dawˇ tuˬ yoˬ hehˉ. Yaꞈ hkʼaˇ, teˇ pawˆ pawˆ Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ ngaˬ hui kaꞈ gʼaꞈ te tuˬ maˇ sha ve tehꞈ dawˇ ve kʼo, Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ hui htaꞈ hkʼaˬ hkʼe ga laˇ leh gʼaꞈ te gʼa ve htaꞈ kʼoˆ maˍ piˇ sheˍ. Yawˇ kaꞈ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ hkʼa shuˍ te gʼa ve tehꞈ ngaˬ hui ga piˇ gʼa ve yoˬ.

Yaˍkoˆ hkʼa sha sha˗ehˬ na gʼa ve tawˇ pa haˉ yehˇ ve (Awˬ tawn 15-16 nyi sheˍ) *

15. Yaˍkoˆ aˬ htoꞈ ma ve tawˇ pa haˉ htaꞈ yehˇ ve le? (Yaˍkoˆ 3:2-6, 10-12)

15 Yaˍkoˆ lehˬ hkʼa sha sha˗ehˬ na gʼa tuˬ tawˇ paˍ haˉ htaꞈ yehˇ ve. Yaˍkoˆ hkʼa dehꞈ maˍ puiˉ ve lehˬ daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu yawˇ htaꞈ ga piˇ ve tehꞈ ngaˬ hui shiˍ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, chi hkʼe ceh tiˉ maˇ heˆ. Yawˇ ve awˬ viˉ paˍ Yeˍsuˆ aˬ htoꞈ ma ve tawˇ pa haˉ htaꞈ yehˇ ve yawˇ hkʼa dehꞈ chaˬ nyi leh yawˇ Yeˍsuˆ htaꞈ henˇ yuˬ ve yoˬ. Yaˍkoˆ ve liꞈ hkʼaw ve tawˇ paˍ haˉ lehˬ na sha leh na ve chaw hkʼaˬ hkʼe gʼa te cawˇ ve htaꞈ shiˍ tuˬ ga piˇ ve yoˬ.—Yaˍkoˆ 3:2-6, 10-12 gʼaw sheˍ.

16. Aˬ htoꞈ ma te hkʼa dehꞈ na gʼa tuˬ ve tawˇ pa haˉ htaꞈ ngaˬ hui yehˇ cawˇ ve le?

16 Henˇ tuˬ ve: Hkʼa dehꞈ na gʼa tuˬ ve tawˇ pa haˉ htaꞈ ngaˬ hui yehˇ cawˇ ve. Keunˍ daꞈ ve tawˇ pa haˉ htaꞈ ngaˬ hui yehˇ ve kʼo, Liꞈ hpu henˇ ve chaw na ve ceh tiˉ maˇ heˆ. Yawˇ awˬ han htaꞈ kaꞈ dawˇ mawˬ tuˬ yoˬ. Leh chi yawˇ Liꞈ hpu hkʼaw a yeˇ uiˍ ve awˬ lawn htaꞈ tawnˇ gʼa tuˬ kaꞈ ga piˇ ve yoˬ. Yeˍsuˆ tawˇ pa haˉ yehˇ ve cheuˬ jaˇ leh Yaˍkoˆ kaꞈ yawˇ ve awˬ viˉ paˍ htaꞈ henˇ yuˬ ve yoˬ. Yaˍkoˆ yehˇ ve tawˇ pa haˉ teˇ maˬ maˬ lehˬ aˬ htoꞈ ma te daꞈ jaˇ ve le, teˇ geh nyi sheˍ.

17. Yaˍkoˆ liꞈ 1:22-25 hkʼaw cawˬ ve tawˇ pa haˉ aˬ htoꞈ ma te daꞈ jaˇ ve le?

17 Yaˍkoˆ liꞈ 1:22-25 gʼaw sheˍ. Yaˍkoˆ lehˬ mehˆ gʼeuˆ ve tawˇ pa haˉ htaꞈ yehˇ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ chi daꞈ ve laiˉ ceuˬ cawˬ ve yoˬ. Awˉ lawˉ htaˇ yawˇ maˍ tuˬ ve htaꞈ caˉ daꞈ ve dawˇ nyi ve yoˬ. Liꞈ hpu gʼaw ve htaꞈ awˬ bon gʼa gaˇ ve kʼo, ngaˬ hui gʼaw ve ceh tiˉ maˇ te cawˇ tehꞈ yawˇ maˍ laˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, ngaˬ hui kaꞈ gʼa gʼaꞈ te cawˇ ve yoˬ. Leh hawˉ hkʼaˆ teˇ gʼaˇ mehˆ gʼeuˆ nyi ve tawˇ pa haˉ htaꞈ Yaˍkoˆ kʼoˆ maˍ piˇ ve yoˬ. Tawˇ pa haˉ chi na taˍ ve chaw hkʼa dehꞈ na gʼa ve yoˬ. Chaw teˇ gʼaˇ mehˆ gʼeuˆ nyi peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, yawˇ awˬ to maˇ daꞈ ve teˇ ceuˬ ceuˬ mawˬ leh maˇ gu ve kʼo, cuˇ yiˍ maˇ cawˬ ve chaw hpehꞈ ve tehꞈ na taˍ ve chaw na gʼa tuˬ te piˇ ve yoˬ. Ngaˬ hui Liꞈ hpu gʼaw peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, te hkʼaˇ dawˇ hkʼaˇ maˇ daꞈ ve teˇ ceuˬ ceuˬ mawˬ leh maˇ pa ve kʼo, ngaˬ hui cuˇ yiˍ maˇ cawˬ ve chaw hkʼe hpehꞈ ve yoˬ.

18. Ngaˬ hui tawˇ pa haˉ te maˍ piˇ htaˇ, ngaˬ hui yehˇ cawˇ ve 3 ceuˬ aˬ htoꞈ ma cawˬ ve le?

18 Nawˬ tawˇ pa haˉ te maˍ piˇ htaˇ, Yaˍkoˆ htaꞈ henˇ yuˬ gʼa ve 3 ceuˬ cawˬ ve yoˬ. (1) Maˍ tuˬ ve awˬ lawn htaꞈ hawˍ daꞈ ve tawˇ pa haˉ yehˇ ve. (2) Hkʼe sha sha˗ehˬ na gʼa tuˬ tawˇ pa haˉ yehˇ ve. (3) Na taˍ ve chaw yawˇ gʼa te cawˇ ve htaꞈ shiˍ tuˬ tawˇ pa haˉ hkʼaˬ hkʼe ve htaꞈ yehˇ cawˇ ve le? Nawˬ hkʼaˬ hkʼe ve tawˇ pa haˉ yehˇ tuˬ maˇ shiˍ ve kʼo, Gʼuiˬ sha ve kanˉ hkʼaˇ hkʼaw ve liꞈ kʼoˆ teˇ hpaˍ htaꞈ hpfuhˆ nyi sheˍ. Leh chi ve hkʼaw nawˬ yuˬ yehˇ gʼa tuˬ awˬ lawn cawˬ maˇ jaˇ ve htaꞈ gʼa mawˬ tuˬ yoˬ. Tawˇ pa haˉ lehˬ tawˇ yaw keu tuˬ htaꞈ shuˍ leh tawˇ yaw keu tuˬ lehˬ nawˬ ve awˬ hkawˇ bvuhˬ tuˬ te laˇ ve yoˬ tehꞈ tawnˇ taˍ sheˍ. Tawˇ pa haˉ yehˇ ve lehˬ nawˬ maˍ tuˬ ve awˬ lawn oˇ ve hkʼa dehꞈ maˍ gʼa tuˬ te laˇ ve yoˬ. Chi htaꞈ pa taw, nawˬ tawˇ pa haˉ yehˇ ve lehˬ, a yeˇ uiˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ kʼoˆ maˍ gʼa tuˬ ga laˇ ve yoˬ. Leh awˬ nu ve a yeˇ maˇ uiˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ kʼoˆ maˍ tuˬ te laˇ ve maˇ heˆ. Ngaˬ hui hkʼa dehꞈ maˍ puiˉ gaˇ ve lehˬ, awˬ nu ve chaw ngaˬ hui htaꞈ a yeˇ yuˬ laˇ tuˬ te piˇ gaˇ ve maˇ heˆ tehꞈ tawnˇ taˍ sheˍ. Awˬ lawn kʼo, laiˉ gʼaˇ Yaˬhoˉvaˬ ve yehˬ kʼa ha lehˬ ve hkʼaw chehˇ la tuˬ ngaˬ hui ga piˇ gaˇ ve yoˬ.

19. Ngaˬ hui awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ haꞈ ve tehꞈ hkʼaˬ hkʼe te hpeuꞈ maw piˇ gʼa tuˬ le?

19 Ngaˬ hui Yaˍkoˆ hkʼa shuˍ biˇ jaˇ ve awˬ viˉ paˍ maˇ cawˬ ve htawˇ, awˬ viˉ awˬ nyi awˬ moˍ lonˉ hkʼaw ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ teˇ geh gʼa te ve daꞈ jaˇ ve awˬ vuiˬ gʼa ve yoˬ. Yawˇ hui geh awˬ chawˇ te ve, yawˇ hui htaꞈ henˇ yuˬ ve, leh yawˇ hui geh Gʼuiˬ sha ve kanˉ teˇ geh te htaˇ, haꞈ pehnˇ ve tehꞈ hpeuꞈ maw piˇ sheˍ. Yaˍkoˆ dawˇ ve, te ve, leh maˍ ve awˬ ceuˬ htaꞈ ngaˬ hui henˇ yuˬ ve kʼo, ngaˬ hui lehˬ Yaˬhoˉvaˬ awˬ meꞈ awˬ hponˇ gʼa tuˬ te piˇ ve yoˬ. Mvuhˇ naw ma hkʼoˆ chehˇ ve ngaˬ hui htaꞈ haꞈ ve Awˬ pa geh nyi ma nuˇ nehˬ ve chaw meuˆ daꞈ la tuˬ ngaˬ hui ga piˇ chehˇ ve yoˬ.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 114 Yeunˇ hkanˍ sheˍ

^ Yaˍkoˆ lehˬ Yeˍsuˆ geh teˇ yehˬ kʼa hkʼaw tiˉ chehˇ ve yoˬ. Yawˇ lehˬ Gʼuiˬ sha ve Yaˇ paˍ chi teˇ gʼaˇ htaꞈ shu aꞈ kehˉ shiˍ ve yoˬ. Yeˍsuˆ ve awˬ nyi paˍ chi teˇ gʼaˇ yawˇ ve a shaꞈ teꞈ hkʼaˇ leh yawˇ maˍ laˇ ve htaꞈ awˬ lawn chi ve hkʼaw ngaˬ hui teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ. Hawˉ hkʼaˆ chi teˇ gʼaˇ awˉ lawˉ peuˇ ve Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw sheh kʼai paˍ hpehꞈ la ve yoˬ.

^ Awˬ lawn chi ve hkʼaw yawˇ lehˬ Yeˍsuˆ ve awˬ nyi paˍ awˬ pa teˇ gʼaˇ teˇ maˬ hpehꞈ ve htawˇ, Yaˍkoˆ htaꞈ Yeˍsuˆ ve awˬ nyi paˍ tehꞈ kuˬ ve yoˬ. Leh Yaˍkoˆ chi teˇ gʼaˇ lehˬ Yaˍkoˆ ve liꞈ bvuhꞈ paˍ hpehꞈ ve yoˬ.

^ Awˬ viˉ awˬ nyi Naˍtanˍ Nawˍ Uˉ peunˍ ve Kawˍmiˍtiˍ hpehꞈ leh 1977 hkʼawꞈ htaˇ, yawˇ suh˗e ve yoˬ.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Maˇ daꞈ ve awˬ lawn yaw ve hkʼaˬ hkʼe taw kawˆ tuˬ cawˬ ve Yaˍkoˆ aˬ miˍ ve awˬ lawn tawˇ pa haˉ tehˆ maˍ laˇ ve. Chi hkʼe ve tawˇ pa haˉ lehˬ shu na gʼa tuˬ sha ve.