Ir al contenido

Ir al índice

KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 2

Xi bakóyaná jngo ndsʼe̱ Jesús

Xi bakóyaná jngo ndsʼe̱ Jesús

“Santiago, xi choʼndale Niná kao Nainá Jesucristo” (SANT. 1:1).

KJOAJNDA 88 Takonái je ndiaali

XI TÍNCHJA̱NI *

1. Jméni xi koa̱n kuixoán tʼatsʼe familiale Santiago.

 KʼIANGA sʼa koanjchínga je Santiago nʼio nda kisixále Niná je xijchále. * Je José kao María nʼio tsjoake koan je Jeobá kʼoa nʼio nda kisixále. Kʼoati kui kjoanda kisʼele Santiago nga ndsʼe̱ koanni je Jesús, je xi Mesías koan nga koanskanni. Nʼio tse kjoanda kisʼele je Santiago nga nʼio nda kisixále Niná je familiale.

Nga ñatjen koanjchínga je Santiago kao Jesús nʼio nda tsabexkon xínkjín (Chótsenlai párrafo 2)

2. Jósʼin tsabeni Santiago nga nʼio nda kisʼin je Jesús.

2 Je Santiago tsabe nga nʼio nda kisʼin je Jesús (Mat. 13:55). Tobʼelañá, je Jesús nʼio nda tsabe jotso je Énle Niná, kʼoa nga tosʼa 12 nóle, yaa kichokjákaonajmí je chjotajchínga xi tjío ya Jerusalén xi kʼoati nʼio nda tsabe jotso Énle Niná (Luc. 2:46, 47). Tsakui nichxin ñatjen kisixá je Santiago kao Jesús nga chjineyá koan. Tsa kʼoalani, nʼiojin nda tsabexkon xínkjín. Je Nathan Knorr i kitso: “Nga ñatjen nixá kao jngo chjota nʼio nda ʼyaxkoaan”. * Tsakui nichxin kʼoati tsabe je Santiago nga sa chjine sa chjine koan je Jesús kʼianga koanjchínga, kʼoa nga ndasʼin tsakʼejna ngixko̱n Niná kao ngixko̱n chjota (Luc. 2:52). Jéjinni tsakai Santiago xi títjon chjotatjenngile koanni je Jesús, tonga alikui je títjon xi chjotatjenngile koanni.

3. Jósʼin kisikjaʼaitsjen Santiago kʼianga kitsoyason je Jesús.

3 Kʼianga kitsoyason je Jesús i̱ Sonʼnde, je Santiago alikui kʼia nga chjotatjenngile koanni (Juan 7:3-5). Tsakui nichxin je Santiago xi kʼoakitso nga koanskáyale je Jesús (Mar. 3:21). Kʼoa alikui jña kʼoatso tsa ya tíjnakao María kʼianga kinikʼien je Jesús (Juan 19:25-27).

4. Jméni xi jao koya chótʼayajiaan.

4 Nga jeki nichxin je Santiago koankjainle xi tʼatsʼe Jesús kʼoa nʼio nda kisixá ya jinjtín. I̱ kjoaʼmiya jebi jao koya jchaa jmeni xi bakóyaná jokisʼin je Santiago. Xi títjon, ánni nga nangitokon koa̱nsíñá. Kʼoa xi majaoni, jósʼiaan nga nda koakoyaa.

NANGITOKON KATAMAA JONI SANTIAGO

Nangitokon koan je Santiago kʼianga tsʼatsenle je Jesús kʼoa chjotatjenngile koanni (Chótsenlai párrafo 5-7)

5. Jókisʼin je Santiago nga tsʼatsenle Jesús kʼianga jejaʼáyanile.

5 Kʼiáni nga chjotatjenngile Jesús koan je Santiago. Kʼianga jejaʼáyanile Jesús “tsʼatsenle Jacobo [xi tsonile je Santiago] koanskanni ngatsʼi pastro” (1 Cor. 15:7). Saʼnda nga kʼia, chjotatjenngile Jesús koanni je Santiago. Kʼoati ya tíjna Santiago nga tjíoxkó chjotatjenngile Jesús kʼianga tjíokoyale nga kʼoaile je nganʼiotsjele Niná (Hech. 1:13, 14). Xi koanskanni, yaa tsakʼejnajinle je cuerpo gobernante nga siglo 1 (Hech. 15:6, 13-22; Gál. 2:9). Kʼoa tongini nga nó 62, jé Niná tsakándiaale nga jngo carta kiskile je chjotale Cristo xi ya ngʼajmi koai. Kʼoati nʼio basenkaoná jmeni xi kiski je Santiago, ni ya ngʼajmi tjínná kjoachoya kʼoa ni i̱ Sonʼnde (Sant. 1:1). Tojo kitso je chjota xi Josefo tsakʼin, xi kʼia tsakʼejna nga siglo 1. Kʼoakitso nga je tsakʼéxá je naʼmitítjonle chjota judío xi Anán tsakʼin nga kinikʼien je Santiago. Kixi kitʼale Jeobá je Santiago saʼnda nga kʼien.

6. Ánni nga tsín mangósonni jokisʼin je Santiago kao chjota xi tsakinyatítjonle religión.

6 Nangitokon koan je Santiago. Kataʼyala jokisʼin Santiago kʼoa jokisʼin je chjota xi tsakinyatítjonle religión. Kʼianga ñaki xko̱n tsabeni je Santiago nga ʼNdíle Niná je Jesús, koankjainle nga̱ nangitokon koan. Tonga je naʼmitítjon xi tsakatio ya Jerusalén alikui kʼoakisʼin. Tobʼelañá, tsabe nga je Jesús kisikjaʼáyale Lázaro, ʼndele nga koa̱nkjainle nga je Jeobá kisikasén Jesús, tosaa koanmele kisikʼien kao Lázaro (Juan 11:53; 12:9-11). Kʼoa kʼianga jejaʼáyanile Jesús, alikui koanmele nga chjota kisʼejinle (Mat. 28:11-15). Nga ngʼakon koan chjota jebi, alikui koankjainle xi tʼatsʼe Mesías.

7. Ánni nga tsín kʼoaiʼndeñá nga ngʼakon koaan.

7 Xi bakóyaná: Alikui kʼoaiʼndee nga ngʼakon katamaa kʼoa kʼoaiʼndee nga je Jeobá katabakóyaná. Tojo ma je ni̱ma̱ná nga chʼin katʼale, nga kui xosíkao nga tsín tinanda síxáni, kʼoati ma nga ngʼakon maa, ñʼai maná nga nitjosonlee je Jeobá. Nga ngʼakon koan je chjota fariseo, alikui koankjainle nga ʼNdíle Niná je Jesús kʼoa tsín koankjainle nga kui nganʼiotsjele Niná tsakándiaale (Juan 12:37-40). Nga kʼoakisʼin, alikui kisʼele kjoanda nga koa̱n koatio ngantsjai nichxin (Mat. 23:13, 33). Kuinga nʼio chjínile nga tosi tonda kui Énle Niná kao nganʼiotsjele katabándiaaná nga si̱ndayaa yaoná, josʼin nikjaʼaitsjeen kao jmeni xi nʼia (Sant. 3:17). Nga nangitokon koan je Santiago kitsjoaʼnde nga kitsoyale Jeobá. Kʼoa tojosʼin jchaa, nʼio nda koanle kitsoya nga̱ nangitokon koan.

NDA KOAKOYAA JONI SANTIAGO

8. Jméni xi koasenkaoná nga nda koakoyaa.

8 Je Santiago alikui nʼio ngʼa skuela ki. Je chjota xi tsakinyatítjonle religión kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga toxkia chjota je Santiago kʼoa nga tsín jme nanda xo̱n koanle, joni Pedro kao Juan (Hech. 4:13). Tonga nʼio nda koanle kitsoya je Santiago, tojosʼin kuitsoyaná je carta xi jaʼaínle yʼa. Tsakui nichxin tsín nʼio tse xo̱n maná joni Santiago. Ninga kʼoalani, jé nganʼiotsjele Jeobá koasenkaoná kao naxinandále nga koa̱nná nda kʼuínyaa. Kataʼyala jokisʼin Santiago kʼoa jméni xi bakóyaná.

9. Tʼeyanajmí josʼin kitsoya je Santiago.

9 Choaa ñʼai sʼin kitsoya je Santiago. Nga kʼoasʼin kitsoya, koanjinle je chjota jme xi tjínnele sʼin kʼoa josʼin sitjoson. Kataʼyala josʼin kitsoya kʼianga kʼoakitso nga tsín koa̱n kʼoéngijtiaa tokoán kʼianga ʼya xi josikaoná. I kitso: “Jó tondale ʼmile je xi jchókjoale kjoañʼai. Jekinoʼyao nga kjoatsejta kisʼele Job, kʼoa tsaʼyao josʼin koanmele Nainá, nga je Nainá kjaínga tjínle kjoamatakon, bema̱ní” (Sant. 5:11). Kui Énle Niná kisichjén je Santiago nga kitsoya. Kʼoati kui kisichjén nga kitsoyale chjota nga je Niná síchikontʼain je xi kixi fitʼale joni Job. Kʼianga kitsoya jebi je Santiago to choaa ñʼai sʼin kitsoya. Nga kʼoakisʼin, jé Jeobá tsakʼasjengʼa, alikui to yaole kini.

10. Jósʼin koa̱n chjénngilee Santiago kʼianga ʼmiyaa je Énle Niná.

10 Xi bakóyaná: Ya Énle Niná chʼa̱ngiñá jme xi koakoyaa kʼoa choa ñʼai sʼin koakoyaa. Ali tsakuijin xi mená nga katabe je chjota jokji ʼyaa je Énle Niná, tosaa kui xi mená nga katamajinle jokji be je Jeobá kʼoa nga mandosinle xi tʼatsʼe (Rom. 11:33). Koa̱njinle jebi je chjota tsa ya Biblia chʼa̱ngiñá jme xi kʼuínyaa ngantsjai. Tobʼelañá, ʼndele nga kʼoakʼuínlee je xi tiʼmiyalee Biblia jósʼiaan tsa kʼoalani tikui kjoa tibitjatojiaan joni je, tosaa kui xi mená nga katasíkjaʼaitsjenjin jotso Biblia kʼoa nga katabe josʼin síkjaʼaitsjen je Jeobá. Kʼoa kuinga sitjosonni jmeni xi kjimajinle nga mele tsjoa koaya kon je Jeobá kʼoa nga tsín tsa tokui nga ñá tsjoa sʼe̱ná.

11. Jmé xi kisʼin kʼa je chjotale Cristo, kʼoa jmé kjoafaʼaitsjen xi kitsjoale je Santiago (Santiago 5:13-15).

11 Je Santiago koanjinle jñani ñʼai koanle je ndsʼe̱. Kʼianga kiskile je chjotale Cristo yaa tsakakóni nga kuenta kisʼin je kjoa xi jaʼatojin kʼoa kʼoakitsole jme xi tjínnele sʼin. Tobʼelañá, tjínkʼa xi tsín ndi̱to̱n kisitjoson je kjoafaʼaitsjen xi tsakʼaile (Sant. 1:22). Tjínkʼa xi toje nda kisikao xi nyiná (Sant. 2:1-3). Kʼoa tjínkʼa xi toxkia kinchja̱ (Sant. 3:8-10). Ningalani kʼoakisʼin chjotale Cristo jebi, je Santiago alikui kʼoakitso nga tsínkʼia tikoa̱nndayani. Ngasin nganda tsakjákao, tonga kʼoakitsokixile jñani tjínnele sindaya yaole. Kʼoa kʼoakitsole xi jetjíonroajen kjoamakjainle nga katasíjéle nganʼio xi chjotajchínga sʼin tjío (tʼexkiai Santiago 5:13-15). *

12. Jméni xi kuenta sʼiaan kʼianga kuinyakoaa je chjota xi Biblia ʼmiyalee.

12 Xi bakóyaná: Ningalani tjín jmeni xi ñʼai male je ndsʼee, kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga koa̱n sindaya yaole. Tjínkʼa chjota xi ʼmiyalee Biblia xi ñʼai male nga sítjoson jmeni xi tso Biblia (Sant. 4:1-4). Tsakui nichxin ñʼai koa̱nle nga tokjoan sindaya yaole kʼoa kʼoasʼin jotso je Énle Niná. Tojo kisʼin je Santiago, kʼoati koa̱n kʼoakʼuínlee je xi ʼmiyalee Biblia jñani machjén nga sindaya yaole. Tonga kʼoati kuenta sʼiaan nga je Jeobá koasenkao xi nangitokon kʼianga sindaya yaole (Sant. 4:10).

13. Jméni xi koanjinle je Santiago (Santiago 3:2).

13 Je Santiago ndasʼin kisikjaʼaitsjen. Alikui kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga ngisa chjíle je xá xi kisʼin tikʼoajinni ndsʼe̱, kʼoa alikui ngisa ngʼa tsakʼasje yaole tokuini nga ndsʼe̱ koanni je Jesús. Tosaa “ʼndíndsʼe, xi kjaí tsjoake̱no” kitsole kʼianga kiskile (Sant. 1:16, 19; 2:5). Alikui nʼio kixi tsakʼasje yaole, tosaa i̱ kitso: “Nga̱ ngatsʼi nía tse tochʼao nʼia” (tʼexkiai Santiago 3:2). *

14. Ánni ndatjínni nga kʼoabixoán nga ñʼai ma sakʼoaná nga nitjosoán je kjoatéxomale Niná.

14 Xi bakóyaná: Kuenta sʼiaan nga chjotajée maa ngatsʼiaa. Alikui kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga ngisa ngʼa tiyolee chjota xi ʼmiyalee. Tsa nʼio kixi chʼa̱sjee yaoná ngixko̱n chjota xi ʼmiyalee, kʼoajinsʼin sikjaʼaitsjen nga tsínkʼia kuitjosonle jmeni xi tso je Énle Niná. Tonga kʼianga bʼeyanajmílee nga ñʼai ma sakʼoaná nga nitjosoán je Énle Niná kʼoa nga kʼoaʼmilee josʼin tíbasenkaoná Jeobá nga nindayaa yaoná, kʼoasʼin binyakaoñá nga kʼoati koa̱n sixále Jeobá tsanda je.

Je choa̱ xi kisichjén Santiago choaa ñʼai tjío, ngotjo koanjinnile chjota kʼoa nda tsakinyakao (Chótsenlai párrafo 15, 16) *

15. Ánni nga ngotjo majinniná je choa̱ xi kisichjén Santiago (Santiago 3:2-5, 10-12).

15 Kʼianga kitsoya je Santiago kui choa̱ kisichjén xi ngotjo koanjinnile chjota. Jé nganʼiotsjele Niná tsakasenkao. Tonga kʼoajinti nʼio tsakasenkao nga kui kiskotʼayajin choa̱ xi kisichjén Jesús kʼianga kitsoya. Choaa ñʼai choa̱ xi kisichjén Santiago kʼianga kiskile je ndsʼe̱ kʼoa ngotjo majinniná josʼin tsoyanile (tʼexkiai Santiago 3:2-5, 10-12). *

16. Ánni nga kui choa̱ xi ngotjo majinniná si̱chjén kʼianga kʼuínyaa.

16 Xi bakóyaná: Kui choa̱ si̱chjén xi ngotjo majinniná. Kʼianga kui choa̱ nichjén je xi be chjota, ngisaa ngotjo majinnile jme xi ʼmiyalee. Je choa̱ xi nichjén kʼianga ʼmiyalee je chjota binyakao nga faʼaitsjenle jmeni xi tso je Énle Niná. Je Jesús nʼio nda koanle kisichjén je choa̱, kʼoa kʼoati kisʼin je Santiago. Kataʼyala jngoaa choa̱ xi kisichjén Santiago kʼoa ánni nga nʼio nda majinniná.

17. Ánni nga nʼio nda majinniná je choa̱ xi faʼaitʼa ya Santiago 1:22-25.

17 (Tʼexkiai Santiago 1:22-25). * Kʼianga kitsoya je Santiago kui choa̱ kisichjén tʼatsʼe nga cho̱tsín chotsensʼén. Kataʼyala ánni nga nʼio nda tíjnasíni choa̱ jebi. Je Santiago be jméni xi mele nga koa̱njinle je ndsʼe̱. Tsa mená nga koasenkaoná je Énle Niná, ali tokuijin xi machjén nga kʼoéxkiaa, kʼoati machjén nga si̱tjosoán jmeni xi tso. Je Santiago kui choa̱ kisichjén xi ngotjo koanjinnile chjota. Jméni xi koanmele kitsoya je Santiago kʼianga kui kinchja̱ni tʼatsʼe jngo chjota xi cho̱tsín kotsensʼen. Toxitsjoajinni tsa tsín sikánda yaole chjota kʼianga skoe̱ nga skótsenya cho̱tsín jñani tsín nda kji. Tikʼoasʼinni, toxitsjoajinni kʼianga kʼoéxkiaa je Biblia tsa tsínni si̱ndayaa yaoná.

18. Jñánile xi jan koya xi kuenta sʼiaan kʼianga choa̱ si̱chjén.

18 Jan koya tjínni xi koa̱n kʼoasʼiaan nga chjénngilee je Santiago kʼianga choa̱ si̱chjén nga kʼuínyaa. Xi títjon, kuenta sʼiaan nga mangóson je choa̱ xi si̱chjén kao jmeni xi mená kʼuínyaa. Xi majaoni, kui choa̱ si̱chjén xi ngotjo koa̱njinnile chjota. Kʼoa xi majanni, katamajinle chjota jmeni xi mená kʼuínyalee. Tsa ñʼai maná jme choa̱ xi si̱chjén nga kʼuínyaa, kjoásjaiyaa ya Índice de las publicaciones Watch Tower jñani “Ejemplos” tso, nkjín koya choa̱ faʼaitʼa xi koa̱n si̱chjén. Tojo ma kʼianga nʼio noʼyale je jta̱ná nga micrófono nokjoayaa, kʼoati ma je choa̱ xi nichjén kʼianga ʼmiyaa, ngisaa sʼeya je jkoaa. Kuinga machjénni nga tokʼia si̱chjén je choa̱ kʼianga kui koakoyaa jmeni xi nʼio tjínle kjoandosin. Kʼianga koa̱nmená ngisa nda kʼuínyaa, ali tsakuijin nga toñá kuenta katasʼínná je chjota, kui xi mená nga kuinyakoaa nga naxinandále Niná katabatiojin.

19. Jósʼin bakoñá nga tsjoachaa je ndsʼee.

19 Ningalani tsín mangóson josʼin tiyoaa kao josʼin tsakʼejna je Santiago kʼianga ndsʼe̱ koanni je Jesús, kui kjoanda tjínná nga ñatjen tinixálee Niná kao je ndsʼee xi nʼio tjío kjoamakjainle kʼoa xi nda síxále Niná. Kʼoasʼin koakonilee nga tsjoachaa je ndsʼee kʼianga si̱kʼayalee nichxin, nga kjuintjenngiaa choa̱le kʼoa nga ñatjen kʼuínyasoán. Kʼianga mangíntjenngiaa je choa̱ xi tsakʼéjna Santiago, jokjoaan, jonʼia kʼoa josʼin ʼmiyaa, jé Jeobá chʼasjengʼaa kʼoa binyakaoñá je chjota nga síchriantʼale je Niná.

KJOAJNDA 114 Katasʼená kjoatsejta

^ Je Santiago ñatjen koanjchíngaa je Jesús kʼoa nʼio nda tsabexkon nga ndsʼe̱ koanni. Ngisaa nʼio nda tsabexkon tikʼoajinni xi kjaʼaí chjota. I̱ kjoaʼmiya jebi kui chótʼayajiaan jmeni xi kisʼin kʼoa josʼin kitsoya je Santiago, nangitokon koan kʼoa nʼio nda kisixále Niná kʼianga siglo 1.

^ Nga ngisa choa ñʼai koa̱nná, kʼoasʼin si̱kʼaxkiaa je Santiago nga ndsʼe̱ koanni Jesús ningalani ndsʼe̱jon koanni. Kʼoati ʼyaa nga je Santiago kiski je carta xi jaʼaínle yʼa.

^ Je Nathan Knorr yaa tsakʼejnajinle je Cuerpo Gobernante kʼoa kʼiaa kʼien nga nó 1977.

^ Santiago 5:13-15: “A tíjnajinjngono xi tífaʼá kjoañʼai. Katabʼétsʼoa. A tíjnajinjngono xi tsjoale. Katasetʼale Niná. 14 A tíjnajinjngono xi tímʼen. Katanchja̱le chjotajchínga xi tsʼe chjotale Cristo, katabʼétsʼoantjai xi tʼatsʼe xi tímʼen, katasíkajon siti̱ kao jaʼaínle Nainá. 15 Tsa makjainná kʼia nga bʼetsʼoantje, kuitjontjai je xi tímʼen, kʼoa je Nainá sikisótjen. Tsa tsajngi jée, kʼoasʼin cha̱tʼale”.

^ Santiago 3:2: “Nga̱ ngatsʼi nía tse tochʼao nʼia. Tsa jngo xi tsín chʼao tso énle, jebi xi ñaki chjotanda. Kʼoati male batéxomale yaole joni tsa xi tjíʼa freno”.

^ Santiago 3:2-5, 10-12: “Nga̱ ngatsʼi nía tse tochʼao nʼia. Tsa jngo xi tsín chʼao tso énle, jebi xi ñaki chjotanda. Kʼoati male batéxomale yaole joni tsa xi tjíʼa freno. 3 Koeni ñá bʼeʼaa freno tsʼoa naxín, jméni nga sitjosonsíniná. Kʼoasʼin nindʼé yaole. 4 Koeni kʼoati je barco. Nda tsa kjaínga je, nda tsa kjaínga nʼio ntjao̱ xi fikao, kjaí toʼndí kji yáte timón xi fikao barco tojñanibe nga mele fikao je xi kaní. 5 Kʼoatisʼin je nijeen ʼndíkji, tonga ali tokʼoakji tse kjoa xi male. Koeni nda tsa toʼi̱tsé lʼí, ali tokʼoakji jñájchá baká. 10 Tijeni tsʼoa bitjoni énnda kao éntsʼen. ʼndíndsʼe, alikui machjén nga kʼuisʼin ma je kjoabi. 11 Jngo nga̱jao̱ a tiya bitjoni nandátsje kao nandájnra. 12 ʼNdíndsʼe je yáhigo a bale to xi aceituna ʼmi, axo xka̱totsee a bale higo. Kʼoatisʼin nijngojin nga̱jao̱ nandá xi tiya sʼenile nandájnra kao nandátsje”.

^ Santiago 1:22-25: “Kʼoatʼiaon jo tso je énbi, ali tonoʼyajinlao nga kʼoasʼin tichʼanachalao yaono. 23 Tsa jngo xi nrʼoé énbi, kʼoa likui kʼoasʼín jo tso, jebi kʼoakjoan joni tsa jngo chjota xi jngo cho̱tsín kotsensʼennile nkjaín. 24 Je kiskotsenle yaole, ki, kichajin ndi̱to̱nnile jo kji. 25 Tonga jó tonda koa̱nle je xi nda básjaijin je kjoatéxoma xi ñaki kjoakixi, xi síkʼéyondaíná. Jó tonda koa̱nle je xi bʼejnanʼiojin, nga tsín tsa tonrʼoé, kʼia chajinle, tonga kʼoasʼín jo tso”.

^ XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Ngotjo koanjinnile je chjota kʼianga lʼí kinchja̱ni je Santiago nga kitsoyale nga tsín ndasʼin bichómani nga toxkia nokjoaa.