1. Xikijto kenijkatsa eliyayaj Santiago ichampoyouaj.

 SANTIAGO iikni Jesús moskaltik kampa kuali tlaueyichiuayayaj. * Itatauaj José uan María tlauel kiikneliyayaj Jehová uan kichiuayayaj kampeka kitekipanosej ika nochi ininyolo. Santiago, nojkia kipixki seyok tlateochiualistli: iikni katli achtouiejketl eliskia Mesías. Ya, kipixki se yejyektsi tlateochiualistli pampa ichampoyouaj tlauel kuali tlaneltokayayaj.

2. ¿Kenke Santiago pejki kitlepanita iikni Jesús?

² Santiago kiitak iikni ueliyaya kichiua miak tlamantli uan nopa kichijki ma mosentlachili (Mat. 13:55). Se neskayotl, kema Jesús nojua kipixtoya 12 xiuitl, tlauel kuali kiixmatiyaya toTeotsij iTlajtol, yeka nopa ueuejtlakamej tlen Jerusalén mosentlachilijkej maske inijuantij tlauel ixtlamatiyayaj (Luc. 2:46, 47). Nojkia, uelis Santiago kuaximayaya iuaya Jesús, yeka tlauel kuali kiixmatki. Nathan Knorr nochipa kiijtouayaya: “Kema titekitij iuaya se akajya tijyekouaj miak tlamantli tlen ya”. * Uelis Santiago nojkia kiitak kenijkatsa Jesús “tlalnamiktiajki uan motlakachijtiajki, uan toTeko Dios kipaktik nochi tlen kichijki”, maseualmej nojkia kuali kiitayayaj (Luc. 2:52). Uan maske uelis tlauel kuali tlaj Santiago mochijtoskia se tlen achtoui itokilijkaj Jesús, ya amo kiampa kichijki.

3. ¿Tlake kiijtok Santiago kema Jesús pejki tlajtolmoyaua?

 ³ Kema Jesús itstoya ipan Tlaltipaktli uan pejki tlajtolmoyaua, Santiago amo mochijki itokilijka (Juan 7:3-5). Uelis ya elki se tlen katli kitlaijiljuik Jesús kema kiijtok: “Molokojchijtok” (Mar. 3:21). Nojkia, amo onka yon se tlamantli kampa kinextia tlaj Santiago nojkia itstoya iuaya inana kema Jesús kimiktijkej (Juan 19:25-27).

4. ¿Tlake ome tlamantli tikixtomasej?

⁴ Kema panok se keski xiuitl, Santiago pejki tlaneltoka ipan Jesús uan nochi toikniuaj kitlepanitayayaj. Ipan ni tlamachtili tikitasej tlake tijyekouaj tlen Santiago kichijki: 1) ¿Kenke amo kinamiki timoueyimatisej? 2) ¿Tlake techpaleuis kuali titlamachtisej?

5. ¿Tlake pejki kichiua Santiago kema Jesús monextik iixpa?

⁵ ¿Kema pejki tlaneltoka Santiago uan mochijki Cristo itokilijka? Biblia kiijtoua kema Jesús ya moyolkuitoya “monextik iixpa Jacobo [o Santiago], uan teipa nochi sekinok itlayolmelajkauaj kiitakej” (1 Cor. 15:7). Kema panok ni tlamantli, inemilis Santiago mopatlak. Ya nojkia itstoya kema apóstoles mosentilijtoyaj ipan Jerusalén pampa kiseliskiaj toTeotsij itonal (Hech. 1:13, 14). Teipa, Santiago nojkia elki se tlen nopa cuerpo gobernante tlen achtoui siglo (Hech. 15:6, 13-22; Gál. 2:9). Uan nechka xiuitl 62, toTeotsij itonal kipaleuik ma kiijkuilo se amatlajkuiloli tlen kintitlanilik toikniuaj katli kintlapejpenijtokej. Tlen kiijkuilok, nojua tlauel techpaleuia maske timotemachiaj tiasej iluikak o tiitstosej ipan Tlaltipaktli (Sant. 1:1). Nopa historiador Josefo tlen achtoui siglo kiijtok Santiago kimiktijkej pampa nopa sumo sacerdote judío Anán tlanauatik. Santiago amo kema kitlauelkajki Jehová.

6. ¿Tlake kichijki Santiago uan tlake kichijkej katli tlayakanayayaj ipan religiones?

⁶ Santiago amo kema moueyimatki. Ma tikitakaj tlake kichijkej Santiago uan miakej katli tlayakanayayaj ipan religión judía. Kema Santiago kiitak Jesús nelnelia eliyaya iKone toTeotsij, ya amo moueyimatki uan kiselik. Nopa sacerdotes amo kiampa kichijkej. Se neskayotl, maske kiitakej Jesús kiyolkuitoya Lázaro, inijuantij amo kineltokakej  tlaj Jehová kititlantoya uan yeka kinejkej kinmiktisej Jesús uan Lázaro (Juan 11:53; 12:9-11). Nojkia, kema Jesús moyolkuik, amo kinejkej sekinok ma kimatikaj tlen panotoya (Mat. 28:11-15). Inijuantij tlauel moueyimatiyayaj, yeka amo kiselijkej Jesús kej Mesías.

7. ¿Kenke amo kinamiki timoueyimatisej?

⁷ ¿Tlake techmachtia? Amo ma timoueyimatikaj uan ma tijkauakaj Jehová ma techmachti. Sanse kej se kokolistli tlen kichiua ma motsakua totlalo tlen toyolo uan kichiua ayokmo kuali ma tekiti, tlaj timoueyimatij uelis kichiuas ma tetiya toyolo uan ouij tijmatisej tijchiuasej tlen Jehová kineki. Nopa fariseos kikajkej ma tetiya ininyolo, uan yeka amo kinejkej kiselisej Jesús kej iKone Jehová uan tlaj toTeotsij itonal kipaleuiyaya (Juan 12:37-40). Tlen kichijkej, amo kinpaleuik ma kipiakaj nopa nemilistli tlen axkema tlamis (Mat. 23:13, 33). Kej tikitaj, tlauel ipati tijkauasej Biblia uan toTeotsij itonal ma techpaleui tijpatlasej se keski tlamantli ipan tonemilis uan kej timoiljuiaj, uan nojkia kema tijtlapejpeniaj se tlenijki (Sant. 3:17). Santiago nochipa moechkapantlalik, yeka kikajki Jehová ma kimachti. Uan kej tikitasej teipa, ya elki se kuali tlamachtijketl pampa amo moueyimatki.

8. ¿Tlake techpaleuis kuali titlamachtisej?

⁸ Santiago amo momachtik ipan uejueyi escuelas. Yeka, katli tlayakanayayaj ipan religión judía kiitayayaj sanse kej kinitayayaj Pedro uan Juan, katli “axmomachtijtoyaj, uan san eliyayaj tlakamej teikneltsitsij” (Hech. 4:13). Maske kiampa kiitayayaj ya elki se kuali tlamachtijketl, kej kiijtoua nopa amatlajkuiloli tlen kipia itoka. Sanse kej Santiago, maske uelis nojkia amo tlauel timomachtijtokej, toTeotsij itonal uan itlanechikol techpaleuiaj kuali ma titlamachtikaj. Ma tikitakaj tlen kichijki Santiago uan tlake uelis tijyekosej.

9. Xikijto kenijkatsa tlamachtiyaya Santiago.

⁹ Santiago amo kitekiuik tlajtoli tlen  ouij yon amo ouij kiixtomayaya se tlamachtili. Kej tlamachtik, kinpaleuik maseualmej ma kimatikaj tlake kichiuasej uan kenijkatsa kichiuasej se tlenijki. Se neskayotl, ya amo kitekiuik tlajtoli tlen ouij kema kiniljuik Cristo itokilijkauaj amo ma tekualankaitakaj kema kinchiuiliskiaj tlen amo xitlauak. Ya kiijtok: “Tijmatij yajuantij ama nelia pakij pampa kiijiyouijkej tlen kinpanok. Ya inkimatij keja Job tlaijiyouik. Uan inkimatij teipa toTeko nelia kichiuilik tlen kuali pampa toTeko tlauel teiknelia uan tetlasojtla” (Sant. 5:11). Kej tikitaj, Santiago nochipa kitekiuik toTeotsij iTlajtol kema tlamachtiyaya, kiampa kinpaleuik maseualmej ma kiitakaj Jehová nochipa kinteochiua katli amo kema kitlauelkauaj, kej kichijki ika Job. Santiago nochipa kitekiuik tlajtoli tlen nochi kikuamachiliskiaj. Ika tlen kichijki, kinextik kinekiyaya san Jehová ma kiuejkapantlalikaj.

10. ¿Kenijkatsa uelis titlamachtisej kej Santiago?

¹⁰ ¿Tlake techmachtia? Amo ouij ma titlamachtikaj uan nochipa ma tijtekiuikaj Biblia. Kema titlamachtiaj moneki amo tijnextisej kejuak tlauel tijmatij. Moneki tijnextisej san Jehová kimati miak tlamantli uan kitekipachoua tlen kinpano maseualmej (Rom. 11:33). Tlaj nochipa tijtekiuiaj Biblia, techpaleuis kiampa ma tijchiuakaj. Se neskayotl, tlaj katli tijmachtiaj kineki kichiuas se tlamantli, amo ma tikiljuikaj tlake tijchiuaskiaj. Moneki tijchiuasej kampeka ma kiita tlake moiljuia uan kiyolmati Jehová, uan tlake kichijkej se keskij itekipanojkauaj. Kiampa tlen kitlapejpenis, kichiuas pampa kineki kiyolpakiltis Jehová uan amo tojuantij.

11. Kej kiijtoua Santiago 5:13-15, ¿tlake kichiuayayaj se keskij toikniuaj, uan tlake kintlajtolmakak Santiago?

¹¹ Santiago kiniljuik tlake monekiyaya kipatlasej. Ipan nopa amatlajkuiloli tlen kiijkuilok, nesi kuali kimajtoya tlake kuesoli kiixnamikiyayaj toikniuaj uan yeka xitlauak kiniljuik tlake monekiyaya kichiuasej. Se neskayotl, sekij amo nima kichiuayayaj tlen kintlajtolmakayaya (Sant. 1:22). Sekij kinchikoitayayaj katli amo tlapijpiayayaj (Sant. 2:1-3). Uan sekij amo ueliyayaj kinauatiaj ininnenepil (Sant. 3:8-10). Maske toikniuaj kichiuayayaj ni tlamantli, Santiago nojua kinekiyaya kinpaleuis. Yeka, ika tlaiknelili xitlauak kiniljuik tlake monekiyaya kichiuasej. Uan katli ayokmo kuali tlaneltokayayaj kiniljuik ma kitemokaj inintlapaleuil ueuejtlakamej (xijpoua Santiago 5:13-15).

12. ¿Tlake uelis tijchiuasej uan kiampa amo timoyolkokosej kema tijmachtiaj se akajya?

¹² ¿Tlake techmachtia? Ma tikiniljuikaj tlake moneki kipatlasej uan ma timotemachikaj kena uelis kichiuasej. Miakej katli tikinmachtiaj kimatij ouij kichiuasej tlen Biblia tlamachtia (Sant. 4:1-4). Uelis kemantika amo nima kipatlaj kej monejnemiltiaj uan amo nima kichiuaj tlen Jehová kineki. Yeka, moneki tijchiuasej kej Santiago, amo ma tipinauakaj tikiniljuisej tlake nojua moneki kipatlasej uan ma timotemachikaj kena kichiuasej tlen tikinmachtiaj. Ma tikilnamikikaj, san Jehová uelis kinyoltilanas katli kipiaj kuali ininyolo uan kinpaleuis ma kipatlakaj ininnemilis (Sant. 4:10).

13. Kej kiijtoua Santiago 3:2, ¿tlake kiijtok Santiago?

¹³ Santiago nochipa moitak kej kinamiki. Ya amo kema moiljuik ya eliyaya tlauel ipati uan sekinok toikniuaj amo, san  pampa eliyaya iikni Jesús o pampa kipixtoya se ueyi tekitl ipan tlanechikoli. Ya tlauel kinpatiitayaya, yeka kiniljuiyaya “noikniuaj tlen niinmechiknelia” (Sant. 1:16, 19; 2:5). Santiago amo kema kinextik kichiuayaya nochi xitlauak, ya kiijtok: “Nochi titlakamej kemantsi timokuapolouaj” (xijpoua Santiago 3:2).

14. ¿Kenke moneki tikijtosej nojkia timokuapolouaj?

¹⁴ ¿Tlake techmachtia? Nochipa ma tikilnamikikaj nojkia timokuapolouaj. Amo kinamiki timoiljuisej tojuantij tlauel topati uan katli tijmachtiaj amo. ¿Kenke? Pampa tlaj tijnextiaj kejuak amo kema timokuapolouaj, katli tijmachtiaj moiljuis amo kema uelis kichiuas tlen Jehová kineki. Uan tlaj amo timoueyimatij uan tikiljuiaj kemantika ouij tijmatij tijchiuasej tlen Biblia tetlajtolmaka uan tikiljuiaj kenijkatsa Jehová techpaleuijtok ma tijpatlakaj se keski tlamantli, nopa kipaleuis ma kiita nojkia uelis kuali kitekipanos toTeotsij.

15. Kej kiijtoua Santiago 3:2-6, 10-12, ¿kenijkatsa eliyaya nopa neskayotl tlen Santiago kitekiuik?

¹⁵ Santiago kitekiuik neskayotl tlen asiyaya ipan ininyolo maseualmej. Maske toTeotsij itonal kipaleuik, nojkia kiyekok kuali tlamachtis pampa kuali momachtiyaya nopa neskayotl tlen Jesús kitekiuiyaya. Yeka, nopa neskayotl tlen Santiago kiijkuilok ipan amatlajkuiloli, nima tijkuamachiliaj uan nima tikitaj tlake moneki tijchiuasej (xijpoua Santiago 3:2-6, 10-12).

16. ¿Kenke moneki kuali tijtekiuisej neskayotl?

¹⁶ ¿Tlake techmachtia? Ma tijtekiuikaj neskayotl tlen tepaleuia. Kema tijtekiuiaj se neskayotl tlen kinamiki, katli tijmachtiaj kipaleuis ma moyoliljui ipan nopa tlamachtili. Tlen tikijtosej, kipaleuis ma kiilnamiki tlamachtili tlen tlauel ipati. Jesús kuali kimatiyaya tlake neskayotl kitekiuis, uan iikni Santiago nojkia kiampa kichijki. Ma tikitakaj se neskayotl tlen Santiago kitekiuik uan kenke tlauel tepaleuia.

17. ¿Kenke tlauel techpaleuia nopa neskayotl tlen kiijtoua Santiago 1:22-25?

¹⁷ (Xijpoua Santiago 1:22-25). Tlauel techpaleuia nopa neskayotl tlen nopa teskatl. Santiago kuali kimatiyaya tlake kinekiyaya tlamachtis: tlaj tijnekij ma techpaleui Biblia, moneki tijchiuasej uan amo san tijpouasej. Ya kitekiuik se neskayotl  tlen maseualmej nima kikuamachiliskiaj: tlen se tlakatl katli motlachilia ipan se teskatl. ¿Tlake kinekiyaya tlamachtis? San tlapik eliskia tlaj se maseuali “moteskaita, uan kema ya moitak, kisteua, uan nimantsi kiilkaua kejatsa fiero nesiyaya”. Sanse kej nopa tlakatl, san tlapik eliskia tlaj tijpouaj Biblia uan amo tijchiuaj tlen tijyekouaj.

18. ¿Tlake eyi tlamantli moneki tijchiuasej kema tijtekiuisej se neskayotl?

¹⁸ Kema tijtekiuisej se neskayotl, uelis tijchiuasej eyi tlamantli kej Santiago kichijki: 1) ma tijchiuakaj kampeka tijtekiuisej tlen mouika ika nopa tlamachtili, 2) tlen kipaleuis ma kiita tlake moneki kichiuas uan 3) ma kikuamachili nochi tlen momachtia. Tlaj amo tijmatij tlake neskayotl tijtekiuisej, uelis tikitasej ipan Índice de las publicaciones Watch Tower, kampa kiijtoua “Ejemplos” uan nopaya tijpantisej miak neskayotl. Ma tikilnamikikaj se neskayotl eli kej se micrófono pampa kema tijtekiuiaj, chikauak kakisti totoskak. Nojkia kiampa pano kema tijtekiuiaj neskayotl kampa tijnekij tijpankixtisej se tlamachtili, yeka tlauel ipati san tijtekiuisej kampa kinamiki. Uan ma tikilnamikikaj, tijchiuaj kampeka kuali titlamachtisej pampa tijnekij tikinpaleuisej miakej maseualmej ma elikaj ichampoyouaj Jehová uan amo san pampa tijnekij kuali ma techitakaj.

19. ¿Kenijkatsa tijnextiaj tikinikneliaj toikniuaj?

¹⁹ Maske tojuantij amo tijpiaj se toikni katli xitlauak kej Santiago kipixki, kena tikinpiaj toikniuaj katli ininuaya tijtekipanouaj Jehová. Uelis tijnextisej tlauel tikinikneliaj tlaj tiitstokej ininuaya, tijyekouaj tlen inijuantij kichiuaj uan sansejko titlajtolmoyauaj. Tlaj tijchiuaj kampeka tijchiuasej kej Santiago kichiuayaya, kej monejnemiltiyaya uan kej tlamachtiyaya, uajka tijuejkapantlalisej Jehová uan tikinpaleuisej maseualmej katli kipiaj kuali ininyolo ma monechkauikaj ika toTata Jehová, katli tlauel teiknelia.