NKHANI YOPHUNZILA N.° 2
Vatingaphunzile kufumila kuli nsaza wa Yesu
“Newo Yakobo, kapolo wa Mulungu na wa Ambuya Yesu Khilisitu.”—YAK. 1:1.
NYIMBO N.° 88 Niziŵisheni njila zanu
VATIKUTI TIPHUNZILE *
1. Kansi mwewo mungaifotokoze tyani banja yechikulila Yakobo?
YAKOBO, nkwake wa Yesu, ekulila m’banja yotang’a mwauzimu. * Makolo ŵake, Yosefe na Mariya enzekonda ngako Yehova ndipo enzechita vilivonse vangakwanishe kuti amutumikile. Yakobo enze na madaliso oyangijilika—chifukwa chakuti nkulu wake pechizakula echizankhala Mesiya wolonjezewa. Yakobo enze na madaliso anyinji ngako chifukwa chonkhala m’banja yamene iyi!
Yakobo enzekulila pamozi na Yesu, niye chifukwa chake yove enze na mwayi womuziŵa luweme (Onani ndime 2.)
2. Kansi Yakobo enze na vifukwa votyani volemekezela nkulu wake?
2 Yakobo enze na vifukwa vinyinji volemekezela nkulu wake. (Mt. 13:55) Mwachisanzo, Yesu penze na vyaka 12, enzeŵaziŵa luweme Malemba mwakuti aziphunzisi aku Yerusalemu edabwa ngako. (Lk. 2:46, 47) Vingachitike kuti Yakobo enzekata ntchito ya ukalipentala pamozi na Yesu. Keno n’tetyo niye kuti enzemuziŵa luweme nkwake wamene uyu. Nathan H. Knorr kanyinji-kanyinji enzekonda kulaŵila kuti: “Munthu umuziŵa luweme keno ukata naye ntchito.” * Vuwoneka kuti Yakobo naye ewona kuti “Yesu enzekula mphela mu nzelu na mu nsinkhu. Ndipo Mulungu na ŵanthu epitilija kukondwela naye.” (Lk. 2:52) Pa chifukwa chamene ichi, payakine tingaganize kuti Yakobo enze wophunzila woyambilila wa Yesu. Koma ivi niyelini mwevenzele.
3. Kansi Yakobo echita tyani Yesu pechiyamba utumiki wake?
3 Yesu penzechita utumiki wake pano pachalo, Yakobo aliyenkhaleko mmozi wa ophunzila ŵake. (Yoh. 7:3–5) Yakobo payakine enze mmozi mwa enekwake amene enzenena kuti Yesu “wasiluka.” (Mk. 3:21) Paliye umboni uwonesha kuti Yakobo enze na amayi ŵake Mariya, pamene Yesu penzepaiwa pachimuti chotamanilapo.—Yoh. 19:25-27.
4. Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino?
4 Pavuli pake, Yakobo eyamba kukhulupilila Yesu ndipo echizankhala nkulu wolemekezeka mu mpingo wa Chikhilisitu. Mu nkhani ino, tikambilane vinthu viŵili vatingaphunzile kufumila kwa Yakobo: (1) chifukwa chatufunikila kunkhalila olichefya ndipo (2) mwatingankhalile aphunzisi okata ntima.
MUKONKHALA OLICHEFYA MONGA NI YAKOBO
Yesu pechiwonekela kwa Yakobo, molichefya Yakobo evomela kuti Yesu enze Mesiya ndipo enkhala wophunzila wokhulupilika (Onani ndime 5–7.)
5. Kansi Yakobo echita chinji Yesu pechiwonekela kuli yove pavuli pakuti waushiwa?
5 Kansi ni nthawe yanji yamene Yakobo yechizankhala wophunzila wokhulupilika wa Yesu? Pavuli pakuti Yesu waushiwa “echizawonekela kwa Yakobo, pavuli pake kuli atumwi onse.” (1 Akor. 15:7) Kukumana kwamene uko na Yesu kwichinjilatu moyo wa Yakobo. Yove enzepo pamene atumwi penzeyembekezela mzimu utuŵa wenze eŵalonjeza m’chipinda chapalulu ku Yerusalemu. (Mac. 1:13, 14) Pavuli pake, Yakobo echizankhala na mwayi wonkhala mmozi wa a m’bungwe yutonga ya mu nthawe ya atumwi. (Mac. 15:6, 13-22; Aga. 2:9) Ndipo nthawe iyakine, chikaliyefwika chaka cha 62 C.E., yove eujiliwa kuti alembe kalata kulembela Akhilisitu ozozewa. Kalata yamene iyo ni yopindulishasoti kuli sewo masiku ŵano, paliye kanthu kuti tili na chiyembekezo chakuyankhala kululu olo chakuzankhala pano pachalo. (Yak. 1:1) Mokatijana na vechinena Josephus wolemba mbili wa mu nthawe ya atumwi, Yakobo epaiwa molamuliwa na Nkulu wa Ansembe Wachiyuda zina yake Hananiya Wachilumbwana. Yakobo enkhala mphela wokhulupilika kwa Yehova mpaka pechisilija moyo wake wa pano pachalo.
6. Kansi Yakobo enze wosiyana tyani na asogoleli achipembezo a m’nthawe yake?
6Yakobo enze wolichefya. Ndaŵa yanji tunena tetyo? Ganizilani kusiyana pakati pa vinthu vechichita Yakobo pomvwila Yesu na vechichita asogoleli anyinji achipembezo. Yakobo pechiwona umboni wosashushika wakuti Yesu ni Mwana wa Mulungu, molichefya yove evomela uthenga wake. Koma akulu a ansembe aku Yerusalemu aliyechite tetyo. Mwachisanzo, ove enzeve chifukwa chokanila chakuti Yesu enze eusha Lazaro kwa akufwa. Mmalo movomeleja kuti Yesu etumiwa na Yehova, ove eyeja-yeja kufuna kupaya Yesu wamene uyo pamozi na Lazaro. (Yoh. 11:53; 12:9-11) Pavuli pakuti yove Yesu waushiwa kufumila kwa akufwa, ove eyeja kufisa nkhani yamene iyo kuti ŵanthu osati aiziŵe. (Mt. 28:11-15) Chifukwa chakuti asogoleli amene awo achipembezo enze omeka emukana Mesiya.
7. Ndaŵa yanji tufunika kupewa kumeka?
7Vatuphunzilapo: Tikopewa kumeka, ndipo tikonkhala okonzeka kuphunzisiwa na Yehova. Monga ni mwangachitile matenda kukangisha ntima wa munthu kuti ukate ntchito luweme, kumeka nako kungachitishesoti kuti tikovutika kumvwila malangizo a Yehova. Afarisi enze omeka ngako mpaka ekana kukhulupilila umboni wowoneka luweme wakuti Yesu enze na mzimu wa Mulungu komasoti kuti enze Mwana wa Mulungu. (Yoh. 12:37-40) Kumeka kwawo kwenze kuipa ngako chifukwa kwiŵakangisha kuti azafwane moyo wosasila. (Mt. 23:13, 33) Tetyo, n’chinthu chiweme ngako kupitilija kulola Mawu a Mulungu na mzimu wake kutiyavya kuchinja minkhalidwe yasu, maganizo ŵasu komasoti pa vosankha vasu! (Yak. 3:17) Chifukwa chakuti Yakobo enze wolichefya, yove elola kuphunzisiwa na Yehova. Monga mwatikuti tiwonele chenze chifukwa cha kulichefya kwake kuti yove ankhale mphunzisi waluso.
TIKOPHUNZISA MOKATA NTIMA MONGA NI YAKOBO
8. Kansi n’chinji chingatiyavye kuti tinkhale aphunzisi aweme?
8 Yakobo enze wosaphunzila ngako. Asogoleli achipembezo a m’masiku ŵake enzemuwona monga ni mwenzewonela ntumwi Petulo na Yohane—monga “osaphunzila komasoti ŵanthu wamba.” (Mac. 4:13) Koma Yakobo ephunzila kunkhala mphunzisi waluso, monga mwatuwonela tikoŵelenga lemba yuziŵika na zina yake. Molingana na Yakobo, payakine nase tiliyephunzile ngako. Koma olo n’tetyo, moyavyiwa na mzimu wa Yehova komasoti na maphunzilo othandiza ŵatulondela kufumila ku gulu yake, nase tingakwanishe kunkhala aphunzisi aluso. Tiyeni tikambilane chisanzo cha Yakobo monga mphunzisi komasoti vatingaphunzile kufumila kuli yove.
9. Kansi mungafotokoze tyani mwenzephunzisila Yakobo?
9Yakobo enzekatishilalini ntchito mawu ovuta kumvwa olo kupeleka mafanizo ovuta. Vokonkhapo vake, omvwishila eziŵa vinthu venzefunikila kuchita komasoti mwangachitile. Mwachisanzo, ganizilani njila yosavuta yechiphunzisila Yakobo kuti Akhilisitu ofunika kunkhala okonzeka kuchitiliwa vinthu viliye chilungamo ndipo ove ofunikalini kukalipa. Yove elemba kuti: “Monga mwamuziŵila, ŵanthu ŵala epilila tuŵaita kuti osangalala. Mwichimvwa za kupilila kwa Yobu ndipo mwiwona vechimupasa Yehova, mwawona kuti Yehova ali na chikondi chikulu komasoti chifundo.” (Yak. 5:11) Yakobo enzephunzisa pokatishila ntchito Malemba. Pa nkhani yamene iyi, yove ekatishila ntchito Mawu a Mulungu kuti ayavye ŵanthu kumvwisha kuti nthawe zonse Yehova odalisa ŵala ŵanthu onkhala okhulupilika kuli Yove, monga ni Yobu. Yakobo enzekatishila ntchito mawu osavuta ndipo enzefotokoza vinthu mu njila yosavuta kumvwa. Pochita vamene ivi, yove eyavya ŵanthu kuti akoganizila ngako za Yehova osati za yove.
10. Kansi njila imozi yatingakonkhejele Yakobo keno tuphunzisa ni yotyani?
10Vatuphunzilapo: Uthenga wasu ukonkhala wosavuta kumvwa ndipo tikophunzisa pokatishila ntchito Mawu a Mulungu. Keno tuphunzisa ayakine tufunikalini kuyeja-yeja kuŵawonesha kupaka kwa vinthu vatuziŵa, koma tufunika kuŵawonesha kupaka kwa vinthu vakuziŵa Yehova na mwakutisamalilila. (Aro. 11:33) Tingakwanishe kuchita vamene ivi mwa kuwoneshesha kuti nthawe zonse vatulaŵila vufumila m’Malemba. Mwachisanzo, mmalo mouja ophunzila Baibolo ŵasu vatingachite, tufunika kuŵayavya kuganizila visanzo va m’Baibolo nomvwisha mwakuganizila Yehova na mwakumvwila. Tikochita tetyo, ove akokatishila ntchito vinthu vakuphunzila chifukwa chakuti ofuna kukondwelesha Yehova, osati sewo.
11. Kansi ni mavuto otyani ŵenzekumana nawo Akhilisitu ayakine m’masiku a Yakobo, ndipo yove eŵapasa malangizo otyani? (Yakobo 5:13-15)
11Yakobo enzepeleka malangizo mosapita mmbali. Kufumila m’kalata yake, vuwonekelatu kuti Yakobo enzeziŵa mavuto ŵenzekumana nawo abale na alongo Achikhilisitu ndipo eŵapasa malangizo omvwika luweme pa vinthu venzefunika kuchita. Mwachisanzo, Akhilisitu ayakine enzenyalanyaza kukonkheja malangizo. (Yak. 1:22) Ayakine enzekondela ŵanthu osauka. (Yak. 2:1–3) Komasoti ayakine venzeŵavuta kusamala kalaŵilidwe. (Yak. 3:8–10) Akhilisitu amene awo enze na mavuto akulu-akulu, koma Yakobo enzesimikijila kuti ove angakwanishe kuchinja. Yove epeleka malangizo mowama ntima koma mosapita mmbali ndipo elimbikisa ŵala enzevutika mwauzimu kusakila thandizo kuli akulu.—Ŵelengani Yakobo 5:13-15.
12. Kansi tingachite tyani kuti tikonkhala na maganizo aweme patuyavya ŵanthu ŵatuphunzila nawo Baibolo?
12Vatuphunzilapo: Tikopeleka malangizo mosapita mmbali, ndipo tikowona ayakine moyenela. Vingachitike kuti ayakine ŵatuphunzila nawo Baibolo vingoŵavuta kukonkheja malangizo ali m’Baibolo. (Yak. 4:1–4) Payakine vingaŵatolele nthawe kuti aleke minkhalidwe iipa noyamba kuchita minkhalidwe iweme ya Chikhilisitu. Pokonkheja Yakobo, tufunika kunkhala otang’a ntima kuuja ŵanthu ŵatuphunzila nawo mbali zakufunikila kuwamya. Komasoti tufunika kunkhala na maganizo aweme, nodalila Yehova kuti angachitishe ŵanthu olichefya kunkhala naye pa ushamwali ndipo angaŵapase mphamvu kuti achinje vinthu pa moyo wawo.—Yak. 4:10.
13. Mokatijana na lemba ya Yakobo 3:2, kansi Yakobo enzeziŵa za chinji?
13Yakobo enzeliwona moyenela. Yakobo aliyeganize kuti ni wofunika ngako kupambana Akhilisitu ayakine chifukwa cha banja yechikulila komasoti utumiki wechipasiwa. Yove etomola okhulupilila ayake kuti “abale ŵangu okondewa.” (Yak. 1:16, 19; 2:5) Yove aliyefune kuti ayakine akoganiza kuti ni wangwilo. M’malo mwake yove elipamikijapo pechilaŵila mawu akuti: “Tonse tuphoniya nthawe zinyinji.”—Ŵelengani Yakobo 3:2.
14. Ndaŵa yanji n’chinthu chofunika ngako kuuja ophunzila Baibolo ŵasu kuti nase tuphoniya?
14Vatuphunzilapo: Tikokumbukila kuti tonse nise ochimwa. Tufunikalini kuganiza kuti nise apalulu ngako kupambana ŵala ŵatuphunzisa. Ndaŵa yanji? Keno tuchitisha wophunzila wasu kuganiza kuti sewo tuphoniyalini, yove angafoke chifukwa angaganize kuti angakwanishelini kumvwila Mulungu osaphoniyesha chilichonse. Koma tingayavye ophunzila Baibolo ŵasu kuti akotumikila Yehova, keno tuvomekeja kuti kukatishila ntchito mfundo za m’Baibolo kunkhalalini kosavuta nthawe zonse komasoti kuŵafotokozela mwatiyavyila Yehova kuchinja vinthu pa moyo wasu.
Mafanizo a Yakobo enze osavuta kumvwa, omvwika luweme komasoti okata ntima (Onani ndime 15-16.) *
15. Kansi mafanizo ŵenzepeleka Yakobo enze otyani? (Yakobo 3:2–6, 10-12)
15Yakobo enzekatishila ntchito mafanizo okata ntima. Mosakaikila Yakobo enzeyavyiwa na mzimu utuŵa, koma vingachitike kuti yove ephunzila mwangophunzisila luweme powona mafanizo ŵenzekatishila ntchito nkwake, Yesu. Mafanizo ŵechikatishila ntchito Yakobo mu kalata yake ni osavuta kumvwa ndipo mfundo zake ni zomvwika luweme.—Ŵelengani Yakobo 3:2–6, 10-12.
16. Ndaŵa yanji tufunika kukatishila ntchito mafanizo okata ntima?
16Vatuphunzilapo: Tikokatishila ntchito mafanizo okata ntima. Keno tukatishila ntchito luweme mafanizo tingayavye omvwishila kuti akowona ŵeka m’maganizo mwawo vakuphunzilapo. Vakuwona m’maganizo mwawo vuŵayavya kuti akokumbukila mosavuta mfundo za chonadi za m’Baibolo. Yesu enze kaswili pa nkhani yokatishila ntchito mafanizo ndipo nkwake Yakobo etolela chisanzo chake. Tiyeni tiwone fanizo imozi yechikatishila ntchito Yakobo komasoti chifukwa chake tinganene kuti yenze fanizo iweme ngako.
17. Ndaŵa yanji tinganene kuti fanizo ili pa Yakobo 1:22-25 ni yokata ntima ngako?
17 Ŵelengani Yakobo 1:22-25. Fanizo ya Yakobo yunena za chilola ni yokata ntima pa vifukwa vinyinji. Mu fanizo yamene iyi, yove enzefuna kuphunzisa mfundo yofunika ngako yakuti, kuti tipindule na Mawu a Mulungu tufunika kuchita vinyinji osati tyala kungoŵelenga. Tufunika kuchita vinthu mokatijana na vala vatuŵelenga. Yakobo epeleka fanizo na chinthu chamene ŵanthu anyinji enzechiziŵa—chilola. Kansi mfundo ya fanizo ya chilola yenze yotyani? Mfundo yake yenze yakuti kungankhale kupusa keno munthu angalole pa chilola, nowona payakine pofunika kuwamya koma osawamyapo. Molingana na vamene ivi, kungankhale kupusa keno taŵelenga Mawu a Mulungu, nowona kuti tufunika kuchinja minkhalidwe yasu koma osachitapo kanthu.
18. Kansi tufunika kukumbukila vinthu vitatu votyani kuti tikokwanisha kukatishila ntchito mafanizo aweme?
18 Keno tukatishila ntchito mafanizo tingakonkheje Yakobo pochita vinthu vitatu ivi: (1) Tikowoneshesha kuti fanizo yasu yukatijana na mfundo yatufotokoza. (2) Tikokatishila ntchito fanizo yamene omvwishila ŵasu angaimvwishe mosavuta. (3) Tikofotokoza mfundo ya fanizo yamene iyo momvwika luweme. Keno vukuvutani kuganizila mafanizo aweme ŵamungakatishile ntchito, mungasakile mu Watch Tower Publications Index. Sakilani pa kamutu kakuti “Mafanizo,” pamene apo mungafwanepo visanzo vinyinji va mafanizo ŵamungakatishile ntchito. Koma lomba mukokumbukila kuti mafanizo ali monga ni maikolofoni—ndipo akungoyavya tyala kuti mfundo yanu imvwike luweme. Tetyo mukokatishila ntchito mafanizo pa mfundo tyala zofunika zamufuna kuphunzisa. Kulaŵila chendi, tufuna kunkhala aphunzisi aweme, osati kuti tiliwoneshe, koma kuyavya ŵanthu anyinji kuti ankhale m’banja yosangalala ya Yehova.
19. Kansi tingawoneshe tyani kuti tuwona abale ŵasu na alongo kunkhala ofunika ngako?
19 N’chendi kuti paliye aliyense wa sewo wamene enkhalako kale na mwayi wenze nawo Yakobo, wamene ekulila m’banja yamene nkulu wake enze wangwilo. Koma tili na mwayi wotumikila Yehova pamozi na banja yasu yauzimu, amene ni abale ŵasu komasoti alongo Achikhilisitu. Tuwonesha kuti tuwona abale ŵasu na alongo kunkhala ofunika ngako mwa kusonkhana nawo pamozi, kupatulako nthawe kuti tikotandalako nawo, kuphunzila kufumila kuli ove komasoti mwa kulalikila nawo pamozi mokhulupilika. Keno tuyeja-yeja kukonkheja chisanzo cha Yakobo pa nkhani ya mwatuwonela vinthu, vochita vasu komasoti mwatuphunzisila, Yehova olemekezewa ndipo tuyavya ŵanthu a mitima iweme kuti ankhale pa ushamwali na Atata ŵasu ŵakululu amene ni achikondi.
NYIMBO N.° 115 Tikotembeja kuleza ntima kwa Mulungu
^ ndime 5 Yakobo ekulila m’banja imozi na Yesu. Ndipo yove enzemuziŵa luweme Mwana wangwilo wa Mulungu kupambana ŵanthu ayakine anyinji a m’nthawe yamene iyo. Mu nkhani ino, tiwone vatingaphunzile kufumila pa moyo na viphunziso va nsaza wa Yesu wamene enkhala mmozi mwa abale amene esogolela mpingo woyambilila wa Chikhilisitu.
^ ndime 1 Mu nkhani ino, Yakobo timutomole monga nkwake wa Yesu. Ndipo kulaŵila chendi, yove enze nkwake chendi wa Yesu chifukwa onse evyalika vumo imozi. Komasoti vuwoneka kuti ni yove Yakobo elemba buku ya m’Baibolo yamene yuziŵika na zina yake.
^ ndime 2 Nathan H. Knorr enze wa m’Bungwe Yutonga. Yove esilija moyo wake wa pano pachalo mu 1977.
^ ndime 61 MAWU OFOTOKOZA CHITHUNZI: Yakobo ekatishila ntchito chisanzo cha kamulilo katontho—kanthu kamene ŵanthu ekwanisha kumvwa mosavuta—pofuna kuwonesha kuyofya kosakatishila ntchito luweme lilimi.
