1. Londolola vibanga vyali lupua lwakue Yakobo.

YAKOBO mwalawakue kwa Yesu, waakuliile mu lupua lubanga lwali lwa kisinka kuli Yehova. * Yosefu ni Maria, baviazi bakue, baali bamutonene saana Yehova, kabili baali bakita maka abo onse eevi kumubombela Weene. Yakobo waapatile kabili mpaalo inge. Mukulube waalukile Masia. Kakiine, Yakobo waapatile lisyuko likata lya kuya wali mu loolo lupua!

2. Juu ya ki Yakobo abanga wali ni nsaambu ya kumukindika mukulube?

² Yakobo abanga wali ni nsaambu ingi ya kumukindika mukulube. (Mat. 13:55) Kwa mufuano, musita Yesu lwabanga wali na miaka 12, waali wamanine buino Maleembo. Keekio kyaalengiizie bakasambilizia ba mu Yerusalemu bapape. (Luk. 2:46, 47) Paange, Yakobo waali wabomba pamo ni Yesu miilo ya kutengenezia bintu bya mbao. Kine i evio, kansi waafikiile kumumana buino saana mukulube. Lingi, Nathan H. Knorr waali walanda eevi: “Tuli twamumana buino muntu musita utuli twabomba nakue.” * Kabili, kipalile Yakobo waainikile nangue “Yesu waali wakula mubili ni maano, kabili waali wawamiizia Leeza ni bantu.” (Luk. 2:52) Paange, keekio kunti kyalengia tutontonkanie nangue Yakobo abanga wali pakati ka bantu baalukile basambi ba kuanza bakue Yesu. Inzi, te kyaalukile evio.

3. Yakobo waakitile siani musita Yesu lwaatendekele miilo yakue ya kusimikila?

³ Musita Yesu lwaali wabomba miilo ya kusimikila pa kyalo, Yakobo taalukile umo pakati ka basambi bakue Yesu. (Yoan. 7:3-5) Paange, mu bantu ba mu lupua lwakue, Yakobo i waatontonkaniizie nangue Yesu “azambukile.” (Mark. 3:21) Kabili, te  kuli kintu kilangiliile nangue Yakobo abanga wali pamo ni Maria, mama wakue, musita Yesu lwaaipailue pa kimuti kya busanso.​—Yoan. 19:25-27.

4. Ni bintu ki bibili bituli kulondoluela mu leeli lyasi?

⁴ Kisia nsita kupita, Yakobo waafikiile kwaluka ni kiketekelo muli Yesu, ni kwaluka mukote akindikilue mu kilonghaano kya Kikristu. Mu leeli lyasi tuli kulondoluela bintu bibili bituli kusambilila kupitila mufuano wakue Yakobo: (1) juu ya ki tupalile kutwalilila kuya twaikefiizie, kabili (2) kunti twaaluka siani bakasambilizia baweeme.

5. Kisia Yesu kutuntumuka, Yakobo waakitile siani musita lwaasaakeene nakue?

⁵ Ale Yakobo waalukile musambi wa kisinka wakue Yesu musita ki? Kisia Yesu kutuntumunua kufuma ku bafuile, “waamwenue na Yakobo ni batumua bonse.” (1 Bakor. 15:7) Kisia Yakobo kumonana ni Yesu, waafikiile kwaluka musambi wakue. Abanga walipo musita batumua lubabanga bapembeele kupokelela mupasi utakatiifu bali mu kiumba kya pa muulu mu muzi wa Yerusalemu. (Miil Bat. 1:13, 14) Kisia, Yakobo waalukile ni nsaansa ya kubombela mu kabungue kali katungulula ka mu miaka mia ya ku ntendeko. (Miil Bat. 15:6, 13-22; Bag. 2:9) Kabili, musita uniini ntaanzi ya muaka wa 62 Yesu wasyavyelue, Yakobo waatungulwilue na mupasi ni kubaleembela mukanda Bakristu babiikilue mafuta. Ozo mukanda ni wa mana ni kuli fwefue loonu, ibe tuli bakuya ku muulu ao tuli bakwikala pa kyalo. (Yak. 1:1) Nga vilandile muntu umo asomeene mpunda ya kale ali wakuutua Yosefo, Yakobo waaipailue kupitila nsaambu yaafumiizie Koani Mukulu wa Kiyuda, waali wakuutua Anania Mwanike. Yakobo waasiele wali wa kisinka kuli Yehova mpaka busiku bwaapuile lwendo lwakue pa kyalo.

6. Yakobo waali wapuseene siani ni bantunguluzi ba ma diini ba mu nsiku yakue?

⁶Yakobo waali waikefiizie. Juu ya ki kunti twalanda evio? Tontonkania Yakobo vyaakitile palwakue Yesu kupusana ni bantunguluzi bengi ba ma diini. Musita Yakobo lwaapatile busininkizio bulangiliile kakiine nangue Yesu ni Muana wakue Leeza, waaitabiile waikefiizie. Inzi, bakulu bamakoani ba ku Yerusalemu beene te baakitile evio. Kwa mufuano, te baali bapalile kukaana nangue Yesu i waamutuntumuine Lazaro kufuma ku bafuile. Kuliko kwinika nangue Yesu abanga watuminue na Yehova, beene baakitile mipaango eevi bamwipaye Yesu pamo ni Lazaro. (Yoan. 11:53; 12:9-11) Kisia Yesu kutuntumunua kufuma ku bafuile, baakwete mipaango ya kufiika  ezio mpunda ya kisinka ku bantu. (Mat. 28:11-15) Kibuli kya babo bantunguluzi ba ma diini, kyaabalengiizie bamukaane Masia.

7. Juu ya ki tupalile kutiina kibuli?

⁷Twasambililapo lisomo ki? Tutiine kibuli, kabili tuye twaitabiile kusambiliziiwa na Yehova. Nga evelia buluele vibuli bwalengia mutima wa muntu wandue kubomba buino, ni kibuli kunti kyalengia tukaane kukoonka butunguluzi bwakue Yehova. Ba Mafarisayo babanga bali ni kibuli saana, kabili keekio kyaalengiizie bakaane kwitabizia busininkizio bulangiliile paswetele nangue Yesu abanga wali ni mupasi wakue Leeza, kabili nangue waali Muana wakue Leeza. (Yoan. 12:37-40) Kibuli kyabo kibanga kyaaviizie saana, paantu kyaabalengiizie te kunti bakapate bukose bwa loonse. (Mat. 23:13, 33) Kakiine ni kintu kya mana saana tutwalilile kulekelela Mulandu Wakue Leeza pamo ni mupasi Wakue, byaalulule bumuntu bwetu, malanga, pamo ni bupinguzi bwetu! (Yak. 3:17) Paantu Yakobo waali waikefiizie, waali watonene kusambiliziiwa na Yehova. Kabili, nga evelia vituli kumona, paantu Yakobo waali waikefiizie, waalukile kasambilizia ali ni bufundi.

8. Ni kiki kili kutukwasia kwaluka bakasambilizia baweeme?

⁸ Yakobo taali wasomene saana. Kakiine bantunguluzi ba ma diini ba mu nsiku yakue baali bamumwenesie nga evelia vibaali bamumwene mutumua Petro ni Yoane, i kulanda nangue ‘taali wasambiliile.’ (Miil Bat. 4:13) Inzi, Yakobo waasambiliile kwaluka kasambilizia ali ni bufundi, nga vikimonekele mu kitabu kya Bibilia kili kyakuutua mu liina lyakue. Nga evelia vibanga vyali Yakobo, paange ni fwefue te tusomene saana. Anzia evio, kupitila kukwasiiwa na mupasi wakue Yehova ni kubeeleziiwa na kuteania kwakue, kunti twafikiila kwaluka bakasambilizia bali ni bufundi. Kansi, tumone mufuano wa kusambilizia utwaasiliilue na Yakobo, kabili tumone masomo atuli kuviinda kusambilila.

9. Londolola vibanga vyali nzila ya kusambilizia yakue Yakobo.

⁹Yakobo taali wabombia milandu ifinine kabili yakolele. Keekio, kyaalengiizie baalia baali bamutuilizia bamane kintu kibaali bapalile kukita ni vya kukita kintu keekio. Kwa mufuano, musita lwaali wasambilizia nangue Bakristu bapalile kuya baiteaniizie kukitilua bintu  bila nsaambu ni kusiala bila bafipilue, waasambiliziiziesie mu nzila ileengele. Waaleembele eevi: “Tuli twalanda nangue baalia baasipikiziizie mu nghemo basyukile [bali ni nsaansa]. Mwaaunvuile palua kusipikizia kwakue Yobu, kabili mumanine Mulopue vyaamukitiile ku mpeleezio, paantu Mulopue ali ni nkumbu ni buwaame.” (Yak. 5:11) Mona nangue bintu byaali byasambilizia Yakobo, byaali byaswapiile Maleembo. Waabombiizie Mulandu Wakue Leeza eevi kubakwasia bantu baali bamutuilizia benike nangue lyonse Yehova ali wabapaala baalia bali basiala bali ba kisinka kuli weene, nga Yobu. Yakobo waasambiliziizie leelio lisomo kupitila kubombia milandu ileengele kabili ipalile. Kukita evio, kwaalangiliile nangue waapoozele maano akue kuli Yehova apana kuli weene.

10. Zimbula nzila imo ya kumupala Yakobo musita utuli twasambilizia.

¹⁰Weewe, wasambililapo lisomo ki? Uye wasambilizia mu nzila ileengele, kabili uye wabombia Mulandu Wakue Leeza. Musita utuli twabasambilizia bange, te tupalile kwezia kulangilila nangue fwefue tumanine saana bintu bingi, inzi tupalile kulangilila nangue Yehova i amanine bintu bingi saana, kabili ali wabeemena saana. (Bar. 11:33) Kunti twafikilizia ozo mupaango, kine lyonse tuli twalanda bintu biswapiile Maleembo. Kwa mufuano, kuliko kubabuila basambi ba Bibilia beelia bitwasianga kukita fwefue pa fuasi yabo, tupalile kubakwasia beene batontonkanie mifuano ili mu Bibilia ni kubakwasia benike Yehova vyali watontonkania ni vyali waiunvua. Keekio, kili kulengia babombie beelia bibali basambilila paantu batonene ku musaansamusia Yehova, kuliko kutusaansamusia fwefue.

11. Ni maavia ki abanga ali na Bakristu bamo ba mu nsita yakue Yakobo, kabili Yakobo waabapeele musoko ki? (Yakobo 5:13-15)

¹¹Yakobo waali walanda bintu bya kisinka. Mu mukanda wakue, kimonekele paswetele nangue Yakobo waali wamanine maavia abanga aluisia balupua ni bankazi Bakristu nakue, kabili waabapeele butunguluzi bunvuikile buino bulangiliile bintu bibaali bapalile kukita. Kwa mufuano, Bakristu bange te babanga baleengele kukoonka masoke. (Yak. 1:22) Bantu bange babanga bapooza saana maano ku banonsi. (Yak. 2:1-3) Bange beene, babanga baali ni buavia bwa kutoosia milandu ibaali balanda. (Yak. 3:8-10) Babo Bakristu babanga bali ni maavia akata, inzi Yakobo waali waswapiile nangue kunti baaluluka. Waafumiizie masoke akue mu nzila ya buwaame inzi bila kufiika, kabili waabakinkiziizie baalia babanga bali ni buavia mu aali yabo ya kimupasi baloombe bakote babakwasie.​—Soma Yakobo 5:13-15.

12. Kunti twatwalilila siani kuya twali ni malanga aweeme musita utuli twabakwasia basambi beetu ba Bibilia?

¹²Weewe, wasambililapo lisomo ki? Uye walanda bintu bya kisinka kabili uye wali ni malanga aweeme palua bange. Bantu bengi batuli twasambilila naabo Bibilia, kunti bamona kyakolele kubombia masoke a Bibilia. (Yak. 4:1-4) Kunti kyatwama musita eevi basambi ba Bibilia bafikiile kulekela mibeele ibiipile, ni kufikiila kwaluka ni mibeele ya Kikristu. Nga Yakobo, tupalile kuya twali ni mibeele ya kusipa eevi tubabuile basambi ba Bibilia mibeele ibapalile kwalulula. Kabili, tupalile kuya twali ni malanga aweeme, twaswapiile nangue Yehova wakaba kubakula bantu bali ni mibeele ya kwikeefia, kabili wakaba kubapeela maka eevi baviinde kwalulula buikazi bwabo.​—Yak. 4:10.

13. Nga vilandile Yakobo 3:2, Yakobo abanga wainikile kiki?

¹³Yakobo waatwaliliile kuya wali ni malanga apalile palwakue muine. Yakobo taatontonkaniizie nangue weene abanga wali wa mana saana kuliko Bakristu bange, paantu abanga wali lupua wakue Yesu, kabili paantu abanga wali ni bifulo bikata. Waabakuutile Bakristu  bange nangue “bakwane batonua.” (Yak. 1:16, 19; 2:5) Taaeziizie kubalengia bange batontonkanie nangue weene wali wapuililikile. Inzi, weene waaibiikile mukati musita lwaalandile nangue “fwe bonse lingi tuli twaluvia.”​—Soma Yakobo 3:2.

14. Juu ya ki tupalile kuya twaleengele kwitabila bilubo byetu?

¹⁴Weewe, wasambililapo lisomo ki? Languluka nangue fwe bonse tuli ba mazaambi. Te tupalile kutontonkania nangue fwefue tuli ba pa muulu saana kuliko baalia batuli mukusambilizia. Juu ya ki? Kine twamulengia musambi wa Bibilia atontonkanie nangue te tuizi kuluvia, kunti wafikiila kutioka mutima paantu kunti waimona nangue weene taviinda ata kaniini kukindika malaizio akue Leeza. Inzi kine twaitabila bila kufiika nangue ni fwefue te tubanga twamwene kyaleengele kukoonka mafunde ali mu Bibilia, ni kumubuila musambi Yehova vyaatukwasiizie eevi kwanzia maavia, tuli kumukwasia musambi enike nangue ni weene kunti waviinda kumubombela Yehova.

15. Londolola vili mifuano yaabombiizie Yakobo. (Yakobo 3:2-6, 10-12)

¹⁵Yakobo waali wabombia mifuano yaali yakumia ku mutima. Kakiine, waakwasiiziwe na mupasi utakatiifu, inzi kipalile waasambiliile kabili bintu bingi kupitila mifuano yaali yabombia Yesu, mukulube. Mifuano yaabombiizie Yakobo mu mukanda wakue ileengele, kabili nzila ya kubombia mifuano ezio ilangiliilue buino.​—Soma Yakobo 3:2-6, 10-12.

16. Juu ya ki tupalile kubombia mifuano ipalile?

¹⁶Weewe, wasambililapo lisomo ki? Uye wabombia mifuano ipalile. Kine wabombia mifuano ipalile, uli kubakwasia bantu bamone bintu biwakeba kubasambilizia. Bebio bintu bili kubakwasia bantu bakutuiliziizie balanguluke bisinka bya mana bili mu Bibilia. Yesu abanga wamanine kubombia buino mifuano ipalile, kabili ni mwalawakue Yakobo waapalileko mufuano wakue. Kansi, tulondoluele mufuano umo pakati ka mifuano yaabombiizie Yakobo, kabili tumone juu ya ki mufuano ozo upalile.

17. Juu ya ki mufuano uli mu Yakobo 1:22-25 upalile saana?

¹⁷ Soma Yakobo 1:22-25. Kuli nsaambu ingi ilangiliile nangue, mufuano wakue Yakobo palua kio upalile saana. Waali wasambilizia lisomo limo limanikile buino, i kulanda nangue muntu ali wasoma Mulandu Wakue Leeza, tapalilesie kupeelela pa kusoma, inzi apalile kusoma ni kubombia beelia byali mukusoma.  Yakobo waabombiizie mufuano wa kukwasia bakatuilizia bakue batontonkanie lubilo palua muntu ali mukwikenta mu kio. Waali wakeba kusambilizia ki? Kunti kyaaluka bupuba kine muntu waikenta mu kio, kisia wamona kintu kyapalile kuwaamia, inzi bila kukitapo kantu. Evio vyenka, kunti kyaaluka bupuba kine twasoma Mulandu Wakue Leeza, kisia twamona kintu kitupalile kwalulula palua bumuntu bwetu, inzi bila kukitapo kantu.

18. Musita utwakeba kubombia mufuano, ni bintu ki bitatu bitupalile kukita?

¹⁸ Musita luuli wabombia mifuano, kunti wamupala Yakobo kupitila kukita beebi bintu bitatu: (1) Sininkizia nangue mufuano uwabombia upateene ni kintu kyuli mukulondoluela. (2) Bombia mufuano uli kukwasia olia muntu akutuiliziizie aleenge onvue. (3) Langilila buino vya kubombia ozo mufuano. Kine uli wamona kyakolele kupata mifuano ipalile, keba mu kitabu Fahirisi. Pa kamutue kalandile “Mifano,” uli kupata mifuano ingi ya kubombia. Inzi, languluka nangue mifuano ezio ili nga mikro. Ili kulengia lisomo liwakeba kusambilizia limoneke buino. Kansi, sininkizia nangue wabombia mufuano eevi kulondoluelasie kintu kya mana kiwakeba kusambilizia. Kakiine, kintu kikata kili kyalengia tutone kuwaamia bufundi bwetu bwa kusambilizia, te juu ya kukeba bantu bapooze maano kuli fwefue, inzi ni juu ya kukwasia bantu bengi bengile mu lupua lwakue Yehova luli ni nsaansa.

19. Tuli kulangilila siani nangue tubatonene balupua ni bankazi?

¹⁹ Yakobo abanga wali ni mukulube wapuililikile, inzi fwefue te tukwete. Anzia evio, tuli ni lisyuko lya kubomba pamo ni lupua lukata lulimo balupua ni bankazi Bakristu. Tuli twabalangilila ntono kupitila kupisia nsita pamo naabo, kusambilila kuli beene, ni kubomba pamo naabo mu kisinka, mu miilo ya kusimikila ni ya kusambilizia. Kine twaikwinda kupala mufuano wakue Yakobo mu aali yeetu, mu lwendo lwetu ni mu nzila ya kusambilizia, tuli kumuleetela Yehova mukinzi. Kabili, tuli kukwasia bantu bali ni aali iweeme ya mutima bakite bukibuza pamo ni Baba weetu wantono ali ku muulu.