Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

SAWO DIA WEKELO 2

Tokondja wetshelo oma le kose aki Yeso

Tokondja wetshelo oma le kose aki Yeso

“Dimi Jakɔba, okambi wa Nzambi ndo wa Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo.”​—JAK. 1:1.

OSAMBO 88 Ombetsha mboka yayɛ

AWUI WAYƆTƐKƐTAMA *

1. Ngande wakokayɛ nembetshiya nkumbo kaki Jakɔba?

JAKƆBA, ɔnango Yeso, akodiama lo nkumbo kaki la lonyuma la wolo efula. * Ambutshi ande Yɔsɛfu la Mariya, wakalangaka Jehowa efula ndo wakasalaka la wolo tshɛ dia mbokambɛ. Jakɔba aki la ɔtshɔkɔ okina, mbuta ate enondo ande akahombe ndjokoma Mɛsiya wakalakema. Ande diɛsɛ dia dimɛna diaki la Jakɔba dia monga lo nkumbo kɛsɔ lee!

Etena kakandatolaka kaamɛ la Yeso, Jakɔba akeye enondo ande dimɛna efula (Enda odingɔ 2)

2. Ɛkɔkɔ akɔna waki la Jakɔba wa nɛmiya enondo ande?

2 Jakɔba aki la ɛkɔkɔ efula wa mendɛ le enondo ande. (Mat. 13:55) Ɛnyɛlɔ, Yeso akeyaka Afundelo dimɛna diakɔ diele lam’akinde l’ɛnɔnyi 12, nde akambiya embetsha wa la Jɛrusalɛma. (Luka 2:46, 47) Mbeyaka monga ko Jakɔba akakambe kaamɛ la Yeso lo yandjo. Diakɔ diele, nde akakoke mbeya ɔnango dimɛna dimɛna. Nathan H. Knorr akataka mbala efula ate: “Wɛ mbekaka akambo efula wendana la onto ɔmɔtshi etena kakambayɛ kaamɛ la nde.” * Ondo Jakɔba akakoke mɛna nto dia “Yeso akatahamaka lo lomba, lo demba ndo akatahomɔka lokolo l’ɔlɔ lo washo wa Nzambi ndo w’anto.” (Luka 2:52) Diakɔ diele, sho koka mfɔnya dia Jakɔba aki l’atei w’anto wa ntondo wakonge ambeki wa Yeso. Koko aha kɛsɔ kakasalema.

3. Kakɔna kakasale Jakɔba etena kakatatɛ Yeso olimu ande?

3 Etena kakakambaka Yeso olimu ande lanɛ la nkɛtɛ, Jakɔba kokoma ombeki ande. (Jni. 7:3-5) Ondo Jakɔba aki l’atei wa ewotɔ ande wakafɔnyaka ɔnɛ Yeso “ambodjɔ dadi.” (Makɔ 3:21) Ndo ndooko kɛnya dia Jakɔba aki kaamɛ la Mariya wa nyangɛwɔ etena kakawadiake Yeso l’otamba w’asui.​—Jni. 19:25-27.

4. Wetshelo akɔna wayotɔsɛdingola?

4 L’ɔkɔngɔ diko, Jakɔba akayonga la mbetawɔ le Yeso ndo nde akayonga ekumanyi kakalɛmiyamaka l’etshumanelo k’Akristo. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola wetshelo ehende wakokaso nkondja oma le Jakɔba: 1) Lande na kahombaso ntetemala monga la okitshakitsha? ndo 2) woho wakokaso monga embetsha wa tomanamana.

TETEMALA MONGA L’OKITSHAKITSHA OKO JAKƆBA

Jakɔba akayakitshakitsha etena kakɛnama Yeso le nde, ndo oma laasɔ, nde akayokamba la kɔlamelo tshɛ oko ombeki wa Kristo (Enda odingɔ 5-7)

5. Kakɔna kakasale Jakɔba etena kakɛnama Yeso lakolɔma le nde?

5 Etena kakɔna kakakome Jakɔba ombeki wa Yeso wa kɔlamelo? L’ɔkɔngɔ wa Yeso mbolɔ oma lo nyɔi, “nde akɛnama le Jakɔba ko oma laasɔ le apɔstɔlɔ tshɛ.” (1 Kɔr. 15:7) L’ɔkɔngɔ wa nde mɛnana la Yeso, Jakɔba akonge ombeki ande. Nde aki laawɔ etena kakakongaka apɔstɔlɔ nyuma k’ekila kakalakema lo luudu la ladiko la la Jɛrusalɛma. (Ets. 1:13, 14) L’ɔkɔngɔ diko, Jakɔba aki l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia nkamba oko ose olui walɔmbɔla wa lo ntambe ka ntondo. (Ets. 15:6, 13-22; Ngal. 2:9) Ndo etena kɛmɔtshi la ntondo k’ɔnɔnyi 62 T.D., nde akasambiyama dia mfundɛ Akristo w’akitami mukanda. Mukanda ɔsɔ wekɔ la wahɔ leso ɛlɔ kɛnɛ, oyadi tekɔ la elongamelo ka tɔsɛna l’olongo kana lanɛ la nkɛtɛ. (Jak. 1:1) Lo ndjela Joseph, ombewi w’ɛkɔndɔ ɔmɔtshi wa lo ntambe ka ntondo, Jakɔba akadiakema la lotshungɔ laki Ananiya wa dikɛnda w’ose Juda laki ɔlɔmbɛdi a ladiko. Jakɔba akatshikala la kɔlamelo le Jehowa polo ndo lam’akandashidiya esakelo kande ka lowango lanɛ la nkɛtɛ.

6. Lo woho akɔna wakatshikitana Jakɔba la ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa lo nshi yande?

6 Jakɔba aki l’okitshakitsha. Lande na kakokaso mbuta ngasɔ? Tɔsɛdingole otshikitanu wele lam’asa woho wakayosala Jakɔba la wetshelo wa Yeso la woho wakayosala ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ efula akambo. Etena kakakondja Jakɔba tolembetelo tɛnya hwe dia Yeso ekɔ Ɔna Nzambi, nde aketawɔ dui sɔ l’okitshakitsha tshɛ. Koko ewandji wa ɛlɔmbɛdi w’ase Jɛrusalɛma kosala dui sɔ. Ɛnyɛlɔ, vɔ kokoka manguna dia Yeso akolola Lazaro oma lo nyɔi. Lo dihole dia vɔ mbetawɔ dia Yeso aki Onyimpala wa Jehowa, vɔ wakayange ndjaka Yeso nde la Lazaro. (Jni. 11:53; 12:9-11) L’ɔkɔngɔ diko, etena kakolɔ Yeso ndaamɛ oma lo nyɔi, vɔ wakadje sheke dia mbishɛ anto dui sɔ. (Mat. 28:11-15) Lotamanya laki la ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ ɛsɔ lakaakonya dia ntona Mɛsiya.

7. Lande na kahombaso mbewɔ lotamanya?

7 Wetshelo: Tewɔ lotamanya ndo tetawɔ mbetshama. Oko wakoka hemɔ nkonya dui di’onto ɔmɔtshi dia monga l’okakatanu dia nkamba dimɛna, mbele lotamanya koka monga tshondo y’okakatanu le so dia ndjela ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa. Afarisɛ waketawɔ di’etema awɔ monga wolo efula ko wakatone tolembetelo takɛnyaka hwe dia Yeso aki la nyuma ka Nzambi ndo nde mbaki Ɔna Nzambi. (Jni. 12:37-40) Dui sɔ diaki waale le wɔ nɛ dia diɔ diakendanaka la lɔsɛnɔ lawɔ la pondjo la lo nshi yayaye. (Mat. 23:13, 33) Shi ekɔ ohomba dia sho ntetemala mbetawɔ di’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo nyuma kande ndowanya lonto laso ndo monga la shɛngiya l’ekanelo ndo lo tɛdikɔ taso! (Jak. 3:17) Lam’ele Jakɔba aki l’okitshakitsha, nde aketawɔ dia mbetshama oma le Jehowa. Ndo oko wayotodiɛna, aki l’ɔtɛ wakinde l’okitshakitsha mbakandayokoma ombetsha wa manamana.

ETSHA DIMƐNA OKO JAKƆBA

8. Kakɔna kayotokimanyiya dia monga embetsha w’eshika?

8 Jakɔba kɔmbɔtɔ kalasa efula ya l’andja ɔnɛ. Aha la taamu ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wakawɔsaka woho wakawɔsaka ɔpɔstɔlɔ Petero ndo Joani, mbuta ate oko anto waheye “mukanda ndo [ɔnɛ] wekɔ anto k’anto.” (Ets. 4:13) Koko Jakɔba akeke dia monga ombetsha wa manamana oko wadiɛnaso etena kadiaso dibuku diele la lokombo lande. L’ɛnyɛlɔ ka Jakɔba, mbeyaka monga ko sho kɔmbɔtɔ kalasa efula. Kaanga mbediɔ ngasɔ, l’ekimanyielo ka nyuma ka Jehowa ndo ka olowanyelo w’oma l’okongamelo ande, sho lawɔ koka nkoma embetsha wa tomanamana. Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kakatotshikɛ Jakɔba oko ombetsha ndo tende wetshelo wakokaso nkondja.

9. Ngande wakokayɛ nembetshiya woho waketshaka Jakɔba?

9 Jakɔba kokamba la tɔtɛkɛta ta wolo kana l’ekanelo ka yimba ka wolo. Etombelo waki la dui sɔ ele, apokami ande wakeyaka kɛnɛ kakawahombaka nsala ndo woho wa kisala. Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole yoho ya wɔdu yaketshaka Jakɔba, yahomba Akristo mbikikɛ wɛngiya aha la nama tokumbɛkumbɛ. Nde akafunde ate: “Sho mbɔsaka dia wanɛ wakakikɛ wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Nyu nyakoke dikambo di’ekikelo ka Jɔbɔ ndo nyambɛna oma lo woho wakɔɔtshɔkɔla Jehowa dia Jehowa ekɔ la ngandji k’efula ndo la kɛtshi.” (Jak. 5:11) Tolembete dia Jakɔba akatondjaka wetshelo ande oma l’Afundelo. Nde akakambaka la Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia nkimanyiya apokami ande dia vɔ mɛna dia Jehowa futaka tena tshɛ, wanɛ wele la kɔlamelo le Nde oko Jɔbɔ. Jakɔba aketshaka lo nkamba la tɔtɛkɛta ta wɔdu ndo ta mɛtɛ. Lo yoho shɔ, nde akakotolaka yambalo, aha le nde ndamɛ, koko le Jehowa.

10. Naa yoho mɔtshi yakokaso mbokoya Jakɔba etena ketshaso?

10 Wetshelo: Losango layɛ latetemale monga wɔdu, ndo etsha oma lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Oyango aso hawohombe monga wa mambiya anto akina lo woho weyaso efula, koko wa mbawambiya lo woho weya Jehowa efula ndo lo woho wayakiyanyande dikambo diawɔ. (Rɔmɔ 11:33) Sho koka nkotsha oyango ɔsɔ, lo pikaka tena tshɛ kɛnɛ kataso l’Afundelo. Ɛnyɛlɔ, lo dihole dia sho mbutɛ ambeki aso wa Bible kɛnɛ kototosala lo dihole diawɔ, sho pombaka mbakimanyiya dia nkana yimba la bɛnyɛlɔ dia lo Bible ndo nshihodia ekanelo ka yimba ka Jehowa la nsaki ya nde. Vɔ wayotshutshuyama dia monga la nsaki ka ngɛnyangɛnya Jehowa koko aha sho.

11. Ekakatanu akɔna waki l’Akristo amɔtshi wa lo nshi ya Jakɔba ndo alako akɔna wakandawasha? (Jakɔba 5:13-15)

11 Jakɔba akɛnaka akambo la sso di’ɔlɔlɔ. Oma lo mukanda ande, mɛnamaka dia Jakɔba akeyaka ekakatanu waki l’asekande ambetawudi ndo nde akawasha ɛlɔmbwɛlɔ kokɛma hwe lo woho wakawakoke mbakandola. Ɛnyɛlɔ, Akristo amɔtshi waki ɔkɔkɛ dia nkamba l’alako. (Jak. 1:22) Amɔtshi waki la shɔnɔdi otsha le ase ɔngɔnyi. (Jak. 2:1-3) Ndo akina waki l’okakatanu dia mbahemɛ nemi yawɔ. (Jak. 3:8-10) Akristo asɔ waki l’ekakatanu wa wolo, koko Jakɔba kombahekɔ. Nde akasha alako ande lo yoho ya dimɛna, koko yosembwe tɔɔ lo dikambo ndo akakeketsha wanɛ waki l’ekakatanu wa lo nyuma dia nyanga ekimanyielo oma le dikumanyi.​—Adia Jakɔba 5:13-15.

12. Ngande wakokaso ntetemala mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ etena kakimanyiyaso ambeki aso wa Bible?

12 Wetshelo: Ɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ, koko ntetemala mɛna anto akina la sso di’ɔlɔlɔ. Anto efula weka laso Bible mbeyaka monga l’okakatanu dia nkamba l’alako wa lɔkɔ. (Jak. 4:1-4) Mbeyaka mbɔsa etena kɛmɔtshi dia vɔ minya mbekelo ya kɔlɔ ndo ndjihɛnya la waonga w’Akristo. L’ɛnyɛlɔ ka Jakɔba, sho pombaka monga la dihonga dia mbutɛ ambeki aso wa Bible ahole wahombawɔ ndjalowanya. Sho pombaka nto ntetemala mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ, monga l’eshikikelo dia Jehowa ayokotola akanga w’okitshakitsha oya le nde ndo ayowasha wolo wewɔ la ohomba dia nsala etshikitanu lo lɔsɛna lawɔ.​—Jak. 4:10.

13. Oko wɛnyamidiɔ lo Jakɔba 3:2 ndo lo nɔtɛ, kakɔna kakeyaka Jakɔba?

13 Jakɔba aki la wɛdimo lo dikambo diande. Jakɔba kɔfɔnyaka dia nkumbo kande kana waɛsɛ waki la nde wakawetɛka onto la laande kana wakawetɛka laadiko di’anango l’akadiyɛnde. Nde akelɛka asekande atɛmɔdi ɔnɛ: “Analengo wa ngandji.” (Jak. 1:16, 19; 2:5) Nde kɔmɛnyaka anto oko nde aki kokele. Koko, nde akayadje l’atei lo mbuta ate: “Sho tshɛ salaka munga mbala efula.”​—Adia Jakɔba 3:2 ndo nɔtɛ.

14. Lande na kahombaso mbetawɔka dia sho lawɔ salaka munga?

14 Wetshelo: Tohɔke dia sho tshɛ tekɔ atshi wa pɛkato. Hatohombe mfɔnya dia sho ndeka anto weka laso Bible lo yoho mɔtshi. Lande na? Naka sho mɛnya ombeki aso wa Bible oko sho hatosale munga, kete nde koka ndjɔfɔnya oko nde hongaki l’akoka pondjo wa nsala kɛnɛ katɔlɔmba Nzambi. Koko naka sho mbetawɔ la losembwe tshɛ di’aha mbala tshɛ mbakadiongaka dui dia wɔdu le so dia ndjela atɔndɔ wa l’Afundelo ndo mbolembetshiya woho wakatokimanyiya Jehowa dia ntondoya ekakatanu aso, kete tayokimanyiya ombeki aso wa Bible dia nde mɛna dia nde lawɔ kokaka nkambɛ Jehowa.

Bɛnyɛlɔ diaki Jakɔba diaki wɔdu, diakokɛmaka hwe ndo diaki amɛna (Enda odingɔ 15-16) *

15. Ngande wakokayɛ nembetshiya woho wakakambaka Jakɔba la bɛnyɛlɔ? (Jakɔba 3:2-6, 10-12)

15 Jakɔba akakambaka la bɛnyɛlɔ diananda otema. Aha la taamu nyuma k’ekila kakokimanyiya, koko ondo nde akeke akambo efula lo kɛnɛ kendana la woho wa mbetsha lo mbeka bɛnyɛlɔ diakakambaka la Yeso y’ɔnango. Bɛnyɛlɔ diakakambe la Jakɔba lo mukanda ande diekɔ wɔdu ndo wetshelo wele lɔkɔ mbokɛmaka hwe.​—Adia Jakɔba 3:2-6, 10-12.

16. Lande na kahombaso kambaka la bɛnyɛlɔ dimɛna?

16 Wetshelo: Kamba la bɛnyɛlɔ di’amɛna. Etena kakambayɛ la bɛnyɛlɔ di’amɛna, anto hawotokondja tsho wetshelo, koko wayonga oko anto wɛna wetshelo. Bɛnyɛlɔ diayɛ diayokonya anto dia monga oko anto wɛna woho wasalema akambo. Bɛnyɛlɔ sɔ diayokimanyiya apokami ayɛ dia mbohɔka awui w’ohomba wa lo Bible. Yeso aki ombetsha wa manamana lo nkamba la bɛnyɛlɔ dimɛna ndo ɔnango Jakɔba akokoya ɛnyɛlɔ kande. Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kakakambe la Jakɔba ndo tende lande na ketɔ dimɛna.

17. Lande na kele ɛnyɛlɔ kele lo Jakɔba 1:22-25 kekɔ dimɛna?

17 Adia Jakɔba 1:22-25. Ɛnyɛlɔ kakakambe la Jakɔba ka talatala kekɔ dimɛna l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ efula. Nde aketsha wetshelo ɔmɔtshi shikaa, mbuta ate dia nkondja wahɔ oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, sho pombaka nsala akambo efula lo dihole dia mbadiaka tsho; ndo sho pombaka nkitanyiya kɛnɛ kadiaso. Jakɔba akakambe l’ɛnyɛlɔ kakakoke apokami ande mboka esadi eto, mbuta ate ɛnyɛlɔ k’onto layaenda lo talatala. Wetshelo akɔna wakondjaso? Ayonga dui di’enginya naka onto ndjaenda lo talatala, ko nde mɛna dui dimɔtshi diahombande nɔngɔsɔla, ko nde ditshika. Woho akɔ waamɛ mbele, ayonga dui di’enginya naka sho mbadia Ɔtɛkɛta wa Nzambi ko mɛna dui dimɔtshi diahombaso ntshikitanya lo kɛnɛ kendana la lonto laso, ko hatosale ndooko dui.

18. Naa awui asato wahombaso nsala etena kakambaso la ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi?

18 Etena kakambayɛ la ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi, wɛ koka mbokoya Jakɔba lo nsala awui asato anɛ: 1) Yashikikɛ dia ɛnyɛlɔ kakɔ mbɔtɔnɛka la dui diakɛtshanyanyu. 2) Nkamba la ɛnyɛlɔ kakoka apokami ayɛ mboka esadi eto. 3) Ɛnya lo yoho yokɛma hwe woho wakokawɔ nkamba la ɛnyɛlɔ kakɔ. Naka wɛ ekɔ l’okakatanu dia ntana bɛnyɛlɔ di’amɛna, wɛ koka menda Index des publications des Témoins de Jéhovah. Wɛ koka ntana bɛnyɛlɔ efula diakokayɛ nkamba la diɔ l’ɔtɛ a dui wata ɔnɛ: “Bɛnyɛlɔ.” Koko ohɔ dia bɛnyɛlɔ sɔ diekɔ oko mikro, wayokimanyiya apokami ayɛ dia vɔ ndeka nshihodia kɛnɛ katayɛ. Ɔnkɔnɛ, yashikikɛ dia mbisha ɛnyɛlɔ paka l’awui woleki ohomba walangayɛ mbetsha. Lo mɛtɛ, ɔkɔkɔ woleki walangaso ndowanya akoka aso wa mbetsha aha wa nkotola yambalo oya le so, koko wa nkimanyiya anto efula dia vɔ monga lo nkumbo k’ɔngɛnɔngɛnɔ ka Jehowa.

19. Ngande wɛnyaso dia sho ngɛnangɛnaka nkumbo kaso ka lo nyuma?

19 Sho komonga la diɛsɛ dia mbola lo nkumbo kakɔ kaamɛ la enondo aso ɔmɔtshi la kokele, koko tekɔ la diɛsɛ dia kambɛ Jehowa kaamɛ la nkumbo ka woke k’anangɛso l’akadiyɛso w’Akristo. Sho mbaɛnyaka ngandji kaso lo monga kaamɛ lawɔ, lo mbetshama oma le wɔ ndo lo nkamba dihɛka lo dihɛka kaamɛ lawɔ l’olimu w’esambishelo ndo l’olimu wa mbetsha. Etena kasalaso la wolo dia mbokoya ɛnyɛlɔ ka Jakɔba lo dionga, lo lɔkɛwɔ ndo lo yoho yaso ya mbetsha, sho mbishaka Jehowa lotombo ndo sho kimanyiyaka anto w’etema ɛlɔlɔ dia vɔ ndjasukanya la Shɛso lele l’olongo loludi la ngandji.

OSAMBO 114 “Nyoyale la solo dia lotutsha”

^ od. 5 Jakɔba akole lo nkumbo kakɔ kaamɛ kakole Yeso. Jakɔba akeyaka dimɛna efula Ɔna Nzambi la kokele ndeka suke l’anto tshɛ wa l’etena kɛsɔ. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola wetshelo wakokaso nkondja oma lo lɔsɛnɔ ndo wetshelo w’ɔnango Yeso lakayokoma ekundji ka l’etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo.

^ od. 1 Dia nɛndjalɛndja akambo, tayelɛka Jakɔba ɔnɛ ɔnango Yeso. Nde aki ɔnango Yeso la lo demba ndo mɛnamaka dia nde mbakafunde dibuku dia Jakɔba.

^ od. 2 Nathan H. Knorr aki ose Olui-walɔmbɔla. Nde akashidiya esakelo kande ka lowango lanɛ la nkɛtɛ lo 1977.

^ od. 61 ELEMBETSHIELO W’ESATO: Dia mɛnya waale wonga l’okambelo wa kɔlɔ wa la lolemi, Jakɔba akakambe l’ɛnyɛlɔ ka shase ya dja, mbuta ate ɛngɔ kakoka anto mbeya esadi eto.