1. Yi di khade kharini ndranga a dandredego avbo Jakobe?

JAKOBE, ndriye wa Jesu dandrede ga ndraga yi nga ba yi vbisega khu liphuvboni. * Vavelegi vaye, a gu Josefa ni Mariya va di gu haladza ngudzu Jehovha, nigu va giride satshavbo va nga va si kodza gasi gu mu thumeya. Jakobe a diri ni mambe makategwa. Koma waye a diri Mesiya a tumbisidwego. Khu lisine, gu diri lithomo ga Jakobe gu gira gipandre nya ndranga yeyi.

2. Khu sevbini sighelo esi Jakobe a nga ba ari naso nyo ninge githawo koma waye?

² Jakobe a diri ni sighelo nya singi nyo ninge githawo koma waye. (Mat. 13:55) Khu giyeyedzo, tepo Jesu a nga ba ari ni 12 myaga, uye a di gu yiti gwadi Milowo nyo bwe vahevbudzi nya Nayo va Jerusalema va hlamala khu isoso. (Luka 2:46, 47) Si nga gira Jakobe a na thumide gumogo ni Jesu avba nya wukarpinteru. Abari gu lisine kamo, uye si kodzide gu muti gwadi ndriyaye. Nathan H. Knorr a di gu khaleya gu ganeya gu khuye: “Muthu wa gu muti gwadi tepo u thumago naye.” * Jakobe si kodzide gu wona gambe gu khuye Jesu a di gu “dandra khu guti, ni tanga ni wuhigo, mahoni ga Nungungulu ni ga vathu.” (Luka 2:52) Khu kotani nya silo sesi, adzina hi nga pimisa gu khethu Jakobe khade mupizane nyo pheye wa Jesu. Ganiolu, khandriso si nga girega.

3. Ginani egi Jakobe a giridego tepo Jesu a nga pheya thumo waye nyo tshumayele?

³ Tepo Jesu a nga ba a gira thumo nyo tshumeyele mafuni, Jakobe kha khala mupizane waye. (Joh. 7:3-5) Khu lisine, adzina  Jakobe a diri moyo nya ava va nga embeya Jesu khavo “a di handruga.” (Marko 3:21) Gimwalo gi yeyedzago gu khigyo Jakobe a diri ni mamayi waye, Mariya, tepo Jesu a nga khokhotedwa avba nya simbo nya tshanisa. — Joh. 19:25-27.

4. Khu sevbini sihevbudzo hi na bhulago khiso avba nya ndrima yeyi?

⁴ Khu hwane, Jakobe khodwe ga Jesu a bwe a khala lidhota li nga ba li ningwa githawo libandlani nya Wukristo. Avba nya ndrima yeyi, hi na wona sihevbudzo sivili hi nga si hevbulago avba nya giyeyedzo gya Jakobe. Nyo pheye, khu ginani hi yedego gu khala vathu nyo dzinogise? Nigu nya wuvili, hi nga si kodza kharini gu khala vahevbudzi nya vadi?

5. Ginani egi Jakobe a giridego tepo Jesu a nga wonega gwaye hwane nya gu ba a wusidwe khu gufani?

⁵ Jakobe khade lini mulandreyi wa Jesu? Hwane nya gu ba Jesu a wusidwe khu gufani, uye a di “wonega ga Jakobe ni ga vapostoli vatshavbo.” (1 Kor. 15:7) Hwane nya gu ba a mananide ni Jesu, Jakobe a di khala moyo nya vapizane vaye. Uye a diri vbale tepo vapizane va nga ba va vireya gu hakha liphuvbo nya guage nyumbani ya vbatshani Jerusalema. (Mith. 1:13, 14) Khu gu landreya, Jakobe tsakide khu gu thuma kha nga givbango nya huwo nya guthangeye ya lizana myaga nyo pheye. (Mith. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Nigu, na gu si vbohi mwaga nya wu 62 matshigoni yathu, uye phasidwe khu liphuvbo nya guage gasi gu loveya lidangaliya Makristo nya gutodzwe. Lidangaliya lolo li gu hi phasa muhuno, gani hi na ni gutumba nya gu vbanye kala gupindruga ndzadzini mwendro mafuni. (Jak. 1:1) Mulovi moyo nya matimo nya Mujudha nyo pwane khu Josefo, lovide gu khuye Muprista moyo nya khongolo nyo pwane khu Ananiya rumide gu khuye Jakobe a songwa. Jakobe simamide na tumbegide ga Jehovha kala afa.

6. Jakobe a di hambanide kharini ni vanthangeyi nya wukhongeyi va matshigoni yaye?

⁶Jakobe a diri muthu nya gu dzinogise. Khu ginani hi nga ganeyago isoso? Wona guhambana gu gomogo avba nya edzi Jakobe a pharidego khidzo Jesu ni edzi vathangeyi nya wukhongeyi va mu pharidego khidzo. Tepo Jakobe a nga wona gu khuye khu lisine Jesu Gyanana gya Nungungulu, uye a di dzumeya isoso khu gu dzinogisa. Ganiolu, isoso khandriso si nga girwa khu Vaprista nya vakhongolo va Jerusalema. Khu giyeyedzo, avo va di gu dziti gu khavo Jesu wuside Lazaro khu gufani, ganiolu avo kha va dzumeya gu khavo Jesu a di rumedwa khu Jehovha. Khu kharato, va di zama gu songa Jesu ni Lazaro. (Joh. 11:53; 12:9-11) Khu hwane,  tepo Jesu a nga wuswa khu gufani, avo va di zama gu siha lisine lolo ga vathu. (Mat. 28:11-15) Khu kotani nya gu dzikhusedze, vathangeyi nya wukhongeyi va di bomba Mesiya.

7. Khu ginani hi si yeligo gu dzikhusedza?

⁷Ginani hi gi hevbulago? Potsa gu dzikhusedza nigu dzumeya gu hevbudzwa khu Jehovha. Gufana ni madwali ma nga girago monyo nya muthu wu si thumi gwadi, gudzikhusedza gu nga gira si hi garadzeya gu engisa sileletelo sa Jehovha. Khu kotani nya gu dzikhusedze, Vafarisi va bombide gu khodwa gu khavo Jesu a di gu thangedwa khu liphuvbo la Nungungulu nigu a diri Gyanana gya Nungungulu. (Joh. 12:37-40) Khu kotani nya isoso, Vafarisi va luzide lithomo nya gu mane womi nya gupindruge. (Mat. 23:13, 33) Khu kharato, si na ni lisima gu diga Bhibhiliya ni liphuvbo nya guage la Jehovha li vbindrugedza mavbanyelo yathu, mapimiselo yathu li bwe li hi phasa gu hunga makungo nya yadi. (Jak. 3:17) Jakobe a di gu dzi nogisa, khu kharato dzumede gu hevbudzwa khu Jehovha, nigu kha nga hi na si wonago, gudzinogisa gu mu phaside gu khala muhevbudzi nya wadi.

8. Ginani gi na hi phasago gu khala vahevbudzi nya vadi?

⁸ Jakobe kha nga ba a hevbude ngudzu. Vanthangeyi nya wukhongeyi va di gu wona Jakobe nga muthu “nyambana sihevbulo,” gufana ni edzi va nga ba va wona khidzo Pedro ni Johane. (Mith. 4:13) Ganiolu, Jakobe khade muhevbudzi nya wadi. Ha gu wona isoso tepo hi lerigo libhuku a nga lova. Gufana ni Jakobe, adzina anethu kha ha hevbula ngudzu, ganiolu khu gu phaswa khu liphuvbo nya guage la Jehovha ni trenamento hi ningwago khu hengeledzano yaye, anethu hi nga khala vahevbudzi nya vadi. Hongoleni hi wona egi gi phasidego Jakobe gu khala muhevbudzi nya wadi ni edzi hi nga pimedzeyago khidzo giyeyedzo gyaye.

9. Jakobe a di gu hevbudza kharini?

⁹Jakobe kha nga ba a thumisa malito nyo garadze mwendro mitshamuselo nyo garadze. Khu kharato tepo Jakobe a nga ba a hevbudza, vathu va di gu dzegeya gu siti esi va nga ba va yede gu gira ni edzi va nga si girago khidzo. Khu giyeyedzo, wona ndziya nyo vbevbuge eyi Jakobe a yi thumisidego gasi gu hevbudza gu khuye  Makristo ma nga pharwa khu ndziya nya mba yadi, ambari ulolo ma si vegi likhulo. Lovide gu khuye: “Ha gu wona gukhethu avo va tsakide kholu va nga timisela sigaradzo. Enu mu pwidego na gu ganedwa khu gutimisela ga Joba, mu ngu dzitini edzi Nungungulu a nga mu kategisa khidzo. Kholu Pfhumu tade khu wuwadi ni wuhindzi.” (Jak. 5:11) Wona nya gu khuwe esi Jakobe a nga ba a hevbudza vandriyaye si di gu seketedwa omu nya Milowo. Uye thumiside Lito la Nungungulu gasi gu phasa ava a nga ba a va hevbudza gu wona gu khavo Jehovha tepo yatshavbo a ngu tshatshazeya ava va tumbegago gwaye gufana ni Joba. Jakobe hevbudzide silo sesi nya lisima khu gu thumisa malito nyo vbevbuge ni aya ma pwisisegago. Khu kharato, uye kha nga ba a gira vathu va vega gupima avba gwaye, ganiolu ga Jehovha.

10. Hi nga pimedzeya kharini Jakobe tepo hi hevbudzago?

¹⁰Ginani hi gi hevbulago? Hevbudza khu ndziya nyo vbevbuge nigu thumisa Lito la Nungungulu. Tepo hi hevbudzago vambe kha hi yeli gu zama gu va yeyedza gu khethu hi nguti ngudzu, ganiolu hi yede gu va yeyedza esi Jehovha a sitigo ni edzi a vbwetago khidzo gu va khataleya. (Rom. 11:33) Hi nga si kodza gu gira isoso khu gu tepo yatshavbo hi thumisa Bhibhiliya ha gu ba hi hevbudza. Khu giyeyedzo, wulangani nya gu embeye sihevbuli sathu nya Bhibhiliya esi ethu hi nga hadzi gira wulangani waso, hi yede gu si phasa gu dundrugeya khu siyeyedzo nya Bhibhiliya ni gu pwisisa mawonelo ya Jehovha. Khu kharato, iso si na thumisa esi si hevbulago khu gu vbweta gu tsakisa Jehovha na siri ethu.

11. Khu sevbini sigaradzo si nga ba siri ni Makristo nyo khaguri ya matshigoni ya Jakobe nigu khu wevbini wusingalagadzi a ma ningidego? (Jakobe 5:13-15)

¹¹Jakobe a di gu wona silo khedzi si khadego khidzo mwendro khu ndziya nya lisine. Tepo hi lerigo lidangaliya la Jakobe hi ngu wona gu khethu uye a di gu siti gwadi sigaradzo sa vandriyaye nigu va ningide sileletelo nya esi va nga ba va yede gu gira. Khu giyeyedzo, Makristo nyo khaguri ma di gu hweya gu thumisa wusingalagadzi ma nga ba ma ningwa. (Jak. 1:22) Vambe va di gu phara gwadi basi sighanyi. (Jak. 2:1-3) Ni gu vambe si di gu va garadzeya gu woneleya esi va ganeyago. (Jak. 3:8-10) Makristo yaya ma diri ni sigaradzo nya sikhongolo, ganiolu uye a di gu tumba gu khuye ayo ma di hadzi vbindrugedza. Jakobe ningide wusingaladzi vandriyathu vava khu ndziya nya yadi, ganiolu khu ndziya nyo kongome. Uye gambe a va kutside gu vbweta giphaso ga madhota gasi va si kodza gu vbindrugedza. — Leri Jakobe 5:13-15.

12. Gutumba muni hi nga manegago nago tepo hi phasago sihevbuli sathu nya Bhibhiliya?

¹²Ginani hi gi hevbulago? Wona silo khedzi si khadego khidzo mwendro khu ndziya nya lisine, ganiolu simama gu manega ni mawonelo nya yadi khu vambe. Adzina si ngu garadzeya sihevbuli sathu nya Bhibhiliya gu thumisa wusingalagadzi wu gomogo omu nya Bhibhiliya. (Jak. 4:1-4) Adzina si nga dzega tepo nyo laphe kala gihevbuli gyathu gi ema gu gira silo nyo vivbe gi bwe gi haguleya makhalelo nya Wukristo. Gufana ni Jakobe, hi yede gu dzegeya gu embeya sihevbuli sathu omu si yedego gu tshukwadzisa. Ethu hi yede gambe gu manega ni mawonelo nya yadi khu sihevbuli sathu, na hi gu tumba gu khethu Jehovha a gu rana vathu nya gu dzinogise vata iyo gwaye nigu a na va ninga tshivba va yi vbwetago gasi gu vbindrugedza mavbanyelo yawe. — Jak. 4:10.

13. Kha nga si yeyedzwago ga Jakobe 3:2, ginani egi Jakobe a nga ba a giti?

¹³Jakobe kha nga ba a dzi wona nga muthu nya lisima guvbindra vambe. Jakobe kha nga ba a pimisa gu khuye uye a diri ni lisima guvbindra mambe Makristo khu kotani nya olu a nga ba ari ndriye wa Jesu mwendro kholu a nga ningwa thumo nya lisima. Uye ranide mambe  Makristo gu khuye “vandriyangu nya sigodwa.” (Jak. 1:16, 19; 2:5) Uye kha gira vambe va pimisa gu khavo uye vbelede. Vbavbandze nya isoso, uye dzi patide nuye tepo a nga ganeya gu khuye: “Ethu hatshavbo hi ngu hosisa.” — Leri Jakobe 3:2.

14. Khu ginani si gu na ni lisima gu bhuleya sihevbuli sathu gu khethu anethu hi ngu hosisa?

¹⁴Ginani hi gi hevbulago? Dundruga gu khuwe hatshavbo hi ngu ghoha. Ethu kha hi yeli gu pimisa gu khethu hi na ni lisima gu vbindra sihevbuli sathu. Khu ginani? Ha gu gira gihevbuli gyathu gi pimisa gu khigyo ethu kha hi hosisi, igyo adzina gi nga vbeya tshivba kholu gi na pimisa gu khigyo kha gi na nga si kodza gu engisa Nungungulu khu gu vbeleya. Ha gu bhuleya sihevbuli sathu gu khethu khandri tepo yatshavbo si hi vbevbugeyago gu thumisa matshina nya Bhibhiliya hi bwe hi si tshamuseya edzi Jehovha a hi phasidego khidzo gu pala sigaradzo nyo khaguri womini gwathu, hi na si phasa gu wona gu khiso aniso si nga si kodza gu thumeya Jehovha.

15. Jakobe a di gu thumisa sipimaniso nyo khale kharini? (Jakobe 3:2-6, 10-12)

¹⁵Jakobe a di gu thumisa sipimaniso gasi gu khuha myonyo nya vathu. Khu lisine, Jakobe a di gu phaswa khu liphuvbo nya guage, ganiolu si nga gira gambe na hevbude nya singi khu sipimaniso si thumisidwego khu koma waye Jesu. Avba nya lidangaliya laye, Jakobe thumiside sipimaniso nyo vbevbuge ni esi si pwisisegago.— Leri Jakobe 3:2-6, 10-12.

16. Khu ginani hi yedego gu thumisa sipimaniso si khuhago monyo?

¹⁶Ginani hi gi hevbulago? Thumisa sipimaniso si khuhago monyo. Wa gu thumisa sipimaniso nya sadi u na phasa vathu gu dundrugeya khesi u va hevbudzago. Sipimaniso soso si na phasa gihevbuli gyago gu dundrugeya khu si hevbudzo nya lisima nya Bhibhiliya. Jesu a diri meseri avba nya gu thumise sipimaniso nigu ndriyaye Jakobe pimedzede giyeyedzo gyaye. Hongoleni hi wona gimwegyo nya sipimaniso sa Jakobe hi bwe hi wona gu khethu khu ginani gi phasago.

17. Khu ginani gipimaniso gi gomogo omu ga Jakobe 1:22-25 gi phasago?

¹⁷ Leri Jakobe 1:22-25. Gipimaniso gya Jakobe nya libona gi ngu phasa kamo ngudzu. Avba nya gipimaniso gegi, Jakobe a di gu vbweta hevbudza gilo nyo kongome, nya gu khuye gasi hi phasega khu Lito la Nungungulu kha hi yeli gu li leri basi, ganiolu hi yede gu thumisa  esi hi si hevbulago. Jakobe hathide gipimaniso gi nga hadzi vbevbugeya vathu gu gi pwisisa, a gu giyeyedzo nya muthu a dzi khedzago avba nya libona. Khu yevbini pontu avba nya gipimaniso gegi? Muthu a gu dzi khedza avba nya libona a tugula gilo a yedego gu tshukwadzisa, khavbovbo a si giri gilo si di hadzi gu mba phasa gilo. Khu ndziya nyo fane, kha si na nga phasa gilo ha gu leri Lito la Nungungulu, hi wona gilo nyo khaguri hi yedego gu gi vbindrugedza avba nya mavbanyelo yathu, ambari ulolo hi si giri gilogyo.

18. Khu sevbini silo siraru hi yedego gu si dundruga tepo hi thumisago sipimaniso?

¹⁸ Tepo u thumisago sipimaniso, u nga pimedzeya giyeyedzo gya Jakobe khu gu gira silo siraru. Nyo pheye, hatha gipimaniso gi na vbevbugeyago gihevbuli gyago gu pwisisa esi u hevbudzago. Nya wuvili, thumisa gipimaniso gi na vbevbugeyago vathu gu gi pwisisa. Nya wuraru, vega guagani esi gipimaniso gi hevbudzago. Sa gu ba si gu garadzeya gu mana sipimaniso nya sadi, gimbiya avba nya Índice das Publicações da Torre de Vigia. Beya avba va nga pwane “Ilustrações,” u na mana siyeyedzo nya sadi u nga si thumisago. Dundruga gu khuwe sipimaniso sa gufana ni microfone. Tepo muthu a ganeyago khu gu thumisa microfone lito laye li ngu pwala gwadi ga vathu. Sipimaniso niso sa gu tshingisa esi hi vbwetago gu si hevbudza, khu kharato hi yede gu dziwoneya tepo hi si thumisago nigu hi yede gu sithumisa basi ha gu ba hi vbweta gu tshingisa pontu nya litshina. Khu lisine, gighelo nya lisima gi hi girago hi vbweta gu khala vahevbudzi nya vadi, khandri khu gu vbweta gu ningwa githawo, ganiolu ha gu vbweta gu phasa vathu nya vangi gasi vata gira gipandre nya ndranga ya Jehovha.

19. Hi nga yeyedza kharini gu khethu hi ngu haladza vandriyathu?

¹⁹ Jakobe a diri ni koma nyo vbeleye, ganiolu ethu hi mwalo naye. Ambari ulolo, ethu hi na ni lithomo nyo thumeye Jehovha gumogo ni vandriyathu nya Makristo. Ethu ha gu yeyedza lihaladzo lathu khavo khu gu hi manega navo mitshanganoni, hi hevbula khu siyeyedzo sawe hi bwe hi hongola navo thumoni nyo tshumayele. Ha gu dzi garadzeya gu pimedzeya giyeyedzo gya Jakobe avba nya mavbanyelo yathu, esi hi girago ni edzi hi hevbudzago khidzo, hi na rungudza Jehovha nigu hi na phasa ava va tsakeyago gu hidzimeya ga Papayi wathu nya lihaladzo Jehovha.