1-2. (a) Busanaki abandu bangyi bakalangira eriyiketera abandu abali n’ehamuli nga kikalire munabwire? (b) Tukendikania okuki omo mwatsi ono?

MUNABWIRE abandu bangyi bakalangira eriyiketera obuli mundu oyuli n’ehamuli nga likalire. Babiriyilangirira ngoko amatabali n’emighambo y’eLeta yikateghaya abateke n’abandu b’obutoki, aliwe sibiriwatikaya kutsibu abera. EBiblia yikabugha yiti: “Mundu muguma awite obutoki endata oko gundi erimuhutalya.” (Omug. 8:9) N’akandi, abasondoli balebe b’ebisomo bakakola emyatsi mibi eyabirileka abandu balebe ibaleka eriyiketera oMungu. Busana n’ekyo, omughulu omundu mulebe amayisogha erigha eBiblia netu, litolere itwamuwatikya ighe eriyiketera Yehova n’abandu abo akakolesaya erisondola endondeka yiwe.

² Okwibugha ekwenene, sib’abigha b’eBiblia basa bo batolere erigha eriyiketera Yehova n’endondeka yiwe. Nomo twangabya itwabirikolera Yehova y’omo myaka mingyi, siritolere tukaherya n’ahake eriyiketera lyetu ngoko mughulu wosi Yehova akakola emyatsi omo nzira eyitolere. Hakanabya endambi emyatsi milebe eyangalenga okw’iyiketera lyetu oko Yehova iyatuhikira. Omo mwatsi ono tukendikania oko mibere isatu eyangatuhikira eyangalenga oko bwikirirya bwetu: (1) omughulu tukasoma emyatsi milebe eyikanibweko omo Biblia, (2) omughulu tukahabawa obusondoli obukalua oko ndondeka ya Yehova, kandi (3) n’omughulu tukasyalwa n’amaligho w’omo biro ebikasa.

3. Emyatsi milebe eyikanibweko omo Biblia yikalenga yiti okwiyiketera lyetu oko Yehova?

 ³ Omughulu tukasoma Ekinywa ky’oMungu, twanganayibulya ekyaleka Yehova iniakolera abandu balebe b’omo nzira nyilebe  nga niki, kandi itwasonda eriminya ng’ayisogha erikola emyatsi milebe yo busanaki. Eky’erileberyako, omo kitabu kye Mighanzo tukasoma ngoko Yehova atswera oMuisraeli mughuma y’oluholo busana n’erisenya esyongwi sy’omo kiro kye Sabato. Omo kitabu kya Samweli eky’akabiri, tukigha ngoko emyaka mingyi enyuma syaho Yehova mwaghanyira oMwami Dawidi abikola obusingiri n’obwiti. (Emig. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13) Twanganayibulya tuti, ‘Busanaki Yehova mwaghanyira Dawidi abita omundu n’erikola obusingiri ibwa amatswera oghundi mulume y’oluholo abikola erilolo erikalangirika nga sirikalire kutsibu?’ Erisubirya oko ribulyo eryo, ulengekanaye oko myatsi isatu eyo utolere iwabya nayo omo bulengekania omughulu ukosoma eBiblia.

4. Enzuko 18:20, 21 ne Eryibuka Ebihano 10:17, amasako aya akawataya ati eriyiketera lyetu omw’itswera lya Yehova?

⁴Obuli mughulu eBiblia siyiribugha ebyosi by’oko mwatsi mulebe. Eky’erileberyako, tunasi ngoko Dawidi mwambindula kwenene omutima wiwe busana n’eby’akola. (Esy. 51:2-4) Aliwe, omundu oyo waghana erisikya ekyalayiro ky’esabato abya omundu oyuli ati? Mwanayikubya b’omo busana n’eby’akola? Embere okw’aho anabya iniabirighana erisikya ebyalayiro bya Yehova? Anabya iniabirighana erikwama amahano awo ahabawa embere? EBiblia siyibughire okw’ebyo, aliwe, ekyo twanganaligha kya kino: Yehova syawite “omwatsi ate w’eribanza litunganene.” (Ebi. 32:4) Akatswera omwikwama emyatsi ngoko yiri kwenene​—butsira omwikwama ebyo abandu bakabugha, kutse busana n’akasololo, kutse omwikwama ekyosi-kyosi ekikaleka abandu ibataminya emibere milebe yo ndeke. (Soma Enzuko 18:20, 21; Eryibuka Ebihano 10:17.) Omughulu tukalola embere erigha eriminya Yehova n’esyokanuni siwe, tukahika okw’iwatya eriyiketera lyetu omw’itswera liwe. Nomo twangasoma eBiblia n’eribya n’amabulyo awo tutetwangatoka erisubiryako lino, tunasi ebingyi oko Mungu wetu ngoko “atunganene omo byosi akakola.”​—Esy. 145:17.

5. Eritendihika-hikana lyanganatsandya liti omubere wetu w’erilangira eritswera eritunganene? (Ulebaye kutya n’akasanduku “ Kundi situhika-hikene, twanganatswera omo nzira eyite y’ekwenene.”)

⁵Sitwangatswera omo nzira eyitunganene mughulu wosi kundi situhika-hikene. OMungu  mwatubumba omo kisosekanio kiwe, busana n’ekyo tukanza erilangira abandu bakakolerwa ndeke. (Enz. 1:26) Aliwe, kundi situhika-hikene, twanganabya n’amalengekania awatalungukere oko mwatsi mulebe nibya n’omo mughulu tukalengekanaya nga twasi emyatsi yosi. Eky’erileberyako, wibuke ngoko Yona mwapona omughulu Yehova ayisogha erighanyira abandu b’eNinawi. (Yona 3:10–4:1) Aliwe, talengekania oko ebyakoleka busana n’erighanyira lya Yehova. Esyongebe sy’aBaninawi ababindula emitima yabo abalabire oko 120 000 mosyabala! Oko nduli, mokyaminyikala ngoko oyo wabya atswere abandu bo muhanda ni Yona​—butsiraYehova.

6. Busanaki Yehova syasabirwe eribya akatukanirya okw’iyisogha liwe?

⁶Yehova syali m’omwinda w’eribwira abandu ekiryaleka iniayisogha omo nzira nyilebe. Kwenene, Yehova mwalighira abaghombe biwe eribugha ebyo bakalengekanaya oko mwatsi owalyayisogha erikola kutse owo anzire erikola. (Enz. 18:25; Yona 4:2, 3) Kandi hakanabya omughulu iniakania okwiyisogha liwe. (Yona 4:10, 11) Nomo anakola atya, sibughambu Yehova ali n’omwinda w’eritukanirya ebikaleka iniayisogha omo nzira nyilebe. Kusangwa yo Muhangyiki wetu, syasabirwe erilindirira ati tutsemere omwatsi embere kutse enyuma sy’erikolagho.​—Isa. 40:13, 14; 55:9.

7. Niki kyo kyangatukalako, kandi busanaki?

⁷ Tulighire n’omutima wetu wosi ngoko mughulu wosi Yehova akakola emyatsi y’omo nzira eyilungukere. Nikwa ekyangatukalako ly’eriyiketera abandu abo oMungu abirihiraho busana n’eritusondola. Twanganayibulya abandu abo Yehova ahere obwimaniri bulebe nga bakakola erikwamana n’obusondoli bwa Yehova kutse obwabo ibibene-bene. Ayo anganabya iwo wabya malengekania w’abandu balebe b’oko mighulu y’eBiblia. Ulengekanaye oko eby’erileberyako ebiryakanibawako omo  nungu ya 3. Ow’omo kihanda ky’omundu oyutasikaya esabato anganabya imwayibulya ati kwenene Musa nga mwanatsuka erisondekania obuwatikya bwa Yehova embere sy’eritswera omulume oyo y’oluholo. N’omunywani wa Uria oMuhiti omwira w’omukali oyo Dawidi asingira naye, anganabya imwabugha ati Dawidi mwakakolesaya obutoki bwiwe bw’eribya mwami busana syahike okw’itibwa. Yehova ayiketere abandu abo abirihiraho batoke erisondola omo ndondeka n’omo ndeko. Neryo, twamatendiyiketera abalume abo, sitwangabugha tuti tuli n’eriyiketera oko Yehova.

8. Hali erisosana lyahi omo kati-kati k’omwatsi owakanibweko omo Emibiri 16:4, 5 n’emibere eyo myatsi yikakolekamo munabwire omo ndeko y’eKikristo?

⁸ Munabwire Yehova akasondola ekihande ky’endondeka yiwe ky’oko kihugho omw’ikolesya “omugombe oyuteregula n’ow’amenge.” (Mat. 24:45) Ngoko ekyaghanda ekikasondola ky’oko karne k’erimbere kyabya kikakola, omughombe oyu akasondola abandu b’oMungu b’omo kihugho kyosi kandi akaha abasyakulu b’endeko b’obusondoli. (Soma Emibiri 16:4, 5.) N’abasyakulu b’endeko nabo bakayikasa erikwama obusondoli obo b’omo syondeko. Netu tukakanganaya ngoko tuyiketere Yehova ko niye yukakola emyatsi y’omo nzira eyitolere omw’ikwama obusondoli obo tukahabawa erilua oko ndondeka n’abasyakulu b’endeko.

9. Ni mughulu wahi owo kyangatukalako eriligha eriyisogha ly’abasyakulu, kandi busanaki?

⁹ Hanganabya omughulu ikyatukalako eriligha eriyisogha eriryakolawa n’abasyakulu b’endeko. Eky’erileberyako, omo myaka eyalaba, esyondeko nyingyi n’emitimbo mosyateghekanibwe buhya-buhya. Mohanabere omo ndeko silebe, abasyakulu ibasaba abatuliri erihumira omo yindi ndeko busana n’erikolesya ndeke ebitumbi by’omo Bisenge byetu by’oBwami.  Bamatusaba erihumira omo yindi ndeko, kyanganatukalako erisighania abira n’ekihanda. Abasyakulu bakanahabawa obusondoli obukalua oko oMungu obukabakanganaya aho bakendituma obuli mutuliri? Iyehe. N’ekyo kyanganaleka ikyatukalako erikwama obusondoli obo bakatuha. Aliwe Yehova ayiketere abasyakulu b’endeko omughulu bakakola eriyisogha eriri ng’eryo. Netu kutya tutolere itwayiketerabo. *

10. Ngoko kisakirwe omo Abaebrania 13:17, busanaki litolere itwakola haghuma n’abasyakulu b’endeko?

¹⁰ Busanaki litolere itwakola haghuma n’abasyakulu b’endeko n’eriligha eriyisogha lyabo nomo twangabya isitutsemesibwe nalyo? Kundi erikola tutya tukabya itukawatikaya eriteya obughuma b’omo kati-kati k’abandu b’oMungu. (Efe. 4:2, 3) Esyondeko sikalola embere omughulu abandu bosi bakaligha eriyisogha ly’ebyaghanda by’abasyakulu b’endeko. (Soma Abaebrania 13:17.) Nikwa ekikulu oko byosi, tukakanganaya Yehova ngoko tuli n’eriyiketera okw’iye, omw’ikola haghuma n’abandu abahere omubírí w’eritusugha.​—Emib. 20:28.

11. Niki kyo kyangatuwatikya eriwatya eriyiketera lyetu omo busondoli obo basyakulu b’endeko bakatuha?

¹¹ Twanganawatya eriyiketera lyetu omo busondoli obo basyakulu b’endeko bakatuha omw’ibuka ngoko bakasaba akaghala akakakola omughulu w’erikania oko myatsi eyilebirye endeko. Kandi bakayiteghereraya ndeke esyokanuni sy’eBiblia esilebirye emyatsi eyo n’erisondekania obusondoli bw’endondeka ya Yehova. Kwenene, banzire eritsemesya Yehova n’eriteya ndeke abandu biwe. Abalume bataleghula aba banasi ndeke ngoko oMungu akatsemesibawa kutsibu busana n’emibere eyo bakakola m’omubírí wabo. (1 Pet. 5:2, 3) Tulengekanaye oko kino: Omo kihugho ekighabene busana n’erangyi y’engobi, ekisomo n’emyatsi y’epolitike, abandu ba Yehova banemuramya haghuma oMungu mughuma w’ekwenene. Ekyo kikatokekana kundi Yehova akawatikaya endondeka yiwe!

12. Abasyakulu b’endeko batolere erilengekania ndeke oko myatsi yahi omughulu bakalebaya omundu mulebe ng’abiritsira?

¹² Yehova abiriha abasyakulu b’omubírí mulito ow’eriteya endeko yibye iyinerire. OMukristo amakola erilolo erikalire, Yehova akasaba abasyakulu b’endeko erilebya omundu oyulyakola erilolo ng’anganasighala omo ndeko kutse iyehe. Eyindi myatsi eyo bakalebaya, batolere ibayiteghererya omundu oyulyakola erilolo ng’abiritsira kwenene. Anganabugha ati abiritsira, aliwe kwenene anabiribeherwa ekyo alyakola? Anabiriyisogha eritendisyasubirira omo rilolo eryo? Ekighuma ky’oko biryaleka iniakola erilolo bamabya ib’abira babi, anayiteghekire erileka eribya akatamba nabo? Abasyakulu b’endeko bakasaba Yehova, bakayiteghereraya omwatsi owalyakoleka n’ebyo eBiblia yikabugha kandi bakalebaya ngoko omukola-nabi akayowa busana n’eky’alyakola. Neryo ikwa ibayisogha omukola-nabi ng’akendisighala omo ndeko kutse iyehe. Omo mibere milebe, lyanganatolera iniahighwa omo ndeko.​—1 Kor. 5:11-13.

13. Twanganabya n’erihangya-hangya lyahi omwira kutse omutunga wetu amahighwa omo ndeko?

¹³ Eriyiketera abasyakulu b’endeko eryo tuli naryo lyanganalengwako riti? Twangananguha eriligha eriyisogha ly’abasyakulu omundu oyulyahighawa omo ndeko amabya isi mwira wetu kutse omutunga wetu. Aliwe, twanganayowa wundi muhanda oyulyahighawa omo ndeko amabya ini mwira wetu. Itwanganahangya-hangya itwabula abasyakulu nga mobakanalebaya emyatsi yosi yo ndeke kutse nga mobakanasoha omwatsi ngoko Yehova angasohiregho. Niki kyo kyangatuwatikya eribya n’amalengekania awuwene?

14. Niki kyo kyangatuwatikya abasyakulu b’endeko bamayisogha erihigha omwira kutse omutunga wetu y’omo ndeko?

 ¹⁴ Tutolere itwibuka ngoko erihigha omukola-nabi y’omo ndeko ni ndegheka ya Yehova kandi ngoko yikaletera endeko y’endundi, kandi nibya y’anganaletera n’omukola-nabi y’endundi. Omukola-nabi oyukaghana eritsira amalekwa omo ndeko anganakuna abandi erikola erilolo ngaye. (Gal. 5:9) Ekindi kiriho, isyendilangira obulito bw’erilolo riwe, kandi angabula omuhwa w’eribindula amalengekania n’emikolere yiwe atoke eritasyalighwa na Yehova. (Omug. 8:11) Litolere itwikirirya ngoko omughulu abasyakulu b’endeko bakayisogha bati omundu anganahighwa omo ndeko, bakabya ibanasi ngoko ni mubírí mulito. Banasi ngoko bakatswera ng’abatsweri ba kera b’omo Israeli, ‘isibalitswera busana n’abandu nikwa busana na Yehova.’​—2 Emy. 19:6, 7.

15. Busanaki litolere itwayiketera obusondoli bwa Yehova lino kulenga owundi mughulu wosi?

¹⁵ Enduli y’ekihugho kibi kino yamabibya hakuhi kutsibu, tutolere itwayiketera emibere ya Yehova y’erikola mw’emyatsi lino kulenga ngoko twabya tuyiketere embere. Busanaki? Omughulu w’obulighe bunene twanganasyahabwa obusondoli obukalangirika nga bukalire eryowika kutse nga likalire erikolesyabo. Ni kwenene, Yehova syendisyakania n’obuli mundu iyuwene-wene. Akasyatuha obusondoli b’omo nzira y’abalume ababirihiraho busana n’eritusondola. Oyo syendisyabya mughulu w’eritikatikira obusondoli kutse ow’eriyibulya tuti, ‘Kwenene obusondoli obu bukalwa oko Yehova kutse ni malengekania w’abaghala betu abakasondola?’ Unemwendisyayiketera Yehova n’endondeka yiwe omughulu w’omughaso oyo ahika? Ebyo ukalengekanaya lino oko busondoli obukalua oko bandu abo oMungu abirihiraho, byanganakuwatikya eriminya ekisubiryo kyaghu ky’oko ribulyo eryo. Twamabiyiketera obusondoli obo tukahabawa munabwire n’eryanguha erikolesyabo, ikikasyoloba okw’itwe omughulu w’obulighe bunene.​—Luka 16:10.

16. Eriyiketera lyetu oko Yehova lyanganasyalengwako riti omo biro ebikasa ebiri hakuhi?

¹⁶ Hane owundi mwatsi owo litolere itwalengekaniako​—eriminya nga tukasyayiwata tuti okw’itswera lya Yehova oko nduli y’ekihugho kibi kino. Tukayiketera tuti abandu bangyi abatekolera Yehova, kutya n’abatunga betu abate Bimiri ba Yehova, bakasyayisogha erimukolera embere enduli yihike. Aliwe oko Harmagedoni, Yehova akasyakolesaya Yesu eriyisogha ry’enduli erilebirye ebiro byabo ebikasa. (Mat. 25:31-33; 2 Tes. 1:7-9) Si mubírí wetu erisyaminya oyutolere n’oyutatolere erighanyirwa na  Yehova. (Mat. 25:34, 41, 46) Tunemwendisyatoka eriyiketera eritswera lya Yehova, kutse tukasyaleka erikolera Yehova kusangwa sitwatatsemisibwa n’eritswera liwe? Kwenene, tutolere itwawatya eriyiketera lyetu oko Yehova lino imo twasyatoka eriyiketera iye ndeke omo biro ebikasa.

17. Tukasyabana endundi yahi omwitswera lya Yehova erikasyabya oko nduli y’ekihugho kibi kino?

¹⁷ Tulengekanaye ngoko tukasyayowa omo kihugho kihya ky’oMungu omughulu tukasyalangira ebikasyakoleka busana n’eritswera lya Yehova. Sihendisyasyabya ebisomo by’amabehi, kandi sihendisyasyabya emyatsi y’ekomerse eyirimo erisahukira kutse amatabali awakakolobokaya abandu n’eryaghalyabo. Amakoni, erikekeluha, kutse eriholerwa n’omwanzwa wetu sibyendisyasyabyaho omo ngebe yetu y’obuli kiro. Sitani n’esyombinga bakasyabohawa omo myaka elfu. Obubi bosi obukakoleka busana n’eriyisamambula lyabo oko Mungu sibwendisyasyabyaho. (Erib. 20:2, 3) Ka tukasyasima kutsibu kundi motwayiketera ngoko Yehova akakola emyatsi y’omo nzira eyitolere!

18. Twangighaki omo eky’erileberyako ky’aBaisraeli ngoko kisakirwe omo Emighanzo 11:4-6 na 21:5?

¹⁸ Engebe omo kihuhgo kihya-kihya ky’oMungu yanganasyabyamo emyatsi eyangalenga okwiyiketera lyetu ngoko Yehova akakola emyatsi omo nzira eyitolere? Eky’erileberyako, tulengekanaye oko kyahikira aBaisraeli omughulu muke babilua omo bukobe bw’eMisiri. Abaghuma ba kubo mobatsuka eriyilungumula kundi mobabula akalyo ako babya bakalya eMisiri, kandi n’akalyo k’amana ako Yehova abateghekaniraya mobapokyako. (Soma Emighanzo 11:4-6; 21:5.) Netu twanganasyabya n’amalengekania awali ng’ayo eryaghalwa rinene lyabihwa? Sitwasi omubírí owo tukasyakola ow’eryerya ekihugho n’ow’eriyirakyo mo paradiso lyolo lyolo. Hanganasyabya emibírí mingyi y’erikola kandi n’amaisa anganasyakala oko nzuko. Netu twanganasyayilungumula oko myatsi eyo Yehova akasyatuteghekaniraya oko ndambi eyo? Ekwenene y’eno: twamabilola embere eribya tukasima Yehova busana n’ebyo akatuha lino, itukendisyamusima kutsibu busana n’emyatsi eyakasyatuha oko mughulu oyo.

19. Omo kikuhi wangakaniaki oko eby’omughaso ebyo twamigha omo mwatsi ono?

¹⁹ Omughulu wosi Yehova akakola emyatsi y’omo nzira yitolere. Tutolere itwikirirya omwatsi oyo. Kutya, litolere itwayiketera abandu abo Yehova ayiketere abo abiriha omubírí w’erituha obusondoli bwiwe. Isitwibirirawa n’ahake ebinywa ebyo Yehova abugha erilabira omuminyereri wiwe Isaya: “Eriyibombeka n’eriyiketera ni maka wenyu.”​—Isa. 30:15.