1-2. (a) Nongwa yafiki amasiku agha bingi bikuketa ukuti kukafu ukubasubila aba bali nu budindo? (b) Ngimba tukuya pakuyobesania isyafiki mu nkhani iyi?

AMASIKU agha bingi bikuketa ukuti kukafu ukunsubila umundu yumo uyu ali nu budindo. Abene bikuketa ukuti utubalilo twingi ababoma bikubafighilila fiyo abandu aba bali ni kyuma na bamaka, loli abandu abalondo batikubatula. Ibaibolo likuti: ‘Umundu ikukubilwa pasi pabulaghili bwa mundu.’ (Ndumbi. 8:9) Mwakongelelapo, abalongosi bamo ba matchalichi bikubomba ifindu ifibibi. Isi sikupangisya abandu bamo ukuleka ukuya nulusubilo mwa Kyala. Yonongwa yake linga tukumanyila Ibaibolo nu mundu yumo, tukulondiwa ukuntula ukuti ande ukunsubila Yehova na bandu aba abasalile pa kisu ukuti batulongosyeghe.

² Bwanaloli ukuti bakaya bamanyili ba Baibolo bene aba bikulondiwa ukunsubila Yehova ni gulu lyake. Aba bambombile Yehova kwa fyinja fingi, bope bikulondiwa ukusubila ukuti injila iyi Yehova ikubombela ifindu nunu fiyo. Utubalilo tumo, ikindu kimo kibaghile ukubombiwa ukuti kighele ulusubilo lwitu kwa Yehova. Mu nkhani iyi, tukuya pakuyobesania ifighaba fitatu ifi fibaghile ukughela ulwitiko lwitu: (1) linga tukubelenga inkhani simo isya mu Baibolo, (2) linga twambilile ubulongosi ukufuma ku gulu lya Yehova kangi (3) linga twisile kwaghana ni ndamyo nkyeni.

3. Ngimba inkhani simo isya mu Baibolo sibaghile ukughela bulebule ulusubilo lwitu kwa Yehova?

 ³ Linga tukubelenga Amasyu gha Kyala, tubaghile ukuswigha na muno Yehova abombelagha ifindu na bandu. Mwakifwanikisyo  mu buku lya Ukubaliwa, tukubelenga ukuti Yehova abikile ululaghilo ulwakuti Umuisraeli aghoghiweghe panongwa yakuseba imbabu pisiku lya Sabata. Mu buku ilyabubili lya Samueli, tukumanyila ukuti bo ifyinja fingi fikindilepo, Yehova alinhobokile Umwalafyale Davidi panongwa yakubomba ubulowe nu kungogha umundu. (Kuba. 15:32, 35; 2 Samu. 12:9, 13) Lumo tubaghile ukwilalusya ukuti, ‘Nongwa yafiki Yehova alinhobokile Davidi bo angoghile umundu nu kubomba ubulowe loli abikile ululaghilo ulwakungogha umundu panongwa yakubomba ubutulanongwa ubu bwabonekagha bunandi?’ Ukuti twamule ilalusyo ili, isagha twinong’onele ifindu fitatu ifi tukulondiwa ukukumbuka linga tukubelenga Ibaibolo.

4. Ngimba pa Ubwandilo 18:20, 21 na Ukukumbusya Indaghilo 10:17 pikukasya bulebule ulusubilo lwitu pa isi Yehova ikusala ukubomba?

⁴Ibaibolo litikuyoba ifundo syosa isya nkhani. Mwakifwanikisyo, tusimenye ukuti Davidi alapile imbibi syake ukufuma pasi pandumbula. (Sal. 51:2-4) Loli bule ukuyoba isya mundu uyu akapilikile ululaghilo ulwakusunga isiku lya Sabata? Ngimba anangisye ukuti asobile pa isi abombile? Ngimba ku nyuma apilikile indaghilo sya Yehova? Ngimba akanile bo bansokile akakwanda? Ibaibolo litikuyoba. Loli tubaghile ukusimikisya ukuti: Yehova “nsita busyobi nabumo.” (Kukumbu. 32:4) Syosa isi ikuyoba sikuya syanaloli, komma isi abangi bikuyoba mwakusala abandu pamo ukubomba kilikyosa iki kibaghile ukubapangisya abandu ukuti banketeghe ububibi linga simo sibombiwe. (Belenga Ubwandilo 18:20, 21; Ukukumbusya Indaghilo 10:17.) Linga tukumanyila nyingi isyakufwana na Yehova ni fundo syake, tukukusya ulusubilo lwitu pa isi Yehova ikusala ukubomba. Kangi linga tukubelenga Ibaibolo nu kuya na malalusyo agha tukabaghila ukwamula lino, tusimenye nyingi isyakufwana na Kyala witu kangi tuli nulusubilo losa ukuti umwene “ngolofu mu njila syake syosa.”​—Sal. 145:17.

5. Ngimba ubusitabugholofu bubaghile ukupalamasya bulebule muno tukuketela ifindu? (Keta kangi ibokosi ilyakuti “ Panongwa Yakuti Tuli Basitabugholofu, Utubalilo Tumo Tukabaghila Ukupilikisya Kanunu Ifundo Simo.”)

⁵Tukabaghila ukulonga kanunu panongwa yakuti tuli basitabugholofu. Kyala atupelile nkifwani kyake, yonongwa yake tukulonda ukuti abandu bababombeleghe abangi ifindu ifinunu. (Bwa. 1:26) Loli panongwa yakuti tuli basitabugholofu, tubaghile ukubopela ukulonga nalinga ukuti tukwinong’ona ukuti tusimenye ifundo  syosa. Mwakifwanikisyo, Yona akalele fiyo na isi Yehova alimbulile ukuti akabanangisye ikisa abandu ba ku Ninive. (Yona 3:10–4:1) Loli inong’onela ifyakukongapo fyake. Abandu aba ku Ninive abakukinda 120,000 aba balapile, baponile. Pabumalilo Yona yo uyu abopile ukubalonga abandu mwanakalinga komma Yehova.

6. Nongwa yafiki Yehova atikulondiwa ukutulingania isi ikulonda ukubomba?

⁶Yehova atikulondiwa ukubalingania abandu ififukwa ifi asalile ukubomba ifindu fimo. Bwanaloli ukuti Yehova abitikisyagha ababombi bake ba kunyuma ukuyoba aminong’ono ghabo pa isi umwene asalile ukubomba. (Bwa. 18:25; Yona 4:2, 3) Kangi utubalilo tumo umwene, ababulagha isi asalile ukubomba. (Yona 4:10, 11) Loli Yehova, atikulondiwa ukutulingania ififukwa ifi asalile ukubomba ifindu fimo. Panongwa yakuti Mpeli witu, umwene atikulondiwa ukuti tumwitikisye tasi bo akali ukubomba pamo linga ikulonda ukubomba ifindu fimo.​—Yes. 40:13, 14; 55:9.

7. Ngimba ndamyo yiliku iyi tubaghile ukwaghana nayo, kangi nongwa yafiki?

⁷ Tutikukayikila na panandi ukuti utubalilo tosa Yehova ikubomba isi nunu. Loli lumo indamyo iyi tubaghile ukwaghana nayo yo yakuti tubaghile ukutoliwa ukubasubila abanyambala aba abasalile ukuti batulongosyeghe. Lumo tubaghile ukukayikila linga aba bapeliwe ubudindo mu gulu lya Yehova bikubomba naloli mwakukolelana nubulongosi bwa Yehova pamo bikukonga inyinong’ono syabo. Lumo mo muno binong’onelagha na bandu bamo aba nkabalilo ka kunyuma. Inong’onela ikifwanikisyo iki kili mu  palagilafu 3. Unkamu wa mundu uyu akapilikilagha ululaghilo ulwakusunga isiku lya Sabata, abaghile ukuti akayikilagha linga Mose alalusyagha naloli kwa Yehova bo umundu akali ukughoghiwa. Kangi ummanyani wa Uriya uwa kikolo kya Bahiti, uyu unkasi wake abombile ubulowe na Davidi, abaghile ukuti inong’onagha ukuti Davidi abombile amaka ghake pakuya mwalafyale ukuti baleke ukungogha. Loli ubwanaloli bo bwakuti, tukabaghila ukuyoba ukuti tukunsubila Yehova linga tutikubasubila abanyambala aba abasalile ukuti batulongosyeghe.

8. Ngimba kukolelana kuliku uku kulipo pa isi sikwaghiwa pa Imbombo sya Batumiwa 16:4, 5 na muno ikipanga kya Bukristu kikubombela imbombo amasiku agha?

⁸ Amasiku agha, Yehova ikulilongosya igulu lyake ilya pa kisu kyapasi ukwendela ‘mu ntumwa unsubiliwa nu wamahala.’ (Mat. 24:45) Mwakufwana itolo naba nkabughatila kakulongosya aba kunyuma, untumwa uyu yo ikubalongosya ababombi ba Kyala pa kisu kyosa nukubapa ubulongosi ukwendela mu bakulumba ba kipanga. (Belenga Imbombo sya Batumiwa 16:4, 5.) Ukufuma apo, abakulumba bikuketesya ukuti bikukonga ubulongosi ubu nkipanga. Tukunangisya ukuti tukusubila injila iyi Yehova ikubombela ifindu mwakupilikila ubulongosi ubu tukwambilila ukufuma ku gulu lyake na ku bakulumba.

9. Ngimba po pakabalilo kaliku aka kubaghile ukuya kukafu ukukolelana na isi abakulumba basalile, kangi nongwa yafiki?

⁹ Utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu ukukolelana na isi abakulumba basalile. Mwakifwanikisyo, kwa fyinja fya mwalululu ifipanga ni fighaba fingi fitendekesiwe. Pafifukwa fimo, abakulumba babasumile abafumusi ukuti bakabunganeghe ku kipanga ikingi ukuti bakayeghe bingi mu Nyumba sya Bunyafyale syitu. Linga batusumile ukuti tukabunganeghe ku kipanga ikipya, tubaghile ukuketa ukuti kukafu ukubaleka abamanyani naba mu mbumba yitu. Ngimba abakulumba bikwambilila ubulongosi bwa pa dela ubu bukubabula kuno bikulondiwa ukuntuma umfumusi? Hayi. Kangi lumo ifundo iyi yibaghile ukutupangisya ukuketa ukuti kukafu ukukonga ubulongosi ubu batupele. Yehova ikubasubila abakulumba ukuti batupeghe ubulongosi  ubu, kangi nanuswe tukulondiwa ukubasubila. *

10. Ukufwana na Bahiburi 13:17, nongwa yafiki tukulondiwa ukukolelana na bakulumba?

¹⁰ Nongwa yafiki tukulondiwa ukukolelana na isi abakulumba basalile nalinga ukuti sikaya syo isi twalondagha? Panongwa yakuti linga tukubomba isi, tukutula ukuti ababombi ba Kyala bakindilileghe ukuya bakukolelana. (Ef. 4:2, 3) Ikipanga kikukindilila ukukula linga bosa bikwiyisya ukukolelana na isi akabughatila kabakulumba kasalile. (Belenga Bahiburi 13:17.) Ukukinda fyosa, tukunangisya kwa Yehova ukuti tukunsubila mwakukolelana na aba abimike ukuti batupweleleleghe.​—Imbo. 20:28.

11. Ngimba findu fiki fibaghile ukututula ukukasya ulusubilo lwitu ku bulongosi ubu tukwambilila ukufuma ku bakulumba?

¹¹ Tubaghile ukukasya ulusubilo lwitu ku bulongosi ubu tukwambilila ukufuma ku bakulumba mwakukumbukila ukuti abene bikusuma mbepo mwikemo linga bikuyobesania inkhani isya nkipanga. Kangi bikwinong’onela fiyo ifundo isya kulondiwa isya mu Baibolo nukukonga ubulongosi ubu igulu lya Yehova likutupa. Abene bikulonda fiyo ukunhobosya Yehova nu kughelaghela ukubafighilila ababombi bake. Abanyambala abasubiliwa aba basimenye ukuti Kyala ikuketesya muno bikubapwelelelela ababombi bake. (1 Pet. 5:2, 3) Inong’onela isi: Ikisu iki kitapukene panongwa ya kusalana uluko, amatchalichi ni fya ndyali, loli ababombi ba Yehova bikukolelana pakumwiputa Kyala yumoywene uwa naloli. Isi sikubombiwa pene panongwa yakuti Yehova ikulitula igulu lyake.

12. Ngimba abakulumba bikulondiwa ukwinong’onela isyafiki linga basyaghenie ukuti umundu alapile?

¹² Yehova abapele abakulumba ubudindo ubwakulondiwa fiyo ubwakuketesya ukuti ikipanga kyelu. Linga Unkristu atulile ubutulanongwa ubunywamu, Yehova ikughulila ukuti abakulumba basale ukuti lumo umundu uyu akindilile ukuya nkipanga. Mwakongelelapo, abene bikulondiwa ukumanya linga umundu uyu alapile naloli pa isi abombile. Umwene abaghile ukunangisya ukuti alapile naloli, loli ngimba asibengile naloli isi abombile? Ngimba ikughelaghela ukuti angandisyagha kangi ukubomba ubutulanongwa ubu abombile? Linga abamanyani ababibi bo aba balimpangisye ukuti abombe ubutulanongwa, ngimba ikwiyipa ukuti aleke ukuya nabo kangi pabumanyani? Abakulumba bikwiputa kwa Yehova, abene bikwinong’onela fiyo isi sibombiwe na isi Ibaibolo likuyoba, kangi bikuketa muno uyu atulile ubutulanongwa ubunywamu ikwipilikila pa isi abombile. Ukufuma apo, bikuketa linga uyu atulile ubutulanongwa ubunywamu abaghile ukukindilila ukuya nkipanga. Loli pa fifukwa fimo, abaghile ukwepusiwa nkipanga.​—1 Kor. 5:11-13.

13. Ngimba tubaghile ukwipilika bulebule linga ummanyani pamo uwa mu mbumba epusiwe nkipanga?

¹³ Ngimba ulusubilo lwitu pa isi abakulumba basalile lubaghile ukugheliwa bulebule? Linga umundu uyu epusiwe akaya mmanyani pamo wa mu mbumba yitu, kubaghile ukuya kupepe ku myitu ukukolelana na isi abakulumba basalile ukubomba. Loli lumo tubaghile ukwipilika mwakukindana linga uyu epusiwe mmanyani witu. Tubaghile ukupasya ukuti abakulumba bakinong’onela fiyo isi sibombiwe pamo tubaghile ukukayikila linga babombile ifindu bo muno Yehova ayagha pakubombela. Ngimba findu fiki fibaghile ukututula ukukindilila ukuya na minong’ono amanunu pa isi abakulumba basalile?

14. Ngimba findu fiki fibaghile ukututula linga isi abakulumba basalile isyakufwana nukumwepusya uyu abombile ubutulanongwa situpalamasisye?

¹⁴ Tukulondiwa ukukumbuka ukuti ukumwepusya umundu nkipanga lubatiko lwa Yehova  kangi sikutula nkipanga nukuntula uyu abombile ubutulanongwa. Linga uyu abombile ubutulanongwa itikisiwe ukuya nkipanga, abaghile ukubakasya abangi ukuti bope babombe ubutulanongwa. (Gal. 5:9) Mwakongelelapo, umwene akabaghila ukubwaghania ubutulanongwa bwake ubunywamu kangi abaghile ukuketa ukuti kikayapo ikifukwa ikyakuchenja isi abombile ukuti Yehova anhobokele. (Ndumbi. 8:11) Tubaghile ukuya nulusubilo losa ukuti linga umundu uyu abombile ubutulanongwa epusiwe, ko kuti abakulumba bikufwanisya kanunu ubudindo bwabo. Abene basimenye ukuti, mwakufwana itolo nabalongi ba kunyuma, ‘batikubalongela abandu loli Yehova.’​—2 Syambu. 19:6, 7.

15. Nongwa yafiki tukulondiwa ukusubila fiyo ubulongosi bwa Yehova lino ukukinda ku nyuma?

¹⁵ Bo ubumalikisyo bwa kisu ikibibi iki buseghelile, tukulondiwa ukusubila fiyo injila iyi Yehova ikubombela ifindu ukukinda ku nyuma. Nongwa yafiki? Pakabalilo kabutolwe ubukulumba, tubaghile ukwambilila ubulongosi ubu bubaghile ukuboneka bukafu ukubupilikisya nukubukonga. Bwanaloli ukuti Yehova akabaghila ukuyoba nanuswe maso na maso. Umwene ikwisa kutupa ubulongosi ukwendela mu bandu aba abasalile. Aka katikwisa kuya kabalilo akakukayikila ubulongosi pamo ukwanda ukwilalusya ukuti, ‘Ngimba ubulongosi ubu bufumile naloli kwa Yehova, pamo bufumile ku bakamu aba bikutulongosya?’ Ngimba mukwisa pakunsubila Yehova ni gulu lyake pakabalilo akakulondiwa aka? Muno mukwinong’onela isyakufwana nubulongosi ubwakufuma ku bandu aba Kyala abasalile lino, sikuya pakubatula ukumanya ansala uwa ilalusyo ili. Linga tukusubila ubulongosi ubu tukwambilila amasiku agha nu kupilikila mwanakalinga, tukwisa kubomba mwakufwana itolo pakabalilo kabutolwe ubukulumba.​—Luka 16:10.

16. Ngimba ulusubilo lwitu pakabalilo kabulongi bwa Yehova lukwisa kugheliwa bulebule nkyeni?

¹⁶ Tukulondiwa ukwinong’onela kangi muno tukwisa kubombela pakabalilo kabulongi bwa Yehova kubumalilo bwa kisu ikibibi iki. Lino, tuli nulusubilo ukuti aba batikumbombela Yehova, ukongelelapo abakamu bitu aba bakaya Baketi, bikuya pakusala ukumbombela bo ubumalikisyo bukali ukufika. Loli pa Armagedoni, Yehova ukwendela mwa Yesu, isakusala ifyakubomba akabumalilo ifyakufwana na ifi fisakubombiwa nkyeni. (Mat. 25:31-33; 2 Tes. 1:7-9) Butisa kuya budindo bwitu ukusala abandu aba Yehova ikulondiwa ukwisakubanangisya ikisa na aba atisakubanangisya. (Mat. 25:34, 41, 46) Ngimba tukwisa pakufwanisya ukukolelana nubulongi bwa Yehova, pamo tukwisakuleka  ukumbombela panongwa yakuti tukakolelana na isi asalile ukubomba? Bwanaloli ukuti tukulondiwa ukukasya ulusubilo lwitu mwa Yehova lino ukuti tusafwanisye ukunsubila kanunu nkyeni.

17. Ngimba tukwisa kusayiwa bulebule nubulongi bwa Yehova kubumalilo bwa kisu ikibibi iki?

¹⁷ Inong’onela muno twisakwipilikila nkisu ikipya ikya Kyala linga tukuketa isi sibombiwe panongwa ya bulongi bwa Yehova. Ikipanga kya butungulu kisakumalika, amabizinesi aghabusyobi ghatisakuyako amaboma agha ghikubanyoza abandu nukubapangisya ukuti batamiweghe pabumi bwabo bosa. Butisakuyako ububine, ukukangala, kangi tutisa kwaghana kangi ni ndamyo ya nifwa pa bumi bwitu. Setano ni mbepo syake inyali batisa kubasofaniagha kangi abandu kwa fyinja fingi. Ifindu ifibibi fyosa ifi fyabombiwagha panongwa yakuleka ukupilikila kwabo fitisakuyako kangi. (Ubuset. 20:2, 3) Tukwisa kundaghisya fiyo panongwa yakusubila injila iyi Yehova ikubombela ifindu.

18. Ngimba tukumanyilako isyafiki ku Baisraeli, bo muno pikuyobela pa Ukubaliwa 11:4-6 na 21:5?

¹⁸ Ngimba nkisu ikipya ikya Kyala twisa kwaghana ni ndamyo simo isi sisakughela ubusubiliwa bwitu ukufwana ni njila iyi Yehova ikubombela ifindu? Mwakifwanikisyo, inong’onela isi syabombiwe kwa kabalilo akapimba bo Abaisraeli babuliwe kubutumwa ku Egiputi. Bamo balyandile ukwilumbusya panongwa yakuti bakumbukilagha ifyakulya ifi balyagha kula kangi balyandile ukwilumbusya panongwa ya mana agha Yehova abapagha. (Belenga Ukubaliwa 11:4-6; 21:5.) Ngimba nanuswe twisa kuya na minong’ono aghakufwana itolo panyuma pabutolwe ubukulumba? Tukamanya ubwingi bwa mbombo iyi twisakuya nayo iya kutendekesya ikisu ukuti kiye paladaiso. Kisita kukayika, twisa kuya ni mbombo nyingi iyakubomba kangi ubumi butisakuya bupepe ku bwandilo. Ngimba twisa kwilumbusya ukufwana na ifi Yehova isakutupa pakabalilo ako? Tuli nulusubilo losa ukuti: Linga tukundaghisya ifi Yehova ikutupa lino, twisa kundaghisya fiyo ifi isakutupa pakabalilo ako.

19. Ngimba mubaghile ukulingania bulebule mbupimba ifundo inywamu isya mu nkhani iyi?

¹⁹ Injila iyi Yehova ikubombela ifindu utubalilo tosa yikuya nunu. Tukulondiwa ukusimikisya ukuti ifundo iyi ya bwanaloli. Kangi tukulondiwa ukubasubila aba Yehova abasalile ukuti batupeghe ubulongosi bwake. Tungibwagha amasyu agha Yehova ayobile ukwendela mu nsololi wake Yesaya, agha ghikuti: “Mubikeghe ulusubilo lwinu pamyangu po lelo mwisakuyagha namaka nulutengano.”—Yes. 30:15.