1-2. a) Khu ginani vathu nya vangi si va garadzeyago gu tumba vanthageyi? b) Ginani hi na hevbulago avba nya ndrima yeyi?

MUHUNO nya vangi si ngu va garadzeya gu tumba vathangeyi. Avo va ngu wona gu khavo mifumo ni Milayo gutala nya dzitepo yo vhikeya vathu nya gu ghanye ni ndruma, ganiolu kha yi phase sisiwana. Khu lisine, Bhibhiliya yi ganede gu khiyo: “Muthu nya tshivba a gu fumela mumbe muthu gasi gu mu tshanisa.” (Muh. 8:9) Nigu vathangeyi nyo khaguri nya wukhongeyi va gu gira silo nyo vivbe. Isoso si ngu gira vathu nyo khaguri va diga gutumba Nungungulu. Khu kharato, ha gu ba hi hevbula Bhibhiliya ni muthu nyo khaguri, hi yede gu mu phasa gu hevbuleya gu tumba Jehovha ni ava uye ava emisidego gasi gu thangeya omu mafuni.

² Khu lisine, khandri sihevbuli nya Bhibhiliya basi si yedego gu hevbuleya gu tumba Jehovha ni hengeledzano yaye. Ambari na hi ri ni myaga nya yingi na hi gu thumeya Jehovha, gima kha hi yeli gu divala gu khethu ndziya yei Jehovha a girago khiyo silo tepo yatshavbo khyadi. Dzimbe dzitepo, adzina si nga dugeleya silo si nga lingago gutumba gwathu ga Jehovha. Avba nya ndrima yeyi, hi na bhula khu siemo siraru esi adzina si nga lingago gukhodwa gwathu: Nyo pheye, tepo hi lerigo matimo nyo khaguri nya Bhibhiliya. Nya wuvili, tepo hi ningwago sileletelo khu hengeledzano ya Jehovha. Nya wuraru, tepo hi na emisanago ni sigaradzo mindru wa tshigu.

3. Matimo nyo khaguri hi lerigo omu nya Bhibhiliya ma nga linga kharini gutumba gwathu ga Jehovha?

 ³ Tepo hi lerigo Bhibhiliya adzina hi nga dzi gira siwudziso maningano ni edzi Jehovha a pharidego khidzo vathu nyo khaguri ni edzi a hungidego khidzo silo nyo khaguri. Khu giyeyedzo, umo ga libhuku la Mitengo, ha gu hevbula gu khethu Jehovha a di khuye Muisrayeli a roleyago dzikhuni khu Sabhadho, a yedwe gu songwa. Omu nya libhuku la Samuweli nya wuvili, ha gu hevbula gu khethu hwane nya tepo nyo khaguri, Jehovha a divalede Pfhumu Dhavhidhe khu gu ba a giride wubhayi ni gu songisa muthu. (Mite. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13) Adzina hi nga dzi wudzisa gu khethu: ‘Khu ginani Jehovha a nga divaleya Dhavhidhe a nga gira wubhayi ni gu songisa muthu, ganiolu a leleteya gu songa mwama khu gu ba a giride gighoho gi wonegago katshi gidugwana?’ Gasi gu hlamula giwudziso gegi, hongoleni hi wona silo siraru hi yedego gu si dundruga tepo hi lerigo Bhibhiliya.

4. Genesi 18:20, 21 ni Dhewuteronome 10:17, ma gu tiyisa kharini gutumba gwathu ga esi Jehovha a hungago?

⁴Bhibhiliya khandri tepo yatshavbo yi ganeyago satshavbo si pategago avbo nya matimo nyo khaguri. Khu giyeyedzo, hi ngu dziti gu khethu Dhavhidhe a di gu dzi layide khu lisine khesi a nga ba a giride. (Ndzi. 51:2-4) Ganiolu, a di khade kharini mwama wule a nga ndraga nayo nya Sabhadho? Ina uye a di dzi layide khesi a nga ba a giride? Ina gale a di gu digide gu ingisa milayo ya Jehovha? Ina uye a di bomba sigengedzo a dingidwego? Bhibhiliya kha yi ganeyi. Ambari ulolo, hi nga tiyisega gu khethu Jehovha “lulamide.” (Dhet. 32:4) Esi uye a hungago a gu dzi seketeya avba nya lisine nasiri esi vathu va si pimisago, mapimo nya gu vivbe mwendro ni gevbini gi girago vathu va manega ni mawonelo nya mba yadi khu mahungu nyo khaguri. (Leri Genesi 18:20, 21; Dhewuteronome 10:17.) Ha gu hevbula maningano ni Jehovha ni sileletelo saye, hi na engedzeya gu tumba malamulelo yaye. Ambari ha gu hevbula Bhibhiliya hi manega ni siwudziso hi gu mba kodza gu si hlamula olu, ethu hi na ni guti nya gu eneye khu Nungungulu wathu gasi hi tiyisega gu khethu uye “lulamide ga dzatshavbo dzindzila dzaye.” — Ndzi. 145:17.

5. Gu mba vbeleya gwa gu kuha kharini edzi hi lamulago khidzo? (Wona gambe kwadru yi gu khiyo: “ Khu kotani nya olu hi nga mba vbeleya, khandri tepo yatshavbo hi pwisisago silo khu ndziya nya yadi.”)

⁵Khandri tepo yatshavbo hi lamulago khu ndziya nya gu lulame kholu ethu kha ha vbeleya.  Ethu hi giridwe khu mufananiso wa Nungungulu, khu kharato hi ngu dzina gu wona vathu na va gu pharwa khu ndziya nya yadi. (Gen. 1:26) Ganiolu, olu nya gu kha ha vbeleya hi nga lamula silo khu ndziya nya mba yadi ambari tepo hi pimisago gu khethu hi nguti satshavbo si pategago. Khu giyeyedzo, nga dundrugeya khedzi Jona a gorogidego khidzo tepo Jehovha a nga hunga gu yeyedza wuhindzi vathu va Ninivha. (Jona 3:10–4:1) Ganiolu, dundrugeya khesi si dugeledego kholu Jehovha ava yeyedzidego wuhindzi. 120 000 Vaninivha va vbulugisidwe! Hi ngu wona gu khethu khu Jona a nga lamula vathu khu ndziya nya mba yadi nasiri Jehovha.

6. Khu ginani Jehovha a si yeligo gu hi tshamuseya esi a hungago?

⁶ Jehovha kha gurumedzegi gu tshamuseya vathu sighelo si mu girago a hunga makungo nyo khaguri. Lisine gu Jehovha, a dzumelede sithumi saye sa gale gu ganeya edzi si nga ba si dzipwa khidzo maningano khesi a nga ba a hunga gu gira. (Gen. 18:25; Jona 4:2, 3) Nigu, dzimbe dzitepo uye a di gu va tshamuseya esi a nga ba a hunga gu gira. (Jona 4:10, 11) Ambari ulolo, Jehovha kha gurumedzegi gu hi embeya sighelo si mu girago a hunga silo nyo khaguri. Uye kha nga Muvangi, kha vbweti mawonelo yathu na si gu gire gilo nyo khaguri ambari hwane nya gu ba a giride. — Isa. 40:13, 14; 55:9.

7. Khu gevbini gigaradzo adzina hi nga tshanganago nagyo nigu khu ginani?

⁷ Ethu hi ngu tiyisega khu monyo watshavbo gu khethu Jehovha tepo yatshavbo a ngu gira silo nya gu lulame. Ambari ulolo, si nga hi garadzeya gu tumba ava va emisidwego gasi gu hi thangeya. Adzina hi nga dzi wudzisa gu khethu, ina ava va emisidwego gasi gu thangeya hengeledzanoni ya Jehovha va gu landreya sileletelo sa Jehovha mwendro va gu gira sa mapimoni gwawe. Adzina khiso si nga ba si pimiswa khu vathu nyo khaguri va nga ba va vbanya matshigoni nya gu lowe nya Bhibhiliya. Wona giyeyedzo gi khumbugidwego avba nya  ndrimana 3. Adzina nongo wa mwama wule, a nga fanya nayo nya Sabhadho a dzi wudziside gu khuye ina kamo Mosi wudziside Jehovha na nga si hungi gu mwama wule a di yedwe gu songwa. Nigu adzina pari ya Uriya Muhiti, oyu mwangadzi waye a nga gira wubhayi ni Dhavhidhe, pimiside gu khuye Dhavhidhe thumiside wufumo waye gasi gu vbuluga gu songwa. Jehovha a ngu tumba vama ava hathidego gasi gu thangeya hengeledzano ni Libandla. Khu kharato, ha gu mba tumba vama vava si na yeyedza gu khiso kha hi tumbe Jehovha.

8. Khu gwevbini gupwanana gu guromo ga esi si ganedwago umo ga Mithumo 16:4, 5 ni edzi li thumago khidzo libandla nya wukristo muhuno?

⁸ Muhuno Jehovha a gu gimbidzisa hengeledzano yaye mafuni khu gu thumisa “githumi nya gutumbege ni nya gugengeye.” (Mat. 24:45) Gufana ni Huwo nya guthangeyi ya Lizana myaga nyo pheye, githumi gegi gya gu woneleya vathu va Nungungulu mafuni gwatshavbo gi bwe gi ninga sileletelo madhota libandlani. (Leri Mithumo 16:4, 5.) Khavbovbo, madhota ma gu dzi garadzeya gu thumisa sileletelo soso libandlani. Ethu hi ngu yeyedza gu khethu hi ngu tumba edzi Jehovha a girago khidzo silo khu gu landra sileletelo hi ningwago khu hengeledzano yaye ni madhota.

9. Lini si nga hi garadzeyago gu engisa esi si hungidwego khu madhota nigu khu ginani?

⁹ Dzimbe dzitepo si nga hi garadzeya gu seketeya esi si hungidwego khu madhota. Khu giyeyedzo, myagyana yeyi mabandla nya mangi ni dzicircuito dzi sasamedzidwe khu yimbe dziya. Ga siemo nyo khaguri, madhota ma ngu lomba vahuweleyi gasi gu seketeya mabandla nyo hambane khu gu feya gu thumisa gwadi dzikadera  dza Salawuni gwathu nya Mufumu. Ha gu tshuka hi lombwa gu hongola ga Libandla nya liphya adzina si nga hi garadzeya gu diga dzipari dzathu ni valongo vathu. Ina madhota ma ngu hakha sileletelo si tago khiyo ga Nungungulu na si gu ganeya khomu va yedego gu rumeya umo muhuweleyi ni muhuweleyi? Ahihi. Kholu isoso si nga hi garadzeya gu landrisa sileletelo maningano ni omu hi yedego gu hongola umo. Ganiolu Jehovha a gu tumba madhota gasi gu hunga ni gevbini gilo, nigu anethu hi yede gu ma tumba. *

10. Guya khu Vahebheru 13:17, khu ginani hi yedego gu seketeya madhota?

¹⁰ Khu ginani hi yedego gu seketeya esi si hungidwego khu madhota, ambari a gu bari gu esi va hungidego khandri gugola gwathu? Kholu tepo hi girago isoso, ha gu phasa vathu va Nungungulu gu simama gu vbanya khu gurula ni vambe. (Efes. 4:2, 3) Libandla la gu dugeleya tepo vatshavbo va dzumeyago esi si hungidwego khu Huwo nya madhota khu gu dzi nogisa. (Leri Vahebheru 13:17.) Nya lisima ga satshavbo, khu gu hi ngu yeyedza gu khethu hi ngu mu tumba Jehovha khu gu seketeya ava uye ava hathidego gasi gu hi khathaleya. — Mith. 20:28.

11. Ginani gi nga hi phasago gu tumba sileletelo hi ningwago khu madhota?

¹¹ Ethu hi nga engedzeya gu tumba sileletelo hi ningwago khu madhota, ayo ma ngu gombeya ma lomba liphuvbo nya guage tepo ma vbwetago gu bhula khu mahungu nya libandla. Ayo ma ngu gevisisa gwadi matshina nya milayo nya Bhibhiliya ni gu khedza sileletelo ma ningwago khu hengeledzano ya Jehovha. Ayo ma ngu dzina ngudzu gu tsakisa Jehovha ni gu khathaleya gwadi vathu vaye. Vama vava nya gu tumbege, va ngu dziti gu khavo Nungungulu a ngu khathala khedzi avo va pharago khidzo vathu vaye. (1 Ped. 5:2, 3) Nga dundrugeya khesi: Ga litigo gu tadego khu vathu va hambanidego khu tshonge, wukhongeyi nyi politika, vathu va Jehovha va gu khozeya Nungungulu nya lisine khu gu rula. Esi so girega basi kholu Jehovha a seketeyago hengeledzano yaye.

12. Ginani egi madhota ma yedego gu dundrugeya khigyo gwadi tepo ma hungago gu khayo muthu nyo khaguri a dzi layide?

¹² Jehovha ningide thumo nya lisima madhota, nya gu sayise libandla gasi li simama na li gu agide. A gu tshuka Mukristo nyo khaguri a gira gighoho nya gikhongolo, Jehovha o vireya gu khuye madhota ma hunga khu wugengeyi gu a na duswa mwendro gu simama libandlani. Gimwegyo nya esi va yedego gu gira, va yede gu zama gu tugula gu uye a dzi layide khesi a giredego gani. Uye adzina nga gira khatshi a dzi layide, ganiolu ina uye a ngu nyenya esi a giridego? Ina uye a dzi emisede gu mba gira gighoho gya gimwegyo? A ba ri gu gighoho a nga gira a di kutsedzedwa khu dzipari nya mba dzadi, ina a dzi emisede gu piya wupari ni vathu vovo? Madhota ma gu gombeya ga Jehovha, ma wona satshavbo si pategago ni gu ma wona esi Bhibhiliya yi si ganeyago, ma bwe ma gevesisa edzi gighohi gi dzipwago khidzo khesi gi giridego. Khavbovbo, ayo ma gu hunga gu gighohi gi nga simama libandlani gani. Ga simbe siemo, igyo gi yede gu duswa libandlani. — 1 Kor. 5:11-13.

13. Ginani gi nga hi garadzago ha gu ba hi ri ni pari mwendro nongo a dusidwego libandlani?

¹³ Gutumba hi gu nago khu madhota gu nga lingwa kharini? Abari gu muthu a dusidwego libandlani khandri pari yathu mwendro nongo wathu, adzina si nga hi vbevbugeya gu dzumeleyana ni iso si hungidwego khu madhota. Ganiolu, adzina hi nga dzipwa khu ndziya nya gu hambane abari gu muthu oyu a dusidwego libandlani pari yathu. Ethu adzina hi nga garadzega khethu madhota kha ma wona satshavbo si  pategago mwendro adzina hi nga dzi wudzisa gu khethu esi madhota ma hungidego gu gira Jehovha a di hadzi gu hunga khu ndziya yamweyo. Ginani gi nga hi phasago gu simama gu manega ni mawonelo nya yadi khesi si hungwago?

14. Ginani gi nga hi phasago madhota ma gu hunga gu khayo nongo wathu mwendro pari yathu a yedwe gu duswa libandlani?

¹⁴ Hi yede gu dundruga gu khethu gu dusa muthu libandlani, malulamiselo ya Jehovha ni gu isoso si ngu phasa libandla adzina saye ni gighohi. Gighohi gya gu dzumeledwa gu simama libandlani, gi nga kutsedzeya vambe gu ghoha navo. (Gal. 5:9) Nigu kha gi na nga wona gu khigyo esi gi giridego gighoho nya gikhongolo, gu diga isoso kha gi na nga wona lisima nya gu vbindrugedze mapimiselo yagyo ni mithumo yagyo gasi gu gi tsakedwa khu Jehovha. (Muh. 8:11) Gwa gu hungwa gu pwani muthu nyo khaguri a yedwe gu duswa libandlani, hi na tiyisega gu khethu madhota ma si khathalede gwadi. Ayo ma ngu dziti gu khayo gufana ni valamuli va Israyeli, ayo ‘kha ma lamuli khu guruma nya vathu, aholu ayo ma gu lamula khu guruma ga Pfhumu Nungungulu.’— 2 Dzik. 19:6, 7. 

15. Khu ginani hi yedego gutumba sileletelo sa Jehovha ngudzungudzu olu guvbindra gale?

¹⁵ Kha nga olu gu hegisa nya mafu gu hidzimeyago, hi yede gu engedzeya gutumba edzi Jehovha a girago khidzo silo guvbindra gale. Khu ginani? Kholu ndrani nya tshanisa nya yikhongolo, adzina hi na hakha sileletelo si na garadzago gu si pwisisa mwendro gu si landrisa. Lisine gu Jehovha kha na nga ganeya ni ethu khovbe ni khovbe. Uye a ngu dzina gu hi ninga sileletelo khu gu thumisa ava uye ava emisidego gasi gu hi thangeya. Iyoyo, yi na ba siri tepo nya gu kanakaneye sileletelo mwendro gu wudzisa gu khethu: ‘Ina sileletelo sesi sa guta khiyo ga Jehovha mwendro silo si hungidwego khu vandriyathu va thangeyago?’ Ina u na tumba Jehovha ni hengeledzano yaye ndrani nya tepo yeyi nya lisima? Esi hi si pimisago maningano ni sileletelo hi ningwago khava va emeyago Nungungulu olu si na hi phasa gu mana hlamulo nya giwudziso gegi. Wa gu tumba sileletelo hi ningwago muhuno u dzegeya gu si engisa, u na si kodza gu gira sasimweso ndrani nya tshanisa nya yikhongolo. — Luka 16:10.

16. Gutumba hi gu nago khu gu lamula ga Jehovha gu nga lingwa kharini mindru wa tshigu?

¹⁶ Hi yede gu dundrugeya gambe khesi hi na girago tepo Jehovha a na lamulago litigo leli nyo vivbe. Olu hi ngu tumba gu khethu nya vangi va gu mba thumeya Jehovha gupata ni valongo vathu va gu siri Dzifakazi dza Jehovha, va na hunga gu mu thumeya na ma si gu vbohi mahegiso. Tepo yi na vbohago Harmagedhoni, Jehovha, khu gu thumisa Jesu, a na hunga esi va na girago khu wumindru wawe. (Mat. 25:31-33;  2 Tes. 1:7-9) Ethu kha hi na nga hunga oyu a yedego gu hakha wuhindzi wa Jehovha ni oyu a gu mba yela gu wu hakha. (Mat. 25:34, 41, 46) Ina ethu hi na tumba malamulelo ya Jehovha mwendro hi na diga gu mu thumeya khu gu mba dzumeleyana ni esi a si hungago? Khu lisine, hi yede gu tumba Jehovha olu gasi hi ta si kodza gu mu tumba mindru wa tshigu.

17. Hi na phasega kharini khu malamulelo ya Jehovha tepo litigo leli nya gu vivbe li na fuviswago?

¹⁷ Nga dundrugeya edzi hi na dzipwago khidzo mafuni nya maphya, tepo hi na wonago mihandro nya malamulelo ya Jehovha. Ndrani nya tepo yoyo, gu na ba gu ri mwalo wukhongeyi nya malipha nigu gu na ba gu ri mwalo dzinogosi nya wukanganyisi mwendro wufumo wu wugeyago vathu ni gu va tshanisa. Gigaradzo nya madwali, gu gumba ni gu fedwa khu sigodwa sathu kha si na nga gira gambe gipandre nya womi wathu. Sathane ni madhemoni va na khothedwa khu 1000 myaga, satshavbo si giregago khu kotani nya gu wugeli wawe kha si na nga manega gambe. (Gutu. 20:2, 3) Hi na bonga gundzu khu gu ba hi tumbide ndziya eyi Jehovha a girago khiyo silo!

18. Ginani hi gi hevbulago khu giyeyedzo gya Vaisrayeli kha nga si yeyedzwago omu ga Mitengo 11:4-6 ni 21:5?

¹⁸ Ina mafuni nya maphya, hi na tshangana ni sigaradzo nyo khaguri adzina si na lingago gutumba gwathu avba nya edzi Jehovha a girago khidzo silo? Khu giyeyedzo, wona esi si dugeledego hwanenyana nya gu ba Vaisrayeli va tshudzisidwe wugumbini Egipto. Vaisrayeli nyo khaguri, va di pheya gu ngurangura khu kotani nya olu va nga ba va dileya guhodza nya gwadi va nga ba va dzi buza khugo Egipto, va bwe va si tsakiswi gambe khu manaha aya Jehovha a nga ba a va ninga. (Leri Mitengo 11:4-6; 21:5.) Ina ethu hi na manega ni mapimo nyo fane hwane nya gu ba tshanisa nya yikhongolo yi vbede? Kha hi dziti nya gu khethu i thumo muni hi na manegago nawo gasi gu agisa mafu ma bwe ma khala paradhesi. Adzina eyi gu na ba gu ri ni thumo nya wungi ngudzu nigu isoso adzina kha si na nga hi vbevbugeya gupheyani. Ina hi na ngurangura khu kotani nya esi Jehovha a na hi ningago ga tepo yile. Ha gu bonga malulamiselo ya Jehovha olu, hi na si kodza gu bonga esi a na hi gireyago mindru wa tshigu.

19. Khu gu piya ginani hi gi hevbudego avba nya ndrima yeyi?

¹⁹ Ndziya eyi Jehovha a girago khiyo silo tepo yatshavbo khyadi. Gimwalo gighelo nya gu hi kanakaneya isoso. Hi yede gambe gu tumba ava Jehovha ava hathidego gasi gu thumisa sileletelo saye. Gima hi nga divale malito aya Jehovha a embedego muprofeti Isaya, uye a di khuye: “Tshivba yanu mu na yi mana gurulani ni gutumbani.” — Isa. 30:15.