1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun ep buchʼutik ti mu spat yoʼontonik ta stojolal li buchʼu yichʼoj yabtelike? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

 LI AVI kʼakʼale, ep buchʼutik vokol chaʼiik ti spat yoʼontonik ta stojolal li buchʼutik yichʼoj yabtelike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun yakʼojik venta ti ajvaliletik xchiʼuk li mantaletik chalike jaʼ noʼox sventa skoltaik˗o li jkʼulejetik xchiʼuk li buchʼutik tsots skʼoplalike, pe jaʼ muʼyuk lek kʼusitik chichʼik pasbel li buchʼutik abol sbaike. Jaʼ yuʼun, li Vivliae xi chale: «Ti kʼu sjalil spasoj sbaik ta mantal li krixchanoetike yakʼojbe sba svokol stukik» (Ekl. 8:9). Jech xtok, ta skoj ti chopol kʼusitik tspasik junantik jnitvanejetik ta relijione, oy buchʼutik ti mu xa spat yoʼontonik ta stojolal Diose. Jaʼ yuʼun, skʼan jkolta li kaj˗estudiotik sventa spat yoʼontonik ta stojolal Dios xchiʼuk ta stojolal li buchʼutik svaʼanoj sventa sbeiltasutike.

² Maʼuk noʼox kaj˗estudiotik ti skʼan spat yoʼontonik ta stojolal Jeova xchiʼuk ta s˗organisasione. Akʼo mi jal xa ochemutik ta mantal, skʼan ti jechuk˗o jpat koʼontontik ti lek skotol li kʼusitik tspas Jeovae, yuʼun oy kʼusitik xuʼ xakʼ ta preva li xchʼunel koʼontontike. Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik oxtos. Baʼyel, kʼalal oy kʼusi ta jchantik ta Vivliae. Xchibal, kʼalal oy kʼusi chalbutik li s˗organisasion Jeovae. Yoxibal, mi oy kʼusi ta jnuptantik li ta mas jelavele.

3. ¿Kʼu yuʼun xuʼ van mu xa jpat˗o lek koʼontontik ta stojolal Jeova kʼalal oy kʼusi ta jchantik ta Vivliae?

 ³ Kʼalal ta jchan Jvivliatike, xuʼ van te xijnopet chijkom kʼu yuʼun ti jelajtik kʼusi la spasbe krixchanoetik li Jeovae o kʼu yuʼun ti jech kʼot ta nopel yuʼune. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi la jchantik li slivroal Numerose, chal ti Jeovae laj yal ti akʼo xichʼ milel li j˗israel vinik ti la stsob siʼ ta skʼakʼalil savadoe. Pe li ta Xchibal livro yuʼun Samuele, chal ti Jeovae laj yakʼ ta perton li ajvalil David akʼo mi mulivaj xchiʼuk milvan (Num. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13). Xuʼ van xi jnoptike: «Li Jeovae, ¿kʼu yuʼun ti jaʼ laj yakʼ ta perton David ti tsots la spas smule, pe ti jaʼ laj yakʼ ta milel li vinik ti muʼyuk mas tsots smul la spas yileluke?». Jkʼeltik oxtos kʼusi skʼan jtsaktik ta venta kʼalal ta jchan Jvivliatike.

4. Li Jenesis 18:20, 21 xchiʼuk Deuteronomio 10:17, ¿kʼuxi tskoltautik yoʼ jpat koʼontontik ti lek li kʼusitik chkʼot ta nopel yuʼun Jeovae?

⁴ Muʼyuk chal skotol kʼusi kʼot ta pasel bakʼintik li Vivliae. Jech kʼuchaʼal liʼe, jnaʼojtik ti la sutes yoʼonton ta melel li Davide (Sal. 51:2-4). Pe ¿kʼu yelan stalelal li vinik ti muʼyuk la xchabi savadoe? ¿Mi laj van sutes yoʼonton? ¿Mi oy xa onoʼox van stoyoj sba ta stojolal Jeova? ¿Mi yichʼoj xa onoʼox albel mantal, pe ti muʼyuk xchʼune? Li Vivliae muʼyuk chal. Pe jnaʼojtik ti mu spas kʼusi muʼyuk tukʼ li Jeovae (Deut. 32:4). Ep ta velta muʼyuk lek kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik ta skoj ti jaʼ ta jtsaktik ta venta li kʼusi tsnop yantike o ti chopol kʼusi ta jnoptik ta stojolal junuk krixchanoe. Pe jaʼuk li Jeovae tstsak ta venta skotol li kʼusi kʼot ta pasele (kʼelo Jenesis 18:20, 21; Deuteronomio 10:17). Kʼalal mas chkojtikintik Jeova xchiʼuk li smantaltake, mas ta jpat koʼontontik ti lek li kʼusitik chkʼot ta nopel yuʼune. Jech oxal, mi oy kʼusi xijnaʼet chijkom yuʼun kʼalal ta jchan Jvivliatike, li kʼusi jnaʼojtik ta stojolal Jeovae tskoltautik sventa jpat koʼontontik ti skotol ora tukʼ kʼusi tspase (Sal. 145:17).

5. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel ta skoj ti jmulavilutike? (Kʼelo li rekuadro « Muʼyuk lek kʼusi ta jnoptik ta skoj ti jmulavilutike»).

⁵ Muʼyuk lek kʼusi ta jnoptik ta skoj ti  jmulavilutike. Muʼyuk lek chkiltik li kʼusi muʼyuk tukʼ chichʼ pasel ta skoj ti jaʼutik slokʼol Diose (Jen. 1:26). Pe ta skoj ti jmulavilutike, xuʼ van chopol kʼusi ta jnoptik akʼo mi chkaltik ti jnaʼojtik xa skotol li kʼusi kʼot ta pasele. Teuk ta joltik li kʼusi kʼot ta stojolal Jonase. Kap tajek sjol kʼalal laj yakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼonton Jeova ta stojolal li jniniveetike (Jon. 3:10–4:1). Akʼo mi jech, li kʼusi kʼot ta nopel yuʼun Jeovae kolik˗o mas ta 120 mil jniniveetik. Te vinaj ti jaʼ muʼyuk lek bat ta nopel yuʼun Jonase, maʼuk li Jeovae.

6. ¿Kʼu yuʼun mu persauk xalbutik Jeova li kʼusitik tspase?

⁶ Li Jeovae mu persauk xchapbutik smelolal li kʼusitik tspase. Li ta voʼnee, li Jeovae la xchikinta li kʼusi tsnop yajtuneltak ta sventa li kʼusi laj xa ox snop tspase o li kʼusitik jaʼ to tspase (Jen. 18:25; Jon. 4:2, 3). Bakʼintike, la xchapbe smelolal li k’usi kʼot ta nopel yuʼune xchiʼuk ti kʼu yuʼun jech la spase (Jon. 4:10, 11). Mu persauk xchapbutik smelolal li kʼusitik tspase. Ta skoj ti jaʼ Jpasvanej kuʼuntike, mu persauk xkalbetik mi lek li kʼusitik tspase o li kʼusitik laj xa spase (Is. 40:13, 14; 55:9).

7. ¿Buchʼutik ti mu jpat lek koʼontontik ta stojolalike, xchiʼuk kʼu yuʼun?

⁷ Jnaʼojtik ti naka lek li kʼusitik tspas Jeovae. Pe xuʼ van vokol chkaʼitik ti jpat koʼontontik ta stojolal li buchʼutik sbiiltasoj ta s˗organisasione. Xuʼ van ta jnoptik mi jaʼ van yakal tspasik li kʼusi tskʼan Jeovae o mi jaʼ li kʼusi xal yoʼonton stukike. Xuʼ van jaʼ jech la snopik junantik krixchanoetik ta voʼne. Jvules ta joltik li skʼelobil ta  parafo 3. Xuʼ van xi la snop junuk yutsʼ yalal li vinik ti muʼyuk la xchabi savadoe: «Li Moisese, ¿mi baʼyel la xchiʼin ta loʼil Jeova kʼalal muʼyuk toʼox yaloj ti chichʼ milele?». Xuʼ van jaʼtik jech la snop ek junuk yamigo li Urias ti jaʼ j˗et vinike. Li Davide mulivaj xchiʼuk li yajnil Uriase, vaʼun li yamigo Uriase laj van snop ti jaʼ la spak˗o skʼoplal David ti jaʼ ajvalil sventa mu xichʼ kastigoe. Mu xuʼ xkaltik ti jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeova mi muʼyuk ta jpat koʼontontik ta stojolal li buchʼutik sbiiltasoj xchiʼuk ti spatoj yoʼonton ta stojolale.

8. Li kʼusi chal ta Echos 16:4 xchiʼuk 5, ¿kʼusi xkoʼolaj˗o xchiʼuk ti kʼu yelan li tsobobbailetik avie?

⁸ Li avie, li Jeovae tstunes «li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» sventa sbeiltas li s˗organisasion ta balumile (Mat. 24:45). Li vaʼ ermanoetike tsbeiltasik li abtelal chichʼ pasel ta spʼejel balumil xchiʼuk chalbeik mantaletik li moletik ta tsobobbail jech kʼuchaʼal la spas li jtsop jbeiltasvanej ta baʼyel sigloe (kʼelo Echos 16:4, 5). Vaʼun, li moletike jaʼ xa tskʼelik ti jechuk xichʼ pasel li ta tsobobbaile. Mi ta jchʼuntik li kʼusi chal j˗organisasiontik xchiʼuk li moletike, jaʼ te chkakʼtik ta ilel ti jpatoj koʼontontik ti lek li kʼusitik tspas Jeovae.

9. ¿Bakʼin ti vokol van chkaʼitik xchʼunel li kʼusi chal moletike, xchiʼuk kʼu yuʼun?

⁹ Bakʼintike, vokol chkaʼitik xchʼunel li kʼusi chkʼot ta nopel yuʼun li moletik ta tsobobbaile. Jech kʼuchaʼal liʼe, li echʼ tal jabiletike yichʼoj jelel epal tsobobbailetik xchiʼuk sirkuitoetik. Bateltike, li moletike yalojbeik junantik jcholmantaletik ti sjel stsobobbailik sventa masuk lek xichʼ tunesel li Salonetik sventa Tsobobbaile. Ti jechuk xkichʼtik albele,  vokol van chkaʼitik yiktael kutsʼ kalaltik xchiʼuk kamigotaktik. Li moletike muʼyuk ch˗albatik yuʼun Jeova bu tsobobbail skʼan xbat li jujun jcholmantale, jaʼ yuʼun vokol van chkaʼitik xchʼunel li kʼusi chalbutike. Pe li Jeovae spatoj yoʼonton ti lek li kʼusi chkʼot ta nopel yuʼunike xchiʼuk skʼan ti jechuk jpastik eke. *

10. Jech kʼuchaʼal chal Ebreos 13:17, ¿kʼu yuʼun skʼan jchʼuntik li kʼusi chal moletike?

¹⁰ ¿Kʼu yuʼun skʼan jchʼuntik li kʼusi kʼot ta nopel yuʼun moletik akʼo mi muʼyuk lek chkaʼitike? Yuʼun jaʼ jech tsobolutik li ta steklumal Diose (Efes. 4:2, 3). Maʼuk noʼox, yuʼun tstabe sbalil li tsobobbail kʼalal bikʼit chkakʼ jbatik xchiʼuk ta jchʼuntik li kʼusi kʼot ta nopel yuʼun moletike (kʼelo Ebreos 13:17). Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti jech chkakʼbetik yil Jeova ti jpatoj koʼontontik ta stojolale, yuʼun jaʼ svaʼanoj li moletik sventa xchabiutike (Ech. 20:28).

11. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa masuk jpat koʼontontik ta stojolal li moletike?

¹¹ ¿Kʼusi tskoltautik sventa masuk jpat koʼontontik ti lek ti kʼu yelan tsbeiltasutik li moletike? Teuk ta joltik ti tskʼanbeik xchʼul espiritu Jeova kʼalal oy kʼusi tsnop tspasik li ta tsobobbaile. Jech xtok, tstsakik ta venta li beiltaseletik ta Vivlia xchiʼuk li kʼusitik yaloj j˗organisasiontike. Tskʼan tsmuyubtabeik yoʼonton Jeova xchiʼuk tskʼan chchabiik lek li ermanoetike. Snaʼojik ti jaʼ jech chchapanatik yuʼun Jeova ti kʼu yelan la spas yabtelike (1 Ped. 5:2, 3). Jamal xvinaj ti yakal chakʼbe bendision s˗organisasion li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun akʼo mi xchʼakoj sba li krixchanoetik ta skoj stsʼunbalike, li srelijionike xchiʼuk li politikae, li voʼotike jmoj noʼox tsobol yakal chijtun ta stojolal li jun noʼox melel Diose.

12. ¿Kʼusi skʼan skʼelbeik skʼoplal li moletik sventa snaʼik mi sutesoj yoʼonton ta melel li jun ermanoe?

¹² Li moletike akʼbil yabtelik yuʼun Jeova sventa skʼelik ti lekuk sak li tsobobbaile. Mi tsots la spas smul junuk ermanoe, li Jeovae tskʼan ti skʼelbe skʼoplal moletik mi xuʼ te xkom˗o li ta tsobobbaile. Tskʼelik mi sutesoj yoʼonton ta melel. Skʼan skʼelbeik lek skʼoplal liʼe: akʼo mi chal ti sutesoj yoʼontone, ¿mi ta melel spʼajoj li kʼusi la spase? ¿Mi muʼyuk xa ta yoʼonton ti spas yan veltae? Mi jaʼ la saʼo smul ta skoj ti oy xchopol amigotake, ¿mi oy ta yoʼonton chiktaan komel? Li moletike tskʼanbeik koltael Jeova, tskʼelbeik skʼoplal li kʼusi kʼot ta pasele, li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk tstsakik ta venta ti kʼu yelan chaʼi sba li ermano ta skoj li kʼusi la spase. Vaʼun, tskʼelik mi xuʼ to xkom li ta tsobobbaile. Junantike xuʼ van xichʼik lokʼesel li ta tsobobbaile (1 Kor. 5:11-13).

13. ¿Kʼusi van xuʼ jnoptik mi jaʼ laj yichʼ lokʼesel ta tsobobbail junuk kutsʼ kalaltik o junuk kamigotike?

¹³ Mi laj yichʼ lokʼesel ta tsobobbail junuk ermano ti maʼuk kamigotik o kutsʼ kalaltike, muʼyuk van chopol chkaʼitik li kʼusi kʼot ta nopel yuʼun moletike. Pe kʼalal jaʼ chlokʼ ta tsobobbail li buchʼu jkʼanojtik tajeke, jaʼ van te chvinaj mi jpatoj koʼontontik ta stojolal li moletike. Xuʼ van ta jnoptik ti oy kʼusitik muʼyuk la stsakik ta ventae o ti mu jechuk chapanvanik kʼuchaʼal tskʼan Jeovae. ¿Kʼusi  tskoltautik sventa mu chopoluk xkiltik li kʼusi kʼot ta nopel yuʼun moletike?

14. ¿Kʼusi skʼan teuk ta joltik mi lokʼ ta tsobobbail junuk kutsʼ kalaltik o junuk kamigotike?

¹⁴ Teuk ta joltik ti kʼalal chal Jeova ti oy buchʼu chichʼ lokʼesel ta tsobobbaile, tstabe sbalil li tsobobbail xchiʼuk li buchʼu la saʼ smule. Mi muʼyuk chichʼ lokʼesel li buchʼu mu sutes yoʼontone, xuʼ sokes li tsobobbaile (Gal. 5:9). Jech xtok, xuʼ van mu xakʼ˗o venta ti toj chopol li kʼusi la spase, ti skʼan sjel ti kʼu yelan tsnope xchiʼuk ti kʼu yelan stalelal sventa lekuk xil sba yan velta xchiʼuk li Jeovae (Ekl. 8:11). Teuk ta joltik ti tskʼelbeik lek skʼoplal moletik mi skʼan xichʼ lokʼesel ta tsobobbail li buchʼu la spas smule o mi mu persauk. Jech kʼuchaʼal la spasik li jchapanvanejetik ta Israele, li moletike snaʼojik ti «maʼuk ta sbi krixchanoetik ti chachapanvanike, jaʼ ta sbi Jeova» (2 Kron. 19:6, 7).

15. ¿Kʼu yuʼun skʼan masuk to jpat koʼontontik ti kʼu yelan tsbeiltasutik li Jeova avie?

¹⁵ Poʼot xa xichʼ lajesel skotol li kʼusitik oy ta balumile. Jaʼ yuʼun, skʼan masuk to jpat koʼontontik ti lek li kʼusitik tspas Jeovae. Skʼan ti jechuk jpastike, yuʼun kʼalal jaʼo yakal li mukʼta tsatsal vokolile, xuʼ van oy kʼusi xkichʼtik albel ti mu xkaʼibetik smelolale o ti mu sta˗o chkaʼitike. Muʼyuk onoʼox chchiʼinutik ta loʼil stuk li Jeovae, xuʼ van jaʼ tstunes li buchʼutik svaʼanoj ta balumil sventa xalbutik mantaletike. Li vaʼ orae, skʼan ti mu xijnaʼetuk˗o mi jaʼ Jeova chal li kʼusi skʼan jpastike o mi jaʼ smantal stuk li ermanoetike. ¿Mi ta jpat koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk ta s˗organisasion li vaʼ orae? Mi ta jchʼuntik ta anil li kʼusi chkichʼtik albel avie, xuʼ van jech ta jpastik kʼalal yakal xa ox li mukʼta tsatsal vokolile (Luk. 16:10).

16. ¿Kʼusi poʼot xa xkʼot ta pasel ti jaʼ te chvinaj mi jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeovae?

¹⁶ Yan kʼusi skʼan jnopbetik skʼoplale jaʼ ti kʼu yelan chkaʼi jbatik mi la xchapan krixchanoetik li Jeova kʼalal mi la slajes li choplejale. Yoʼ to mu xtal slajeb li kʼusitik chopole, oy ta koʼontontik ti epuk buchʼu xlik tunikuk ta stojolal Jeova, ti te kapal skʼoplal junantik kutsʼ kalaltike. Pe li ta Armajedone, li Jeovae tstunes Jesus sventa xal kʼusi chkʼot ta stojolalik (Mat. 25:31-33; 2 Tes. 1:7-9). Maʼuk voʼotik oy ta jbatik yalel buchʼu kuxul chikta li Jeovae (Mat. 25:34, 41, 46). Li vaʼ orae, ¿mi ta jpat koʼontontik ta stojolal  Jeova o mi ta xkiktatik˗o ta skoj ti muʼyuk lek laj kaʼitik li kʼusi kʼot ta nopel yuʼune? Li kʼusi skʼan jpastik avie jaʼ ti masuk jpat koʼontontik ta stojolal Jeova sventa jechuk jpastik li ta jelavele.

17. ¿Kʼusitik lek chkʼot ta pasel ta skoj li kʼusitik tspas Jeova mi la slajes choplejale?

¹⁷ Li ta Paraisoe, chakʼ jmuyubajeltik kʼalal chkiltik ti toj lek kʼusi kʼot ta pasel ta skoj li kʼusitik la snop Jeovae. Chchʼay skʼoplal li jecheʼ relijionetike, li pʼolmajebaletik ti jaʼ noʼox tsaʼik li kʼusi tskʼan stukike xchiʼuk li ajvaliletik ti chakʼbeik svokol li krixchanoetike. Muʼyuk xa chij˗ipaj, muʼyuk chijmalub xchiʼuk muʼyuk xa chcham li buchʼu jkʼanojtike. Li Satanas xchiʼuk spukujtake ta xichʼik chukel jmil jabil. Vaʼun, chchʼay skʼoplal skotol li kʼusitik spasojike (Apok. 20:2, 3). ¡Ta me xijmuyubaj mi la jpat koʼontontik li ta kʼusitik tspas Jeovae!

18. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas j˗israeletik ti te chal ta Numeros 11:4-6 xchiʼuk 21:5?

¹⁸ Li ta achʼ balumile, ¿mi oy van kʼusitik chkʼot ta pasel ti jaʼ te chvinaj mi jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeovae? Jvules ta joltik li kʼusi la spas j˗israeletik kʼalal muʼyuk toʼox jal yichʼojik lokʼesel yuʼun Jeova li ta Ejiptoe. Junantike lik bikʼtal kʼopojikuk ta skoj ti tskʼanik li kʼusi toʼox tslajesik ta Ejiptoe xchiʼuk jaʼ mu skʼan slajesik li mana ti akʼbatik yuʼun Jeovae (kʼelo Numeros 11:4-6; 21:5). ¿Mi xuʼ van jech xkʼot ta jtojolaltik mi echʼ xa ox li mukʼta tsatsal vokolile? Xuʼ van skʼan tsots xij˗abtej sventa jchʼubatik li balumile xchiʼuk ti kʼunkʼun jpastik batel ta jun paraisoe. Ta skoj ti toj ep kʼusi skʼan jpastike, xuʼ van mu toj kʼunuk chkaʼitik li ta slikebale. ¿Mi chijbikʼtal kʼopoj ta skoj li kʼusi chakʼbutik Jeova li vaʼ orae? Mi jun koʼontontik yuʼun li kʼusi chakʼbutik Jeova avie, jun koʼontontik yuʼun xtok li kʼusi chakʼbutik ta jelavele.

19. ¿Kʼusitik mas tsots skʼoplal laj yichʼ chanel li ta xchanobil liʼe?

¹⁹ Naka lek li kʼusitik tspas Jeovae. Jaʼ yuʼun, skʼan jpʼeluk ta koʼontontik ti jaʼ jeche xchiʼuk ti jpat koʼontontik ta stojolal li buchʼutik stʼujoj sventa xichʼ pasel li kʼusi tskʼane. Mu me xchʼay ta joltik li kʼusi akʼbat snaʼ yuʼun Jeova li j˗alkʼop Isaiase: «Jaʼ chkʼot ta avipalik mi tsʼijiloxuk noʼoxe xchiʼuk mi apatoj avoʼontonik ta jtojolale» (Is. 30:15).