1. Alatek aitini kita i masamaanay a pakayraan micada to sapalimoˈot? Hano misaaliay kita to sapaini ato sapalimoˈot no tao hani?

 KITA o kahacecay tamdaw misaaliay to sapaini ato sapalimoˈot no tao. Latekay, talaˈayaway kita milicay to kangodoan ita a tamdaw, mitengil to sapaini ningra. O roma ciharatengay kitaanan a salikaka, mahapinangay to ‘mamapolin’ to kita, midemak to kaadayayan no niyah a demak, mansa patalipaˈelal kitanan. (Kalatiya 6:1) Midemakay kita alatek to pakidemay a raraw, misaaliay to sasalofen. Ano o maanan to pakayraan ko picada ita to sapalimoˈot, oha mamakahi kita midofdof, mihaen ko demak adihayay ko saka ngaˈay no mita, o sakalidong no ˈorip ita.—Taneng 6:23.

2. Mikitini Taneng 12:15, kita o kahacecay tamdaw hano mamicada to sapalimoˈot hani?

² O lalangian a sinael nonini a lalakaw pakalalokay kitaanan, ka ‘pisongilaˈ mitengil to sowal no citanengay a tamdaw.’ (Taneng 22:17) Toniya hekal awaay ko tamdaw mafanaˈay to kihcod, iraay ko mikikakaay kitaanan adihayay ko nalifetan, adihayay ko kafanaˈan. (ˈOsien ko Taneng 12:15.) Mihaenay, mitengil to sapalimoˈot anca sapaini no tao paihkalay konini to misapoeneray kita, mafanaˈ to adihayay ko kacangoˈotan no niyah, misaaliay to sapadama ngaˈ malaˈosi ko patosokan. Mikayatan no Kawas ko citanengay a Hongti ci Solomon mitilid tonini a sowal: ‘Mihoped to ciepocay a harateng, wa malaˈosi ko demak.’—Taneng 15:22.

3. O matengilay ita a sapalimoˈot pafafidaˈen to maanan tosa masasiromaay hani?

³ O matengilay ita a sapalimoˈot o roma i manengnengay no niyah, roma i o patodicekay. O maanan ko manengnengay no niyah a sapalimoˈot hani? Ano miasip kita to Fangcalay Cudad anca mitepangan a cudad i, o roma a lalakaw patalipaˈelalay kitaanan, milomal to waywayan no niyah ato mifalic. (Hipray 4:12) Mihaenay, o patodicekay a sapalimoˈot o maanan hani? O cecay malohemay  malitengay anca o matenesay faˈinayan salikaka patodicek sanay pasowal, iraay ko maanan a sasalofen ita. Madeng o maolahay ko tao kitaanan, mansa pafeli kitanan to mikitiniay i Fangcalay Cudad a sapalimoˈot. Mihaenay mamiakoˈid kita cingranan, makahi mitengil to sapalimoˈot ningra, hanaca soˈlin a misaka dademak.

4. Mikitini Patnakay 7:9, pakayni picada to sapalimoˈot cowa kangaˈay kita ira ko masamaanay a harateng hani?

⁴ Ano iraay ko tamdaw patodicek saan palimoˈot kitaanan, pasangar kita micada alatek, o pakararaway wasa a miharateng. Hano mahaen hani? Soˈlin kita o kahacecay tamdaw mafanaˈay to cowa ka lefot ko niyah, kawra ano patodicek sa ko tao mitoroˈ to tatiihay ko demak ita, pasangaray kita micada. (ˈOsien ko Patnakay 7:9.) Tonini a tatokian, o papaˈading kita to niyah alatek, cisasa to nafalocoˈan no tao, anca mapiliˈ to pakayraan ningra mihadak to sapalimoˈot, hanaca misatapang mikilim to dangoc no tao, saan miharateng: ‘Hano ira ko tatodong ningra palimoˈot takowanan hani? Ano cingrato cowa kangaˈay ko demak i!’ O sapalimoˈot ningra cowa ka tatodong to niyah saan kita miharateng, cowato ko mamisikol kita alatek, anca mikilim to roma tamdaw, makalim mitengil to kaolahan no niyah a sowal.

5. Onini a lalakaw mamilengo to maanan?

⁵ Onini a lalakaw mamilengo itini i Fangcalay Cudad o cowa kakahi mitengil to sapalimoˈot ato makahiay micada to sapalimoˈot a ngaˈayay a taˈarawan, mamilengoho o maanan ko papadama kitaanan makahi micada to sapalimoˈot mikitini milifok to haepoc.

6. Mikitini tinakoan no Hongti ci Rihopoaman mananam ita ko manan?

⁶ Nengnengen ko tinakoan ni Rihopoam. Ikor no mala hongti no Israil cingra i, misaaliay ko finawlan cingranan milowan to pairaan no wama ningra ci Solomon karetengay a ˈinorong cangranan. Salakat misalalicayay ci Rihopoam to malohemay malitengay no Israil, milicay cangranan sasamaan pacaˈof, mihaen ko demak ningra tada citanengay. Palimoˈotay ko malohemay malitengay cingranan mihayi to saali no finawlan, ano mihaen o mamicada cingra to sadopo. (1 Hongti 12:3-7) Kawra cowa ka olah ci Rihopoam tonini a sapaini, mansa milicayay cingra to samanay ko harateng no malacafayay cingranan lomahad a tamdaw. Onini a tamdaw madeng 40 ko mihecaan, madeng iraay ko nalifetan no kaˈorip. (2 Rayray 12:13) Nikawrira, tada tatiihay ko sapaini nangra ci Rihopoaman, palimoˈot cingranan mitongal to ˈinorong no finawlan. (1 Hongti 12:8-11) Maharek ci Rihopoam mitengil to tosa cowa ka lecad a sapaini i, na papasayra ci Yihofaan mitolon a milicay, kawra kaadayayan i, cowa ka pihaen ko demak ningra. Oya kaolahan ningra mitengil a sapaini ko mipiliˈan ningra, o sapaini no widang ko misaka dademakan, telocto pairaay to ka adayayan ningra ato finawlan. Mikitini mananam ita ko maanan hani? Matengilay ita a sapaini cowa ko kaolahan ita alatek, kawra ano mikitiniay i Fangcalay Cudad, oha cacadaen no mita.

7. Mikitini tinakoan no Hongti ci Uciyaan mananam ita ko manan?

⁷ O Hongti ci Uciya o tatiihay a tinakoan. O haratengay sanay micomod i fangcalay sefi, edengan o saysi ko ngangaˈay micomod tora kitiraan, itira a paexiw. Pasowalan no saysi ni Yihofa cingra: ‘Uciya, caay ka citodong kiso a paexiw ci Yihofaan! Edengan o saysi ko ngaˈayay mipaexiw.’ Samaanay ko harateng ni Uciya hani? Itiya ano misapoeneray cingra mitengil to sapalimoˈot, tangsol a miliyas to fangcalay sefi, o sasododen ni Yihofa cingra alatek. Kawra, ‘mangolaway’ ci Uciya. Hano eca ka kakahi cingra mitengil to sapalimoˈot hani? Harateng ningra o Hongti kako sanay, sapidemakaw to maanan haratengay saan midemak. Kawra cowa ka haen ko harateng ni Yihofa. Mitaˈlifay to fadangalan ko demak ni Uciya, telocto misayfangan no  Kawas cingra, palonoˈan cingra, ‘tahira i patay caay ka adah.’ (2 Rayray 26:16-21) Mikitini i tinakoan ni Uciya mananamay ita, ano cimato kita o mamitengil to mikitiniay i Fangcalay Cudad a sapalimoˈot, ano eca i, wa malahdaw ko pihayda ni Yihofa.

8. Micada to sapalimoˈot i, samaanay ko harateng ni Yopu hani?

⁸ O roma i, adihayay ko taˈarawan i Fangcalay Cudad, makahiay cangra mitengil to sapalimoˈot, mansa milifok to sapalemed no Kawas. Nengnengen ita ko tinakoan ni Yopu. Tangongolay ko olah ningra to Kawas, makalimay pakahemek to Kawas, kawra o cowa ka lefot a tamdaw cingra. Itini taˈangayay saroero somowalay cingra to mararaway a sowal, telocto patodicek hananay ni Iliho aci Yihofa palimoˈot cingra. Samaanay ko harateng ni Yopu hani? Misapoeneray cingra micada to sapalimoˈot, sanay: ‘Adihayay ko sowal ako, kawra awaay ko kafanaˈan ako . . . Patikolen ako ko sowal no niyah, itini i sera ato i ˈafoˈafoan a makesem ko falocoˈ.’ Samanen tada misapoeneray ci Yopu, ikorto adihayay ko sapalemed ni Yihofa cingranan.—Yopu 42:3-6, 12-17.

9. Itini picada to sapalimoˈot, patirengay ci Mosi to maanan ngaˈayay a taˈarawan?

⁹ O ngaˈayay a taˈarawan ci Mosi, ikor no mararaw cingra makahiay micada to sasalof. Kinacecayay, samaanen tada maketeray ci Mosi cowa panokay to ˈdil ci Yihofaan, telocto misaˈosiay ci Yihofa eca ka pacomod ci Mosian i mikiˈokan Ningra to sapafeli to Israil tamdaw a pala. (Saˈosi 20:1-13) Tada matoleday ci Mosi, mansa micangacang ci Yihofaan miliyaw miharateng tonini a misaˈosian. Kawra pasowalan ni Yihofa cingra: ‘Akato piliyaw pasowal Takowanan tonini a demak.’ (Limoˈot 3:23-27) Samaanayto ko harateng ni Mosi hani? Cowa ka keter cingra, mikifalocoˈay a micada to saˈosi ni Yihofa, hato padadotocay ci Yihofa misaka dademak cingranan mikerid to Israil tamdaw. (Limoˈot 4:1) Itini picada to sapalimoˈot, ci Yopu aci Mosi soˈlinay patireng to ngaˈayay taˈarawan no mita. Ci Yopu cowa pikilim to sapaˈading to niyah a sowal, ao misalofay to harateng no niyah. Mikifalocoˈay ci Mosi micada to sapalimoˈot, soˈlin cowa pilifok to misaalian no niyah a sapalemed, kawra padadotocay madimadi matayal saki ci Yihofaan.

10. (1) Mikitini Taneng 4:10-13, ano micada to sapalimoˈot mamilifok to maanan a haepoc hani? (2) O roma salikaka samaanay ko pinengneng to sapalimoˈot hani?

¹⁰ Pasayra kita i madimadiay a Yopu aci Mosian a minanam, wa adihay ko haepoc. (ˈOsien ko Taneng 4:10-13.) ˈAlomanay salikaka soˈlinay mihaen to demak. Itiniay i Kangko ci Aymaniwaye * sanay: “O matenesay a salikaka i kasakopang mahapinang to mamiliyasto kako to soˈlinay kimad, tangsolay padama takowanan. Mitooran ako ko sapalimoˈot nangra a midemak, telocto maliyasay ko adihayay a cariraw.” Itini Kanata cecay misakafahay ci Miken, sanay cingra: “O roma sapalimoˈot cowa ka olah kako mitengil, kawra o tatengilen ako konini.” Ci Maeke itiniay i Kroatia, sanay cingra: “Na malahdaway ko cecay tatodong ako a matayal, kawra tikolen minengneng, pakayni picada ako to sapalimoˈot, telocto miliyaway talifak kako, patanektek to kalalaˈed no niyah aci Yihofaan.”

11. Pakayni picada to sapalimoˈot, mahapinangay no salikaka ci Kael Kelayen ko manan?

¹¹ Itini picada to sapalimoˈot, mapatayayto a Malohemay Malitengay i Congpo salikaka ci Kael Kelayen o ngaˈayay a taˈarawan no mita. Itini nalifetan no kaˈorip no niyah sanay cingra, o ngaˈayay widang ningra salikaka ci Rosofo na pakidemay ko palimoˈot cingranan, satapang pasangaray micada saan ko harateng ningra. Salikaka ci Kelayen somowalay to miliyaw maˈaraw no niyah ko salikaka ci Rosofo mifekaday a demak, sanay: “Lipahakay a pasowal cingra: ‘Kael, ngaˈayho kiso han?’ Kawra kamayan caka hemek kako, samadahan ako pacaˈof cingra. Pasowalay cingra  takowanan: ‘Kael, kapinaˈon! Misamocekay ci Akoma minengneng tisowanan!’ Mangodoay ko harateng ako, sanay pacaˈof: ‘Awaay ko manan da, salikaka Rosofo.’ Kawra caay ka lipalaw cingra, mihaenay miliyaway cingra mirikec: ‘Hayda. Kawra kapinaˈon, misamocekay ci Akoma minengneng tisowanan.’ Harateng no salikaka ci Kelayen matatodongay ko sowal no salikaka ci Rosofo. Mahapinangay ningra, cowa ka ngaˈay ˈinteh ko falocoˈ ita to salikaka, mangalef ano palimoˈot ko ciˈinorongay a salikaka kitaanan i, o mamakahi kita a micada, ano eca i, o mamalefong i talakal ni Akoma.” * (Ifiso 4:25-27) Micadaan no salikaka ci Kelayen ko sapalimoˈot no salikaka ci Rosofo, ikorto kamayan o ngaˈayay a widang cangra.

12. Ano misapoener kita o mamakahi micada to sapalimoˈot hano saan ko sowal hani? (ˈOlic 141:5)

¹² O maanan ko papadama kitanan makahi micada to sapalimoˈot hani? O mamisapoener kita, miharateng to adihayay ko dangoc no niyah, nolatekay mafolaay ko midemakan. Masowalay i fafekang, ci Yopu na iraay ko mararaway a pinengneng, kawra ikor misalofan ningra, mansa milifok to sapalemed ni Yihofa. Misamanay hani? Samanen tada misapoeneray ci Yopu, soˈlin mikikakaay ko kaemang ni Iliho cingranan, kawra kamayan cingra a micada to sapalimoˈot ni Iliho. (Yopu 32:6, 7) Nolatekay, mihadakay to sapalimoˈot a tamdaw masafaay no mita ko mihecaan, anca awaay ko maanan pasangaray no niyah saan kita miharateng. Toniya tatokian, o misapoeneray o papadama kitaanan makahi micada to sapalimoˈot. Cecay malohemay malitengay i Kanata sanay: “Awaay ko pakayraan ita pakayni i pinengneng no tao a minengneng to niyah, ano awaay ko patalipaˈelalay kitaanan, o sasamaan kita padadotoc macakat hani?” Soˈlin kita o kahacecay tamdaw o papadotoc palahad to minaroˈan no fangcalay saocor, hanaca itini i pitosil pasifanaˈ to tamdaw macakat ko inaneng, o mamicada kita to sapatalipaeˈlal no tao.—ˈOsien ko ˈOlic 141:5.

13. Sasamaan ko pinengneng ita to sapalimoˈot hani?

¹³ O sapalimoˈot o wacay to maolahay ci Yihofa kitaanan han ko pinengneng. Sahtoay o saka ngaˈay no mita ko miharatengan ni Yihofa. (Taneng 4:20-22) Samanen tada maolahay Cingra kitaanan, mansa pakaynian i Fangcalay Cudad, mitepangan a cudad anca matenesay a Krisciyang pafeli to sapalimoˈot kitaanan. Hipray 12:9, 10 sanay, mihaen ko demak Ningra ‘sahtoay o saka ciepoc no mita.’

14. Ano macada ko sapalimoˈot i, mamisinanot kita to maanan hani?

¹⁴ Sinanoten ko matengilay a sowal, cowa ko pakayraan a paihkal. Latekay, cowa kangaˈay ko pakayraan no tao mihadak to sapalimoˈot saan kita miharateng. Manaokaniw, o mihadakay to sapalimoˈot a tamdaw o mamisaˈicel tano kaolahan no tao micada a pakayraan mihadak  to sapaini. * (Kalatiya 6:1) Kawra ano o micadaay to sapalimoˈot kita i, sasamaan ko pidemak hani? O mamisamacay kita to matengilay a sowal, cowa ko pakayraan mihadak to sapalimoˈot. Ngaˈayay licayen ko niyah: “Soˈlin cowa kaolah kita to pakayraan no tao mihadak to sapalimoˈot, kawra ora sowal ningra iraay ko matatodongay han? Wa ngaˈay kako misamacay miharateng sasamaan ko niyah mikitini tonini a sapalimoˈot milifok to epoc, eca ko pisinanot to dangoc no tao han?” Ano iraay ko taneng ita, o kahacecay a sapalimoˈot o saka cakat no niyah han ko pinengneng.—Taneng 15:31.

15. Hano tatalaˈayaw kita misaali to sapaini hani?

¹⁵ Pakalalokay ko Fangcalay Cudad kitaanan ka picerid milicay to sapaini no tao. Taneng 13:10 ato roma pihongyak sanay: ‘Misaaliay to sapaini i, o citanengay.’ Matatodongay konini a sowal! Ano talaˈayaw kita misaali to sapaini, eca ko pitala to sapaini no tao, o papadotoc a macakat, malo matenesay a Krisciyang. Mihaenay, talaˈayaw misaali to sapaini tada kalimlaan.

16. Itini masamanay a pakayraan, wa ngaˈay kita talaˈayaw milicay to sapaini no tao hani?

¹⁶ Itini i masamanay a pakayraan, wa ngaˈay kita talaˈayaw milicay to sapaini no tao hani? Ilaeno iraay ko pina tinakoan: (1) Cecay fafahiyan salikaka mitahidangay to adihayay ko nalifetan a mitosilay mirienang to pipakingkiw, hanaca mahererek i, milicayay to tao iraay ko maanan sasalofen no niyah. (2) Cecay cowaho ka ciraramod a fafahiyan salikaka sapicakayaw to cecay kafer, tahidangay cingra to matenesay a fafahiyan salikaka papinengneng to matatodongay ko mipiliˈan no niyah. (3) Cecay faˈinayan salikaka sakinacecay manilnil mihadak to pakapapotalay a kimad, tahidangay cingra to cecay kadofahay ko nalifetan a salikaka misongilaˈ mitengil to kimad ningra ikor paini cingranan. Soˈlin adihayayto ko mihadakan no cecay faˈinayan salikaka a kimad, wa ngaˈayho cingra milicay to kadofahay ko nalifetan a mikimaday, hanaca mitoor to sapaini nangra a midemak.

17. Sasamaan kita ngaˈ mikitini i sapalimoˈot milifok to haepoc?

¹⁷ Itini noikoran a romiˈad, kita o kahacecay tamdaw o mamacada ko sapaini ato sapalimoˈot, o patodicekay alatek, anca o niyah ko pakanengnengay, toniya tatokian, haharatengen ita ko mananamay a kalimlaan tonini a lalakaw. Ka pisapoener, misinanot to matengilay a sapalimoˈot, cowa ko pakayraan a paihkal, hanaca misaˈicel mitoor to sapalimoˈot a midemak. Coka hofoc han citanengayto ko tamdaw, kawra malecad o masowalay no Fangcalay Cudad, ano ‘mitengil kita to sapalimoˈot, micada to sapirikec,’ ‘o mamalo citanengay a tamdaw.’—Taneng 19:20.