1. Кандыг байдалдарда биске сүмени берип болур база ону чүге хүлээп алыр ужурлуг бис?

 ҮЕ-ҮЕ болгаш-ла, сүмени хереглей бээр бис. Чамдыкта бис хүндүлээр киживистен сүмени айтырып болур бис. А бир өске байдалда кады бүзүрээн акывыс азы угбавыс шын эвес базым кылыр деп барганывысты эскерип кааш, бис дээш сагыш човап, оваарындырып болур (Гал. 6:1). А кажан улуг частырыг кылыпканывыста, база шыңгыы сагындырыг херек апаар. Биске кандыг-даа байдалда сүме бээр болза, ону дыңнаар болзувусса эки. Ынчан бис оон-даа экижип, безин амы-тынывысты камгалап ап болур бис! (У. ч. 6:23).

2. Чугаалар 12:15-тен алырга, сүмелерни хүлээри чүге шын?

² Бо статьяның кол шүлүү: «Кулааң ээктиргеш, мерген угаанныгларның сөстерин дыңна» — деп кыйгырып турар (У. ч. 22:17). Кижи шупту чүвени кайыын билир деп? Дөмей-ле бистен хөйнү билир, дуржулгазы бистен улуг улус турар боор. (Номчуптуңар: Чугаалар 12:15.) Биче сеткилдиг кижи сүмелерни дыңнаарынга белен. Өскээр чугаалаарга, бистиң билиглеривис болгаш арга-шинээвис кызыгаарлыг база дуза чокка сорулгаларны чедип алыры болдунмас деп миннип турар бис. Бурганның сүлдези Соломон хаанны бо мерген угаанныг сөстерни бижииринче оттурган: «Арга-сүме чок болза, кылыр дээн чүве чогувас, а сүмелекчилер көвей болза, боттаны бээр» (У. ч. 15:22).

3. Иегова сүмелерни канчаар берип турар?

³ Иегова сүмени бүгү чонунга база хууда биске берип турар. Бүгү чонунга Ол сүмени канчаар берип турар? Чижээ, Библия болгаш дептерлеривис таварыштыр. Номчуттунуп турган үевисте бо чүүл хууда меңээ хамааржыр, ынчангаш эттинип алыр болзумза эки деп билип каап болур бис (Евр. 4:12). Ынчалза-даа өске таварылгада хуралдың удуртукчузу азы бүзүрели быжыг христиан кижи биске сүмени берип  болур. Шак ынчаар Иегова хууда биске сүмени берип турары ол-дур. Ол кижи бистиң дугайывыста бодангаш, таарымчалыг библейжи дүрүмнү тыпкаш, бисти эттинип алзын дээш, сүме кадарын шиитпирлээн болза, ол биске ынак. А бистиң талавыстан ол сүмени күзелдии-биле дыңнааш, ажыглаарын кызар болзувусса, шын боор.

4. Экклесиаст 7:9-тан алырга, сүме бээрге, кандыг хамаарылгалыг болбас ужурлуг бис?

⁴ Дорт сүмени дыңнаары биске аарышкылыг, безин хомудай берип болур бис. Солун чүүл, бис шупту бачыттыг бис деп билир хиревисте, кажан кошкак талавысче дорт айтырга, хомудал хөрек-чүрээвиске турумчуй берип болур. (Номчуптуңар: Экклесиаст 7:9.) Ындыг үеде боттарывысты агартыр күзел тыптып кээп болур. Безин ол сүмени канчаар бергенин шүгүмчүлеп, ол кижиниң дугайында: «Меңээ сүме бээр хире кымыл ол?! Баштай бодунче көрзүн» деп бодалдар бажывыска тыптып болур. Бир эвес ындыг хөөннүг боор болзувусса, сүмени дыңнавайн, а дыңнаксаан чүүлүвүстү чугаалаар улусче баар чадавас бис.

5. Бо статьяга чүнү сайгарар бис?

⁵ Бо статьяга сүмени хүлээп алган база хүлээп албаан улустуң дугайында көөр бис. Оон аңгыда, сүмелерге шын хамаарылгалыг болурунга чүү дузалаарын сайгарар бис.

6. Ровоамның сүмеге хамаарылгазындан чүнү өөренип ап болур бис?

⁶ Ровоам хаанның чижээн сактып кээлиңер. Ол Израильдиң хааны апаарга, чон аңаа келгеш, ачазы Соломоннуң оларга чүдүрүп каан чүъгүн чиигедип бээрин дилээн. Ровоам эр-хей болуп, баштай дуржулгалыг удуртукчулардан сүме дилээн. Олар хаанга «чонну дыңнап, оларның күзээни дег кылыр болзуңза, чон сеңээ күзелдии-биле бараалгаар» дээн (3 Хаан. 12:3—7). Ынчалза-даа ол сүме Ровоамның сеткилинге кирбээн. Ынчангаш ол чажындан кады өскен эштеринден сүме дилээн. Оларны, 40 хар ашкан улусту, шуут дуржулга чок деп болбас (2 Чыл. 12:13). Ынчалза-даа олар бо удаада чонга оон-даа хөй ажыл чүдүрерин Ровоамга сүмелээн (3 Хаан. 12:8—11). Ол ийи чөрүшкек сүмени дыңнааш, Ровоам баштай Иеговага мөргүп, кайызын эдерер болза эки деп Оон айтырып болур турган. Ынчалза-даа Ровоам ооң сеткилинге таарышкан сүме берген үе-чергезин дыңнаан. Ол бүгүнүң уржуктары Ровоамга-даа, израиль чонга-даа хай-халаптыг болган. Моон чүнү өөренип ап болур бис? Сүме бистиң сеткиливиске чеже-даа кирбес болза, ол Библияга үндезилеттинген болза, ону хүлээр херек.

7. Озия хаанның чижээнден чүнү өөренип ап болур бис?

⁷ Озия хаан шыңгыы чемелээшкинни херекке албаан. Ол чүгле өргээ бараалгакчыларының кирип болур черинче киргеш, чаагай чыттыг чүүлдү кыпсырын оралдашкан. Өргээ бараалгакчылары ону билиндирип: «Сен Дээрги-Чаяакчыга айдызаар өргүл кылбас ужурлуг сен, ол дээрге Аароннуң үре-салгалының, Бурганның бараалгакчыларының херээ-дир» дижип турганнар. Бир эвес Озия буруузун миннип, ол-ла дораан өргээден үне берген болза, Иегова ону өршээп каар турган ийик. Ынчалза-даа Озия ону кылырының орнунга, өргээ бараалгакчыларынче килеңней берген. Ол чүге дедирленгенил? Озия мынча деп бодаан чадавас: «Мен хаан болганымда, меңээ кым-даа, чүү-даа айытпас ужурлуг». Ынчалза-даа Иегованың олче көрүжү бир өске болган. Озияның туразы улгадып, бодунуң эргезин эрттир ажыглапкан. Ол дээш Бурган ону өлгүжеге чедир кеш аарыы-биле кезедипкен (2 Чыл. 26:16—21). Моон чүнү өөренип ап болур бис? Бир эвес биске Библияга  үндезилээн сүме кадар болза, дораан эттинер болза эки. Оон башка чыышта кандыг-даа хүндүткелдиг даалгаларны күүседип турзувусса, Иегованың өңнүү бооп шыдавас бис.

8. Иов сургаалды канчаар хүлээп алган?

⁸ Библияда оваарындырыгны хүлээп албаан улустан аңгыда, сургаалды биче сеткилдии-биле хүлээп алган улустуң дугайында база бижээн. Иегова ол дээш оларны үнелеп турган. Иовту сактып кээлиңер. Ол Иеговага дыка ынак болгаш, кезээде шын кылдыр алдынарын кызып чораан-даа болза, чамдыкта чазыптар турган. Олче чүдүрлүп келген аар-бергелерге бастырткаш, ол Иегованың дугайында шын эвес чүүлдерни чугаалап турган. Ынчаар алдынып болбас деп, Элиуй-даа, Иегова-даа Иовка дорт чугаалаан. Иов канчалган? Ол биче сеткилдии-биле сургаалды хүлээп: «Мен билбес чүвем дугайында... чугаалап турдум. [...] Ынчангаш бүгү сөстеримден ойталап тур мен, доозун-довурак, хүлде олуруп алган, буруум миннип тур мен» — деп чугаалаан. Иов бодун томаартып алган боорга, Иегова ону элбээ-биле шаңнаан (Иов 42:3—6, 12—17).

9. Моисейниң чижээнден чүнү өөренип ап болур бис?

⁹ Моисей база биске дыка эки үлегерни көргүскен. Бир катап ол шыңгыы частырыгны кылып, бодун туттунуп шыдавайн баргаш, Иеговага чедирер ужурлуг алдар-макталды көргүспээн. Ол дээш Моисей Аазаттынган черже кирер аргазын чидирипкен (Сан. 20:1—13). Ол аажок муңгарааш, Иеговадан кеземчени өскертирин дилээн. Ынчалза-даа Бурган аңаа: «Болгаан! Меңээ моон соңгаар ынча диве» — деп үзе сөглээн (Ы. х. к. 3:23—27). Солун чүүл, Моисей дедирленип, Бурганга хорадаваан. Ынчангаш Иегова аңаа израильчилерни улаштыр эдертирин чөпшээрээн (Ы. х. к. 4:1). Иов-даа, Моисей-даа биске төлептиг үлегерни көргүскен. Иовка частырыын ажыы-биле чугаалаарга, ол бодун агартынып турбайн, дораан эттинип алган. А Моисей шыңгыы кеземчени алгаш, күзеп чорааны черже кирер аргазын чидирипкен хирезинде, Иеговага шынчы арткан.

10. а) Сургаалды хүлээри чүге чугула? (Чугаалар 4:10—13). б) Эммануэль, Меган биле Марконуң сөстеринден бодуңарга кандыг ажыктыг чүүлдерни демдеглеп алдыңар?

¹⁰ Иов биле Моисейниң чижээн эдерер болзувусса, бодувуска-ла ажыктыг боор. (Номчуптуңар: Чугаалар 4:10—13.) Аңаа хөй акы-угбалар шынзыккан. Хуралдың удуртукчулары эвес болза, Конгодан Эммануэль * дыка улуг частырыгны кылыптар часкан. Ол мынча дээн: «Бүзүрели быжыг акылар Иегова-биле найыралымның бустур деп турарын эскерип кааш, дузаны каткан. Оларның сүмезин дыңнааш, дыка хөй бергелерден чайлай берген мен». А Канададан Меган дээр доктаамал эгелекчи угбавыс мынча деп үлешкен: «Кым-на чемелээшкин дыңнаксаар боор. Ынчалза-даа ол чокта хоржок деп билип турар мен». Хорватиядан Марко дээр акый мынча дээн: «Мен чыышта хүндүткелдиг хүлээлгелеримни чидирип алган мен. Ынчалза-даа ынчан акылар мени оваарындырбаан болза, Иеговадан ырай бээр часкан мен».

11. Карл Клейн сүмелерниң кайы хире ажыктыг бооп болурунуң дугайында чүнү чугаалаан?

¹¹ Удуртукчу чөвүлелге бараалгап чораан Карл Клейн сүмелерниң кайы хире ажыктыының дугайында чугаалаан. Ол аныяанда Джозеф Рутерфорд-биле эдержип турган. Бир катап Джозеф ону шыңгыы чемелээн. Эгезинде Клейн акый сүме дыңнааш, хорадай берген. Бодунуң намдарында ол мынча деп бижээн: «Дараазында Рутерфорд акый-биле ужуражып кээримге, ол мени: „Экии, Карл!“ деп хөглүг мендилээн. А мен хомудаанымдан  арай деп туттунуп: „Экии“ деп багайтыр харыылаан мен. Оон Рутерфорд: „Карл, оваарымчалыг бол, Эрлик сени кедеп тур!“ деп чугаалаан. Мен ёзулуг байдалымны чажырар дээш: „Ажырбас, Рутерфорд акый, шупту чүве эки“ деп харыылаан мен. Ынчалза-даа ол хамык чүвени билип турган болгаш, меңээ: „Ажырбас болза эки-дир. Ынчалза-даа дөмей-ле оваарымчалыг бол, Эрлик сени кедеп турар“ дээн. Шынап-ла, ол дыка шын чугаалаан. Ха-дуңмавысче хомудап, ылаңгыя биске сүме кадар эргелиг акыларже хомудаар болзувусса, Эрликтиң халдаашкыннарынга белен алзыптар бис» * (Эф. 4:25—27). Карл Клейн Рутерфорд акыйның сүмезин хүлээп алган, ынчангаш оларның аразында найырал бузулбаан.

12. Биче сеткил сүмелерни хүлээп алырынга канчаар дузалаар? (Ырлар 140:5).

¹² Сүмелерни хүлээп алырынга чүү дузалаар? Бир дугаарында, биче сеткил херек. Бачыттың бисче кайы хире хандыр сиңе бергенин база чамдыкта кайы хире мелегей кылдыр алдынып турарывысты бодувуска сагындырары чугула. Бо статьяга сайгарганывыс Иов частырыгларны кылып турган-даа болза, эттинип алган. Чүге? Чүге дээрге ол биче сеткилдиг турган. Чижээ, ол бодундан оранчок бичии Элиуйнуң сүмезин биче сеткилдии-биле хүлээп алган (Иов 32:6, 7). Иегова ол дээш ону элбээ-биле йөрээген. Кажан бистен бичии кижи бистиң частырыывысче айтып азы таарымча чок ышкаш сүме бээр болза, бодувусту томаартыры дыка чугула. Канададан удуртукчу акывыс мынча дээн: «Кыдыындан кижиниң четпестери көскү боор. Ынчангаш өскелерниң сүмелерин хүлээвес болзувусса, канчап экижиир бис?» Шынап-ла, сүлдениң үре-түңнелинче кирип турар шынарларны сайзырадып, башкылаар арга-мергежилди экижидери меңээ херекчок деп кым чугаалап шыдаар деп? (Номчуптуңар: Ырлар 140:5.)

13. Сүмелерге кандыг хамаарылгалыг боор ужурлуг бис?

¹³ Сүмелерге Иегованың ынакшылының бадыткалынга дег хамаарылгалыг болуңар. Бурган биске эң экини күзеп турар (У. ч. 4:20—22). Ол биске дыка ынак болгаш, Библияга үндезилеттинген дептерлер азы бүзүрели быжыг ха-дуңмавыс таварыштыр сүме берип турар. Еврейлерге 12:9, 10-дан алырга, Иегова бисти «ачы-дузалыг боору-биле кижизидип турар».

14. Биске сүме берип турда, чүнүң дугайында боданыр болзувусса эки?

¹⁴ Сүмени канчаар чугаалааны эвес, а ооң утказы чугула деп сактып чоруңар. Чамдыкта биске берген сүме кадыг кылдыр дыңналып  болур. Христиан кижи сүме бээрде, сөстерни таптыг шилип тургаш, чылыг-чымчаа-биле бээр ужурлуг (Гал. 6:1) *. Бир эвес берген сүме сеткилиңерге кирбес болза, ооң утказынче сагыш салыңар. «Берген сүмезинге таарзынмаан-даа болзумза, ооң ажыктыг талазын эскерген мен бе? Сүме берген кижиниң четпес талаларын коптарып турбайн, берген сүмезинче кичээнгей салзымза кандыгыл?» деп бодуңардан айтырыңар. Сүме сеткиливиске кирер-кирбес-даа болза, бир дугаарында ооң ажыктыг талазын эскерери мерген угаанныг боор (У. ч. 15:31).

15. Чүге өскелерден сүмени дилээр ужурлуг бис?

¹⁵ Өске кижилерден сүмеден алыңар деп, Библия бисти оттуруп турар. Чугаалар 13:10-да: «Арга-сүме дыңнаар улус мерген угаанны тып алыр» — дээн. Дыка-ла мерген угаанныг сөстер! Силерге кандыг-бир кижиниң сүме кадып чедип кээрин манавайн, боттарыңар бирги базымны кылып, олардан эттинип аар хире чүүлдериңерни айтырып, сүмеден дилеңер. Ынчаар кылыр болзуңарза, оон-даа мерген угаанныг апарып, Бурган-биле найыралыңар быжыгар. Ынчангаш кандыг-бир кижиниң силерге сүме кадып чедип кээрин манавайн, боттарыңар сүмени дилеңер.

16. Кандыг таварылгаларда акы-угбалар-биле сүмележир болза эки?

¹⁶ Кандыг таварылгаларда акы-угбалар-биле сүмележир болза эки? Каш чижекти көрээлиңер. 1) Акывыс азы угбавыс дуржулгалыг суртаалчыны библейжи кичээлинче чалап алгаш, өөредир арга-мергежилиниң чүзүн экижидип болурун айтырып ап турар. 2) Аныяк бот дуңмавыс хеп садып алырының мурнунда бүзүрели быжыг угбазы-биле сүмележип турар. 3) Бир дугаар илеткел чугаалаар деп турар акывыс дуржулгалыг илеткелчиден ол ооң илеткелин дыңнааш, чүнү экижидерин айтып бээр кылдыр дилеп турар. Безин хөй чылдар дургузунда илеткелдерни чугаалап чоруур акылар өске илеткелчи акылардан сүмени дилээр болза эки.

17. Арга-сүмени дыңнап, сургаалды хүлээри чүге чугула?

¹⁷ Иегова Бодунуң чонун, ол ышкаш бистиң кижи бүрүзүн өөредип турар. Бо чоокку неделяларда азы айларда дөмей-ле кандыг-бир сүмелерни дыңнаар бис. Ынчан бо статьяның кол бодалдарын ажыглаарын кызаалыңар. Бодувусту томаартып, сүмени канчаар бергени эвес, а ооң утказы чугула деп утпайн, эки талаже эттинээлиңер. Мерген угаан ала чайгаар келбес боорга, Иегова: «Арга-сүмени дыңна, сургаалды хүлээп ал, ынчан алызы барып мерген угаанныг апаар сен» — дээн (У. ч. 19:20).