1, 2. Бир акада кандый учурал болгон? Ол оноҥ неге ӱренди?

 БИР катап эки аксагал јуунга јӱрбей турган эјеге барып јӱрген. Бу акалардыҥ бирӱзи эјеге јуунга јӱрер керек деп, Агару Бичиктеҥ ӱлгерлер кӧргӱзип берген. Ол керектӱ немени ӱзе ле айттым деп сананган. Је качан акалар јӱрӱп јадарда, эје аканыҥ кӧзине кӧрӧлӧ айткан: «Слер нени де оҥдобой јадаар». Кӧрӧр болзо, олор эјениҥ јадын-јӱрӱмин де сурап укпаган, јаҥыс ла јӧптӧрдӧҥ берип ийеле, јӱре бергилеген.

² Мынаҥ улам берген јӧптӧр эјениҥ јӱрегине бир де тийбеген. Кийнинде ол ака болгон учуралды сананып, мынайып айткан: «Бу эје канайып турган? Акаларды тообой турган ба? Је јазап сананып кӧрӧр болзо, биске јаҥыс ла ӱлгерлер кычырар эмес, је эјенеҥ: „Кандый јӱрӱҥ? Неле болужып ийек?“ — деп сураар керек болгон эмтир». Бу эби јок учуралдаҥ аксагал јаан ӱредӱ алган. Је эмди оны јуундагы ака-эјелер улусты оҥдоор, болужарга белен ака деп айдыжып јат.

3. Јӧпти кемдер берер аргалу?

 ³ Јуунды аксагалдар кичееп турарда, јӧпти ака-эјелерге олор берер учурлу. Је јӧп беретен арга ӧскӧ дӧ ака-эјелерде бар. Темдектезе, олор бойыныҥ најызына, јастыразын кӧрӱп ийеле, Агару Бичиктиҥ болужыла јӧп берет (Сар. 141:5; Укаа 25:12). Ол эмезе јаан јашту эјелер јиит сыйындарды ӱредип айдар аргалу (Тит. 2:3—5). Ада-энелерде де балдарын тӱзедетен  молју бар. Бу јӧрмӧл анчада ла аксагалдарга да керектӱ болзо, ол ончобыска тузалу болор. Айдарда, бу јӧрмӧлдӧ улусты ачындырбайтан тузалу јӧпти канайып беретени кӧрӱлер (Укаа 27:9).

4. Бу јӧрмӧлдӧ кандый сурактар кӧрӱлер?

⁴ Јӧп берердеҥ озо мындый тӧрт суракты шӱӱп сананып ийер керек: 1) Мен нениҥ учун јӧп берерге тургам? 2) Ол кижиге чын ла јӧп керек пе? 3) Јӧпти кем берер учурлу? 4) Јакшы јӧп айдарга не болужар? Эмди бу сурактардыҥ карууларын кӧрӱп ийектер.

5. Аксагал јӧпти берердеҥ озо нени эдер учурлу, нениҥ учун? (1 Коринфтегилерге 13:4, 7).

⁵ Аксагалдар ончо ака-эјелерди сӱӱп јат, оныҥ учун олорды јастыра алтам эдип ийбезин деп тӱзедет (Гал. 6:1). Олорго ака-эјелерге јӧп берердеҥ озо, апостол Павелдиҥ айткан сӧстӧрин шӱӱп сананар керек. Ол мынайда айткан: «Сӱӱш чыдамкай, јалакай. Сӱӱш... кӱчтерди ӧдӱп чыгат, ӱзе немеге бӱдет, ижемјизин бир де јылыйтпайт, ончо немени чыдажып ӧдӧт». (1 Коринфтегилерге 13:4, 7 кычырыгар.) Анайып, аксагал билип ийер, јӧпти чыннаҥ ла сӱӱштеҥ улам берерге турган ба деп. А качан ака-эјелер аксагалдардыҥ јӧби сӱӱштеҥ улам берилгенин сезип турза, јӧпти јеҥил алынар (Рим. 12:10).

6. Павел кандый тем кӧргӱскен?

⁶ Апостол Павел аксагалдарга сӱреен јакшы тем артыргызып салган. Ол Фессалоникадагы христиандардыҥ јастыразын кӧрӱп, олорго неде тӱзединетенин кӧндӱрезинеҥ ле айдып берген. Бис мыны Фессалоникадагы христиандарга бичиген эки самаразынаҥ кӧрӱп јадыс. Ондо ол озо ло баштап ака-эјелерди сӱӱжи, бӱткени, истежӱлердиҥ ӧйинде турумкай артканы учун мактап ийген (1 Фес. 1:3; 2 Фес. 1:4). Керек дезе олорды ӧскӧ христиандарга тем болуп јадаар деп, кӱӱнин кӧдӱрип салган. Павелдиҥ бу эки самаразын кычырып, Фессалоникадагы христиандар сӱреен тыҥ сӱӱнген болор (1 Фес. 1:8, 9). Бу самаралардаҥ Павелдиҥ сӱӱжи кӧрӱнет. Оныҥ да учун ака-эјелерге Павелдиҥ берген јӧбин алынарга јеҥил болгон (1 Фес. 4:1, 3—5, 11; 2 Фес. 3:11, 12).

7. Кижи нениҥ учун јӧпти алынбастаҥ айабас?

⁷ Бис кижини кату эдип тӱзетсеес, не болордоҥ айабас? Бир аксагалдыҥ айтканыла, кезикте улуска јӧптиҥ бойы јарабаган эмес, је оны канайып айтканы јарабай јат. Айдарда, јӧпти кыртыштанып калган бербес керек. Је акту сӱӱжистеҥ берер керек. Ол тушта јӧпти алынарга јеҥил болор.

8. Аксагал јӧп берердеҥ озо кандый сурактарды сананып кӧрӧр?

⁸ Аксагалдар јӧп берерге меҥдебес учурлу. Јӧп берердеҥ озо, олорго мындый сурактарды шӱӱп сананар керек: «Бу кижиге чын ла јӧп берер керек пе? Ол кижи чын ла јастырып ийген бе? Кандый бир библиялык принцип бузулган ба? Эмезе бу суракка мениҥ кӧрӱмим башка ба?» Ойгор аксагалдар ака-эјелерге «немени сананбай јадып айдар кижи» деп  кӧрӱнерге кӱӱнзебей јадылар (Укаа 29:20). Оныҥ учун аксагал кандый бир библиялык принцип бузулган ба деп алаҥзып турза, база бир аксагалла јӧптӧжип јат (2 Тим. 3:16, 17).

9. Јӧпти берер бе, јок по деп оҥдоорго, Павелдиҥ сӧстӧри канайып болужар? (1 Тимофейге 2:9, 10).

⁹ Темдектезе, аксагалга јарчыныҥ кийими эмезе тыш-бӱдӱми јарабаган болзын. Аксагалга бойынаҥ: «Јарчы кандый бир библиялык принципти бузуп турган болор бо?» — деп сураар керек. Је ол мындый сурактарда јаҥыс бойыныҥ кӧрӱмиле башкарынбас учурлу. Оныҥ учун ол ӧскӧ аксагалга эмезе кӧгӱзи тереҥ кандый бир јарчыга баштанар аргалу. (1 Тимофейге 2:9, 10 кычырыгар.) Олор экӱ мындый сурактарга кандый библиялык принциптер келижет деп шӱӱжет. Темдектезе, апостол Павелдиҥ Тимофейге кийим-тудум јанынаҥ айткан сӧстӧрин шӱӱп сананат. Павел бойыныҥ самаразында канайып кийинери јанынаҥ кӧп ээжилер тургуспаган, је «христиан кижиниҥ кийими эптӱ ле кемди де бӱдӱрилтпес керек» деп бичиген. Павел оҥдогон, христиан нормалар бузулбай турган болзо, кижи канай јарап турган, оной ло кийинер аргалу. Мынайып шӱӱшкен кийнинеҥ, аксагал јарчыныҥ кийими кемди-кемди бӱдӱрилтер эмезе Кудайдыҥ адын уйатка тӱжӱрердеҥ айабас эмтир деп оҥдоп ийзе, ого јӧп берер аргалу.

10. Улустыҥ кӧрӱмин тооп турарга биске не болужар?

¹⁰ Ундыбас керек: эки христианныҥ кӧрӱми эки башка болордоҥ айабас. Је андый да болзо, олордыҥ экӱлезиниҥ кӧрӱми јастыра деп айдып болбозыҥ. Оныҥ учун бис бойыстыҥ кӧрӱмисти кемге де албадабай јадыс (Рим. 14:10).

11, 12. Јӧпти берер керек болзо, аксагалга нени сананар керек, нениҥ учун?

¹¹ Кижиге јӧпти берер керек деп јартала берзе, эмди ого јӧпти кем берер учурлу деген сурак чыгат. Эш-нӧкӧрлӱ эјеге эмезе балага јӧп берерге турган аксагалга озо баштап билениҥ бажыла куучындажар керек. Нениҥ учун дезе билениҥ бажы јӧпти мен бойым берейин деп айдар болор эмезе јӧпти аксагал оныҥ кӧзинче айтсын деп айдар болор *. Анайда ок  3-чи абзацта айдылганыла, аксагал кезик учуралдарда  сыйынга јӧпти јаан јашту эје берзин деп сураар аргалу.

¹² Је база да бир неме бар. Аксагалга мынайып сананып ийер керек: «Јӧпти мен берзем јакшы болор бо эмезе ӧскӧ аксагал берзе јакшы болор бо?» Темдектезе, кандый бир јарчы бойын эш кереги јок кижи деп кӧрӱп турган болор. Ого андый ла сезимдерлӱ болгон аксагалдыҥ јӧбин алынарга јеҥил болор. Је кандый да болзо, јуунныҥ улузын Агару Бичиктиҥ нормаларыла ӱредетен, тӱзедетен, кӱӱнин кӧдӱретен молју кажы ла аксагалга берилген. Оныҥ учун јӧп берип јаткан аксагал јарчыныҥ айалгазында болбогон до болзо, јӧпти тӱҥей ле берер аргалу.

13, 14. Аксагалдар ака-эјелерди нениҥ учун лаптап угар учурлу?

¹³ Лаптап угугар. Аксагал јуунныҥ кижизине јӧп берерге турган болзо, мындый сурактарды шӱӱп сананар керек: «Мен оныҥ айалгазы керегинде нени билерим? Эм тура оныҥ јӱрӱминде не болуп турган? Мен оныҥ кандый кӱчтерин билбезим? Ого эҥ ле тыҥ кандый болуш керек?»

¹⁴ Аксагалга Иаков 1:19-тагы принцип болужар. Ондо мынайып айдылган: «Кандый ла кижи угарга јылгыр болзын, сӧс айдарга, чугулданарга бачымдабазын». Јӧп берерге турган аксагал кижиниҥ айалгазын јакшы билерим деп сананардаҥ айабас. Је ол чын ла андый ба? Укаа сӧстӧр 18:13-те айдылганыла: «Јазап укпай јадып, каруу берген кижи тенек, бойын уйатка тӱжӱрет». Ӧрӧги айдылган аксагалдыҥ учуралын кӧрӱп ийзеес, ол јӧп берердеҥ озо эјеге мындый сурактар берген болзо јакшы болор эди: «Слер кандый јӱреер? Слерге кандый болуш керек?» Оныҥ учун аксагал кижиниҥ айалгазын јакшы оҥдоп аларга албаданып турза, кижи оныҥ берген јӧбине ачынбай, карын алынып тӱзединер.

15. Укаа сӧстӧр 27:23-теги принципти аксагалдар канай тузаланар аргалу?

¹⁵ Койлороорды јакшы билип алыгар. Јӧрмӧлдиҥ бажында айдылганыла, ака-эјелерге болужарга, јӱк ле бир-эки ӱлгер кычырып береле, оны канай тузаланатанын јартап берер керек эмес. Карын ака-эјелер бистиҥ сӱӱжисти, олорды оҥдоп турганысты ла болужарга турганысты сезип турзын. (Укаа сӧстӧр 27:23 кычырыгар.) Оныҥ учун аксагалдар ака-эјелерле јууктада таныжарга албаданза, сӱреен јакшы болор.

16. Аксагал ака-эјелерге јӧпти алынарга јеҥил болзын деп нени эдер аргалу?

¹⁶ Кезик аксагалдарды јуунныҥ улузы  олордо бош јок, олор јӱк ле кӱч ӧйдӧ болужарга келет деп айдыжат. Јок, бу андый эмес. Олор карын јаантайын ака-эјелерле кожо куучындажып турарга, олорго болужарга албаданып јат. Аксагал болуп турганы удап калган бир ака мынайып айткан: «Ака-эјелерле јуук најылажарга албаданып јадым. Нениҥ учун дезе најы кижиге јӧп берерге јеҥил». Чын ла, најыга јӧпти берерге де јеҥил, најыныҥ јӧбин аларга да јеҥил.

17. Аксагалдар кандый айалгада чыдамкай ла јалакай болор учурлу?

¹⁷ Чыдамкай ла јалакай болугар. Берилген јӧпти ака-эјелер алынбай турза, аксагалдар чыдамкай ла јалакай болор учурлу. Мында ачынарга да, кыртыштанарга да јарабас. Нениҥ учун дезе Агару Бичикте Иисус керегинде мынайып айдылган: «Сыныкту кулузынды сындырбас, буруксып јаткан кӱделини ӧчӱрбес» (Матф. 12:20). Аксагалдар бу сӧстӧрди сананып, јӧп нениҥ учун берилгенин кижи оҥдоп, алынзын деп мӱргӱп јат. Нениҥ учун дезе кезик ака-эјелерге јӧпти алынарга ӧй керек болот. Анайда ок олор јӧптиҥ бойын шӱӱп сананардыҥ ордына, бу јӧп канай берилгенине бӱдӱрилип калат. Оныҥ учун аксагалдар чыдамкай ла јалакай болорго албадангылайт. Ундыбагар: јӧп Агару Бичикке тӧзӧлӧнӧр учурлу.

18. а) Јӧп берип турган улус нени ундыбас учурлу? б) Рамкага берилген јурукта ада-энелер нени шӱӱжет?

¹⁸ Јастыралараардаҥ ӱренигер. Бис ончобыс толо кеминде эмезис. Оныҥ учун бу јӧрмӧлдӧги берилген јӧптӧрдиҥ кезигин бӱдӱрип болбозыс (Иак. 3:2). Ака-эјелерге билбей калала, эби јок сӧстӧр дӧ айдып ийердеҥ айабазыс. Анайдарда, биске бойыстыҥ јастыраларыстаҥ ӱренип турзаас јакшы болор эди. Ака-эјелерди сӱӱп турзаас,  олорго бистиҥ јаманысты таштаарга јеҥил болор. (« Ада-энелерге» деген рамканы база кӧрӱгер.)

19. Кандый јӧпти алынарга јеҥил болот?

¹⁹ Јӧп берерге јеҥил неме эмес деп кӧрдис. Јӧпти берип те јаткан кижи толо кеминде эмес, јӧпти алынатан да кижи толо кеминде эмес. Је бу јӧрмӧлдӧ берилген принциптерди ундыбай јӱректер. Јӧпти берердеҥ озо сананар керек: «Мен јӧпти недеҥ улам берерге тургам? Бу јӧп кижиге чын ла керек пе? Мен јӧпти бойым айдарым ба? Айса кемди-кемди сурап салар керек пе?» Кижиге сурактар береле, оны јазап угугар. Оныҥ айалгазын оҥдоп аларга албаданыгар. Айалгага оныҥ кӧзиле кӧрӱгер. Јымжак болугар. Ака-эјелерле најылажып туругар. Слердиҥ амадугар — јӧпти тегин ле берип салары эмес, је оны алынарга јеҥил болзын деп берери (Укаа 27:9).