1-2. Jé mojañ éziñ a nga yé’é a lat a mveane melep?

 MÔS éziñ, bemvendé bebaé be nga ke jome sita éziñ a mbe a bu’uya bisulan abui biyoñ. Mvendé é mbe é wulu’u minlañ é nga lañ abui bivuse ya Bible bia liti mfi ya tabe bisulan. Mvendé éte é nga buni na njoman ôte ô nga ve sita ate ngule nyul. Ve éyoñe mvendé ba nye be mbe nsamba be mbe be nga zu bulan, sita ate a nga jô be na: “Mia ve’ele ke yeme minju’u ma tôbane mie ényiñe jam.” Mbôle bobejañ be nga taté ve na ba ve sita ate melep teke taté jeñe na be yeme nge a tôbane minju’u miziñ ényiñe jé. Nalé a nga bo na, a wô’ôtane ve ane melebe mete me nji volô nye.

² Éyoñ a beta simesane jam ete, mvendé é nga wulu minlañ ja jô na: “Môs ôte, me nga buni na sita ate a ne ébiasé. Ve éyoñe me nga beta fas, me nga yene na me nga lañe fo’o bifuse bise ya Kalate Zambe bia yian, ve me nji nye bôône minsili mia yian, aval ane: ‘Mam mevé wo tôbane me ényiñe jôé melu ma?’ ‘Aval avé me ne volô wo?’” Jam ete e nga ve mvendé éte beta ñye’elan. Den, a ne mbamba mvendé, a yeme fe tebe été bôte bevok.

3. Za a ne ngule ya ve meleb akônda?

 ³ Mbôle be ne beba’ale mintômba ya akônda, bemvendé be bili mbe’e ya ve bôte meleb éyoñe nalé a sili. Ve Bekristene bese be ne fe ve ba bevo’o melep. Éve’an é ne na, mojañ nge ke sita éziñ a ne ve mvôé jé melebe ma so Bible. (Bs. 141:5; Min. 25:12) Sita a ne nya môtô a ne “ye’ele bengon be binga” mbamba mefulu aval  ane ma bia koone me kalate Tite 2:3-5. Bebiaé fe be wô’ô ve bone bap meleb éyoñe ba te bo mbia jam, nge ke asu na be yañele be. Ajô te, akusa bo ayé’é di da dañe fombô bemvendé ya akônda, bia bese bi ne nyoñe miñye’elane mii volô bia na bi ve bôte melebe mé soo be nya mvolane, a “ve [be] nlem mevak.” ​—Min. 27:9.

4. Jé bia zu yen ayé’é di?

⁴ Ayé’é di, bii yalane minsili minyin a lat a mveane melep: (1) Jé ja yiane tindi bia na bi ve melep? (2) Ye da sili fo’o na bi ve melep? (3) Za a yiane ve melep? (4) Aval avé bi ne ve mbamba melep?

5. Amu jé bôte be ne ji’a kañese meleb éyoñe bemvendé ba ve be me a nye’an ôse? (1 Becorinthien 13:4, 7)

⁵ Bemvendé ba nye’e bobejañ a besita. Biyoñe biziñ, ba liti nye’an wop éyoñe ba lebe Kristen éziñ é nto bebé ya bo nsem. (Beg. 6:1) Ve ôsusua na ba laan a môt, bemvendé ba yiane nyoñ éyoñe ya fase mame nlômane Paul ô nga jô a lat a nye’an: “Nye’an wo jaé jibi, a ô ne mvam. . . . Wo buti mam mese, wo buni mam mese, wo tabe mam mese ndi nlem, wo jibi mam mese.” (Lañe’e 1 Becorinthien 13:4, 7.) Éyoñe mvendé ja kôme bindi bifuse bite, nalé é bo na é tabe ndi na ja zu ve Kristen meleb a nye’an. Nge môte a zu nyoñe melep a wô’ôtane na mvendé ja wô’ô nye mintaé, a ne ji’a kañese melebe mete.​—Bero. 12:10.

6. Mbamba éve’ela mbé nlômane Paul ô nga liti bia?

⁶ Nlômane Paul ô ne mbamba éve’ela asu bemvendé. Éve’an é ne na, éyoñ é nga sili na a ve Bekristene ya Thessalonique melep, a nji koo woñ ya bo de. Ve éyoñ a nga tili be, Paul a nga taté se’e be asu mbamba ésaé wop, nye’ane wop, a ôjibi wop. A nga nyoñe fe éyoñe ya fas été be mbe be tele’e. A nga kate be na a yeme na ényiñe jap é nji bo tyi’ibi, a na ba jibi abui étibila’a. (1 Bet. 1:3; 2 Bet. 1:4) A nga jô fe bobejañe bete na be ne mbamba éve’ela asu Bekristene bevok. (1 Bet. 1:8, 9) Ngo’o abime meva’a be nga yiane wô’ éyoñe be nga lañe mese’esa me Paul mete! Teke bisô na Paul a mbe a nye’e Bekristene ya Thessalonique bete angôndô ya abui, jôme te nje melebe mé me nga kôme wô’é éyoñe a nga tili be kalate ôsu a nyi baa.​—1 Bet. 4:1, 3-5, 11; 2 Bet. 3:11, 12.

7. Jé é ne bo na môt éziñ a bene kañese melep?

⁷ Jé é ne kui nge bi bo teke ve meleb avale da yian? Éwôlô mvendé éziñ é nga jô na: “Bôte béziñ ba bene melep, sake amu na melebe mme me ne abé, ve amu be nji ve be melebe mete a nye’an.” Jé nalé a ye’ele bia? Môt a ne kañese melebe tyi’ibi éyoñe ba ve nye me a nye’an ôse, sake ôlun été.

8. Minsili mivé mvendé ja yiane sili ébien éyoñe ja kômbô ke ve môt éziñe melep?

⁸ Bemvendé be nji yiane bo avôle ya ke ve bôte melep. Ôsusua na mvendé ja ve melep, ja yiane sili ébiene na: ‘Ye me ne fo’o ntindane ya jô jôm éziñ nga? Ye me too ndi na jam môte nyi a bo e ne abé? Ye a te tyam atiñ éziñe ya Kalate Zambe? Nge ke na ajô e nji bo, a ne fo’o ve na bia nye bia yene ke avale mame  da?’ Mvendé é ne fek é nji bo “avôle ya kuli mejô mé.” (Min. 29:20) Nge mvendé ja yeme ki nge ja yiane ke ve môt éziñ melep, é ne ke yene mvendé éfe asu na be fase nge mame môt ate a bo ma lu’an a Kalate Zambe, a nge a yiane melep.​—2 Tim. 3:16, 17.

9. Jé melebe Paul a nga ve a lat a mbot ma ye’ele bia? (1 Timothée 2:9, 10)

⁹ Bi tame nyoñ éve’an. Mvendé ja kômbô ve Kristen éziñ meleb a lat a fatane mbote jé. É ne sili ébiene na: ‘Ye Kalate Zambe a jô jôm éziñ a lat a jam ete?’ Mbôle a nji kômbô belane fe’e jé na a ve môte melep, a ne sili mvendé fe nge ke étôtôlô Kristen éfe ôsimesane wé. Éyoñe te bebaane ba beta fase melebe nlômane Paul ô nga ve a lat a mbot. (Lañe’e 1 Timothée 2:9, 10.) Paul a nga ve miñye’elan Kristen ése ja yiane fas asu na é tobe mbot ô ne éjijin, ve a nji kuli nkobe metiñ a lat a éyé bia yiane jaé a ji bi nji yiane jaé. A mbe a yeme’e na Kristen ése é ne fili ya tobe fatane éyé ése a kômbô jaé, ve ja yiane véé mise na éyé ése a tob é bo teke ve éyôlé Yéhôva mvit. Nde, asu na be yeme nge Kristen éziñ ja yiane melebe mfa’a ôte, bemvendé ba yiane taté fas nge mbote wé ô ne éjijin, a nge wo ye ke ndeñele bôte bevok.

10. Jé é ne volô bia na bi semene mintyi’ane bôte bevo’o ba nyoñ?

¹⁰ Nya ajôô a ne na, biwôlô Bekristen bibaé bi ne nyoñe mintyi’an mia selan, ve mintyi’an mite mi teke tyam atiñe Zambe. Ajô te, bi nji yiane yemete bôte bevo’o na be mba’a mba’a ve bo avale bi bia simesane na e ne mvo’é.​—Bero. 14:10.

11-12. Éyoñe da sili na mvendé é ve môt melep, ja yiane sili ébiene minsili mivé, a amu jé?

¹¹ E ne été na melebe me ne mfi, ve nsili ô ne na: ‘Za a yiane me ve?’ Bi tame jô na mvendé ja kômbô lebe sita a ne nlu’an nge ésoé éziñ, é ne taté ke yene nlô ya nda bôte jé. Éko éziñ nlô ya nda bôt ôbien ô ne kômbô kôm ajô ete, nge ke na wo ye kômbô tabe valé éyoñe mvendé ja ye ve ébu’a ya nda bôte jé melep. * Avale bia te yen  abeñe 3, biyoñe biziñ e ne bo mvo’é na sita a ne nya môtô nnye a ke ve ésoé sita melep.

¹² Bemvendé ba yiane fe fase jam éziñ afe. Éyoñe mvendé ja kômbô ke ve môt éziñ melep, ja yiane sili ébiene minsili mi: ‘Ye e ne mvo’é na ma me ke nye ve  melep? Ye môt ate é tu’a vô’ôlô melep nge a ne môt mfe nnye a ke nye me ve?’ Éve’an é ne na, môt a wosane mbia b’asimesan a ne ji’a kañese melebe me mvendé é tameya tebe été éte. Avale mvendé ete e ne yeme tebe été mojañ ate, a belane mbamba bifia asu na a nambe nye nlem. Ve jame da, bemvendé bese be bili mbe’e ya ve bobejañe a besita ngule nyul a volô be na be tôñe miñye’elane ya Kalate Zambe. Ajô te, jame da dañe mfi e ne na, bemvendé be ve bobejañ melebe ma sili be, to’o bemvendé ba ve melebe mete be ngenan teke tame tôban avale minju’u bobejañ ba tôbane de.

13-14. Amu jé e ne nya mfii na bemvendé be nyoñ éyoñe ya vô’ôlô?

¹³ Tabe’e nkômesane ya vô’ôlô. Éyoñe mvendé ja kômesane na jé ke ve Kristen éziñ melep, ja yiane sili ébiene na: ‘Jé ma yem a lat a ényiñe jé? Meve’ele mevé a tôbane me? Ye a tôbane minju’u miziñ me ngenane teke yem? Mvolan ôvé a dañe yi éyoñe ji?’

¹⁴ Miñye’elane bia koone mie Jacques 1:19 mi ne kôme volô bia éyoñe bia kômbô ve môte melep. Jacques a jô na: “Môt ase a bo’ avôle ya wôk, ôtete’e ya kobô, ôtete’e ya yaa.” Mvendé éziñ é ne simesane na ja kôme yem ajô éziñ, ve ye a tu’a fo’o yem ajô ete? Minkana 18:13 a jô na: “Nyô a ve éyalan te yen a za wô’ôk, jam ete e ne nye akut a ôson.” Da dañe mvo’é na môt émien nnye a kobô wo ajô dé. Nde ñhe kôme’e nyoñ éyoñe ya vô’ôlô nye ôsusua na wo kobô. Simesa’an ñye’elane mvendé bia te jôô je atata’a é nga nyoñ. A nga yene na ôsusua na ba taté na ba lañe bifuse ya Bible be nga kômesan asu sita ate, be nga yiane taté sili nye avale minsili di: “Avale mam avé wo tôbane de ényiñe jôé melu ma?” “Aval avé me ne volô wo?” Nge bemvendé ba nyoñ éyoñe ya fas été bobejañ be tele, nalé é volô be na be yem aval avé be ne volô be.

15. Aval avé bemvendé be ne tôñe melebe bia koone me Minkana 27:23?

¹⁵ Tuka’a yeme mintômba miôé. Avale bia te yene yôp, éyoñe bia kômbô ve mbamba melep, bi nji yiane su’u ve na bia lañe Kalate Zambe nge ke liti môte jam a yiane bo. Bobejañ a besita bangan ba yi na be wô’ôtane na bia yeme tebe été jap, na bia wô’ô be mintaé, a na bia kômbô volô be. (Lañe’e Minkana 27:23.) Bemvendé ba yiane ve ngule jap ése na be lat memvôé a bobejañ a besita.

16. Jé é ne volô bemvendé na be ve mbamba melep?

¹⁶ Bemvendé be nji yi na bobejañ be simesane na a ne fo’o ve éyoñe ba kômbô  be ve melep nje ba zu laan a be. Ajô te, ba yiane bo mbane ya laan a bobejañ a besita, a liti be na ba nyoñe be ngab éyoñe ba tôbane minjuk. Éwôlô mvendé éziñ ja jô na: “Nge bi bo de, bobejañ a besita ba ye yene bia ane bemvôé bap. A éyoñe dé sili na bi ve be melep, bii yene jam ete tyi’ibi ya bo.” Nalé é bo fe na, bobejañ be kañese melebe tyi’ibi.

17. Éyoñ évé nje mvendé ja yiane dañe bo ôjibi a mbamba nlem?

¹⁷ Bo’ ôjibi a mbamba nlem. Mefulu mete me ne nya mfii éyoñe bia tôbane môt a taté bene tôñe melebe ma so Bible éyoñ ôsu bia zu yene nye. Mvendé ja yiane tabe ntyele ya wô’ ôlun éyoñe mojañ nge ke sita a bene tôñe melebe a ve nye été été. Kalate Zambe a nga jô a lat a Yésus na: “Nkaé ô ne ntusan, a ye bo te té wô. Nsañ ô ngenan ôtita, a ye bo te dime wô.” (Mt. 12:20) Ajô te, mvendé ja yiane ye’elane Yéhôva na a botane môt a zu ke ve melep, a volô nye na a wô’ amu jé ba ve nye melep, a na a tôñe me. E ne sili bobejañ éyoñ asu na be fase melebe ba te ve be. Nge mvendé é ne ôjibi a mbamba nlem, môt é ke ve melep a ye ke beme mis avale ba te nye me ve, ve é dañe ba’ale miñye’elane mia so melebe mete. Nde fe, melebe mese ma yiane so Kalate Zambe.

18. (a) Jé bia yiane ba’ale ôsimesan éyoñe bia kômbô ve môte melep? (b) Avale fôtô a nka’ale ba liti, bebiaé ba kobô ajô jé?

¹⁸ Va’a ngule ya bo mintyendan nge wo te dimine ve môt éziñ melep. Mbôle bi be’e metyi ya abé, bi vo’o kui na bi tôñe miñye’elane mise bia te yen ayé’é di ne tiññ. (Jc. 3:2) E ne kui na bi bo bikop, ve éyoñe nalé a kui, bia yiane jeñe na bi bo mintyendan mia sili. Nge bobejañ a besita ba wô’ôtane na bia nye’e be, bé jamé bia tyi’ibi éyoñe bii bo nge jô jame da kolé be ôbak.​—Fombô’ô fe nka’ale ô ne nlô ajô na “ Ayemé asu bebiaé.”

19. Aval avé bi ne ve bobejañ a besita “nleme mevak”?

¹⁹ Avale bia te yen, e nji bo tyi’ibi na bi ve melebe ma nambe bôte minlem. Bia bese bi be’e metyi ya abé. Kôme’e ba’ale miñye’elane bia te yen ayé’é di. Kôme’e véé mise na nye’an ñwô ô tindi wo na ô ve bôte melep. Kôme’e fe fas nge da sili fo’o na ô ve môte melep a lat a jam éziñ a te bo, a nge e ne mvo’é na wo ô ke nye me ve. Ôsusua na wo ve môte melep, sili’i nye minsili, a nyoñe’ éyoñe ya kôme vô’ôlô asu na ô kôme yem été môt ate a tele. Jeñe’e na ô tebe été jé. Bo’o ôsesa, a jeñe’e na ô lat memvôé a bobejañ a besita. Te vuane nsôñane wongan: Bi nji yi ve na melebe bia ve bôte me wônô mbunane wop, bia yi fe na me “ve [be] nlem mevak.”​—Min. 27:9.