1-2. Midang ruahnak cheuhnak he aa tlaiin unaupa pakhat nih zeidah a cawn?

A LUANCIA kum tampi lioah Khrihfa upa pahnih nih a caan ah aa pum kho lomi unaunu pakhat kha an va leng. Khrihfa upa pakhat nih pumhnak he aa tlaimi Baibal caang cheukhat kha a hmuhsak. Mah unaupa nih ṭha tein thazaang kan pek khawh tiah a ruah, asinain an kir lai ah unaunu nih hitin a ti: “Ka tonmi buaibainak kong he aa tlaiin zeihmanh nan hngal lo.” Unaunu nih a tonmi buaibainak le thil sining hna kha zeihmanh hal ta loin unaupa hna nih ruahnak an rak cheuh. A phichuak cu ruahnak cheuhnak an pekmi cu unaunu caah bawmtu a rak si lo.

² Baibal caang pawl a hmuhsaktu Khrihfa upa nih hitin a ti: “Mah lioah unaunu cu upatnak a ngei lo tiah ka rak ruah. Asinain ka ruah ṭhan tikah, ‘Zei thil hna dah na ton?’ ‘Zeitindah kaan bawmh khawh?’ ti bantuk aa tlakmi biahalnak hna hal hmasa loin Baibal caang lawng ka rak hmuhsakmi kha ka hun hngalh.” Mah hmuhtonnak in unaupa nih a sunglawi tukmi kong kha a cawn. Atu ah anih cu mi zawn a ruatmi tuukhal ṭha taktak a si cang.

3. Khrihfabu ah ahote nih dah ruahnak cheuhnak pek khawh a si?

 ³ Khrihfa upa pawl cu tuukhal an si bantukin a herh caan ah ruahnak cheuh ding rian an ngei. Asinain Khrihfabu i unau dang zong nih midang ruahnak cheuh a herh caan a um men lai. Tahchunhnak ah, unaupa asiloah unaunu pakhat nih a hawikom pakhat kha Baibal hrambunh in ruahnak a cheuh men lai. (Salm 141:5; Ptb. 25:12) Asiloah Titas 2:3-5 i langhtermi thil sining hna ah kum upa unaunu hna nih “nu no deuh  pawl” kha ruahnak an cheuh men hna lai. Cun nulepa nih an fale kha atu le atu ruahnak cheuh le cawnpiak a hau. Cucaah hi capar cu a bik in Khrihfa upa caah a si ko nain kan dihlak in hman awk a tlakmi le thazaang a pemi lam kha kan ruahnak thawngin ṭhatnak kan hmu lai i ‘lung a lawmhtertu’ a si lai.—Ptb. 27:9.

4. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

⁴ Hi capar ah midang ruahnak cheuhnak he aa tlaimi biahalnak pali kan i ruah hna lai: (1) Ruahnak cheuhnak pek awk a sinak a ruang cu zeidah a si? (2) Ruahnak cheuh cu a herh taktak maw? (3) Ahote nih dah ruahnak cheuhnak pek awk a si? (4) Zeitindah hmualngei tein ruahnak na cheuh khawh?

5. Khrihfa upa nih dawtnak he ruahnak an cheuh hna tikah zeicah cohlan awkah a fawi deuh? (1 Korin 13:4, 7)

⁵ Khrihfa upa nih unau pawl kha an dawt hna. A caan ah mi pakhat nih a palhmi lam a zawh tikah ruahnak an cheuhnak thawngin dawtnak an langhter. (Gal. 6:1) Asinain Khrihfa upa nih bia an ruah hlanah lamkaltu Paul chimmi dawtnak kong kha an ruah hmasa awk a si. “Dawtnak cu thlachiat a ruat i mi cungah zaangfahnak a ngei. . . . Dawtnak nih a inkhawh lomi zeihmanh a um lo, zumhnak a ngeihmi le ruahchannak a ngeihmi le inkhawhnak a ngeihmi cu donghnak an ngei lo.” (1 Korin 13:4, 7 rel.) Khrihfa upa nih mah Baibal caang kha thukpi in an ruahnak thawngin dawtnak he ruahnak cheuh khawh awkah a bawmh hna lai. Ruahnak cheuh a simi zong nih Khrihfa upa nih an ka siaherh caah a si timi ruahnak a ngeih ahcun ruahnak an cheuhmi kha cohlan awkah aa fawih deuh lai.—Rom 12:10.

6. Lamkaltu Paul nih zei zohchunh awk ṭha dah a chiah?

⁶ Lamkaltu Paul nih Khrihfa upa pakhat in zohchunh awk ṭha a chiah. Tahchunhnak ah, Thesalon khua i unau pawl cu ruahnak cheuh an herh tikah i cungcang loin ruahnak a cheuh hna. Asinain a cakuat ah zumhfek tein rian an ṭuanmi, dawtnak he fakpi in rian an i zuammi le inkhawhnak an ngeihmi cungah a rak thangṭhat hmasa hna. Cun an tonmi thil sining kha a ruahpiak hna i an caah a fawi lomi le hremnak, temhnak an inmi vialte a hngalhnak kong kha a chimh hna. (1 Thes. 1:3; 2 Thes. 1:4) Unau dang caah zohchunh awk ṭha nan si ti hmanhin a ti hna. (1 Thes. 1:8, 9) Lungtak tein Paul nih a thangṭhat hna caah zeitluk in dah an i lawmh lai. Paul nih unau pawl a dawt tuk hna ti cu lunghrin awk a um lo. Cucaah Thesalon khua i unau pawl sin a cakuat ah hmualngei tein ruahnak a rak cheuh khawh hna.—1 Thes. 4:1, 3-5, 11; 2 Thes. 3:11, 12.

7. Cheukhat nih ruahnak cheuhnak kha a chiatnaklei in zeicah an lehrulh khawh?

⁷ Aa tlakmi lam in ruahnak kan cheuh hna lo ahcun zeidah a cang kho? Hmuhtonnak a ngeimi Khrihfa upa nih hitin a ti: “Mi cheukhat nih ruahnak cheuhnak kha a chiatnaklei in an lehrulh. Mah cu ruahnak an cheuhmi hna a palh caah si loin dawtnak aa tel lo caah a si.” Mah in zeidah kan cawn khawh? Thinhun buin si loin dawtnak he ruahnak cheuhmi cu cohlan awkah a fawi deuh tuk timi a si.

8. Khrihfa upa pakhat nih unau pakhat cu ruahnak cheuh a hau maw timi biakhiahnak a tuah tikah zeidah aa hal awk a si?

⁸ Khrihfa upa nih khulrang in ruahnak cheuhnak an pek hna awk a si lo. Ruahnak an cheuh hna hlanah Khrihfa upa nih hitin an i hal hmasa awk a si: ‘Pakhatkhat chim awkah a herh taktak maw? Palhnak an tuahmi a si  taktak maw? A tuahsernak hi a palh tiah Baibal nih tah a ti maw? Asiloah kan hmuh ning aa dan ca men ah maw a si?’ Khrihfa upa nih “ruah hmasa loin bia a chim zauzaumi” an si nakhnga lo fimkhur tein an i ralring a hau. (Ptb. 29:20) Khrihfa upa pakhat nih mi pakhat kha ruahnak cheuh awkah a herh taktak maw ti aa fian lo ahcun a dang Khrihfa upa sinah mah unaupa i a tuahsernak cu Baibal chimmi he aa ralkah i ruahnak cheuh a hau tiah na ruah maw tiah a hal khawh.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Hrukaih ning le ṭamh ning he aa tlaimi Paul ruahnak cheuh ningin zeidah kan cawn khawh? (1 Timote 2:9, 10)

⁹ Tahchunhnak pakhat in zohhmanh hna u sih. Khrihfa upa pakhat cu zumtukhat unau pakhat i a thil hrukaih ning asiloah aa ṭamh ning kong ah a lungre a thei hei ti u sih. Hitin aa hal kho: ‘Pakhatkhat chim awkah Baibal a ruang a um maw?’ Khrihfa upa nih amah pumpak hmuh ningin chim a duh lo caah a dang Khrihfa upa asiloah Khrihfa nutling, patling a simi unau pakhat sinah ruahnak a hal khawh. Hrukaih ning le ṭamh ning he aa tlaimi Paul ruahnak cheuhnak kha hmunkhat ah an i ruahṭi kho. (1 Timote 2:9, 10 rel.) Khrihfa pakhat i a thil hrukaih ning cu a za tawk le aa dawh tawk in a si awk a si tiah Pual nih a ti. Asinain hruk ding, hruk lo ding timi kha cazin in cun a langhter lo. A ruang cu Baibal rikhiahpiakmi chungah pakhat cio nih an duhmi thimnak nawl an ngei ti kha a hngalh caah a si. Cucaah ruahnak cheuh an hau maw, hau lo timi biakhiahnak ah an i thimmi nih a za thawk le aa dawh tawk a si maw ti kha Khrihfa upa nih an ruah awk a si.

10. Midang biakhiahnak he aa tlaiin zeidah kan i cinken awk a si?

¹⁰ Khrihfa nutling, patling a simi unau pahnih nih aa lo lomi thimnak an tuah men lai nain mah cu cohlan awk tlak an si veve ti kha ṭha tein kan hngalh. Cucaah unau pawl kha a hmaan, hmaanlo kong ah kanmah phunglam kha zulh dingin kan hnek hna awk a si lo.—Rom 14:10.

11-12. Ruahnak cheuh a herh tikah Khrihfa upa nih zeidah aa hal awk a si, zeicah?

¹¹ Ruahnak cheuhnak pek a herh ti aa fian ahcun ahote nih dah an pek awk a si? Khrihfa upa nih va a ngei cangmi unaunu asiloah ngakchia pakhat kha ruahnak a cheuh hlanah anmah a zohkhenhtu chungkharlu he an i ruahceih hmasa awk a si. * Asiloah ruahnak a cheuh lioah an sinah um ve dingin a hal khawh. Cun catlangbu  3nak ah kan hmuh bantukin kum upa unaunu nih a no deuhmi unaunu kha ruahnak an cheuh hna tikah a ṭhat deuh caan a um kho men.

 ¹² Khrihfa upa nih ruah dingmi a dang a kong pakhat a um rih. Hitin aa hal men lai: ‘Ruahnak cheuhnak pek awkah aa tlak bikmi ka si maw asiloah midang nih chim hna sehlaw a ṭha deuh lai maw?’ Tahchunhnak ah, amahle amah a niam tuk in aa ruatmi pakhat nih amah bantuk ruahnak a ngeimi Khrihfa upa pakhat i ruahnak cheuhnak kha ngaih awkah aa fawih deuh lai. Mah bantuk intuarnak a ngei vemi Khrihfa upa nih a zawn a ruah khawh deuh lai i a chimmi kha cohlan awk zongah a fawi deuh lai. Asinain Khrihfa upa dihlak cu Baibal lamhruainak ningin thlennak tuah a hauh tikah unau pawl kha thazaang pek awk le forhfial awkah rian an ngei. Cucaah mah Khrihfa upa cu anmah bantuk hmuhtonnak a ngei lomi a si hmanhah ruahnak cheuhnak pek cu a biapi tukmi a si.

13-14. Khrihfa upa caah midang bia ngaihpiak cu zeicah a biapit?

¹³An bia ngaihpiak awkah timhcia tein um. Khrihfa upa pakhat nih midang ruahnak cheuh dingin aa timhtuah tikah hitin aa hal awk a si: ‘Mah unaupa sining he aa tlaiin zeidah ka hngalh? Zei thil hna dah a ton? Ka hngalh lomi zuamcawhnak hna a tong maw? Atu ah a herh bikmi cu zeidah a si?’

¹⁴ Ruahnak cheuhnak a petu nih Jeim 1:19 i phunglam kha an zulh awk a si. Jeim nih hitin a ti: “Ahohmanh bia theih duhnak lei ah cun a khul a rangmi si u law biachimnak lei le thinhunnak lei ah cun a khul a nuarmi si u.” Khrihfa upa pakhat nih thil sining dihlak kha ka hngalh tiah a ruah men lai nain a hngal dih taktak maw? Phungthlukbia 18:13 nih hitin ralrin a kan pek: “Bia na leh hlanah ngai hmasa, cuti na tuah lo ahcun na hruh a si hlei ah bia na lehmipa zei i na rel lo zong a si.” Amah pumpak sinin a konglam hna hal cu a ṭha bikmi a si. Cucaah Khrihfa upa nih bia a chim hlanah a bia a ngaihpiak hmasa awk a si. Hi capar a thawknak ah langhtermi Khrihfa upa nih a cawnmi kong kha i cinken u. Aa timhtuahmi kong in thawk colh loin unaunu kha mah bantuk biahalnak tu ka rak hal awk a si ti kha a hun hngalh: “Zei thil hna dah na ton?” “Zeitindah kaan bawmh khawh lai?” Khrihfa upa nih thil sining hngalh awkah a caan an pek ahcun unau pawl kha an bawmh khawh deuh hna lai i thazaang an pek khawh deuh hna lai.

15. Phungthlukbia 27:23 i phunglam kha Khrihfa upa nih zeitindah an zulh khawh?

¹⁵Tuurun kha hngal hna. A hramthawk ah langhtermi bantukin hmualngei tein ruahnak cheuhnak ah Baibal caang tlawmpal relpiak asiloah ruahnak va cheuh sawhsawh nakin tam deuh aa tel. Unau pawl nih kan zawn an kan ruah, an kan hngalhthiam i bawmh an kan duh ti kha an hngalh a hau. (Phungthlukbia 27:23 rel.) Khrihfa upa nih unau pawl he an i pehtlaihnak fehter chin awkah an i zuam awk a si.

16. Hmualngei tein ruahnak cheuh awkah Khrihfa upa kha zeinihdah a bawmh hna lai?

¹⁶ Unau pawl nih ruahnak cheuh kan herh  caan lawngah bia an kan ruah tiah an ruah lai kha Khrihfa upa nih an duh lo. Mah canah unau pawl he hmaan tein pehtlaihnak an ngei i zuamcawhnak an ton tikah pumpak siaherhnak an langhter. Hmuhtonnak a ngeimi Khrihfa upa pakhat nih hitin a ti: “Cutin nan tuah ahcun unau pawl he pehtlaihnak ṭha nan ngei lai. Cun ruahnak cheuhnak pek a hauh tikah pek awkah nan i fawih deuh lai.” Ruahnak cheuh a simi zong nih cohlan awkah aa fawih deuh ve lai.

17. Zeitik caan ah dah Khrihfa upa nih lungsaunak le dawtnak ngeih a herh?

¹⁷Lungsaunak le dawtnak ngei. Mi pakhat nih Baibal hrambunh in ruahnak cheuhmi a cohlan duh lo tikah a hleiin lungsaunak le dawtnak ngeih a hau. Ruahnak cheuhmi kha unau pakhat nih a cohlan duh lo asiloah a zulh duh lo tikah Khrihfa upa cu a thin a hun awk a si lo. Jesuh kong he aa tlaiin Baibal nih hitin a ti: “A kiakmi phaikung kha i hlang ko in a chat lai lo i a mit dengmangmi meiinn kha a hmit lai lo.” (Matt. 12:20) Cucaah Khrihfa upa nih pumpak a thlacamnak ah ruahnak cheuh a herhmi kha thluachuah pek awk, ruahnak cheuh a sinak a ruang kha hngalhthiam awk le mah ningin zulh awkah Jehovah sinah bawmhnak a hal khawh. Ruahnak cheuh a simi unaupa nih a chimmi kong kha ruah awkah a caan pek a hau men lai. Khrihfa upa nih lungsaunak le dawtnak he a chim ahcun ruahnak a cheuhmi kha mah unaupa nih cohlan awkah aa fawih deuh lai. Cucaah ruahnak cheuh tikah a zungzal in Baibal ah hrambunh awk a si.

18. (a) Midang ruahnak kan cheuh hna tikah zeidah kan i cinken peng awk a si? (b) Rinli kulh le hmanthlak langhtermi in nulepa nih zeidah an i ruah khawh?

¹⁸Na palhnak in cawng. Mitlinglo kan si caah hi capar i ruahnak cheuhnak hna cu tling tein kan zul kho lai lo. (Jeim 3:2) Palhnak kan tuah ko lai nain mah in kan cawn awk a si. Unau pawl nih kan dawt hna kha an hngalh ahcun kan chimmi le kan tuahmi ruangah an thin a hun hmanhah ngaihthiam awkah an i fawih deuh lai.—“ Nulepa Cinken Awk” timi rinli kulh zong zoh.

19. Zeitindah unau pawl kha an lung kan lawmhter khawh hna?

¹⁹ Kan hngalh cang bantukin hmualngei tein ruahnak cheuh cu a fawi lo. Kanmah theng mitlinglo kan si bantukin ruahnak kan cheuhmi hna zong mitlinglo an si. Cucaah hi capar in kan i ruahmi phunglam hna kha i cinken. Aa tlakmi lam in ruahnak cheuh khawh awkah i zuam. Cun ruahnak cheuh a herh taktak i cutin tuah awkah aa tlakmi ka si maw ti kha hngalh i zuam. Ruahnak na cheuh hlanah biahalnak tuah law a chimmi kha ṭha tein ngai, cuticun a sining taktak kha na hngalhthiam khawh lai. A hmuh ning hngalhthiam awk zongah i zuam. Nun a nemmi si law unau pawl he pehtlaihnak ṭha ngeih awkah i zuam. Kan pekmi hna ruahnak cheuhnak cu hmual a ngeimi lawng si loin ‘lung a lawmhtermi’ siter kan duh timi kan hmuitinh kha philhhlah.—Ptb. 27:9.