1-2. Étɛ́ mɛxó agun tɔn ɖé ka kplɔ́n dó wě ɖiɖe xá mɛ wú?

 É KO bló xwe gěgé din bɔ mɛxó agun tɔn we yi ba nɔví nyɔ̌nu e ko ɖo kplé lɛ́ gɔn wɛ sín hweɖénu é ɖé kpɔ́n. Mɛxó agun tɔn e nɔ nukɔn nú xóɖɔɖókpɔ́ ɔ é má wěmafɔ Biblu tɔn e ɖɔ xó dó kplé lɛ́ yiyi wú é ɖé lɛ́ xá nɔví nyɔ̌nu ɔ. É lin ɖɔ mɛbakpɔ́n ɔ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú nɔví nyɔ̌nu ɔ, amɔ̌, hwenu e é kpódó mɛ e kpó é kpó zɔn é kpó ɖo te sí wɛ é ɔ, nɔví nyɔ̌nu ɔ ɖɔ: “Nɔví lɛ́ mi, mi tuun nǔ ɖě dó ninɔmɛ e mɛ gbɔn wɛ un ɖe lɛ́ é wú ǎ.” Nɔví súnnu lɛ́ kan nǔ ɖě byɔ́ nɔví nyɔ̌nu ɔ cóbó ɖe wě xá ɛ ǎ. Wǎgbɔ tɔn ɔ, nɔví nyɔ̌nu ɔ mɔ ɖɔ wěɖexámɛ yětɔn kún d’alɔ émí ó.

² Mɛxó agun tɔn e nɔ nukɔn nú xóɖɔɖókpɔ́ ɔ é dó nukún nǔ e jɛ wá yi lɛ́ é mɛ kpɔ́n, bó ɖɔ: “Hwe ɔ nu ɔ, un lin ɖɔ nɔví nyɔ̌nu ɔ kún sí mɛ ó. Amɔ̌, un wá ɖ’ayi wú ɖɔ wěmafɔ ɖěɖěe un sixú zán nú nɔví nyɔ̌nu ce é jí wɛ un lin tamɛ dó, un kún lin tamɛ dó éɖésúnɔ jí jɛ nukɔn ó. Un ɖó ná ko tɛ́n kpɔ́n bó mɔ nǔ jɛ nǔ e ɖí xwi xá wɛ é ɖe é kpó lěe un sixú d’alɔ ɛ gbɔn é kpó wú.” Nǔ énɛ́ e jɛ é kplɔ́n nǔ xɔ akwɛ́ ɖé mɛxó agun tɔn ɔ. Égbé ɔ, lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ e nɔ se wǔvɛ́ xá mɛ, bó nɔ lɛ́ d’alɔ mɛ é ɖé wɛ n’i.

3. Mɛ ɖětɛ́ lɛ́ ka sixú ɖe wě xá mɛ ɖo agun ɔ mɛ?

³ Ðó lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ wɛ mɛxó agun tɔn lɛ́ nyí wútu ɔ, yě ɖó wǔjɔmɛ ɔ, bó ná nɔ ɖe wě xá mɛ hwenu e é byɔ́ dó é. Amɔ̌, é sixú wá su hweɖélɛ́nu bɔ é byɔ́ ɖɔ mɛ ɖěvo e ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é ní ɖe wě xá mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɔví súnnu, alǒ nɔví nyɔ̌nu ɖé sixú ɖe wě e jínjɔ́n Biblu jí é ɖé xá xɔ́ntɔn tɔn ɖé. (Ðɛh. 141:5; Nǔx. 25:12) Nɔví nyɔ̌nu mɛxómɔ ɖé sixú “kplɔ́n [alǒ, ɖe wě xá] nyɔ̌nu e ma ko nyí mɛxó ǎ” é ɖé ɖo ninɔmɛ ɖé lɛ́ mɛ, ɖi ɖěɖěe xó è ɖɔ ɖo Titu 2:3-5 mɛ lɛ́ é  ɖɔhun. Gɔ́ ná ɔ, é ɖo wɛn ɖɔ hwɛhwɛ ɔ, é nɔ byɔ́ ɖɔ mɛjitɔ́ lɛ́ ní ɖe wě xá vǐ yětɔn lɛ́, bó lɛ́ gbɛ́ nǔ nú yě. Nǔgbó wɛ ɖɔ xóta élɔ́ ɔ, mɛxó agun tɔn lɛ́ wɛ é kan tlɔlɔ có, mǐ mɛ bǐ sixú ɖu le tɔn, hwenu e mǐ ná ɖo ali ɖěɖěe nu mǐ sixú ɖe wě xá mɛ, bɔ é ná wa ɖagbe, lobo lɛ́ sɔ́ akpakpa mɛ, bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, ‘xomɛ ná hun mɛ ɔ’ ɖe lɛ́ é gbéjé kpɔ́n wɛ é.—Nǔx. 27:9.

4. Étɛ́ lɛ́ jí mǐ ka ná ɖɔ xó dó ɖo xóta élɔ́ mɛ?

⁴ Ðo xóta élɔ́ mɛ ɔ, mǐ ná gbéjé nǔkanbyɔ́ ɖěɖěe cá kan xá wě ɖiɖe xá mɛ lɛ́ é ɛnɛ kpɔ́n: (1) Étɛ́ ka ɖó ná sísɛ́ mɛ bɔ è ná ɖe wě xá mɛ? (2) Wěɖexámɛ ɔ ka ɖo dandan dóó a? (3) Mɛ̌ ka ɖó ná ɖe wě ɔ xá mɛ? (4) Nɛ̌ è ka sixú ɖe wě xá mɛ ganjí gbɔn?

5. Nɛ̌ linlin ɖagbe ɖíɖó ka sixú d’alɔ mɛxó agun tɔn ɖé b’ɛ ná ɖe wě xá mɛ ɖo ali e dɔn mɛ é nu gbɔn? (1 Kɔlɛ́ntinu lɛ́ 13:4, 7)

⁵ Mɛxó agun tɔn lɛ́ nɔ yí wǎn nú nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó yětɔn lɛ́. Hweɖélɛ́nu ɔ, yě nɔ ɖe wǎnyíyí énɛ́ xlɛ́ gbɔn wě ɖiɖe xá mɛ e ɖo ali nyanya ɖé wlí wɛ é gblamɛ. (Ga. 6:1) Amɔ̌, cóbónú mɛxó agun tɔn ɖé ná ɖe wě xá mɛɖé ɔ, é sixú lin tamɛ dó akpáxwé vovo wǎnyíyí e xó mɛsɛ́dó Pɔ́lu ɖɔ é tɔn ɖé lɛ́ jí. “Wǎnyíyí nɔ kú hǔn; é nɔ nyɔ́ xomɛ. . . . Wǎnyíyí nɔ zɔ́n bɔ è nɔ dɛ ɖo nǔ bǐ nu; ényí mǐ ná bó ɖo ninɔmɛ ɖěbǔ mɛ ɔ, wǎnyíyí ɔ nɔ hɛn nǔɖiɖi mǐtɔn, kpó nukúnɖíɖó mǐtɔn kpó, kpódó hǔnkúkú mǐtɔn kpán ɖó te.” (Xa 1 Kɔlɛ́ntinu lɛ́ 13:4, 7.) Tamɛ linlin dó wěmafɔ Biblu tɔn énɛ́ lɛ́ jí ná d’alɔ mɛxó agun tɔn ɔ bɔ é ná gbéjé nǔ ɖěɖěe sísɛ́ ɛ, bɔ é jló ná ɖe wě xá nɔví tɔn é kpɔ́n, lobo yi mɔ ɛ kpó linlin ɖagbe kpó. Ényí mɛ e ɖe wě xá wɛ mɛxó agun tɔn ɔ ɖe ɔ ɖ’ayi wú ɖɔ nǔ émítɔn nɔ ɖu ayi mɛ n’i ɔ, é ná ɖibla bɔwǔ n’i hú gǎn bɔ é ná yí wěɖexámɛ ɔ.—Hlɔ̌. 12:10.

6. Kpɔ́ndéwú ɖagbe tɛ́ mɛsɛ́dó Pɔ́lu ka sɔ́ ɖ’ayǐ?

⁶ Mɛsɛ́dó Pɔ́lu e nyí mɛxó agun tɔn ɖé é sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖ’ayǐ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e nɔví e ɖo Tɛsaloníki lɛ́ é ɖó hudó wěɖexámɛ tɔn é ɔ, Pɔ́lu xo nǔ kpɔ́n cóbó ɖe wě xá yě ǎ. É ɖo mɔ̌ có, ɖo wěma ɖěɖěe Pɔ́lu sɛ́ dó yě lɛ́ é mɛ ɔ, é tó kpa yě hwɛ̌ ɖó gbejíninɔ, wǎnyíyí kpó didɛ kpó sín nǔ e yě ɖo wiwa wɛ lɛ́ é wú. É lɛ́ lin tamɛ dó gbɛ e zán wɛ yě ɖe é jí, bó ɖɔ nú yě ɖɔ émí tuun ɖɔ é kún d’ayihún dó yě ó, bɔ è lɛ́ ɖo ya dó nú yě wɛ. (1 Tɛ. 1:3; 2 Tɛ. 1:4) É tlɛ ɖɔ nú nɔví énɛ́ lɛ́ ɖɔ kpɔ́ndéwú ɖé wɛ yě nyí nú Klisánwun ɖěvo lɛ́. (1 Tɛ. 1:8, 9) Xomɛ ná ko hun yě tawun, hwenu e yě se bɔ Pɔ́lu kpa yě kpó akpakpa sɔ́ mɛ kpó é. É ɖo wɛn ɖɔ Pɔ́lu yí wǎn nú nɔví tɔn lɛ́ tawun. Énɛ́ wú wɛ é kpé wú bó ɖe wě e nyɔ́ zán lɛ́ é xá yě ɖo wěma we e é sɛ́ dó Tɛsaloníkinu lɛ́ é mɛ.—1 Tɛ. 4:1, 3-5, 11; 2 Tɛ. 3:11, 12.

7. Étɛ́wú mɛɖé lɛ́ ka sixú gɔn wě e è ɖe xá yě é yí ganjí?

⁷ Ényí mǐ ma ɖe wě xá mɛ ɖo ali ɖagbe ɖé nu ǎ ɔ, étɛ́ ka sixú jɛ? Mɛxó agun tɔn e ko mɔ nǔ kpɔ́n é ɖé ɖɔ: “Mɛɖé lɛ́ nɔ yí wě e è ɖe xá yě é ganjí ǎ, é ka nyí nǔɖé wɛ gɔn gbe sɔ ɖo wěɖexámɛ ɔ mɛ ǎ, loɔ, lěe è ma ɖe wě ɔ xá yě kpó wǎnyíyí kpó gbɔn ǎ é wú wɛ é nɔ sín.” Étɛ́ énɛ́ ka sixú kplɔ́n mǐ? Ényí è ɖe wě xá mɛ kpó wǎnyíyí kpó, bɔ é ma nyí kpó xomɛsin kpó ǎ ɔ, é nɔ bɔwǔ hú gǎn bɔ è ná yí gbe ná.

8. Étɛ́ lɛ́ mɛxó agun tɔn ɖé ka ɖó ná kanbyɔ́ éɖée hwenu e é ɖo kpínkpɔ́n wɛ ɖɔ è ɖó ná ɖe wě xá mɛɖé, alǒ gbɔ a jí é?

⁸ Mɛxó agun tɔn lɛ́ ɖó ná nɔ kplakpla jí dó ɖe wě xá mɛ ǎ. Cóbónú mɛxó agun tɔn ɖé ná ɖe wě xá mɛɖé ɔ, é ɖó ná kanbyɔ́  éɖée ɖɔ: ‘Dandan jɛ́n un ka ná kɛ nu a? Un ka kú d’é jí ɖɔ nǔ e wa wɛ é ɖe é jɛ do a? É t’afɔ sɛ́n e ɖo Biblu mɛ lɛ́ é ɖě jí wɛ a? Alǒ, vo jɛ́n nǔ e wa wɛ é ɖe é gbɔn nú nǔ e nyɛ ná wa é kpowun?’ Mɛxó agun tɔn lɛ́ nɔ wa nǔ kpó nǔnywɛ́ kpó bó nɔ nyi alɔ nú ‘tamɛ ma lin cóbó ɖɔ xó.’ (Nǔx. 29:20) Ényí mɛxó agun tɔn ɔ ma kú d’é jí ɖɔ é byɔ́ ɖɔ è ní ɖe wě xá mɛɖé ǎ ɔ, é sixú sɛkpɔ́ mɛxó agun tɔn ɖěvo bɔ yě ná gbéjé kpɔ́n ɖó kpɔ́ ɖɔ mɛ ɔ t’afɔ nǔgbódodó Biblu tɔn ɖé jí wɛ a jí.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Étɛ́ nǔ e Pɔ́lu ɖɔ é ka kplɔ́n mǐ dó lěe mǐ sixú ɖe wě xá mɛ dó nǔsísɔ́ kpó acɔ́biba kpó wú gbɔn é wú? (1 Timɔtée 2:9, 10)

⁹ Ð’ayi kpɔ́ndéwú élɔ́ wú. Mǐ ní ɖɔ ɖɔ lěe nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ ɖé nɔ sɔ́ nǔ, bó nɔ lɛ́ b’acɔ́ gbɔn é nɔ hu ado nú mɛxó agun tɔn ɖé. Mɛxó agun tɔn ɔ sixú kan nǔ élɔ́ byɔ́ éɖée: ‘Un ka ɖó hwɛjijɔ jínjɔ́n Biblu jí e jí un sixú zɔn dó dó kɛ nu é a?’ Ðó mɛxó agun tɔn ɔ ma ba ná ɖɔ linlin éɖésúnɔ tɔn ǎ wútu ɔ, é sixú kan linlin mɛxó agun tɔn ɖěvo, alǒ wɛnjlátɔ́ e ko zin é ɖěvo tɔn byɔ́. Yě sixú nɔ kpɔ́ bó vɔ́ wěɖexámɛ mɛsɛ́dó Pɔ́lu tɔn e ɖɔ xó dó nǔsísɔ́ kpó acɔ́biba kpó wú é gbéjé kpɔ́n. (Xa 1 Timɔtée 2:9, 10.) Pɔ́lu tɛɖɛ̌ nǔgbódodó e è sixú zán ɖo kpaa mɛ é ɖé lɛ́ jí, bɔ yě sixú d’alɔ Klisánwun ɖé bɔ nǔsísɔ́ tɔn ná ɖo jlɛ̌ jí. Amɔ̌, Pɔ́lu slɛ́ nǔ ɖěɖěe mɛɖé sixú dó lɛ́ é kpó nǔ e é ma sixú dó ǎ lɛ́ é kpó ǎ. É tuun ɖɔ Klisánwun lɛ́ ɖ’acɛ bó ná ɖɔ nǔ e yě mɛ ɖokpó ɖokpó ná dó é sɔgbe xá dogbó e Mawuxówéma ɔ ɖó nú yě lɛ́ é. Énɛ́ wú ɔ, ényí mɛxó agun tɔn lɛ́ ɖo dida kpɔ́n wɛ ɖɔ émí ɖó ná ɖe wě xá mɛɖé, alǒ gbɔ a jí ɔ, yě ɖó ná tó gbéjé kpɔ́n hwɛ̌ ɖɔ nǔ e sín gbeta kɔn mɛ ɔ wá lɛ́ é ka ɖo jlɛ̌ jí, alǒ gbɔ a jí.

10. Étɛ́ mǐ ka ɖó ná nɔ flín dó gbeta e kɔn mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ wá lɛ́ é wú?

¹⁰ É ná nyɔ́ ɖɔ mǐ ní tuun ɖɔ Klisánwun e zin é we sixú wá gbeta vovo lɛ́ kɔn, bɔ bǐ ka ná sɔgbe. Mǐ ɖó ná hɛn nɔví mǐtɔn lɛ́ gǎnnugǎnnu bónú yě ná wa nǔ e mǐ lin ɖɔ é sɔgbe é ǎ.—Hlɔ̌. 14:10.

11-12. Ényí é ɖo dandan ɖɔ mɛxó agun tɔn ɖé ní ɖe wě xá mɛ ɔ, nǔ tɛ́ lɛ́ é ka ɖó ná kanbyɔ́ éɖée? Étɛ́wú?

¹¹ Ényí è mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ é ɖo dandan ɖɔ è ní ɖe wě ɖé lɛ́ xá mɛ ɔ, nǔkanbyɔ́ e bɔ d’é wú é wɛ nyí: Mɛ̌ ka ɖó ná ɖe wě xá mɛ? Cóbónú mɛxó agun tɔn ɖé ná ɖe wě xá nɔví nyɔ̌nu e ko wlí alɔ é ɖé, alǒ vǐ e kpo ɖo mɛjitɔ́ tɔn lɛ́ kpá é ɖé ɔ, é ɖó ná tó ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá tatɔ́ xwédo tɔn ɔ; éɖésúnɔ sixú ba ná kpé nukún dó xó ɔ wú. * Alǒ, tatɔ́ xwédo ɔ tɔn sixú byɔ́ ɖɔ émí ná ɖo fínɛ́ hwenu e mɛxó agun tɔn ɔ ná ɖo wě ɔ ɖe xá mɛ wɛ é. Gɔ́ ná ɔ, lěe è ko ɖɔ gbɔn ɖo akpáxwé 3gɔ́ mɛ é ɔ, é sixú wá jɛ  hweɖélɛ́nu bɔ é ná nyɔ́ hú gǎn ɖɔ nɔví nyɔ̌nu mɛxómɔ ɖé ní ɖe wě xá nɔví nyɔ̌nu wínnyáwínnyá ɖé.

¹² Nǔ ɖěvo lɛ́vɔ́ tíin bɔ mɛxó agun tɔn lɛ́ ɖó ná lin tamɛ d’é jí. Mɛxó agun tɔn ɖé sixú kanbyɔ́ éɖée ɖɔ: ‘Nyi jɛ́n ka jɛxá hú gǎn bó ná ɖe wě ɔ xá ɛ a, alǒ, ényí mɛ ɖěvo ɖe wě ɔ xá ɛ ɔ, é ná kpɔ́n te hú gǎn?’ Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ e nɔ lin ɖɔ émí kún vó nǔɖé ó é ɖé ná ɖibla yí gbe nú wěɖexámɛ mɛxó agun tɔn e ko ɖí xwi xá linlin mɔ̌hun é tɔn ɖé hú gǎn mɛ e ma ko gbɔn ninɔmɛ mɔ̌hun ɖé mɛ ǎ é tɔn. Mɛxó agun tɔn e ko gbɔn ninɔmɛ mɔ̌hun ɖé mɛ é ná ɖibla se wǔvɛ́ xá ɛ hú gǎn, bɔ énɛ́ ná zɔ́n bɔ é ná ɖibla ɖo gbesisɔmɛ hú gǎn bó yí gbe nú nǔ e é ɖɔ é. Amɔ̌, mɛxó agun tɔn lɛ́ bǐ wɛ è jɔ wǔ bɔ yě ná dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú nɔví yětɔn lɛ́, bó lɛ́ bló bɔ akpakpa ná sɔ́ yě dó hǔzúhúzú ɖěbǔ e é ná byɔ́ ɖɔ yě ní bló sɔgbe xá Mawuxówéma ɔ é wú. Énɛ́ wú ɔ, nǔ e ɖo tají hú gǎn é wɛ nyí ɖɔ mɛxó ɖé ní ɖe wě xá mɛ, ényí é ná bó má tlɛ gbɔn ninɔmɛ mɛtɔn ɖɔhun mɛ ǎ ɔ nɛ́.

13-14. Étɛ́wú é ka ɖo tají ɖɔ mɛxó agun tɔn ɖé ní nɔ ɖótó mɛ?

¹³ Ðo gbesisɔmɛ bó nɔ ɖótó mɛ. Ényí mɛxó agun tɔn ɖé ɖo linlin wɛ bó ná ɖe wě xá mɛ ɔ, é ɖó ná kanbyɔ́ éɖée ɖɔ: ‘Étɛ́ un ka tuun dó ninɔmɛ e mɛ gbɔn wɛ nɔví ce ɖe é wú? Étɛ́ lɛ́ ɖí xwi xá wɛ é ka ɖe ɖo gbɛzán tɔn mɛ? É ka ɖo tagba ɖé lɛ́ ɖí xwi xá wɛ bɔ un tuun ǎ wɛ a? Étɛ́ sín hudó é ka ɖó hú gǎn din?’

¹⁴ É ɖo wɛn ɖɔ wěɖexámɛ ɖěɖěe ɖo Jaki 1:19 mɛ lɛ́ é kan mɛ ɖěɖěe nɔ ɖe wě xá mɛ lɛ́ é. Jaki wlán ɖɔ: “Mɛ ɖokpó ɖokpó ɖó ná nɔ ɖo gbesisɔmɛ, bó ná se Mawuxó ɔ; amɔ̌ ní ma nɔ zɔn xó jí ó; ní ma ka nɔ yá wǔ sin xomɛ ó.” Mɛxó agun tɔn ɖé sixú lin ɖɔ émí ɖó kúnnuɖenú lɛ́ bǐ, amɔ̌, nǔgbó jɛ́n wɛ a? Nǔnywɛ́xó 18:13 flín mǐ ɖɔ: “Mɛ e ma nɔ kú hǔn bó nɔ se xó cóbó nɔ kɛ nu d’é wú ǎ ɔ, é nɔ ɖe xlonɔ e é nyí ɔ xlɛ́, bó nɔ dó winnyá éɖée.” É ná nyɔ́ ɖɔ è ní se xó ɖo mɛ ɔ ɖésú nu tlɔlɔ. Énɛ́ byɔ́ ɖɔ è ní ɖótó mɛ ɔ cóbó ɖɔ xó. Flín nǔ e mɛxó agun tɔn e xó mǐ ɖɔ ɖo bǐbɛ́mɛ xóta élɔ́ tɔn é kplɔ́n é. É wá mɔ ɖɔ é ná ko nyɔ́ ɖɔ émí ní má bɛ́ xóɖɔɖókpɔ́ ɔ kpó nǔ e émí sɔ́ nǔ ná lɛ́ é kpó ó, lé émí ɖó ná ko kan nǔ lěhun lɛ́ byɔ́ nɔví nyɔ̌nu ɔ: “Étɛ́ ka ɖo jijɛ wɛ ɖo gbɛzán towe mɛ?” “Nɛ̌ un ka sixú d’alɔ we gbɔn?” Ényí mɛxó agun tɔn lɛ́ ba hwenu bó gbéjé kúnnuɖenú lɛ́ kpɔ́n ɔ, yě ná ɖibla d’alɔ nɔví yětɔn lɛ́ hú gǎn.

15. Nɛ̌ mɛxó agun tɔn lɛ́ ka sixú zán nǔgbódodó e ɖo Nǔnywɛ́xó 27:23 mɛ é gbɔn?

¹⁵ Tɛ́n kpɔ́n bó tuun lɛ̌ngbɔ́kpó ɔ. Lěe mǐ ko ɖɔ gbɔn ɖo bǐbɛ́mɛ é ɔ, wě e nyɔ́ zán é ɖé nɔ byɔ́ nǔ hú wěmafɔ ɖé lɛ́ mímá xá mɛ, alǒ alixlɛ́mɛ ɖokpó, kabǐ we mɔ̌ mímá xá mɛ kpowun. Nɔví mǐtɔn lɛ́ nɔ ba ná tuun ɖɔ nǔ yětɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú mǐ, ɖɔ mǐ nɔ mɔ nukúnnú jɛ ninɔmɛ yětɔn mɛ, bó nɔ lɛ́ ba ná d’alɔ yě. (Xa Nǔnywɛ́xó  27:23.) Mɛxó agun tɔn lɛ́ ɖó ná wa nǔ e wú yě kpé é bǐ bó zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá nɔví yětɔn lɛ́.

16. Étɛ́ ka ná d’alɔ mɛxó agun tɔn lɛ́ bɔ yě ná nɔ ɖe wě e nyɔ́ zán é xá mɛ?

¹⁶ É ɖo wɛn ɖɔ mɛxó agun tɔn lɛ́ ɖó ná wa nǔ e wú yě kpé é bǐ bɔ nɔví yětɔn lɛ́ ná mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ é kún nyí hwenu e yě ja wě ɖe xá émí gbé é kɛ́ɖɛ́ jɛ́n yě nɔ ɖɔ xó xá émí ó. Loɔ, yě nɔ ɖɔ xó xá nɔví yětɔn lɛ́ hwɛhwɛ dó xlɛ́ ɖɔ nǔ yětɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú émí hwenu e yě ɖo wǔvɛ́ lɛ́ mɛ gbɔn wɛ é. Mɛxó agun e ko mɔ nǔ kpɔ́n é ɖé ɖɔ: “Ényí a nɔ wa mɔ̌ ɔ, a ná zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá yě. Énɛ́ ɔ, ényí é wá byɔ́ ɖɔ a ní ɖe wě xá mɛ ɔ, a ná mɔ ɖɔ mɔ̌ wiwa ná bɔwǔ tawun.” Gɔ́ ná ɔ, é ná bɔwǔ nú mɛ e ɖe wě xá wɛ è ɖe é hú gǎn, b’ɛ ná yí gbe nú wěɖexámɛ ɔ.

17. Hwetɛ́nu é ka byɔ́ ɖɔ mɛxó agun tɔn ɖé ní ɖó suúlu, bó lɛ́ nyɔ́ xomɛ hú gǎn?

¹⁷ Nɔ ɖó suúlu, bó nɔ lɛ́ nyɔ́ xomɛ. Suúluɖíɖó kpó xomɛnyínyɔ́ kpó ɖo tají tawun hwenu e mɛɖé ma yá wǔ yí gbe nú wě e è ɖe xá ɛ, b’ɛ jínjɔ́n Mawuxówéma ɔ jí ǎ é. Ényí nɔví súnnu alǒ nɔví nyɔ̌nu ɖé ma yí gbe nú wě e mɛxó agun tɔn ɖé ɖe xá ɛ é ǎ ɔ, mɛxó agun tɔn ɔ ɖó ná sin xomɛ ǎ. È ɖɔ dó Jezu wú ɖɔ: “É ná nyínyɛ́ fántín e ko tɔ é ǎ; é ka ná cí myɔ e ko ɖo cící wɛ é ǎ.” (Mat. 12:20) Énɛ́ wú ɔ, ɖo ɖɛ nǔglɔ́ tɔn e mɛxó agun tɔn ɔ ná xo lɛ́ é mɛ ɔ, é sixú byɔ́ Jehovah ɖɔ é ní kɔn nyɔ̌ná dó mɛ e ɖó hudó wěɖexámɛ tɔn é jí, lobo lɛ́ d’alɔ ɛ bónú é mɔ nukúnnú jɛ hwɛjijɔ e wú è ɖe wě ɔ xá ɛ é wú, bó lɛ́ zán. É sixú byɔ́ hwenu ɖo nɔví e è ɖe wě ɔ xá é sí, cóbɔ é ná lin tamɛ dó wě e è ɖe xá ɛ é jí. Ényí mɛxó agun tɔn ɔ ɖɔ xó kpó suúlu kpó, lobo lɛ́ ɖe xomɛnyínyɔ́ xlɛ́ ɔ, é ná bɔwǔ nú nɔví ɔ tawun b’ɛ ná ɖótó wěɖexámɛ ɔ. Nǔgbó ɔ, wěɖexámɛ ɔ ɖó ná nɔ jínjɔ́n Xó Mawu tɔn jí hwebǐnu.

18. (a) Ényí mǐ ɖo wě ɖe xá mɛɖé wɛ ɔ, étɛ́ mǐ ka ɖó ná hɛn d’ayi mɛ? (b) Lěe è xlɛ́ gbɔn ɖo ɖiɖe e zɔn kpɔ́ xá gbǎví ɔ é mɛ é ɔ, étɛ́ jí ɖɔ xó dó wɛ mɛjitɔ́ lɛ́ ka ɖe?

¹⁸ Nǔwanyido towe lɛ́ ní nɔ kplɔ́n nǔ we. Ðó mǐ nyí hwɛhutɔ́ wútu ɔ, mǐ ná sixú kpé wú bó xwedó wě e è ɖe xá mǐ ɖo xóta élɔ́ mɛ lɛ́ é bɔ blɔ̌ ná hán ɖ’é wú ǎ. (Ja. 3:2) Mǐ  ná nɔ wa nǔ nyi do, amɔ̌, ényí mǐ wa nǔ nyi do ɔ, mǐ ɖó ná nɔ tɛ́n kpɔ́n bɔ nǔ e mǐ wa nyi do lɛ́ é ná nɔ kplɔ́n nǔ mǐ. Ényí nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó mǐtɔn lɛ́ sixú mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ mǐ yí wǎn nú yě ɔ, é ná ɖibla bɔwǔ nú yě hú gǎn bɔ yě ná sɔ́ hwɛ kɛ mǐ, hwenu e mǐ dó xomɛsin xomɛ nú yě gbɔn nǔ e mǐ ɖɔ, alǒ wa é ɖé gblamɛ é.—Lɛ̌ kpɔ́n gbǎví “ Nǔflínmɛ e nyɔ́ zán lɛ́ é nú mɛjitɔ́ lɛ́.”

19. Nɛ̌ mǐ ka sixú bló bɔ xomɛ ná nɔ hun nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó mǐtɔn lɛ́ gbɔn?

¹⁹ Lěe mǐ ko mɔ gbɔn é ɔ, wě e nyɔ́ zán lɛ́ é ɖiɖe xá mɛ nɔ bɔwǔ ǎ. Hwɛhutɔ́ wɛ nú mǐ, bɔ mɛ ɖěɖěe ɖe wě xá wɛ mǐ ɖe lɛ́ é lɔ nyí hwɛhutɔ́. Nɔ hɛn nǔgbódodó ɖěɖěe mǐ gbéjé kpɔ́n ɖo xóta élɔ́ mɛ lɛ́ é d’ayi mɛ. Nɔ mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ linlin ɖagbe ɖé wɛ nɔ sísɛ́ we bɔ a nɔ ɖe wě xá mɛ. Gɔ́ ná ɔ, kú d’é ji ɖɔ é byɔ́ nǔgbó nǔgbó ɖɔ è ní ɖe wě xá mɛ ɔ, bɔ hwi wɛ ka nyí mɛ e jɛxá hú gǎn bó ná ɖe wě ɔ xá ɛ é. Cóbónú a ná ɖe wě xá mɛɖé hǔn, nɔ kan nǔɖé lɛ́ byɔ́ ɛ, lobo nɔ ɖótó è kpó sɔxwixwe kpó, énɛ́ ɔ, a ná sixú mɔ nukúnnú jɛ nǔ e ɖí xwi xá wɛ é ɖe lɛ́ é mɛ. Tɛ́n kpɔ́n bó mɔ nǔ jɛ linlin tɔn wú. Nɔ nyɔ́ xomɛ, bó lɛ́ zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó towe lɛ́. Flín nǔ tají e gbé nya wɛ mǐ ɖe é: Mǐ ba ná ɖe wě e nyɔ́ zán lɛ́ é xá mɛ kpowun ǎ, loɔ, mǐ ná lɛ́ bló bɔ “xomɛ [ná] nɔ hun mɛ.”—Nǔx. 27:9.