1-2. Nzwalani ungwe wa ka zwidiyani ne kwe ku chemela bangwe?

 MO DINGWAGENG tse dintsi tse di fetileng, bagolwane ba babedi ba ne ba etela kgaitsadi mongwe yo a neng a na le lobaka lo loleele a sa ye dipokanong. Mongwe wa bagolwane bao o ne a balela kgaitsadi yoo ditemana tse di bontshang gore go botlhokwa go ya dipokanong. Mokaulengwe yoo o ne a ithaya a re o kgothaditse kgaitsadi mme fa ba tsamaya kgaitsadi yoo o ne a ba raya a re: “Ga lo tlhaloganye mathata a ke nang le one.” Bakaulengwe bao ba ne ba naya kgaitsadi kgakololo ba sa mmotsa ka mathata a a nang le one. Ka jalo, kgakololo ya bone ga e a ka ya solegela kgaitsadi yoo molemo.

² Mogolwane yo o neng a balela kgaitsadi ditemana a re: “Ka nako eo ke ne ke akanya gore o lonyatso. Mme moragonyana fa ke ipha nako ya go akanya ka se a se buileng, ke ne ka lemoga gore go na le gore ke mmalele ditemana, ke tshwanetse nka bo ke ile ka mmotsa dipotso tse di jaaka, ‘Go ntse go ya jang?’ ‘A go na le sengwe se nka go direlang sone?’” Mokaulengwe yoo o ne a ithuta thuto ya botlhokwa mo go se se diragetseng. Gone jaanong ke mogolwane yo o akanyetsang le yo o kutlwelobotlhoko.

3. Ndi boyani mu gubungano ba nga chemela bangwe?

 ³ E re ka bagolwane e le badisa, ba na le maikarabelo a go naya ba bangwe kgakololo fa go tlhokega. Le fa go ntse jalo, ka dinako dingwe bangwe mo phuthegong le bone ba ka nna ba tshwanelwa ke go naya ba bangwe kgakololo. Ka sekai, mokaulengwe kgotsa kgaitsadi a ka naya tsala ya gagwe kgakololo e e tswang mo Baebeleng. (Pes. 141:5; Diane 25:12) Kgotsa kgaitsadi yo o godileng a ka ‘gakolola basadi ba basha’ ka dilo tse go buiwang ka tsone mo go Tito 2:3-5. E bile ke boammaaruri gore batsadi ba tlhoka go nna ba naya bana ba bone kgakololo. Ka jalo, le fa  setlhogo seno se kwaletswe bagolwane, rotlhe re ka solegelwa molemo ke go sekaseka ditsela tse ka tsone re ka nayang ba bangwe kgakololo e e utlwalang le e e kgothatsang e bile e le e e tla ‘itumedisang pelo.’—Diane 27:9.

4. Towo zwidiyani mu chidiyo ichechi?

⁴ Mo setlhogong seno, re tlile go tlotla ka dipotso di le nnê tsa kafa o ka nayang kgakololo ka gone: (1) Re na le lebaka lefe la go naya batho ba bangwe kgakololo? (2) A kgakololo eo e a tlhokega? (3) Ke mang yo o tshwanetseng go naya ba bangwe kgakololo? (4) Re ka naya ba bangwe kgakololo e e ka ba tswelang mosola jang?

5. Ku be ne nkumbulo wa ka lulwama ku nga batsha nkugwana chini ku chemela ne zila i no nyalulusa? (1 Bakorinta 13:4, 7)

⁵ Bagolwane ba rata bakaulengwe le bokgaitsadi ba bone. Ka dinako dingwe ba bontsha gore ba rata mongwe ka go mo naya kgakololo fa ba bona gore o tsaya tsela nngwe e e phoso. (Bagal. 6:1) Le fa go ntse jalo, pele mogolwane a bua le mongwe a ka sekaseka se moaposetoloi Paulo a neng a re motho yo o lorato o tshwanetse go se dira. O ne a re: “Motho yo o lorato o pelotelele e bile o pelonomi. . . . O emelana le dilo tsotlhe, o dumela dilo tsotlhe, o solofela dilo tsotlhe, o itshokela dilo tsotlhe.” (Bala 1 Bakorintha 13:4, 7.) Fa mogolwane a akanyetsa mafoko ano a ga moaposetoloi Paulo kwa teng, seno se tla mo thusa gore a kgone go naya ba bangwe kgakololo ka tsela e e lorato. Mokaulengwe kgotsa kgaitsadi yo o gakololwang o tla amogela kgakololo eo fa a lemoga gore mogolwane o amegile thata ka ene.—Bar. 12:10.

6. Mpostolo Paulo wa ka zwibata ne zila ya ka lulwama chini?

⁶ Moaposetoloi Paulo e ne e le mogolwane yo o tlhomang sekao se se molemo. Ka sekai, fa a ne a le kwa Thesalonika o ne a naya bakaulengwe ba koo kgakololo fa ba ne ba e tlhoka. Le fa go ntse jalo, mo makwalong a Paulo a neng a ba kwalela one o ne a simolola ka go ba akgolela tiro e ba neng ba e dira ka boikanyegi le ka lorato le boitshoko jwa bone. Gape o ne a akanya ka maemo a bone a bo a ba bolelela gore o a itse gore botshelo jwa bone ga bo motlhofo le gore ba itshokile ka boikanyegi le fa ba bogisiwa. (1 Bathes. 1:3; 2 Bathes. 1:4) O ile a ba bolelela gore ba tlhomela Bakeresete ba bangwe sekao se sentle. (1 Bathes. 1:8, 9) Ba tshwanetse ba bo ba ne ba itumetse tota fa ba utlwa tsela e e molemo e Paulo a neng a ba akgola ka yone. Tota go ne go bonala gore Paulo o rata bakaulengwe ba gagwe fela thata. Ke gone ka moo a ileng a kgona go naya Bakeresete ba kwa Thesalonika kgakololo e e neng ya ba tswela mosola e e mo makwalong a mabedi a a ileng a ba kwalela one.—1 Bathes. 4:1, 3-5, 11; 2 Bathes. 3:11, 12.

7. Ini chi nga thama kuti nthu a si amuchile ku chemegwa?

⁷ Go ka direga eng fa re sa neye batho ba bangwe kgakololo ka tsela e e molemo? Mogolwane mongwe yo o nang le maitemogelo a re: “Batho bangwe ga ba amogele kgakololo e se ka gonne go na le sengwe se se phoso ka yone, mme e le ka gonne motho yo o neng a ba naya kgakololo a sa dira jalo ka lorato.” Re ithuta eng mo go seno? Go motlhofo go amogela kgakololo fa motho yo o go nayang yone a go bontsha gore o a go rata e bile a sa tseege maikutlo.

8. Nkugwana wa ka fanila ku zwibuzwani ha e tola thambo ye ku chemela nthu?

⁸ Bagolwane ga ba a tshwanela go itlhaganelela go naya mongwe kgakololo. Pele mogolwane a bua le mongwe o tshwanetse go ipotsa jaana: ‘A ke tlhoka go naya motho yono kgakololo? A tota se a se dirang se phoso? A Baebele e a re se a se dirang se phoso? Kgotsa a se a se dirang se  farologane le se nna ke neng ke tla se dira?’ Go tla bo go le molemo gore bagolwane ba se ka ba ‘itlhaganelela go bua.’ (Diane 29:20) Mogolwane a ka botsa mogolwane yo mongwe gore a tota motho yoo o dirile sengwe se se sa dumalaneng le Dikwalo le gore a ba ka mo gakolola.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Ti nga zwidiyani mu na Paulo mu zila ya a ka chemela nayo ne kwe ku mbala ne ku zwibaakanya? (1 Timoti 2:9, 10)

⁹ Akanya ka sekai seno. A re re mogolwane o tshwenyegile ka tsela e Mokeresete mongwe a aparang le go ipaakanya ka yone. Mogolwane a ka ipotsa gore, ‘A ke na le lebaka le le theilweng mo Dikwalong la gore ke mo gakolole?’ E re ka mogolwane a sa batle go naya motho yo mongwe kgakololo go ya ka se ene a se akanyang, a ka botsa mogolwane yo mongwe kgotsa Mokeresete yo mongwe yo o nang le maitemogelo gore ene o akanya eng. Ba ka leba kgakololo ya ga Paulo e e buang ka go apara le go ipaakanya. (Bala 1 Timotheo 2:9, 10.) Paulo o ne a tlhalosa melaometheo e Mokeresete a tshwanetseng go e akanyetsa fa a tlhopha diaparo le gore o tshwanetse go tlhomamisa gore di rulagantswe sentle, di a tlotlega le gore di akanyeditswe sentle. Le fa go ntse jalo, Paulo ga a ka a baya melao ya gore motho o tshwanetse go apara eng kgotsa ga a tshwanela go apara eng. Mokeresete a ka itlhophela se a batlang go se apara fa fela se se kgatlhanong le melaometheo ya Dikwalo. Fa bagolwane ba akanyetsa gore a ba tla naya mongwe kgakololo kgotsa nnyaa, ba tshwanetse go ipotsa gore a tsela e motho yoo a aparang ka yone e rulagantswe sentle le gore a e akanyeditswe sentle.

10. Ta ka fanila ku kumbulani ha ku zha mu khani ye ku zwishalulila?

¹⁰ Go botlhokwa gore re gakologelwe gore bakaulengwe ba babedi ba ka dira ditshwetso tse di sa tshwaneng mme di siame tsotlhe. Ga re a tshwanela go pateletsa bakaulengwe go dira se re akanyang gore se siame.—Bar. 14:10.

11-12. Ha ku sheteka ku chemela, nkugwana wa ka fanila ku zwibuzwa buzo dzipi, ngono ne kutini?

¹¹ Fa go bonala sentle gore mongwe o tlhoka kgakololo, potso e re tshwanetseng go ipotsa yone ke gore, Ke mang yo o tshwanetseng go naya motho yoo kgakololo? Pele ga mogolwane a ka naya kgaitsadi yo o nyetsweng kgotsa ngwana kgakololo, a ka buisana le tlhogo ya lelapa, ka gonne gongwe tlhogo ya lelapa a ka tlhopha gore e nne ene a rarabololang kgang eo. * Kgotsa a ka kopa go nna gone fa mogolwane a ba naya kgakololo. Mme jaaka re bone mo  serapeng sa boraro, mo maemong a mangwe, go molemo gore kgaitsadi yo o godileng e nne ene a nayang kgaitsadi yo mosha kgakololo.

¹² Go na le selo se sengwe gape se mogolwane a tshwanetseng go se akanyetsa. A ka ipotsa  gore, ‘A ke nna ke tshwanetseng o naya mongwe kgakololo, kgotsa go ka nna molemo gore a e newe ke motho yo mongwe?’ Ka sekai, go ka nna motlhofo gore motho yo o nang le bothata jwa go inyatsa a amogele kgakololo mo mogolwaneng yo o neng a na le bothata joo. Gongwe mogolwane yo o neng a na le bothata joo a ka tlhaloganya motho yoo botoka mme a ka bua sengwe se se ka mo thusang. Le fa go ntse jalo, bagolwane botlhe ba na le maikarabelo a go kgothatsa le go rotloetsa bakaulengwe le bokgaitsadi gore ba dire diphetogo tse Baebele e reng ba tshwanetse go di dira. Ka jalo, tota le fa mogolwane a sa nna le bothata jo mongwe a nang le jone, go botlhokwa gore a mo neye kgakololo.

13-14. Ini ili chithu chikulu mu nkugwana kuti a teedze?

¹³ Ikemisetse go reetsa. Fa mogolwane a ipaakanyetsa go naya mongwe kgakololo, o tshwanetse go ipotsa jaana: ‘A ke itse maemo a mokaulengwe wa me a leng mo go one? Go direga eng mo botshelong jwa gagwe? A a ka tswa a na le mathata a ke sa itseng ka one? Ke eng se a se tlhokang thata gone jaanong?’

¹⁴ Molaomotheo o o mo go Jakobe 1:19 o bua le batho ba ba nayang ba bangwe kgakololo. Jakobe o ne a re: “Mongwe le mongwe o tshwanetse go nna bonako go utlwa, bonya go bua, bonya go galefa.” Mogolwane a ka nna a akanya gore o itse sengwe le sengwe se se diregang mo botshelong jwa motho yoo, mme gone a mme tota o a itse? Diane 18:13 e re gakolola jaana: “Fa ope fela a fetola kgang pele ga a utlwa dintlha tsa yone, seo ke boeleele le matlhabisaditlhong.” Go botlhokwa gore o kope motho yoo gore a go tlhalosetse se se diregang mo botshelong jwa gagwe. Ka jalo, o tshwanetse go reetsa pele o bua. Gakologelwa se mogolwane yo re buileng ka ene fa setlhogo seno se simologa a ileng a se ithuta. O ile a lemoga gore go na le gore a bue ka dintlha tse a di baakanyeditseng a ka bo a ile a botsa kgaitsadi yoo dipotso tse di jaaka: “Go ntse go ya jang?” “A go na le sengwe se nka go direlang sone?” Fa bagolwane ba ipha nako ya go itse gore go direga eng mo matshelong a bakaulengwe le bokgaitsadi ba bone ba tla kgona go ba thusa le go ba kgothatsa.

15. Bakugwana ba nga shingisa nlayontewo u mu na Zwiani 27:23 chini?

¹⁵ Itse letsomane. Jaaka re bone kwa tshimologong, go naya motho kgakololo e e ka mo tswelang mosola, ga go reye fela go mmalela ditemana di le mmalwa kgotsa go mo naya dikakantsho dingwe. Bakaulengwe le bokgaitsadi ba tshwanetse go lemoga gore re amega ka bone, re tlhaloganya maemo a bone le gore re batla go ba thusa. (Bala Diane 27:23.) Bagolwane ba tshwanetse go dira sotlhe se ba ka se kgonang gore ba atamalane le bakaulengwe le bokgaitsadi ba bone.

16. Ini chi nga batsha bakugwana kuti ba chemele ne zila ya ka lulwama?

¹⁶ Bagolwane ga ba batle gore bakaulengwe ba bone ba akanye gore ba bua le bone fela fa ba  ba naya kgakololo. Go na le moo, ba bua le bone ka metlha e bile fa ba nna le mathata ba ba bontsha gore ba amega ka bone. Mogolwane mongwe yo o nang le maitemogelo a re: “Fa o dira jalo, o tla atamalana le bone. Ka jalo, go tla nna motlhofo gore o ba neye kgakololo fa o tlhoka go dira jalo.” E bile go tla nna motlhofo gore motho yo o newang kgakololo a e amogele.

17. Ndi lini kwazokwazo nkugwana kwa a nga sheta kuti a be moyonlefu ne ku be ne buthu?

¹⁷ Nna pelotelele o bo o nne pelonomi. Go tlhokega bopelotelele le bopelonomi thata fa kwa tshimologong motho a sa batle go dirisa kgakololo e e tswang mo Baebeleng. Mogolwane ga a tshwanela go galefa fa mokaulengwe kgotsa kgaitsadi a sa amogele kgakololo e a mo nayang yone kgotsa a sa e dirise. Baebele e bua jaana ka Jesu: “Ga a kitla a tšhwetlakanya lotlhaka lope lo lo obegileng, e bile ga a kitla a tima mogala ope o o kuang mosi.” (Math. 12:20) Ka jalo, fa mogolwane a rapela a le nosi, a ka kopa Jehofa gore a thuse motho yoo yo o tlhokang kgakololo gore a bone lebaka la go bo a e tlhoka le gore a e dirise. Mokaulengwe yoo a ka tswa a tlhoka nako ya gore a akanye ka kgakololo e a e neilweng. Fa mogolwane a le pelotelele e bile a le pelonomi, go tla nna motlhofo gore motho yo a mo nayang kgakololo a reetse kgakololo eo. Gone ke boammaaruri gore ka metlha kgakololo e tshwanetse go tswa mo Lefokong la Modimo.

18. (a) Ha ku zha mu ku chemela, ini cha ta ka fanila kumbula? (b) Se kwa ku lakidziwa mu itshwantsho chi mu bokisi, bazwadzi ba no lebesana ne kweni?

¹⁸ Ithute mo diphosong tsa gago. E re ka re na le boleo, ga re ka ke ra kgona go dirisa dikakantsho tse di mo setlhogong seno ka botlalo. (Jak. 3:2) Re tlile go dira diphoso, mme fa re di dira re tshwanetse go leka ka natla go ithuta mo go tsone. Fa bakaulengwe le bokgaitsadi ba lemoga gore re a ba rata, go tla nna motlhofo gore ba re itshwarele fa re dira sengwe kgotsa re bua sengwe se se ba kgopisang.—Bona le lebokoso le le reng, “ Molaetsa o o Kwaletsweng Batsadi.”

19. Ti nga thama chini kuti bazwalani ne dziazwadzi dzedu ba shathe?

¹⁹ Jaaka re bone, ga go motlhofo go naya ba bangwe kgakololo e e ka ba tswelang mosola. Re na le boleo e bile batho ba re ba nayang kgakololo le bone ba na le boleo. Gakologelwa melaometheo e re tlotlileng ka yone mo setlhogong seno. Tlhomamisa gore o na le lebaka le le utlwalang la go naya mongwe kgakololo. Gape ipotse gore a go a tlhokega gore o gakolole mongwe le gore a go ka nna botoka gore a gakololwe ke motho yo mongwe. Pele o naya mongwe kgakololo, mmotse dipotso mme o mo reetse ka tlhoafalo gore o utlwe gore o na le mathata afe. Leka go itsenya mo ditlhakong tsa gagwe. Nna bonolo mme o atamalane le bakaulengwe le bokgaitsadi ba gago. Gakologelwa mokgele ono wa rona: Re batla gore kgakololo e re e nayang ba bangwe e ba tswele mosola le gore e ba ‘itumedise pelo.’—Diane 27:9.