Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

OSHITUKULWA SHOKUKONAKONWA 8

Omayele oye ohaa ‘hafifa ngoo omutima’?

Omayele oye ohaa ‘hafifa ngoo omutima’?

“Omaadi noitwiminifo tai hafifa omutima, nosho yo ohole yakaume tai kala, e nehalo okupukulula.” — OMAYEL. 27:9.

EIMBILO 102 ‘Kwafela oingone’

EXUKU LOSHITUKULWA *

1-2. Omumwatate umwe okwe lihonga shike shi na sha nokuyandja omayele?

OMIDO da ka lupuka, ovakulunhuongalo vavali ova li va ka talela po omumwameme umwe, oo ihe uya kokwoongala omafimbo amwe. Omukulunhuongalo, oo a li ta kwatele komesho eenghundafana, okwa li a lesha omishangwa donhumba di na sha nanghee sha fimana okukala pokwoongala. Eshi ve li pokuya, omumwameme okwe va lombwela ta ti: “Ovamwatate nye kamu udite ko onghalo yange.” Ovamwatate ovo ova fikila ashike tava yandje omayele komumwameme, ponhele yoku mu pula e va lombwele shi na sha nonghalo yaye. Osho osha ningifa omayele oo aha kale taa ti sha komumwameme.

2 Omukulunhuongalo, oo a li ta kwatele komesho eenghundafana odo, okwa ti: “Pefimbo opo onda li ndi wete kutya omumwameme oo ke na omikalo. Ashike eshi nde ke shi diladila moule, onda li nda mona kutya onda li nda yandja omishangwa tadi wapalele, ponhele yokupula omumwameme omapulo taa wapalele, ngaashi ‘Onghalo otai ende ngahelipi?’ ‘Openi handi dulu okukwafela?’” Oshimoniwa osho osha kwafela omukulunhuongalo oo e lihonge oshilihongomwa sha fimana. Paife oha kenukile ovanhu noku va ulikila ohole.

3. Oolyelye ve na oshinakuwanifwa shokuyandja omayele meongalo?

 3 Ovakulunhuongalo ovo ve na oshinakuwanifwa shokuyandja omayele, molwaashi ove li ovafita. Ashike vamwe meongalo navo otava dulu okuyandja omayele. Pashihopaenenwa, omumwatate, ile omumwameme ota dulu okupa kaume kaye omayele a kanghamena kOmbiibeli. (Eps. 141:5; Omayel. 25:12) Ile omumwameme omukulunhu ota dulu “okuyandja omayele kovakainhu ovanyasha” e na sha noinima oyo ya tumbulwa muTitus 2:3-5. Ofimbo ovadali ohava pukulula ovana noku va pa omayele. Oshitukulwa eshi oshi na omayele a yukilila unene ovakulunhuongalo. Ashike atushe ohatu dulu okumona mo ouwa mokutala eenghedi omo hatu dulu okuyandja omayele monghedi tai wapalele nonelinyengotomheno la yuka, opo a dule okukala taa “hafifa omutima.” — Omayel. 27:9.

4. Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

4 Moshitukulwa eshi, ohatu ka kundafana omapulo ane, oo tu na okukaleka momadiladilo, eshi hatu yandje omayele: (1) Omolwashike handi yandjele omayele aa? (2) Okwa pumbiwa ngoo shili? (3) Olyelye ta dulu oku a yandja? (4) Oku na okuyandjwa monghedi ya tya ngahelipi, opo a kale taa ti sha?

OMOLWASHIKE HANDI YANDJELE OMAYELE AA?

5. Omolwashike ovanhu hava tambula ko omayele omukulunhuongalo, ngeenge otaa yandjwa pahole? (1 Ovakorinto 13:4, 7)

5 Ovakulunhuongalo ove hole ovamwaxe. Omafimbo amwe, ohave va ulikile ohole mokuyandja omayele kwaao ita katuka pandunge. (Gal. 6:1) Ofimbo omukulunhuongalo ina katuka onghatu a ka yandje omayele, okwa pumbwa okudilonga komayele omuyapostoli Paulus e na sha nohole. Okwa ti: “Ohole oi na onheni nolune. . . . Ohai tuvikile aishe, hai itavele aishe, hai teelele aishe nohai lididimikile aishe.” (Lesha 1 Ovakorinto 13:4, 7.) Ngeenge okwa diladila moule keevelishe odo, otashi ke mu kwafela a mone elinyengotomheno laye loku ka yandja omayele, nanghee e na oku a yandja monghedi tai wapalele. Nakupewa omayele ngeenge okwa mono kutya omukulunhuongalo oku na ko nasha naye, otashi ka kala shipu kuye oku a tambula ko. — Rom. 12:10.

6. Omuyapostoli Paulus okwa tula po oshihopaenenwa shiwa shilipi?

6 Omuyapostoli Paulus okwa li oshihopaenenwa shiwa, eshi a li omukulunhuongalo. Pashihopaenenwa, ka li a ongaonga okupa omayele ovamwaxe vokuTessalonika. Meenhumwafo odo e va shangela, tete okwe va pandula omolwoilonga yavo youdiinini, ohole nelididimiko lavo. Okwa popya yo kombinga yeenghalo odo tava piti mudo nosho yo kutya kashi fi shipu kuvo, molwaashi otave lididimikile omahepeko. (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4) Okwa lombwela ovamwaxe ovo kutya otava tulile po Ovakriste vakwao oshihopaenenwa shiwa. (1 Tes. 1:8, 9) Ovatessalonika kava li tuu va hafa, eshi va pandulwa tashi di komutima! Osha yela kutya Paulus okwa li e hole neenghono ovamwaxe vokuTessalonika, nomolwaashi a li e va pa omayele mawa. — 1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12.

7. Oshike hashi ningifa vamwe vaha tambule ko omayele?

7 Oshike tashi ka ningwa po, ngeenge omayele inaa yandjwa pahole? Omukulunhuongalo umwe e na owino okwa ti: “Vamwe ihava tambula ko omayele, molwaashi inaa yandjwa pahole, nonande okwa fimana.” Osho otashi tu hongo shike? Opo ovanhu va dule okutambula ko omayele, otwa pumbwa oku a yandja pahole, ndele hamonghedi tai va kenyeneke.

OKWA PUMBIWA NGOO SHILI?

8. Oshike omukulunhuongalo a pumbwa okulipula, ofimbo ina ka yandja omayele kuumwe?

8 Ovakulunhuongalo kave na okuninga keisho nokokanya. Ofimbo omukulunhuongalo ina ka yandja omayele, okwa pumbwa okulipula kutya: ‘Onda pumbwa ngoo okutya sha kombinga yoshinima eshi? Mbela ope na apa a lima onghudu? Mbela oshinima osho a ninga osha tokolwa kOmbiibeli? Ile pamwe omataleko ashike a yoolokafana?’ Ovakulunhuongalo ovanawino ihava “endelele okupopya.” (Omayel. 29:20) Molwaashi ouxuku vokulihengela ihava di, omukulunhuongalo okwa pumbwa okupula omukulunhuongalo mukwao, ngeenge ke shii kutya na ka yandje omayele, ile ne shi mwenene. Opo nee otava ka tala ngeenge osho omunhu a ninga osha tokolwa kOmbiibeli nokwa pumbwa okupewa omayele. — 2 Tim. 3:16, 17.

9. Oshike hatu lihongo momayele aPaulus e na sha nokudjala nokuliwapeka? (1 Timoteus 2:9, 10)

9 Diladila koshihopaenenwa tashi shikula. Natu tye nee ngeno omukulunhuongalo ote lipula shi na sha nonghedi yokudjala nokuliwapeka yomwiitaveli mukwao. Ota dulu okulipula kutya: ‘Mbela ope na ngoo etomheno lopaMishangwa li na sha noshinima eshi?’ Molwaashi omukulunhuongalo ina hala okuyandja omayele a kanghamena ketaleko laye, ota dulu okupula omukulunhuongalo mukwao, ile omuudifi a pyokoka shi na sha naasho. Opo nee tava tale pamwe omayele aPaulus e na sha nokudjala nokuliwapeka. (Lesha 1 Timoteus 2:9, 10.) Paulus okwa popya efinamhango olo meityo la mbwalangadja kutya Ovakriste nava kale hava djala monghedi yefimaneko noi li pandjele. Ina popya omusholondodo u na sha noikutu oyo i na okudjalwa, naayo ihe na okudjalwa. Oku shii kutya Ovakriste vakwao otava ka hoolola oikutu tai wapalele, oyo itai kondjifafana naasho Ombiibeli ya popya. Onghee hano, ovakulunhuongalo ova pumbwa okutala ngeenge oikutu oyo hai djalwa kOmukriste mukwao otai wapalele noi li pandjele, opo va mone ngeenge ova pumbwa ngoo shili oku mu pa omayele.

10. Oshike twa pumbwa okukaleka momadiladilo shi na sha nomatokolo avamwe?

10 Otwa pumbwa okukala tu shii kutya Ovakriste vavali va pyokoka otava dulu okukala ve na omataleko a yoolokafana, ashike kape na e li la puka. Onghee hano, inatu pumbwa okukala hatu fininikile ovaitaveli vakwetu omataleko etu e na sha naasho twa tala ko sha puka nosho yo naasho shi li mondjila. — Rom. 14:10.

OLYELYE TA DULU OKU A YANDJA?

11-12. Ngeenge omukulunhuongalo okwa mono kutya nhumba, ile ngadi okwa pumbwa okupewa omayele, omapulo elipi a pumbwa okulipula, nomolwashike?

11 Ngeenge omukulunhuongalo okwa mono kutya nhumba, ile ngadi okwa pumbwa okupewa omayele, oku na okulipula kutya, ‘Olyelye ta wapalele okuyandja omayele aa?’ Ofimbo ina ka yandja omayele komukulukadi a hombolwa, ile kokaana, okwa pumbwa tete okupopya nomutwe woukwaneumbo kombinga yoshinima osho. Omutwe woukwaneumbo otashi dulika u tye oo tau ungaunga noshinima osho wo vene. * Ile otashi dulika u tye opo tau ka kala, eshi omukulunhuongalo ta yandje omayele. Ndele ngaashi sha tumbulwa  mokatendo 3, peemhito dimwe, otashi ka kala shiwa, ngeenge omumwameme womukulunhu oye a ka pa omayele omumwameme omunyasha.

12 Ope na vali oshinima shimwe osho omukulunhuongalo a pumbwa okudiladila kusho. Okwa pumbwa okulipula kutya, ‘Mbela omayele aa otaa ka hanga ngoo omutima waao te a pewa, ngeenge aame nde ke a yandja, ile naa yandjwe kuumwe?’ Pashihopaenenwa, omunhu oo ta kondjo nomaliudo okukala e udite ehe na oshilonga, otashi ke mu kwafela neenghono ngeenge okwe a pewa komukulunhuongalo, oo a pita monghalo ya fa yaye, shi dulife oku a pewa kwaao ina shakeneka onghalo oyo. Omukulunhuongalo, oo a enda monghalo oyo, ote ke mu udila oukwao wananghali, nomayele oo te ke mu pa otaa ka kala taa ti sha neenghono kuye. Oshoshili kutya ovakulunhuongalo ove na oshinakuwanifwa shokutwa omukumo ovamwaxe, opo va ninge omalunduluko nokukala metwokumwe noiteelelwa yopaMishangwa. Onghee hano, ngeenge omayele okwa yandjwa monghedi yopahole, otaa ka kala taa ti sha.

OKU NA OKUYANDJWA MONGHEDI YA TYA NGAHELIPI, OPO A KALE TAA TI SHA?

Omolwashike ovakulunhuongalo Ovakriste va pumbwa okukala hava “endelele okupwilikina”? (Tala okatendo 13-14)

13-14. Omolwashike sha fimana kovakulunhuongalo va kale hava pwilikine tete?

13Kala omupwilikini muwa. Ngeenge omukulunhuongalo te lilongekida oku ka yandja omayele, okwa pumbwa okulipula kutya: ‘Oshike ndi shii kombinga yomumwatate ou? Eenghalo dilipi ta piti mudo? Mbela okwa taalela omashongo onhumba oo ndihe shii? Ekwafo lilipi a pumbwa?’

14 Efinamhango olo tali hangwa muJakob 1:19 otali dulu okukwafela neenghono ovo tava yandje omayele. Jakob okwa ti: “Omunhu keshe na kale ha endelele okupwilikina, he liteelele mokupopya noiha handuka diva.” Omukulunhuongalo otashi dulika a tomhafane kutya oku shii ouyelele aushe, ndele mbela osho oshoshili tuu? Omayeletumbulo 18:13 otaa ti: “Ou ta nyamukula fimbo ina uda ko, osho oulai waye ndele tashi mu fifa ohoni.” Otashi ka kala pandunge, ngeenge owa udu komunhu mwene. Osho osha kwatela mo okukala to pwilikine nawa nopehe na oku mu teta melaka. Omukulunhuongalo, oo a tumbulwa pehovelo loshitukulwa eshi, okwa popya kutya okwe lihonga oshilihongomwa sha fimana. Ponhele yokufikila ta i komesho naasho e lilongekida, okwa li e na tete okupula omumwameme omapulo ngaashi: “Onghalo otai ende ngahelipi?” “Openi handi dulu okukwafela?” Ngeenge ovakulunhuongalo ova kala hava ningi ngaho, otava ka kwafela ovamwaxe noku va twa omukumo.

15. Ongahelipi ovakulunhuongalo tava dulu okutula momilonga Omayeletumbulo 27:23?

15Shiiveni nawa eedi deni. Ngaashi sha tumbulwa pehovelo, okuyandja omayele osha kwatela mo shihapu shihe fi ashike okulesha omishangwa, ile okuninga omaetepo. Ovamwaxo ova pumbwa okumona kutya omu na ko nasha navo, mu udite ko eenghalo odo tava piti mudo nomwa hala oku va kwafela. (Lesha Omayeletumbulo 27:23.) Onghee hano, ovakulunhuongalo kaleni hamu pange oukaume novamwaxo.

Oshike tashi ka ningifa ovakulunhuongalo va kale hava yandje omayele noupu? (Tala okatendo 16)

16. Oshike tashi ka kwafela ovakulunhuongalo va kale hava yandje omayele taa ti sha?

16 Ovakulunhuongalo ova pumbwa okuhenuka okuningifa ovamwaxe va diladile kutya ohava ka talela po ashike ovanhu, ngeenge pe na oshinima shonhumba osho tashi ungaungiwa nasho. Ova pumbwa okukala hava popi pandjikilile novamwaxe noku va ulikila kutya ove na ko nasha navo omolwomashongo oo va taalela. Eenghendabala da tya ngaho, ohadi kwafele oo ta pewa omayele e a tambule ko noupu. Omukulunhuongalo umwe, oo e na owino, okwa ti: “Ngeenge otwa kala hatu popi novaudifi pandjikilile, ohatu ka panga oukaume navo. Osho otashi ka kala shipu kufye okuyandja omayele kwaao e a pumbwa.”

Omolwashike ovakulunhuongalo va pumbwa onheni nolune, eshi tava yandje omayele? (Tala okatendo 17)

17. Onaini unene omukulunhuongalo a pumbwa okuulika onheni nolune?

17Kala u na onheni nolune. Omukulunhuongalo okwa pumbwa okukala e na onheni nolune, ngeenge oo ta pe omayele a kanghamena kOmbiibeli ote a anye pehovelo. Ita ka handuka diva. Exunganeko limwe li na sha naJesus ola ti: “Olumbungu la tenda ite li nyanyaula, nolamba i li pokudima ite i dimi.” (Mat. 12:20) Onghee hano, eshi omukulunhuongalo ta ilikana paumwene ota dulu okupula Jehova a punike omunhu, oo a li ta pe omayele, opo a ude ko kutya omolwashike te a pelwa noku a tule moilonga. Nakupewa omayele otashi dulika a pumbwa efimbo, opo a diladila moule kombinga yao. Ngeenge omukulunhuongalo okwa ulika onheni nolune, eshi a li ta yandje omayele, otashi ka kala shipu kwaao e a pewa e a tule moilonga mokweendela ko kwefimbo. Onghee hano, omayele okwa pumbwa alushe okukala a kanghamena kEendjovo daKalunga.

18. (a) Oshike twa pumbwa okukaleka momadiladilo, ngeenge hatu yandje omayele? (b) Ngaashi sha ulikwa moshimhungu, oshike ovadali tava dulu okukundafana novana?

18Lihonga komapuko oye. Itatu ka dula okutula moilonga omaetepo aeshe aa a tumbulwa moshitukulwa eshi monghedi ya wanenena, molwaashi otu li ovalunde. (Jak. 3:2) Apa twa ya pomunghulo, natu lihonge komapuko etu. Ovamwatate novamwameme otava ka mona kutya otu va hole notave ke tu dimina po, ngeenge otwa ningi sha, ile twa popya oshinima osho she va udifa nai. — Tala yo oshimhungu “ Etumwalaka kovadali.”

OSHIKE TWE LIHONGA?

19. Ongahelipi hatu dulu okuhafifa omitima dovamwatate novamwameme?

19 Ngaashi twa kundafana, ihashi kala shipu okuyandja omayele taa ti sha. Atushe inatu wanenena, kutya nee ovovo hatu yandje omayele, ile ovovo hatu a pewa. Onghee hano, otwa pumbwa okukaleka momadiladilo omafinamhango oo twa kundafana moshitukulwa eshi. Natu shilipaleke kutya omayele otaa yandjwa nelinyengotomheno liwa. Otwa pumbwa yo okushilipaleka ngeenge okwa pumbiwa lelalela notaa yandjwa komunhu ta wapalele. Ofimbo inatu a yandja, otwa pumbwa okulipula omapulo oo twa kundafana nokukala ovapwilikini vawa, opo tu dule okuuda ko onghalo oyo omunhu ta piti muyo. Kendabala okukala u na etaleko la fa laye. Kala omunahole nokupanga oukaume novamwaxo. Elalakano letu kali fi ashike okuyandja omayele taa ti sha, ndele otwa hala yo a kale taa “hafifa omutima.” — Omayel. 27:9.

EIMBILO 103 Ovafita ove li eeshali

^ okat. 5 Ihashi kala alushe shipu okuyandja omayele. Ndele ongahelipi hatu dulu oku a yandja monghedi tai kwafele oo te a pewa notai tu omukumo? Oshitukulwa eshi otashi ka kwafela ovakulunhuongalo nghee tava dulu okuyandja omayele taa ti sha, opo a dule okuhanga omutima waao te a pewa.

^ okat. 11 Tala oshitukulwa “Eenghonopangelo odo ovakulunhuongalo ve na meongalo” mOshungonangelo yaFebruali 2021.