8-زەرتتەۋ ماقالاسى
كەڭەسىڭىز جۇرەكتى قۋانتا ما؟
«جۇرەك قۋانار ماي مەن حوش ٴيىستى زاتتان، شىن كوڭىلدەن كەڭەس بەرەتىن جان دوستان» (ناق. س. 27:9).
102-ٵن السىزدەرگە كومەكتەسەيىك
اڭداتپا *
1، 2. ٴبىر اقساقال كەڭەس بەرۋگە قاتىستى نەنى ٴتۇسىندى؟
كوپ جىل بۇرىن ەكى اقساقال قاۋىمعا ٴبىراز ۋاقىت كەلمەي كەتكەن ٴبىر ايەل باۋىرلاسقا باقتاشىلىق ساپار جاسايدى. ٴسوز باستاعان اقساقال وعان قاۋىمعا قاتىسۋدىڭ ماڭىزدىلىعى جايىندا بىرنەشە تارماق وقىپ بەرەدى. الگى اقساقال باقتاشىلىق ساپارىمىز جاقسى ٶتتى دەپ ويلايدى، ٴبىراق ۇيدەن شىعا بەرگەندە ايەل باۋىرلاس: «سەندەر مەنىڭ قانداي كۇيدە جۇرگەنىمدى بىلمەيسىڭدەر»،— دەيدى. ٴيا، بۇل ەكى اقساقال كەڭەس بەرمەس بۇرىن، باۋىرلاستىڭ حال-جاعدايىن سۇراپ الۋلارى كەرەك ەدى. سوندىقتان بەرگەن كەڭەستەرىنىڭ وعان ەش پايداسى تيمەدى.
2 سول جاعدايدى ەسىنە الىپ، الگى اقساقال بىلاي دەيدى: «سول كەزدە ول باۋىرلاس ماعان دورەكى سويلەگەندەي بوپ كورىندى. ٴبىراق ويلانا كەلە تۇسىنگەنىم، مەن الدىمەن باۋىرلاسىم جايلى ويلانىپ، ودان «حال-جاعدايىڭ قالاي، قالاي كومەكتەسە الامىن؟» دەپ سۇراۋدىڭ ورنىنا، قانداي تارماق وقيتىنىمدى ويلاپ كەتىپپىن». بۇل اقساقال وسى جاعدايدان ماڭىزدى ساباق ٴتۇيىپ الدى. ول — بۇگىندە جاناشىر ٵرى قامقور باعۋشى.
3. قاۋىمدا كىمدەر كەڭەس بەرە الادى؟
3 اقساقالدار قاۋىمنىڭ باعۋشىلارى بولعاندىقتان، باۋىرلاستارعا قاجەت كەزدە كەڭەس بەرۋ — ولاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى. ٴبىراق قاۋىمدا باسقا باۋىرلاستار دا كەڭەس بەرە الادى. مىسالى، دوستار ٴبىر-بىرىنە كيەلى كىتاپقا نەگىزدەلگەن كەڭەس ايتۋى مۇمكىن (ٴزاب. 141:5؛ ناق. س. 25:12). نەمەسە جاسى ۇلكەن ايەل باۋىرلاس وزىنەن كىشى ايەل باۋىرلاسقا تيتكە 2:3—5 تارماقتاردا جازىلعان ماسەلەلەر بويىنشا كەڭەس بەرە الادى. سونداي-اق اتا-انالار دا بالالارىن اقىلعا شاقىرىپ، تۇزەتىپ وتىرادى. ٴبىراق بۇل ماقالا نەگىزىنەن اقساقالدارعا ارنالعان. دەگەنمەن ادامعا قوزعاۋ سالاتىن، ٴتيىمدى ٵرى «جۇرەگىن قۋانتار» كەڭەس بەرۋدى ٴبارىمىز دە ۇيرەنسەك بولادى (ناق. س. 27:9).
4. وسى ماقالادا نە قاراستىرامىز؟
4 وسى ماقالادا كەڭەس بەرۋگە قاتىستى ٴتورت سۇراققا جاۋاپ بەرەمىز. 1) كەڭەستى قانداي نيەتپەن بەرگەن دۇرىس؟ 2) كەڭەس بەرۋدىڭ شىنىمەن قاجەتى بار ما؟ 3) كەڭەستى كىم بەرگەنى ٴجون؟ 4) ٴتيىمدى بولاتىن كەڭەس بەرۋ ٷشىن نە قاجەت؟
كەڭەستى قانداي نيەتپەن بەرگەن دۇرىس؟
5. قانداي جاعدايدا باۋىرلاستار اقساقالداردىڭ كەڭەسىن وڭاي قابىلدايدى؟ (قورىنتتىقتارعا 1-حات 13:4، 7)
5 اقساقالدار قاۋىمداعى باۋىرلاستاردى جاقسى كورەدى. سوندىقتان ولار قانداي دا ٴبىر ٴقاۋىپتى بايقاسا، بىزگە كەڭەس بەرۋى مۇمكىن (عال. 6:1). ٴبىراق اقساقال الدەبىرەۋمەن سويلەسپەس بۇرىن، پاۋىلدىڭ سۇيىسپەنشىلىككە قاتىستى ايتقان مىنا سوزدەرىن ەسكەرۋى كەرەك: «سۇيىسپەنشىلىك شىدامدى دا مەيىرىمدى... ول بارىنە توزەدى، بارىنە سەنەدى، ەش ٷمىتىن ۇزبەيدى، بارىنە توتەپ بەرەدى» (قورىنتتىقتارعا 1-حات 13:4، 7 وقىڭىز). ول وسى تارماقتار جايلى تەرەڭ ويلاناتىن بولسا، كەڭەستى دۇرىس نيەتپەن، ياعني سۇيىسپەنشىلىكپەن بەرە الادى. سوندا باۋىرلاسىمىز ونىڭ قامقورلىقپەن ايتىپ تۇرعانىن سەزىپ، كەڭەسىنە قۇلاق اسۋى ابدەن مۇمكىن (ريم. 12:10).
6. ەلشى پاۋىل قانداي ۇلگى قالدىرعان؟
6 ەلشى پاۋىل اقساقالدارعا جاقسى ۇلگى قالدىرعان. مىسالى، سالونيكالىقتارعا كەڭەس بەرۋ قاجەت بولعاندا، ول بۇدان تارتىنباعان. ٴبىراق پاۋىل الدىمەن ولاردى سەنىممەن ىستەگەن ىستەرى، سۇيىسپەنشىلىكپەن اتقارعان اۋىر ەڭبەكتەرى جانە تاباندىلىقتارى ٷشىن ماقتاعان. سونداي-اق ومىرلەرى وڭاي ەمەس ەكەنىن، قۋعىن-سۇرگىنگە ٴتوزىپ جۇرگەندەرىن دە ەسكەرگەن (سال. 1-ح. 1:3؛ سال. 2-ح. 1:4). ٴتىپتى ولاردىڭ باسقا ماسىحشىلەرگە ۇلگى ەكەندەرىن ايتقان (سال. 1-ح. 1:8، 9). سالونيكالىقتار ەلشى پاۋىلدان وسىنداي ماقتاۋ سوزدەر ەستىگەندە، قاتتى قۋانىپ قالسا كەرەك! پاۋىل ولاردى شىن جاقسى كورەتىنىندە ەش كۇمان بولماعان. سوندىقتان پاۋىل ولارعا جازعان ەكى حاتىندا دا ٴتيىمدى كەڭەستەر بەرە الدى (سال. 1-ح. 4:1، 3—5، 11؛ سال. 2-ح. 3:11، 12).
7. كەيبىرەۋلەر كەڭەستى نە ٷشىن جاقتىرماي قالادى؟
7 كەڭەستى جاعىمدى مانەردە ايتپاساق، نە بولۋى مۇمكىن؟ ٴبىر تاجىريبەلى اقساقال كەيبىر باۋىرلاستاردىڭ كەڭەستى نە ٷشىن ۇناتپاي قالاتىنىن بايقاعان ەكەن. «ولار ادەتتە كەڭەستىڭ وزىنە ەمەس، جۇمساقتىقپەن بەرىلمەگەنىنە نارازى بولىپ جاتادى»،— دەيدى ول. بۇدان تۇسىنەتىنىمىز، اشۋلانعاندىقتان ەمەس، جاقسى كورگەندىكتەن بەرىلگەن كەڭەسكە قۇلاق اسۋ الدەقايدا جەڭىل.
كەڭەس بەرۋدىڭ شىنىمەن قاجەتى بار ما؟
8. بىرەۋگە كەڭەس بەرەردە اقساقالدىڭ نە دەپ وي جۇگىرتكەنى دۇرىس؟
8 اقساقالدىڭ بىرەۋگە كەڭەس بەرۋگە اسىقپاعانى جانە ويلانباي سويلەۋدەن اۋلاق بولعانى ٴجون. ول الدىمەن: «بۇل باۋىرلاسپەن شىنىندا دا سويلەسۋ كەرەك پە؟ مەن ونىڭ ارەكەتىنىڭ دۇرىس ەمەس ەكەنىنە سەنىمدىمىن بە؟ ونىڭ ٸسى كيەلى كىتاپتا ايىپتالا ما، الدە جاي عانا كوزقاراسىمىز ەكى ٴتۇرلى مە؟»— دەپ وي جۇگىرتكەنى دۇرىس (ناق. س. 29:20). ەگەر ول باۋىرلاستىڭ كيەلى كىتاپقا قايشى ارەكەت ەتكەنىنە جانە وعان كەڭەس بەرۋ كەرەكتىگىنە سەنىمسىز بولسا، وزگە اقساقالمەن اقىلداسسا بولادى (ٴتىم. 2-ح. 3:16، 17).
9. كيىم مەن ساندەنۋگە قاتىستى كەڭەس بەرۋگە كەلگەندە، پاۋىلدان نە ۇيرەنەمىز؟ (تىموتەگە 1-حات 2:9، 10)
9 مىسالى، اقساقالدى ٴبىر باۋىرلاستىڭ قالاي كيىنىپ-ساندەنەتىنى مازالاپ ٴجۇر دەلىك. سول كەزدە ول: «وعان كەڭەس بەرۋگە جازبالاردان نەگىز بار ما؟»— دەپ ويلانعانى ٴجون. ماسەلەگە جان-جاقتى قاراي الۋ ٷشىن، ول باسقا ٴبىر اقساقالمەن نەمەسە تولىسقان ماسىحشىمەن اقىلداسسا بولادى. بالكىم، ەكەۋى بىرگە پاۋىلدىڭ كيىنۋ مەن ساندەنۋگە قاتىستى كەڭەسىن قاراستىراتىن شىعار (تىموتەگە 1-حات 2:9، 10 وقىڭىز). پاۋىل كيىمگە قاتىستى قاراپايىم، ەستى، جاراسىمدى بولسىن دەپ جالپى پرينسيپتەردى عانا كورسەتكەن. ول «مىنانى كييۋگە بولادى، مىنانى بولمايدى» دەپ ەرەجەلەر ٴتىزىمىن بەرمەگەن. ويتكەنى ول ماسىحشىلەردىڭ ٶز تالعامدارى بويىنشا (جازبالارعا قايشى كەلمەسە) كيىنە الاتىندارىن تۇسىنگەن. سوندىقتان اقساقالدار ماسىحشىگە كەڭەس بەرمەس بۇرىن، ونىڭ تالعامىنان قاراپايىمدىلىق پەن ەستىلىك بايقالا ما، سونى ەسكەرەدى.
10. باۋىرلاستاردىڭ جەكە شەشىمىنە بايلانىستى نەنى ەستە ۇستاعانىمىز دۇرىس؟
10 ٴبىز ەكى تولىسقان ٴماسىحشىنىڭ ٴبىر ماسەلەدە ەكى ٴتۇرلى شەشىم قابىلداي بەرەتىنىن ٴتۇسىنۋىمىز قاجەت. بۇل ولاردىڭ بىرەۋىنىكى دۇرىس، بىرەۋىنىكى دۇرىس ەمەس دەگەندى بىلدىرمەيدى. جازبالارعا قايشى بولماسا، ەكەۋىنىكى دە دۇرىس بولا الادى. سوندىقتان جەكە ٶزىمىز دۇرىس دەپ ساناعان نارسەنى وزگەدەن دە تالاپ ەتپەگەنىمىز ٴجون (ريم. 14:10).
كەڭەستى كىم بەرگەنى ٴجون؟
11، 12. كەڭەس بەرۋ قاجەت بولسا، اقساقال نە دەپ ويلانۋ كەرەك جانە نەگە؟
11 ال ەگەر باۋىرلاسقا كەڭەس بەرۋ كەرەك بولسا، ەسكەرەتىن كەلەسى جايت — بۇل كەڭەستى كىم بەرۋ كەرەك؟ مىسالى، اقساقال تۇرمىستاعى ايەلگە نە جاس بالاعا كەڭەس بەرمەس بۇرىن، سول وتباسىنىڭ وتاعاسىمەن سويلەسىپ العانى ٴجون. بالكىم، وتاعاسى بۇل ماسەلەنى ٶزىم قولعا الامىن دەپ شەشەتىن شىعار *. نەمەسە اقساقال كەڭەس بەرىپ جاتقاندا، ول قاتىسىپ وتىراتىن شىعار. ال كەي جاعدايلاردا، 3-ابزاستا ايتىلعانداي، جاس ايەل باۋىرلاسقا جاسى ۇلكەن ايەل باۋىرلاستىڭ كەڭەس بەرگەنى ٴجون بولار.
12 ەسكەرەتىن تاعى ٴبىر جايت بار. اقساقال كەڭەس بەرمەس بۇرىن: «وسى باۋىرلاسقا كەڭەستى كىمنىڭ بەرگەنى دۇرىسىراق بولادى، مەنىڭ بە، الدە وزگە اقساقالدىڭ با؟»— دەپ ويلانىپ كورسە بولادى. مىسالى، ٶز-وزىنە سەنىمسىز، ٶزىن تۇككە تۇرعىسىز سانايتىن باۋىرلاسقا ٴدال سونداي سەزىمدەردى باستان وتكەرگەن اقساقال كەڭەس بەرسە، ول جاقسىراق قابىلداۋى مۇمكىن. ويتكەنى سونداي اقساقال ونى جاقسى تۇسىنەدى ٵرى سوزدەرى ٶتىمدى بولادى. دەگەنمەن جازبالار تالاپ ەتسە، باۋىرلاستى تۇزەلۋگە تالپىندىرۋ — بارلىق اقساقالدىڭ مىندەتى. سوندىقتان بۇل جەردە ەڭ ماڭىزدىسى — اقساقالدىڭ سول ماسەلەدە تاجىريبەسىنىڭ بار-جوقتىعى ەمەس، كەڭەستىڭ بەرىلگەنى.
ٴتيىمدى بولاتىن كەڭەس بەرۋ ٷشىن نە قاجەت؟
اقساقالدار نەلىكتەن «تىڭداۋعا جۇيرىك» بولۋ كەرەك؟ (13، 14-ابزاستاردى قاراڭىز)
13، 14. اقساقالدار نەلىكتەن تىڭداۋعا جۇيرىك بولۋلارى قاجەت؟
13 قۇلاق ٴتۇرىپ تىڭداڭىز. اقساقال كەڭەس بەرۋگە دايىندالعاندا، مىنا سۇراقتار جايىندا ويلانسا بولادى: «باۋىرلاسىم ٴقازىر قانداي جاعدايدا ٴجۇر؟ ونىڭ ومىرىندە نە بولىپ جاتىر؟ مەن بىلمەيتىن قيىندىقتارى بار ما؟ ٴدال ٴقازىر وعان قانداي كومەك كەرەك؟»
14 كەڭەس بەرەتىن ادام جاقىپ 1:19 داعى ٴپرينسيپتى ەسكەرۋى كەرەك. ول جەردە: «اركىم تىڭداۋعا جۇيرىك، سويلەۋگە جانە اشۋلانۋعا باياۋ بولسىن»،— دەلىنگەن. مىسالى، اقساقال بارلىق ٴمان-جايدى بىلەمىن دەپ ويلاۋى مۇمكىن. ٴبىراق شىن مانىندە ولاي ەمەس شىعار. ناقىل سوزدەر 18:13: «ٴمان-جايدى تىڭداماي جاتىپ جاۋاپ قايتارۋ — اقىماقتىق ٵرى ماسقارالىق»،— دەپ ەسكەرتەدى. ەندەشە، ٴمان-جايدى ادامنىڭ وزىنەن سۇراپ انىقتاۋ كەرەك. بۇل ٷشىن الدىمەن ونى تىڭداپ الۋ قاجەت. ماقالانىڭ باسىندا ايتىلعان اقساقالدىڭ قانداي ساباق العانى ەسىڭىزدە مە؟ ول دايىنداپ كەلگەن مالىمەتىن ايتپاس بۇرىن، ايەل باۋىرلاستان: «حال-جاعدايىڭ قالاي؟ قالاي كومەكتەسە الامىن؟»— دەپ سۇراپ الۋى كەرەك ەدى. ەگەر اقساقالدار وسىلاي ۋاقىت ٴبولىپ، ٴمان-جايدى انىقتاپ الاتىن بولسا، باۋىرلاستارىن جىگەرلەندىرىپ، كوپ كومەك كورسەتە الادى.
15. اقساقالدار ناقىل سوزدەر 27:23 تەگى ٴپرينسيپتى قالاي قولدانسا بولادى؟
15 وتاردى جاقسى ٴبىلىڭىز. ماقالانىڭ باسىندا ايتىلعانداي، ٴتيىمدى كەڭەس بەرۋ باۋىرلاسقا تەك تارماقتار وقىپ، ٴبىر-ەكى اقىل ايتۋدى بىلدىرمەيدى. باۋىرلاستار ٴبىز ولاردىڭ قامىن ويلايتىنىمىزدى، جاعدايلارىن تۇسىنەتىنىمىزدى، كومەكتەسكىمىز كەلەتىنىن سەزىنۋلەرى كەرەك (ناقىل سوزدەر 27:23 وقىڭىز). سوندىقتان اقساقالدار ولارمەن جاقىن دوس بولۋعا تىرىسقاندارى ٴجون.
كەڭەس بەرۋ جەڭىل بولۋ ٷشىن اقساقالدار نە ىستەي الادى؟ (16-ابزاستى قاراڭىز)كەڭەس بەرۋ جەڭىل بولۋ ٷشىن اقساقالدار نە ىستەي الادى؟ (16-ابزاستى قاراڭىز)
16. اقساقالدار باۋىرلاستارعا ٴتيىمدى كەڭەس بەرۋ ٷشىن نە ىستەي الادى؟
16 اقساقالدار باۋىرلاستارعا كەڭەس بەرۋ كەرەك كەزدە عانا جولىقپايدى. ولار باسقا ۋاقىتتا دا باۋىرلاستارمەن ارالاسىپ تۇرادى جانە قيىنشىلىق كورگەندەرىندە قاستارىنان تابىلىپ، كوڭىل بولەدى. «وسىلاي باۋىرلاستارمەن دوس بولىپ كەتەسىڭ. سونىڭ ارقاسىندا كەيىن كەڭەس بەرۋ كەرەك بولعاندا، وزىڭە جەڭىل بولادى»،— دەيدى ٴبىر تاجىريبەلى اقساقال. مۇنداي كەڭەستى قابىلداۋ دا جەڭىل ەكەنى راس.
كەڭەس بەرگەندە اقساقالدىڭ شىدامدى ٵرى مەيىرىمدى بولعانى نەگە ماڭىزدى؟ (17-ابزاستى قاراڭىز)
17. اسىرەسە قانداي جاعدايدا اقساقالدىڭ شىدامدى ٵرى مەيىرىمدى بولعانى ٴجون؟
17 شىدامدى دا مەيىرىمدى بولىڭىز. كەيدە باۋىرلاسىمىز كيەلى كىتاپقا نەگىزدەلگەن كەڭەسكە قۇلاق اسقىسى كەلمەۋى مۇمكىن. وسىندايدا اقساقالدىڭ اشۋ-ىزاسى كەلەتىن شىعار. ٴبىراق ونىڭ شىدامدى دا مەيىرىمدى بولعانى اسا ماڭىزدى. كيەلى كىتاپتا يسا جايىندا: «مايىسقان قامىستى سىندىرمايدى، سىعىرايىپ تۇرعان بىلتەنى دە سوندىرمەيدى»،— دەلىنگەن (مات. 12:20). سول سياقتى، اقساقال يسادان ۇلگى الىپ، جەكە دۇعاسىندا ەحوبادان: «باۋىرلاسقا كومەكتەسشى، كەڭەس نە ٷشىن بەرىلگەنىن ٴتۇسىنىپ، ونى قولدانسىنشى»،— دەپ سۇراسا بولادى. ايتىلعان نارسەلەر جايلى ويلانىپ-تولعانۋ ٷشىن باۋىرلاسىمىزعا ٴبىراز ۋاقىت كەرەك بولۋى مۇمكىن. ەگەر اقساقال شىداممەن ٵرى مەيىرىممەن سويلەسە، باۋىرلاس كەڭەستىڭ قالاي ايتىلىپ جاتقانىنا ەمەس، نە ايتىلىپ جاتقانىنا كوبىرەك ٴمان بەرەدى. دەگەنمەن كەز كەلگەن كەڭەس قۇداي سوزىنە نەگىزدەلۋى كەرەكتىگىن ۇمىتپاعان ٴجون.
18. ا) كەڭەس بەرەتىن باۋىرلاس نەنى ەستە ۇستاۋ كەرەك؟ ٵ) قورشاۋ مەن سۋرەتتەن كورىنەتىندەي، قىزدىڭ اتا-اناسى نە تالقىلاپ جاتىر؟
18 قاتەلىكتەرىڭىزدەن ۇيرەنىڭىز. كەمەلسىز بولعاندىقتان، ٴبىز وسى ماقالادا ايتىلعان كەڭەستەردىڭ بارلىعىن ٴمىنسىز ورىنداي الماۋىمىز مۇمكىن (جاق. 3:2). قاتەلىكتەر بولمايدى ەمەس، بولادى، ٴبىراق سولاردان ۇيرەنەيىك. ەگەر باۋىرلاستار جاقسى كورگەندىكتەن كەڭەس بەرگەنىمىزدى سەزىنسە، ٴسوزىمىز نە ارەكەتىمىز كوڭىلدەرىنە ٴتيىپ جاتسا، ٴبىزدى وڭاي كەشىرە الادى (« اتا-انالارعا» دەگەن قورشاۋدى دا قاراڭىز).
ٴتۇيىن
19. ٴبىز باۋىرلاستاردىڭ جۇرەگىن قالاي قۋانتا الامىز؟
19 وسى ماقالادان كورگەنىمىزدەي، ٴتيىمدى كەڭەس بەرۋ وڭاي ەمەس ەكەن، ويتكەنى كەڭەس بەرۋشى دە، الۋشى دا كەمەلسىز. ولاي بولسا، وسى ماقالاداعى پرينسيپتەردى ەستە ۇستاڭىز. كەڭەس بەرۋدەگى نيەتىڭىز دۇرىس بولسىن. شىنىمەن كەڭەس بەرۋ قاجەت پە، قاجەت بولسا، كىمنىڭ بەرگەنى دۇرىس دەپ ويلانىڭىز. سونداي-اق كەڭەس بەرمەس بۇرىن، باۋىرلاسقا سۇراقتار قويىپ، ونى تىڭداپ، جاعدايىن ٴبىلىڭىز. جاعدايعا سول ادامنىڭ كوزىمەن قاراۋعا تىرىسىڭىز. جۇمساق بولىپ، باۋىرلاستارمەن جاقىن دوس بولىڭىز جانە نەگىزگى ماقساتىڭىزدى ۇمىتپاڭىز: ٴبىز كەڭەسىمىزدىڭ ٴتيىمدى بولعانىن عانا ەمەس، جۇرەكتى قۋانتقانىن دا قالايمىز (ناق. س. 27:9).
103-ٵن باعۋشىلار — قۇدايدىڭ سيى
^ 5-ابزاس بىرەۋگە كەڭەس بەرۋ وڭاي ەمەس. ادامعا پايداسىن تيگىزىپ، ونى قاناتتاندىرىپ جىبەرەتىندەي كەڭەس بەرۋ ٷشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ اسىرەسە اقساقالدارعا كەڭەستى جاعىمدى ٵرى جۇرەككە جەتەتىندەي ەتىپ جەتكىزۋگە نە كومەكتەسەدى؟
^ 11-ابزاس 2021-جىلدىڭ اقپان ايىنداعى «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» «قاۋىمداعى باسشىلىق ٴپرينسيپى» دەگەن ماقالاسىن قاراڭىز.
