1-2. Avyani vimwi vino eluda wumwi wasambilizileko pe vino azipizile ukucita pakulunjika wanji?

 WANDA wumwi, waeluda wawili watandalizile e nkazi wumwi wino walesile ukuzanwa mukulongana. E eluda wenga pe wa-a, walanjizizye nkazi amawaliko yano yakalanda pakuzanwa mukulongana. We-e eluda waweni ngati wawomelezya nkaninye e nkazi. Nomba palyanye pano wakuti wapite, wivwile vye e nkazi wati “Mutamanyile nanti katicinye pe vino nkupitamo.” Wa-a awanawitu watalisile vye ukwavwa e nkazi ukwasowa ukutalicila ukumanya intazi zino wapitangamo. Co-o calenzile ukuti e nkazi ayivwe ukuti pasi na vino wamwavwizye.

² E eluda wino wawazizizye e nkazi amawaliko walanzile ukuti: “Pano nkazi wanjasusile wo-o, naweni ngati asi nu mucinzi. Nomba pano nizile njelenganyapo sana nilusile ukuti, nelenginyevye pa mawaliko yakuwomvya pakumwavwa ukwasowa ukutalicila ukwelenganya pe nkazi. Nazipizile ukutalicila ukumanya vino e nkazi wapitangamo na vino ningamwavwa.” We-e eluda wasambilizileko isambililo ilizima sana pe vino vyamuciticizile. Pe yo-o impindi we kacema umuzima nkaninye wino akalangulucilako wanji pano akuwavwa.

3. Awaweni mwi wungwe wano wangalunjika wanji?

 ³ Waeluda wawa nu mulimo wakulunjika wanji pano cayana amuno awakacema. Lelo nanti ciwe wo-o impindi zimwi na wanji nye wangavwa awanawitu na wankazi. Kucakulolelako umwanawitu nanti e nkazi angawomvya Baibolo ukwavwa e ciwuza wakwe. (Amalu. 141:5; Imilu. 25:12) Wankazi wasongo ‘wangasambilizyako awanaci awatici’ pe vimwi vino vyalumbulwa pe Taitasi 2:3-5. Ne awakwasi wazipizile wasunda awana  wawo. Fwandi nanti cakuti co-o icipande cikulanda sana pa eluda, swensinye tungasambililako vino tungakwavwa wanji mu nzila inzima pakuti wasyala ‘wakusecelela.’—Imilu. 27:9.

4. Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande?

⁴ Mwe co-o icipande twandi tulande pa mawuzyo 4 yano yakulanda pakusunda wanji: (1) Amulandu ci uwuzima wuno tuzipizile twasundila wanji? (2) Uzye pakulondekwa ukusunda? (3) Weweni wino azipizile ukumusunda? (4) Uzye mungacita wuli pakusunda wumwi munzila yino yingamwavwa?

5. Acani cino cingavwa eluda ukulunjika wumwi mu nzila nzima? (1 Wakorinte 13:4, 7)

⁵ Wa eluda wakunda nkaninye awanawitu na wankazi. Manda yamwi wakalanjizya ukuti wawakunda ukupitila mukuwalunjika nga walola ukuti wali mukuluvyanya. (Gal. 6:1) Lelo pano eluda atani aye mukwavwa wumwi, azipizile ukwelenganya sana pa mazwi yano Paulo walanzile pa lukundo. Ayakuti “Ulukundo lukazizimichizya swinya luli ninkumbu. . . . Ulukundo lusilechelezya; isuwilo lyakwe nukulolela, nuwuchimyamya wusisila.” (Wazyani 1 Wakorinte 13:4, 7.) Ukwelenganya sana pe ya-a amazwi kungavwa eluda ukwavwa umwanawitu nanti e nkazi mu nzila inzima iya lukundo. Umwanawitu nanti e nkazi alipocelela ukwavwa nga walola ukuti e eluda wino akumwavwa wamuwikako amano.—Roma. 12:10.

6. Uzye e Paulo wawa wuli acakulolelako icizima?

⁶ Umutumwa Paulo wawa acakulolelako icizima nkaninye pe vino wawombanga wueluda. Ku cakulolelako, wasunzile awanawitu wa mu Tesalonika palyanye pano walondekwanga ukwavwa. Lelo mu makalata yano wawalembezile, watalicizilepo ukuwasalifya pe vino wawombanga ni cisinka, pa milimo yawo iya lukundo na pe vyo wasipicizyanga. Welenginye sana pe vino awina Tesalonika wapitangamo, swinya wawanenile nukuti wamanyile kuno ivintu vyatazile mu wumi wawo swinya wasipicizyanga napano wakuwacuzya. (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4) Atapelezile vye pa-a, wawanenile nukuti walinji acakulolelako ku wina Klistu wanji. (1 Tes. 1:8, 9) Wakunzile nkaninye pe vino e Paulo wawasalifizye! Wafwile wasinincizizye ukuti e Paulo wawakunzile nkaninye. Wo-o awuli umulandu wuno walenzile ukuti awanawitu wakunda nkaninye ukusunda konsinye kuno wawalembelanga mu makalata.—1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12.

7. Acani cimwi cino cikalenga wumwi ukufulwa nga wamusunda?

⁷ Acani cino cingacitika nga cakuti twakana ukusunda umuntu munzila nzima? Eluda wumwi watili, “Cimwi cino cikalenga wamwi ukufulwa nga wawasunda, anzila yino tewawasundilamo asa pa mulandu wakuti amazwi teyawifile.” Acani cino tungasambililako? Tukusambililako ukuti umuntu angapocelela ukwavwa nga ca kuti tukumulunjika mu nzila yalukundo asa pano tufuzilwe.

8. Amawuzyo ci yano eluda azipizile ukuyikolowozya pano atani aye mukusunda wumwi?

⁸ Waeluda wazipizile ukutekanya sana pano watani wasolepo ukusunda wumwi. Pano eluda atani asolepo ukusunda wumwi azipizile ukuyikolowozya ukuti: ‘Uzye nzipizile ukulandapo cimwi? Uzye nsinincizizye ukuti cino we-e umuntu akucita aciwipe? Uzye Baibolo ikalanda ukuti vino akucita aviwipe? Uzye vino akucita vipusine vye na vino ningapingulapo? Waeluda wakakwelezya namaka ukutekanya pano watani wavwange icili consinye. Wasilonda ‘ukuvwanga nanti kwelenganya.’ (Imilu. 29:20) E eluda nga akuvwilika nga cakuti azipizile ukuya mukulunjika weyo umuntu  nanti awe, azipizile ukukolowozya kwe eluda muwuye nga ca kuti nawenye akulola ukuti vino umuntu akucita vipusine na vino amawaliko yakalanda.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Avyani vino tukusambililako kwe Paulo pe vino tungasunda wanji pa mizwalile ni milolecele? (1 Timoti 2:9, 10)

⁹ Teyelenganyani pe co-o icakulolelako. Tuti e eluda asakamile pe vino umwanawitu wumwi nanti e nkazi akazwala nu kuloleka. Nga cawa wowo e eluda angayikolowozya ukuti, Uzye pali umulandu wa mu Mawaliko wuno wungalenga ndandepo cimwi? Ncepamwi angakolowozyako e eluda winji nanti e kawizya wino akapingula icete pa vintu pevyo akwelenganya. Wangapituluka pa kusunda kwa kwe Paulo kuno kukalanda pamizwalile ni milolecele. (Wazyani 1 Timoti 2:9, 10.) E Paulo walanzile pa visinka vimwi ivya masundo vino vikalanjizya ukuti umwina Klistu azipizile ukuzwala ivizwalo vya mucinzi swinya iviyane. Lelo atapanzile amasundo pe vino wumwi azipizile ukuzwala na vino atazipizile ukuzwala. Wamanyile ukuti umwina Klistu wensinyene angasolapo vino akulonda ukuzwala cikulu vye vitapusine na vino Baibolo ikalanda. Fwandi pano wa eluda watani wasolepo ukusunda wumwi pa mizwalile yakwe, wazipizile ukutalicila ukulola nga cakuti vino akasolapo ukuzwala avya mucinzi swinya vikalanjizya ukuti akatungululwa ni visinka vya mu Baibolo.

10. Avyani vino tuzipizile twakwizuka pe vino cila muntu wasolapo ukucita?

¹⁰ Tuzipizile twakwizuka ukuti awina Klistu wawili wasongo mu vya kwe Leza watanga wasolepo ukucita icili conga. Vyonsinye vyo-o vino wangasolapo ukucita vingalanga asa viwipe nukuwipa. Swinya lyo citakusula ukuti wenga waluvyanya ne winji wacita icete. Fwandi tutazipizile ukutalika ukupaticizya awanawitu ukucita ivintu vino sweswe tukulola ukuti avili vizima.—Roma. 14:10.

11-12. Nga cakuti eluda wasinincizya ukuti azipizile ukulunjika umuntu wumwi, amawuzyo ci yano azipizile ukuyikolowozya swinya amulandu ci?

¹¹ Nga cakuti caloleka apatiswenye ukuti wumwi akulondeka ukumwavwa, lyo cingazipa nu kwelenganya pe lyo iwuzyo ilyakuti, Weweni wino azipizile ukumusunda? Pano eluda atani aye mukusunda e nkazi wino watwalwa nanti umwana, azipizile ukutalicila ukukolowozya umutwe wa lupwa. Ncepamwi umutwe walupwa angasolapo ukuwombelapo pe wo mulandu umweneco. * Nga asa wowo angasolapo vye ukuzanwapo pano waeluda wakulunjika uwa mulupwa lwakwe. Swinya ndi vino tusambilizile mu  paragarafu 3, impindi zimwi nga ca kuti wino akulondekwa ukwavwa we nkazi uwacitici, cingazipa nga cakuti e nkazi uwa cisongo awino wamwavwa.

 ¹² Kwawa na cinjinye cino waeluda wazipizile ukwelenganyapo. Pamwi eluda angayikowolozya ukuti, ‘Uzye anemuno nzipizile ukumusunda nanti kuli winji wino angamusunda icete?’ Ku cakulolelako, cingapepuka kwe wino akayilola ukuti atacindama ukwivwila ukwavwa kuno kukufuma kwe eluda wino wapitapo mu vili vyonganye. Amuno ncepamwi e eluda wino wayivwapo ukuti atacindama, angivwicisya vino weyo umuntu akuyivwa swinya pa kumwavwa angawomvya amazwi yano yangalenga asinilwe ukuti wacindama. Lelo nanti ciwe wowo wa eluda wonsinye wawa nu mulimo wakuwomelezya nukwavwa awanawitu na wankazi ukupilula imiwele yawo ukulingana navino Baibolo yikalanda. Icicindamisye acakuti muzipizile ukulunjika wino azipizie ukulunjikwa nanti acakuti mutapitamo muntazi yino weyo umuntu akupitamo.

13-14. Amulandu ci wuno cacindamila ukuti waeluda wateyelezya?

¹³ Mwayipekanya ukuteyelezya pano wakulanda. Pano eluda akupekanya ukuya mukusunda wumwi, azipizile ukuyikolowozya ukuti: ‘Avyani vino manyile pe vino umwanawitu akupitamo? Avyani vino vikumuciticila mu wumi? Uzye angalanga akupita muntazi zimwi zino ntamanyile? Acani cino akulonda sana pe yo-o impindi?’

¹⁴ Icisinka cisundo ica pe Jemusi 1:19 cikalanda sana pe wano wakasunda wanji. Pelyo-o iwaliko pakati: “Muwakampuka ukwivwa, ukuwa muwatechela pakuvwanga swinya mwatechela pakuvitwa.” E eluda angalola ngati amanyile ivisinka vyonsinye pe wino akuya mukusunda fwe atamanyile nanti cimwinye. Pa Imilumbe 18:13 pakatunena ukuti: “Wazipila ukuteyelezya pano utani utolelele. Ndi utanga uyivwichisya ye watumpa swinya ukuyikwelengula.” Cikazipa ukwivwa ku mweneco ukucila ukwivwila vye. Acino e eluda azipizile ukuteyelezya pano atani avwange icili consinye. Uzye mungizuka cino eluda wino tetutalicizile ukulanda penepo wasambilizileko? Wizile azana ukuti, cino walinji nukutalicilapo ukucita akukolowozya e nkazi amawuzyo ya kuti: “Avyani vino mukupitamo? Avyani vino ningamyavwa?” Nga cakuti wa eluda wakutalicila ukwivwa ivisinka vyonsi, cingalenga wakwavwa awanawitu nawankazi nu kuwawomelezya.

15. Uzye waeluda wangawomvya wuli icisinka cino cawa pa Imilumbe 27:23?

¹⁵ Mwamanya ing’onzi icete. Wulyanye vino tetuweni pakutalicila, tutanga tuti twavwa icete wumwi nga twamuwazizya vye amawaliko nukumunena ivya kucita. Awanawitu na wankazi wazipizile wayivwa ukuti twawasakamala. Tumanyile vino wakuyivwa swinya tukuvwambisya nukuwavwa. (Wazyani Imilumbe 27:23.) Waeluda wazipizile wakwelezya ukupanga wuciwuza na wanawitu na wankazi.

16. Acani cino cingavwa wa eluda ukulunjika umuntu munzila yino yingamwavwa?

 ¹⁶ Waeluda wasilonda ukuti awanawitu na wankazi wawalola ngati wakalanda vye nawo nga cakuti kuli cino wakulonda ukuwasundilapo. Lelo wakalanda nawo lyonsinye pakuwalanjizya ukuti wakawasakamala mwe vyonsinye vino wakapitamo. E eluda wumwi watili, “Nga mukucita wo-o, kukawa ukupanga wuciwuza wuwome na wanawitu na wankazi. Swinya cikapepuka nukuwasunda.” Ica kuti na wino wakwavwanye akapocelela zuwa vino wakumusundilapo.

17. Ampindi ci pano wa eluda wazipizile ukuwa ni cikuku nu kutekanya?

¹⁷ Muwatekanya swinya mwawa ni cikuku. Ukutekanya nu kuwa ni cikuku kwacindama sana maka maka nga ca kuti mwavwa wumwi nomba mwalola ukuti asakulonda ukukonka ukusunda kwa mu Baibolo kuno temwamunena. E eluda atazipizile ukufulwa zuwa nga cakuti wino atekwavwa wakana ukuvikonka paponye nanti ukuviwomvya. E Baibolo yalandizile lyankani pe Yesu ukuti: “Atalikonyola itete fwantike, nanti akuzimya umunyeta wuno wukusuka.” (Mat. 12:20) Pano eluda ali wenga, angapepelako wino akuya mukwavwa ukuti e Yehova amwavwe aye ayivwicisye umulandu wuno wakumusundila nukuviwomvya. Wino wakusunda nawenye angalondekwa ukuwa nimpindi yakwelenganyapo pe vino wamwavwa. Nga cakuti eluda ali ni cikuku swinya atekinye pano akwavwa wumwi, cingalenga nawino akwavwa atawikavye amano pa nzila yino wakumwavwilamo lelo aliwawika amano kwe vino wakumwavwa. Kweni icisinka acakuti ukulunjika konsinye kuzipizile ukufuma mu Baibolo.

18. (a) Acani cino tuzipizile twakwizuka pano tukusunda wanji? (b) Ndi vino tuweni pa cikope pano pali akambokosi, avyani vino awakasi wakulanzyanya?

¹⁸ Mwasambililako kwe vino mukaluvyanya. Pa mulandu wakuti tutapwililika, manda yamwi ciliwatuwomela ukukonka vyonsinye vino twasambilila mwe co-o icipande. (Jemu. 3:2) Twandi tuwaluvyanya, lelo nga twaluvyanya tuzipizile ukusambililako. Nga cakuti awanawitu na wankazi walola ukuti twawakunda, ciliwawapepucila ukututetela nga twalanda nanti ukucita  cimwi cino cawacisa ku mwezo.—Lolani nakambokosi kakuti “ Amazwi ku Wakwasi.”

19. Tungalenga wuli imyezo yawanawitu na wankazi ukusecelela?

¹⁹ Ndi vino tuweni, ukusunda wumwi mu nzila inzima kutapepuka. Swensinye tutapwilika. Muwakwizuka vyonsinye vino tusambilizile mwe co-o icipande. Muwasincizya ukuti cino mukulondela ukusunda wumwi, amuno mwamukunda. Swinya mwatela amulola nga molimonye ciyine ukumusunda, nu kulola nga ca kuti amwe wano mufwile ukumusunda. Pano mutani musunde wumwi, mwakolowozya amawuzyo yano yangamyavwa ukumanya intazi zino akupitamo. Mwakwelezya na maka ukumanya vino akuyivwa na vino akwelenganya. Mwawa ni cikuku ku wanawitu na wankazi nukuwapanga iviwuza. Muwakwizuka ukuti: Tukalonda ukuti vino twasunda wumwi avilenga umwezo wakwe ‘ukusecelela.’—Imilu. 27:9.