1-2. Ena ziī wuga nɛɛdam bee nɔ akiiloo kɛ̄ a bɔloo enɛ zuurabahtɔ̄ doo a?

 GBƐNƐ-EDO zua akii adumɛ, baɛ nɛɛ kanɛɛ bee siloo ziī wuga nɛɛwa lo a naa bee sina enɔānu eree sɔ̄ loo. Nɛɛ kanɛɛ a bee ye dasī kɔ ue nɛ bee buū pya dɔ Kpa Kaɛ a ɛrɛ nu edoo kiiloo sisi enɔānu nɛ lo wuga nɛɛwa. A bee kɛɛrɛ kɔ wa sisi loo wuga nɛɛwa ama ekiā leere, mɛ sɔ̄ alɛ le lo nɛɛ kanɛɛ a bee ye le loo esaa ekii, lo wuga nɛɛwa bee kɔ: “Buii dābeeloo lɔgɔ nu m gaa tɛɛ̄bu.” Baɛ lo wuga nɛɛdam bee nɛ zuurabahtɔ̄ lo wuga nɛɛwa sɔ̄ ba naa dasī ye bip nu akiiloo ye kɛ̄tɔɔ̄ le taāŋa a gaa tɛɛ̄bu. Nu a bee sira aabu na bee, a naa bee tɔɔ̄loo lo wuga nɛɛwa kɔ wa zuurabahtɔ̄ eyereebah ye nɛ.

² Sɔ̄ pio sɔ̄ etɛ̄na, lo nɛɛ kanɛɛ a bee ye dasī kɔ ue nɛ a bee kɔ: “A bee mɛ tɔɔ̄loo kɔ lo wuga nɛɛwa naa ɛrɛ enwadɛɛ̄. Mɛ sɔ̄ m kɛɛrɛ nu akiiloo, m sikɛ̄ muɛ kɔ aba nu m bee doo na tɔtɔgɛ dɛ̄dɛɛ̄ dɔ Kpa Kpaɛ a bɔloo lo kɛ̄tɔɔ̄ taā m ye bip pya ebip a bɔloo, doodoo ‘Dum le ɔɔ a?’ ‘Ena o gbī kɔ m doo lo eyerebah a nɛ a?’” Lo nɛɛ kanɛɛ bee nɔ kaāna nu aāloo nu a bee ye siraloo ama. Nii’ee, elua nɛɛ kanɛɛ alu fɛgɛ sa aa yerebah nɛ pya dɔɔ̄na.

3. Ba mɛɛ a le bu bɔŋanaloo na a dap nɛ zuurabahtɔ̄ a?

 ³ Doodoo pya tɔɔ̄loo naana pee, pya kanɛɛ ɛrɛ toh tam a wa le bee lo enɛ zuurabahtɔ̄ sɔ̄ alu ebɛɛ̄. Kerewo, a ɛrɛnage sɔ̄ a dap lu ebɛɛ̄ kɔ pya dɔɔ̄na a le bu bɔŋanaloo a nɛ zuurabahtɔ̄. Bu edoba, ziī wuga nɛɛdam ale wuga nɛɛwa dap nɛ zuurabahtɔ̄ a dɛɛa nyɔɔ Baibol ye gbo. (Yɔɔ 141:5; Kam 25:12) Ale ziī wuga nɛɛwa e’agaloo bu zua dapnage  nɛ zuurabahtɔ̄ “pya aā gbobia,” dookɛ̄ a le bu kpa Taitɔs 2:3-5 doo. E bu kaka, a wee lu ebɛɛ̄ kɔ pya tɛ le ka a nɛ zuurabahtɔ̄ sa leredeebah pya wa miɔŋɔ gbɛnɛkpo sɔ̄. Nyɔɔwo, kereadoo ekobee ue ama kuu pya kanɛɛ bu bɔŋanaloo, dɛ̄dɛɛ̄ ii dap ɛrɛ biī aāloo e’ɛp pya sīdee i dap nɛ zuurabahtɔ̄ a dap zū nɛɛ sa “doo kɔ beenyiɛ a ɛrɛ ɛɛbu.”—Kam 27:9.

4. Ena i kɔnia bu ekobee ue ama a?

⁴ Bu ekobee ue ama, i gaa le kɔnia nia ebip akiiloo nɛnɛ zuurabahtɔ̄: (1) Amunu ekɛɛrɛ na a bɔloo kɔ a le dumɛ a? (2) Lo zuurabahtɔ̄ luge ebɛɛ̄ ni? (3) Mɛɛ na a bɔloo kɔ a nɛ lo zuurabahtɔ̄ a? (4) Bu mɛ sīdee na o dap nɛ zuurabahtɔ̄ a dap yerebah nɛ nɛɛ a?

5. Bu mɛ sīdee na sɔ̄ nɛɛ kanɛɛ dasī ɛp ekɛɛrɛ a le dumɛ zuurabahtɔ̄ aa gbī enɛ eyerebah ye nɛ kɔ a nɛ bu sīdee a bɔloo a? (1 Pya Kɔrint 13:4, 7)

⁵ Pya kanɛɛ wereloo pya wa wuga nɛɛdam le nɛɛwa bu bɔŋanaloo. Pio sɔ̄, ba wee tɔgɛ wa wereloo tɛ̄maloo enɛ zuurabahtɔ̄ nɛɛ aa gbī etɛɛ̄ ekwɔ. (Gal 6:1) Lɛɛ ziī nɛɛ kanɛɛ gae kɔ ue nɛ nɛɛ a le doo wo, elee kɔ a dasī kɛɛrɛ pya nu nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee kɔ akiiloo wereloo. Lo a kɔ: “Wereloo ɛrɛ nyɔɔnyɔɔ egerebu sa lu fɛgɛ. . . . Wereloo kpeg dɛ̄dɛɛ̄ nu, yira nɛ dɛ̄dɛɛ̄ nu, bɛābu bu dɛ̄dɛɛ̄ nu, toora dɛ̄dɛɛ̄ nu.” (Buū 1 Pya Kɔrint 13:4, 7.) Ɛ’ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ pya dɔ Baibol ama eyerebah nɛ lo nɛɛ kanɛɛ kɔ a ɛp ekɛɛrɛ a le dumɛ lo zuurabahtɔ̄ le kɔ a dap kɔ ue nɛ ye wuga bu sīdee a bɔloo. Lo nɛɛ a gaa lu enɛ zuurabahtɔ̄ muɛ nu a tɔgɛ kɔ lo nɛɛ kanɛɛ weree ye loo, ewaɛ ye bah esu lo zuurabahtɔ̄.—Rom 12:10.

6. Amunu le edoba na nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee sere kɛ̄ a?

⁶ Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee sere le edoba kɛ̄ i nɛ doodoo ziī nɛɛ kanɛɛ. Bu edoba, sɔ̄ a bee lu ebɛɛ̄ kɔ alu enɛ zuurabahtɔ̄ pya wuga a bee le Tɛsalɔnaika, Pɔɔl naa bee pee sɔ̄ lo edoo wo. Kerewo, bu kpa Pɔɔl bee wa ɛm ma, a bee kɔ nu akiiloo wa esiatam bu bɔ ture nyiɛ loo, wa wereloo le wa egerebu. A bee kɛɛrɛnage nu akiiloo wa kɛ̄tɔɔ̄ sa wa kɔ nɛ kɔ a suāe kɔ ba gaa tɛɛ̄ bu e’aga kɛ̄tɔɔ̄, le kɔ ba gaa egerebu bu tɛ̄ŋaloo sa bia bu bɔ ture nyiɛ loo. (1 Tɛs 1:3; 2 Tɛs 1:4) A bee wa kɔnage nɛ kɔ ba lu kaāna edoba nɛ pya dɔɔ̄na wuga bu Kraist. (1 Tɛs 1:8, 9) Naa ɛp kɛ̄ bu wa bee ɛɛ doo, sɔ̄ ba bee dā kɛ̄ Pɔɔl bee wa kaɛgɛ doo a! Lɔgɔ baɛbaɛ beenyiɛ naale loo kɔ Pɔɔl bee wereloo pya ye wuga kaāna. Nu anua a bee dap nɛ zuurabahtɔ̄ a bɔloo bu kpa a bee ɛm ma pya Tɛsalɔnaika lo.—1 Tɛs 4:1, 3-5, 11; 2 Tɛs 3:11, 12.

7. Ena anua pio nɛɛ wee doo dogo a naa bɔloo kumaloo zuurabahtɔ̄ alu enɛ wa a?

⁷ Ena edap sira lo ii nɛ zuurabahtɔ̄ bu sīdee a bɔloo a? Ziī nɛɛ esiatam doodoo nɛɛ kanɛɛ bu nyɔɔnyɔɔ sɔ̄ bee kɔ: “Pio nɛɛ wee doo dogo a naa bɔloo sɔ̄ alu enɛ wa zuurabahtɔ̄ nyɔɔbee alu enɛ lo zuurabahtɔ̄ bu sīdee wereloo naale loo, e a naale nyɔɔbee lo zuurabahtɔ̄ naa lee.” Ena i dap nɔ aāloo lo ama a? A wee waɛ esu zuurabahtɔ̄ sɔ̄ alu enɛ bu sīdee a tɔgɛ wereloo, e a naale bu saŋ.

8. Ena a bɔloo kɔ nɛɛ kanɛɛ a bip aba ɛɛ sɔ̄ a gaa kɛɛrɛ lo ebɔgeloo kɔ a nɛ zuurabahtɔ̄ ziī nɛɛ a?

⁸ Pya kanɛɛ aa gbara lo enɛ zuurabahtɔ̄. Lɛɛ ziī nɛɛ kanɛɛ gae nɛ zuurabahtɔ̄, a dasī bip aba ɛɛ kɔ: ‘Ekɔ aluge ebɛɛ̄ kɔ m  kɔ ue kumaloo ni? M suāge leere lo a le nu nɛɛ ama aa doo bee piya ni? Ekɔ a ɛrɛ ziī lok Baibol a gbee ni? Sɛh alu kɔ kɛ̄ mda ɛp nu doo lu kee loo kɛ̄ alɛ ɛp doo ni?’ Pya kanɛɛ ɛrɛ enwaɛ̄dɛɛ̄ lokwa ba naa “nwaabah bu dɛ̄dɛɛ̄ [wa] ekɔaue.” (Kam 29:20) Lo ziī nɛɛ kanɛɛ naa aadee suā lo a bɔgeloo kɔ a nɛ zuurabahtɔ̄ ziī nɛɛ, a dap bip dɔɔ̄na nɛɛ kanɛɛ lo a le nu lo wuga aa doo luge kiiyasī loo nu Kpa Kaɛ kɔ sa bɔloo kɔ alu enɛ ye zuurabahtɔ̄.—2 Tim 3:16, 17.

9. Ena i nɔ aāloo Pɔɔl akiiloo kɛ̄ enɛ zuurabahtɔ̄ nyɔɔ yaanu le kwaa bee doo a? (1 Timɔti 2:9, 10)

⁹ Naa ɛp ziī edoba ama. Naa su kɔ kɛ̄ ziī wuga yaanu ale kɛ̄ a kwaa bee doo naa nia ziī nɛɛ kanɛɛ. Lo nɛɛ kanɛɛ dap bip aba ɛɛ kɔ: ‘A ɛrɛge ziī nu Kpa Kaɛ kɔ lo m dap yira nyɔɔ kɔ ue ni?’ Nyɔɔbee a naa gbī ekɔ ue dɛɛa nyɔɔ alɛɛ ekɛɛrɛ a, a dap bip nu alu ekɛɛrɛ dɔɔ̄na nɛɛ kanɛɛ ale ziī nɛɛ zue ue a agaloo bu bɔŋanaloo akiiloo lo kɛ̄tɔɔ̄. Ba dap gbaa ɛp pya zuurabahtɔ̄ Pɔɔl bee nɛ akiiloo yaanu le kwaa bee. (Buū 1 Timɔti 2:9, 10.) Pɔɔl bee kɔ pio daakuu a bɔloo kɔ Pya Nɛɛ Kraist a nyɔɔnɛ kiiloo bɛloo a bɔloo, kuūnadɛɛ̄ sa lee kɔ Nɛɛ Kraist a yaa, lokwa a naa su kɛɛ nua loo bee Jɛhova. Kerewo, Pɔɔl naa bee kɔ pya bɛloo i yaa ale lo ii lee yaa. A bee suā kɔ Pya Nɛɛ Kraist dap sagɛ lo eyaa ɛrɛgeba bɛloo lo aluge kɔ a naa be nu Baibol kɔ. Nyɔɔwo, lo esuā lo a bɔgeloo enɛ zuurabahtɔ̄, pya kanɛɛ ɛrɛ ekɛɛrɛ lo a le nu lo nɛɛ yaa kuūnage dɛɛ̄ sa bɔloo.

10. Ena a bɔloo kɔ i suā akiiloo biaɛfii pya dɔɔ̄na doo a?

¹⁰ Alu nu a bɔloo kɔ i suā kɔ baɛ Nɛɛ Kraist dap doo keekee biaɛfii nyɔɔ aba ziī nu, kerewo biaɛfii baɛ aba doo dap lee. Ii le esu bah ekpo aā pya i wuga kɔ ba a doo aba nu ili kɛɛrɛ kɔ a lee.—Rom 14:10.

11-12. Lo zuurabahtɔ̄ lu ebɛɛ̄, pya amunu ebip na ziī nɛɛ kanɛɛ ebip ye loo a, e ena anua a?

¹¹ Lo elua emuɛ kɔ a bɔloo enɛ zuurabahtɔ̄, dɔɔ̄na ebip a le na: Mɛɛ na enɛ lo zuurabahtɔ̄ a? Lɛɛ nɛɛ kanɛɛ gae nɛ zuurabahtɔ̄ ziī wuga nɛɛwa e’iya dam ale ziī nɛɛ a lege nwiī, alu ebɛɛ̄ kɔ a dasī nyɔɔnɛ nɛɛ alu tɛ bee tɔ kɔnia ue, e pio sɔ̄ a dap nia lo tɛ bee tɔ kɔ alɛ e’aaebaloo lo ue dookɛ̄ lo nɛɛ kanɛɛ ye kɔ nɛ doo. * Ale lo tɛ bee tɔ dap kɔ elee kɛ̄ sɔ̄ lo nɛɛ kanɛɛ enɛ lo zuurabahtɔ̄. E dookɛ̄ a bee lu ekɔ bu ye taa  barakpaɛ̄ doo, a ɛrɛnage siga sɔ̄ a bɔloo kɔ ziī wuga nɛɛwa e’agaloo bu zua a nɛ zuurabahtɔ̄ dɔɔ̄na wuga nɛɛwa a lege zege.

¹² A ɛrɛnage dɔɔ̄na nu a bɔloo ekɛɛrɛbu  loo. Ziī nɛɛ kanɛɛ dap bip aba ɛɛ kɔ: ‘Lege mda na a bɔloo kɔ m nɛ zuurabahtɔ̄ ama a, sɛh edap waɛbah lo nɛɛ esu lo zuurabahtɔ̄ lo dɔɔ̄na nɛɛ nɛ ye ni?’ Bu edoba, a dap waɛbah ziī nɛɛ a kɛɛrɛ kɔ a naale e dɛɛ̄ lɔgɔ nu lo esu zuurabahtɔ̄ aābah nɛɛ kanɛɛ etɛ̄nabu dua kɛ̄tɔɔ̄ a le doo wo, ee lo nɛɛ kanɛɛ a sii tɛɛ̄bu dua lo kɛ̄tɔɔ̄. Nɛɛ kanɛɛ etɛ̄nabu dua kɛ̄tɔɔ̄ ama edap dābeeloo kɛ̄tɔɔ̄ lo nɛɛ leere, e lo ama edoo kɔ lo nɛɛ a nwaabah su yerebah alu enɛ ye. Kerewo, alu toh tam a le bee dɛ̄dɛɛ̄ pya kanɛɛ lo eyere mɛm loo sa zū pya wa wuga nɛɛdam le nɛɛwa kɔ ba a doo pya kwabaloo nu alu ebɛɛ̄ dɛɛa nyɔɔ nu Kpa Kaɛ kɔ. Nyɔɔwo nu a kuī na kɔ, lo zuurabahtɔ̄ alu enɛ sɔ̄ alu ebɛɛ̄.

13-14. Ena anua alu nu a kuī kɔ nɛɛ kanɛɛ a dasī gbaɛ̄tɔ̄loo nu aa lu ekɔ ye nɛ a?

¹³ Kpɛ̄naloo egbaɛ̄tɔ̄. Sɔ̄ ziī nɛɛ kanɛɛ aa kpɛ̄naloo enɛ zuurabahtɔ̄, a bip aba ɛɛ kɔ: ‘Ena m suā akiiloo kɛ̄tɔɔ̄ na wuga ama a? Ena a gaa tɛɛ̄bu bu dum a? Ekɔ alu kɔ a ɛrɛ pio nu finiabah a gaa kpesī lo mm suā ni? Taɛ ena a gaa ye bɛɛ̄ kaāna anyaawo a?’

¹⁴ Zuurabahtɔ̄ alu e’ɛm bu kpa Jemes 1:19 kuu pya a gaa nɛ zuurabahtɔ̄. Jemes bee ɛm kɔ: “Doolo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ nwaabah dā nu, naa nwaabah kɔ ue a, naa nwaabah ɛrɛ saŋ.” Ziī nɛɛ kanɛɛ dap kɛɛrɛ kɔ a suāe dɛ̄dɛɛ̄ nu akiiloo ziī kɛ̄tɔɔ̄, mɛ ekɔ a suāge leere ni? Kpa Kam 18:13 nyɛŋia i bu kɔ: “Lo a le nɛɛ ture ebip sɔ̄ a sii dā, lu ezu le kɛɛ ye loo.” A bɔloo egbītɛ̄ sa suā dɛ̄dɛɛ̄ nu akiiloo nu ziī nɛɛ aa tɛɛ̄bu aābah taɛ nɛɛ a le bu lo kɛ̄tɔɔ̄. Lo ama gbī kɔ alu edasī gbaɛ̄tɔ̄ lɛɛ a gae lu ekɔ ue. Nyɛŋiabu nu a bee siraloo nɛɛ kanɛɛ i bee kɔ nu akiiloo bu bɔātɛ̄ ekobee ue ama. Sɔ̄ esaa na a bee suā kɔ naale ebee dasī kɔ pya nu alɛ bee kpɛ̄naloo ekɔ sɔ̄ a inaloo lo wuga nɛɛwa, mɛ ebee ye daesī bip pya ebip a le doodoo: “Dum le ɔɔ a?” “Ena o gbī kɔ m doo lo eyerebah a nɛ a?” Lo pya kanɛɛ su sɔ̄ gbiātɛ̄ dɛ̄dɛɛ̄ nu akiiloo ziī ue, lo ama edoo kɔ ba a dap yerebah sa yere mɛm loo pya wa wuga nɛɛdam le nɛɛwa bu bɔŋanaloo.

15. Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ dap su ue a le bu kpa Kam 27:23 yerebu dogo a?

¹⁵ Suāloo pya wuga leere. Dookɛ̄ i bee kɔ doo tua sɔ̄ a, nɛnɛ zuurabahtɔ̄ a dap yerebah nɛ nɛɛ eenyɔɔ aba aadee buū pio dɔ Kpa Kaɛ ale kɔ ziī ale baɛ nu lo nɛɛ edoo ye nɛ. A bɔloo kɔ pya i wuga nɛɛdam le nɛɛwa a muɛ nu a tɔgɛ kɔ i kuūe wa dɛɛ̄ loo, le kɔ i dāe wa bee loo sa gbī eyerebah wa nɛ. (Buū Kam 27:23.) Pya kanɛɛ a piiga kaāna lo eyɔ pya wa wuga nɛɛdam le nɛɛwa yinia gbo.

16. Ena eyerebah nɛ pya kanɛɛ kɔ ba a nɛ zuurabahtɔ̄ eyerebah nɛ nɛɛ ani?

¹⁶ Pya kanɛɛ aa doo nu edoo kɔ pya wa  wuga bu yira a kɛɛrɛ kɔ aba sɔ̄ ba wee wa kɔe ue nɛ na sɔ̄ ba edoorae nu a bee piya. Taāwo, elee kɔ ba a nyɔɔnɛ pya wa wuga nɛɛdam le nɛɛwa kɔnia ue, sa tɔgɛ kɔ ba kuūe wa dɛɛ̄ loo sɔ̄ ba gaa tɛɛ̄bu taāŋa. Ziī nɛɛ esiatam doodoo nɛɛ kanɛɛ bu nyɔɔnyɔɔ sɔ̄ bee kɔ: “Lo a le o doo wo, o gaa le lu wa le gbo. E sɔ̄ alu ebɛɛ̄ kɔ o nɛ wa zuurabahtɔ̄, ewaɛ a loo kaāna lo edoo wo.” Sa ewaɛnage loo nɛɛ alu enɛ zuurabahtɔ̄ kɔ a su baɛbah suā.

17. Taɛ mɛ sɔ̄ na alu ebɛɛ̄ kɔ nɛɛ kanɛɛ a tɔgɛ egerebu sa lu fɛgɛ a?

¹⁷ Egerebu sa lu fɛgɛ. Egerebu le fɛgɛ dogo lu ebɛɛ̄ kaāna sɔ̄ ziī nɛɛ naa gbī esu zuurabahtɔ̄ Baibol alu enɛ ye tua sɔ̄. Nɛɛ kanɛɛ ɛrɛ emuɛ kɔ a naa ɛrɛ biirabu sɔ̄ a naa lu enwaabah su ye zuurabahtɔ̄ ale doo nu a kɔ. Ziī mɔmanudɛɛ̄ bee kɔ kiiloo Jizɔs kɔ: “A naale ebuū ekpotiŋ a bee wɛɛba, ale zimɛ eziī numiā a gaa luusɔɔ̄.” (Mat 12:20) Nyɔɔwo, sɔ̄ lo nɛɛ kanɛɛ aa yere kara nyɔɔ ye loo, a dap bara Jɛhova kɔ a yerebah nɛ nɛɛ a bee nɛ zuurabahtɔ̄ a, kɔ a su yerebu dogo sa dābeeloo nu anua a bee lu enɛ ye lo zuurabahtɔ̄. Wuga a bee lu enɛ zuurabahtɔ̄ a, dap le aa su sɔ̄ ɛā ekɛɛrɛ nyɔɔ nu a bee lu ekɔ ye nɛ. Lo a le lo nɛɛ kanɛɛ tɔgɛ egerebu sa lu fɛgɛ, lo ama edoo kɔ lo nɛɛ aa lu enɛ zuurabahtɔ̄ aa sere ekɛɛrɛ nyɔɔ sīdee alu enɛ lo zuurabahtɔ̄, mɛ esere ekɛɛrɛ nyɔɔ lo ue aa lu ekɔ ye nɛ, e lo ama eyerebah doo kɔ a waɛbah lo nɛɛ lo esu yerebu dogo. Kɛādoo, a bɔloo kɔ lo zuurabahtɔ̄ a dɛɛa nyɔɔ Muɛ̄ Ue Bari dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄.

18. (a) Ena a bɔloo kɔ i kɛɛrɛbuloo sɔ̄ i muɛ kɔ alu ebɛɛ̄ kɔ i nɛ zuurabahtɔ̄ a? (b) Dookɛ̄ alu etɔgɛ bu foto a nyɔɔnɛ lo ekpo doo, ena tɛ le ka ama aa kɔnia a?

¹⁸ Nɔ nu aāloo pya o tɛɛ̄ ekwɔ. Nyɔnɛbee ii mmana a, ii le edap doo pya nu elua ekɔ bu ekobee ue ama bu sīdee a mmana. (Jem 3:2) I dap tɛɛ̄ ekwɔ, mɛ lo a sira doo wo, i piiga lo enɔ nu aāloo pya i ekwɔ. Lo a le pya i wuga nɛɛdam le nɛɛwa muɛ nu  a tɔgɛ kɔ i weree wa loo, lo ama edoo kɔ a waɛ wa loo e’aaloo i nɛ sɔ̄ i wa tɛɛ̄ ekwɔ loo tɛ̄maloo nu i kɔ ale nu i doo.—Buūnage ekpo a kɔ “ Ue A Le Nɛ Pya Tɛ Le Ka.”

19. Bu mɛ sīdee na i dap doo kɔ beenyiɛ pya i wuga nɛɛdam le nɛɛwa a ɛrɛ ɛɛbu a?

¹⁹ Dookɛ̄ i emɔna doo, a naa waɛ enɛ zuurabahtɔ̄ a dap yerebah nɛ nɛɛ. Ii mmana, e kɛ̄ pya i nɛ zuurabahtɔ̄ lenage doolo. O aa ibere pya daakuu Baibol i ekɔa nu akiiloo bu ekobee ue ama. Muɛ kɔ a ɛrɛ kaāna nu anua o waa gbī enɛ zuurabahtɔ̄. Lo dɔɔ̄na, muɛ leere kɔ lo zuurabahtɔ̄ lu ebɛɛ̄ kɔ o nɛ, le kɔ olo na alu taɛ nɛɛ a bɔloo kɔ a nɛ lo zuurabahtɔ̄ a. Lɛɛ o gae nɛ zuurabahtɔ̄ ziī nɛɛ, dasī ye bip nu akiiloo ye kɛ̄tɔɔ̄ sa o gbaɛ̄tɔ̄ kaāna lokwa o dap dābeeloo nu a gaa tɛɛ̄bu. Piiga lo edābeeloo kɛ̄ nu ye tɔɔ̄loo doo. Lu fɛgɛ sa nyɔɔnɛ pya o wuga nɛɛdam le nɛɛwa yinia gbo. Nyɛŋiabu kɔ nu i seeasī lo edoo na: Dodoo kɔ i zuurabahtɔ̄ alu lo a yerebah nɛ nɛɛ sa “doo kɔ beenyiɛ a ɛrɛ ɛɛbu.”—Kam 27:9.