1, 2. ¿Imatan juj umalliq ruwanan karan manaraq juj hermanata yuyaychashaspa?

 JUJ kutinmi iskay umalliqkuna juj hermananchista kallpachaq risqaku. Hermananchisqa unayñas mana juñunakuyman risharanchu. Jujkaq umalliqqa askha textokunata leespas hermananchista yuyaychasqa juñunakuykunaman rishanallanpaq. Hermanonchisqa allinta yuyaychananpaqsi piensasqa. Ichaqa ripushaqtinkus hermananchisqa paykunata nisqa: “Qankunaqa manan yachankichischu imakunapis tarikushani chaytaqa”, nispa. Allintaña hermananchista Bibliawan yuyaycharanku chaypas manas tapuyusqachu imaynachus kashasqanta.

² Chay hermananchista yuyaychaq umalliqmi nin: “Askha textokunataña hermanaman leepurani chaypas manan tapuranichu: ¿Imaynallan kashanki? ¿Imakunapin yanapaykikuman?, nispaqa”. Pitapas yuyaychanapaqqa ñaupaqtan tapurinanchis imayna kashasqanta. Chaytan umalliq iñiqmasinchispas yacharan, chaymi kunanqa sumaqta iñiq t’aqapi hermanonchiskunata yanapashan.

3. ¿Umalliqkunallachu iñiq t’aqapi hermanokunata yuyaychananku?

³ Umalliqkunan astawanqa iñiq t’aqapi hermanonchiskunata yuyaychananku kallpachananku ima. Mayninpiqa wakin hermanonchiskunapas iñiq t’aqapi iñiqmasinchiskunatan yuyaychananku kanqa. Yaqapaschá juj hermanopas amigonta Bibliawan kallpachanan kanqa (Sal. 141:5; Prov. 25:12). Yaqapaschá juj kuraq hermanapas juj sipas hermananchista Tito 2:3-5 textopi nisqanman jina yuyaychanan kanqa. Tayta-mamakunapas sapa kutillanmi wawankuta yuyaychananku.  Umalliqkunapaqña kay yachachikuy ruwasqa kashan chaypas llapanchistan yanapawasunchis jujkunata munakuywan yuyaychananchispaq (Prov. 27:9).

4. ¿Imakunamantan kay yachachikuypi yachasunchis?

⁴ Kay yachachikuypin kaykunamanta yachasunchis: ¿Imaynatan jujkunata yuyaychasunman? ¿Imakunata qhawarispan jujkunata yuyaychananchis? ¿Pikunan yuyaychananku? ¿Imaynatan jujkunata kallpachanapaq jina yuyaychasunman?

5. ¿Imaynatan umalliqkuna iñiq t’aqapi hermanokunata yuyaychananku? (1  Corintios 13:4, 7).

⁵ Umalliqkunaqa iñiq t’aqapi llapa hermanonchiskunatan munakunku, chaymi paykunataqa yuyaychanku (Gál. 6:1). Sichus juj umalliq mayqen hermanotapas yuyaychayta munan chayqa apóstol Pabloq nisqanpin yuyaymananan. Paymi niran: “Pipas munakuqqa pacienciakuqmi, sumaq sonqon. Munakuqqa tukuy imatan creen, tukuy imatan suyan, tukuy imatan aguantan”, nispa (leey 1 Corintios 13:4, 7). Chay textopi yuyaymanaymi umalliqkunataqa yanapanqa iñiq t’aqapi hermanokunata munakuywan yuyaychanankupaq. Chayta ruwanqaku chayqa kusisqan hermanokunaqa umalliqkunaq yuyaychasqanta uyarikunqaku, reparanqakutaqmi paykunamanta llakikusqankutapas (Rom. 12:10).

6. ¿Imaynatan apóstol Pablo jina umalliqkunapas jujkunata yuyaychankuman?

⁶ Iñiq t’aqapi umalliqkunaqa apóstol Pablo jina kanankupaqmi kallpachakunanku. Apóstol Pabloqa mana manchakuspan Tesalónica iñiq t’aqapi cristianokunata yuyaychaq. Chayraykun tukuy sonqonkuwan llank’asqankumanta paykunata kallpacharan. Payqa allintan yacharan ima sasachakuykunapis cristianokuna tarikusharanku chayta, chayman jinataqmi paykunataqa kallpachaq, nirantaqmi juj cristianokunapaq allin ejemplo kasqankuta (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4; 1 Tes. 1:8, 9). Chhayna kallpachasqanta uyarispaqa maytachá Tesalónica iñiq t’aqapi cristianokunaqa kusikuranku, jinaspapas repararankuchá apóstol Pablo paykunata munakusqanta. Apóstol Pabloq apachisqan iskaynin cartakunaqa maytachá paykunataqa kallpacharan (1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12).

7. ¿Imaraykun iñiqmasinchiskuna yuyaychasqanchista mana uyariwasunmanchu?

⁷ Pitapas yuyaychayta munaspaqa munakuywanmi yuyaychananchis. Allin experienciayoq umalliqmi nin: “Sichus phiñarikuq jina jujkunata yuyaychasunman chayqa manan yuyaychasqanchistaqa uyarikunqakuchu”, nispa. Chhaynaqa mayqen hermanotapas yuyaychayta munaspaqa munayllatan yuyaychananchis, manan phiñarikuq jinachu yuyaychananchis.

8. ¿Imatan umalliqkuna tapukunanku manaraq pitapas yuyaychashaspa?

⁸ Umalliqkunaqa allinta yachaspan pitapas yuyaychananku. Chaypaqmi ichaqa kaykunata ñaupaqta tapukunanku: “¿Yuyaychanatapunichu necesitashan? ¿Chay ruwasqan mana allinpunichu kashanman? ¿Bibliaq kamachikuynintapunichu p’akishan, icha noqallapaqchu mana allinta ruwashan?”, nispa. Allin yachayniyoq umalliqqa allinta yuyaykuspan pitapas yuyaychan, manan “jawan ukhuntachu rimanqa” (Prov. 29:20). Sichus juj umalliq imamantapas  yuyaychananpaq iskayashanman chayqa juj umalliqkunaq yanapaynintan mañakunan, chhaynapi Bibliaq nisqanman jina yuyaychananpaq (2 Tim. 3:16, 17).

9. ¿Imaynatan umalliqkunapas apóstol Pablo jina p’achakuymanta jujkunata yuyaychankuman? (1 Timoteo 2:9, 10).

⁹ Sichus juj umalliq juj iñiqmasita imayna p’achakusqanmanta yuyaychayta munashan chayqa kaytan ñaupaqta tapukunan: “¿Ima ninmi Biblia p’achakuymanta?”, nispa. Mayninpiqa yaqapaschá juj umalliq yanapaynintapas otaq allin iñiyniyoq hermanoq yanapaynintapas mañakunan kanqa, chhaynapi Bibliaq nisqanman jina yuyaychananpaq (leey 1 Timoteo 2:9, 10). Apóstol Pabloqa manan juj listapiraqchu niwaranchis imaynatachus p’achakunanchistaqa. Aswanpas niranmi Bibliaq nisqanman jina allin yuyaywan p’achakunanchispaq. Chaymi umalliqkunaqa manaraq pitapas yuyaychashaspaqa allinta qhawarinanku Bibliaq nisqanman jinachus p’achakushan icha manachus chayta.

10. ¿Imaraykun jujkunaq piensasqanta respetananchis?

¹⁰ Iskay hermanokuna allin iñiyniyoqña kankuman chaypas manan kaqllatachu imamantapas piensanqaku. Ichaqa manan chaywanchu nisunman: “Kay hermanoqa allintan piensashan, kay hermanotaqmi ichaqa mana allintachu piensashan”, nispaqa. Noqanchisqa manan pitapas obligananchischu imatapas ruwanankupaqqa (Rom. 14:10).

11, 12. ¿Imatan juj umalliq tapukunan manaraq pitapas yuyaychashaspa?

¹¹ Sichus reparanchis juj hermano yuyaychanata necesitasqanta chayqa kaytan ñaupaqtaqa tapukunanchis: “¿Mayqen umalliqmi aswan allinta payta yuyaychanman?”, nispa. Sichus juj umalliq juj casarasqa hermanata yuyaychayta munashan chayqa qosanwanmi ñaupaqtaqa rimanan, chhaynapi qosanpas otaq umalliqpas hermanata yanapananpaq. * Sichus juj sipas hermanata yuyaychayta munashan chayqa yaqapaschá juj kuraq hermanata ninman payta yuyaychananpaq.

¹² Chaymantapas juj umalliqqa kaytan tapukunallantaq: “¿Noqachu kay iñiqmasita aswan allinta yuyaycharuyman, icha juj iñiqmasichu aswan allinta yuyaychanman?”, nispa. Sichus juj hermana llakisqa tarikushanman chayqa chhayna sasachakuyta atipaq umalliqmi yuyaychanman. Umalliqkunaqa kallpachakunankun Bibliaq nisqanman jina mayqen iñiqmasitapas yuyaychanankupaq.  Sichus iñiq t’aqapi mayqen hermanopas yuyaychanata necesitashan chayqa yuyaychanankupunin, manan jinallataqa qhawarparinankuchu.

13, 14. ¿Imaraykun umalliqkuna allintapuni hermanokunata reqsinanku?

¹³ Allin uyariqmi kananchis. Juj umalliq mayqen hermanotapas yuyaychananpaq preparakushaspaqa kaykunatan tapukunan: “¿Imakunan chay iñiqmasiyta llakichishanman? ¿Allintachu yachani imayna kashasqanta? ¿Ima sasachakuykunapin tarikushanman? ¿Imaynatan yanapayman?”, nispa.

¹⁴ Santiago 1:19 nisqanmi llapanchista yanapawasunchis jujkunata allinta yuyaychananchispaq. Chaypin Santiago niran: “Munasqa wayqe-panaykuna: Llapaykichispas allin uyariqmi kanaykichis, manataqmi comuntachu rimanaykichis, nitaqmi usqhaylla phiñakuqchu kanaykichispas”, nispa. Allintaña juj umalliq juj iñiqmasita reqsinman chaypas manan chay yachasqanman jinallachu chay hermanotaqa yuyaychanan. Proverbios 18:13 nin: “Manaraq allinta uyarishaspa simita kutichiqqa mana yuyayniyoqmi, mana p’enqakuqtaqmi”, nispa. Chaypi nisqan jina umalliqkunaqa ñaupaqtan hermanota tapurinanku imayna kashasqanta, jinaspa imachus nisqanta makilla uyarinanku, chayman jinataqmi yuyaychanankupas. Chaytan qallariypi yachamusqanchis umalliqpas yacharan. Payqa manan hermanataqa tapuranchu: “¿Imaynallan kashanki? ¿Imakunapin yanapaykikuman?”, nispaqa. Sichus umalliqkuna hermanokunaq imayna kashasqanta yachanqaku chayqa allintan paykunata yuyaychanqaku kallpachanqaku ima.

15. Proverbios 27:23 nisqan jina, ¿imata ruwanankupaqmi iñiq t’aqapi umalliqkuna kallpachakunanku?

¹⁵ Allinta reqsiy iñiq t’aqapi hermanokunata. Qallariypi yachamusqanchis jina hermanonchiskunata yuyaychananchispaqqa manan textokunallatachu leepunanchis. Aswanpas kallpachakunanchismi hermanonchiskunata aswan allinta reqsinanchispaq. Paykunaqa reparanankun paykunamanta llakikusqanchista yanapay munasqanchistapas (leey Proverbios 27:23). Umalliqkunaqa kallpachakunankun iñiq t’aqapi hermanokunawan allin amigontin kanankupaq.

16. ¿Imatan umalliqkuna ruwananku hermanokunata allinta yuyaychanankupaq?

¹⁶ Umalliqkunaqa manan hermanokunata yuyaychananku kaqtillanchu paykunawanqa rimananku. Aswanpas tiempotan t’aqananku hermanokunata allinta reqsinankupaq, imaynachus kashasqankuta tapurinankupaq, yanapanankupaqpas. Allin  experienciayoq umalliqmi nin: “Hermanonchiskunawan astawan rimasunchis chayqa aswan allin amigontinmi paykunawan kasunchis. Chaymi facil-llata paykunawan rimasunchis, paykunapas facil-llatan yuyaychasqanchista uyarikunqaku”, nispa.

17. ¿Imaraykun umalliqkuna munakuq pacienciakuq kananku?

¹⁷ Munakuq pacienciakuqmi kananchis. Mayqen hermanonchistapas yuyaychayta munaspaqa munakuq pacienciakuqmi kananchis. ¿Imarayku? Yaqapaschá yuyaychasqanchis hermanoqa mana yuyaychasqanchista uyarikunmanchu, otaq tiempowanña yuyaychasqanchista kasukunman. Chhaynaña kaqtinpas umalliqkunaqa manan usqhayllachu paykunapaqqa phiñakunanku, aswanpas Jesús jinan kananku. Jesusmantan Biblia niran: “Manan q’ewisqa soqostapas sarurparinqachu, manataqmi q’osñishaq mechatapas wañuchinqachu”, nispa (Mat. 12:20). Umalliqkunaqa yuyaychasqan hermanopaqmi mañakunanku, chhaynapi yuyaychasqanman jina imatapas ruwananpaq. Yaqapaschá chay hermanoqa tiempota necesitanqa umalliqpa yuyaychasqanpi piensananpaq. Chaymi umalliqkunaqa munakuq pacienciakuq kananku, ichaqa Bibliaq nisqanman jinapunin pitapas yuyaychananku.

18. a) ¿Imaraykun mayninpi mana allintachu jujkunata yuyaychasunman? b) ¿Imatan tayta-mamakuna ruwananku manaraq wawankuta yuyaychashaspa? (Qhaway “¿Imaynatan tayta-mamakuna wawankuta yuyaychankuman?” nisqata).

¹⁸ Hermanonchiskunata mana allinta yuyaychaqtinchis. Yaqapaschá juchasapa kasqanchisrayku mayninpiqa mana kaypi yachamusqanchisman jinachu pitapas yuyaychasunman (Sant. 3:2). Chhaynaña kaqtinpas kallpachakunanchismi sumaqllata munakuywan jujkunata yuyaychananchispaq. Sichus iñiqmasinchiskuna reparanqaku paykunata munakusqanchista chayqa facil-llatan perdonawasunchis mana allintaña rimarusunman chaypas. (Qhaway  “ ¿Imaynatan tayta-mamakuna wawankuta yuyaychankuman?” nisqata).

19. ¿Imaynatan iñiqmasinchiskunata kallpachanapaq jina yuyaychasunman?

¹⁹ Sasaña jujkunata yuyaychay kanman chaypas yuyaychashaspaqa munakuywanmi yuyaychananchis. Sichus mayqen iñiqmasipas yuyaychanatapuni necesitashanman chayqa allintaraqmi qhawarinanchis mayqen hermanos payta aswan allinta yuyaychanman chayta. Jinaspapas imaynapi tarikushasqanta yachananchispaqmi kikin iñiqmasita tapurinanchis, jinaspa imachus niwasqanchista makilla uyarinanchis, chayman jinataqmi sumaqllata yuyaychananchis. Sichus allin amigontin paykunawan kasunchis chayqa faciltan ima yuyaychasqanchistapas uyarikunqaku. Biblian nin: “Amigoq allin yuyaychasqanqa runatan kallpachan”, nispa (Prov. 27:9).