1, 2. ¿Bin la snop jtul anciano te kʼalal la stojobtes jtul hermana?

 JUN BUELTA chaʼtul ancianoetik bajt yulaʼtayik jtul hermana te ayix tiempo te maba kʼoem ta tsoblejetik. Te jtule la skʼoponbey textoetik ta swenta te tulan skʼoplal te ya xbootik ta tsoblejetik. La skuy te la yakʼbey smukʼul yoʼtan te hermana, pero te kʼalal ya sujtikix bael-a jich albotik yuʼun: «Jkʼaxel ma xa anaʼik te bin yak ta kʼaxel ta jtojol». Te hermanoetik ma la sjojkʼoybeyik te bin-nix yak ta kʼaxel ta stojol-ae. Te hermana jich la yaʼiy te maba koltayote.

² Te anciano te la skʼopon te textoetik jich ya yal: «Ta yorail-abi la jkuy te maʼyuk jkʼoplaltik ta yoʼtane. Te bin la yakʼbon jnope, jaʼ te manchuk nailuk la jkʼoponbey te textoetik, jaʼuk la jojkʼoybey ‹¿bin awilel?›, ‹¿bin-utʼil ya awaʼiy aba?›, ‹¿aybal bin-utʼil ya xjuʼ ya jkoltayat?›». Te anciano-abi ay bin mukʼ skʼoplal la snop, ta ora ini ya skoltay sok skʼuxul yoʼtan te yantike.

3. ¿Machʼatik ya xjuʼ ya yakʼik tojobtesel ta congregación?

 ³ Te ancianoetik jaʼ ay ta swentaik stojobtesel te hermanoetik, pero ayniwan baeltik yantik hermanoetik ya yakʼik tojobtesel. Jich bitʼil ayniwan machʼa ya stojobtes jtul yamigo sok te Biblia (Sal. 141:5; Prov. 25:12). O ayniwan jtul hermana te ayix yaʼbilal ya stojobtes yan hermana te pekʼelxan yaʼbilal ta swenta te bin ya yal Tito 2:3-5. Te meʼil tatiletik jaʼnix jich ya stojobtes te yal snichʼnabik. Manchukme te artículo ini, jaʼ ay ta swenta te ancianoetik, pero jpisiltik ya skoltayotik kʼalal ya kakʼtik tojobtesel sok ya kakʼtik mukʼul oʼtanil, melel «ya yacʼ yutsil-oʼtanil» (Prov. 27:9).

4. ¿Bin jojkʼoyeletik ya kakʼbeytik sujtib ta artículo ini?

 ⁴ Ta artículo ini, ya kakʼbeytik sujtib chaneb jojkʼoyeletik: ¿bin ya stij koʼtan ta yakʼel tojobtesel?, ¿puersabal te ya kakʼe?, ¿machʼa ya xjuʼ ya yakʼ? Sok ¿bin-utʼil ya kakʼtik te tojobtesel yuʼun ay bin lek ya xlokʼ-a?

5. Teme ay machʼa ya yichʼ tojobtesel sok kʼuxul oʼtanil, ¿bin yuʼun ya jnaʼtik te yananix schʼuun spasel-ae? (1 Corintios 13:4, 7).

⁵ Te ancianoetik kʼux ta yoʼtanik te hermanoetik. Jaʼ yuʼun ya skoltayik te kʼalal ay bin ma lek ya spasik (Gál. 6:1). Kʼalal jtul anciano ya skoltay jtul hermano ya skʼan ya snop bin-utʼil ya yakʼ ta ilel skʼuxul yoʼtan jich bitʼil ya yal te jpuk-kʼop Pablo: «Te cʼuxul-oʼtanil spisil ya xcuhch yuʼun, bayel yutsil yoʼtan; […] spisil wocol ya xcʼax yuʼun, spisil ya schʼuhun, spisil ya smahliy» sok spisil ya stsʼijk yuʼun (kʼopona 1 Corintios 13:4, 7). Kʼalal ya snop ta yoʼtan te anciano te textoetik-abi, jaʼ ya xkoltayot yuʼun ya yil teme sok skʼuxul yoʼtan ya yakʼ te tojobtesel. Jaʼnix jich te machʼa ya xtojobtesot yaniwan schʼuun spasel teme ya x-akʼbot sok kʼuxul oʼtanil (Rom. 12:10).

6. ¿Bin ejemplo la yakʼ te jpuk-kʼop Pablo kʼalal la yakʼ tojobtesel?

⁶ Te jpuk-kʼop Pablo jaʼ lekil ejemplo ta stojol te ancianoetik kʼalal la stojobtes te yermanotak ta Tesalónica. Ta cartaetik la stsʼibaye, nail la yutsilkʼoptay ta swenta te yaʼtelik, te skʼuxul yoʼtanik sok te kujchem yuʼunike. La yal te snaʼoj te yak ta sitintaybelik wokolil sok kontrainel (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4). Te jaʼik ejemplo ta stojol te yantik jchʼuunjeletik (1 Tes. 1:8, 9). ¡Tseʼelniwan yoʼtanik kʼalal akʼbotik smukʼul yoʼtanik! Kʼoem ta yoʼtanik te kʼux aʼiybilik yuʼun te jpuk-kʼop Pablo. Jaʼ yuʼun bayal koltayotik te tojobtesel ta cheb cartaetik te la stikun baele (1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12).

7. ¿Binwan yuʼun ay machʼa ma lek ya yaʼiy sba te kʼalal ya yichʼ tojobtesel?

⁷ Teme ma stojiluk ya yichʼ akʼel te tojobtesel, ¿bin ya xjuʼ ya xkʼot ta pasel? Kiltik te bin ya yal jtul anciano te ayix experiencia yuʼun: «Ay machʼatik maba lek ya yaʼiy sbaik kʼalal ya xtojobtesotik, pero ma jaʼuk ya skʼan ya yal te ma lek te bin la yichʼik albeyel, jaʼ ta skaj te maba akʼbotik sok kʼuxul oʼtanil». ¿Bin ya yakʼ jnoptik? Maba wokol ya yaʼiyik spasel teme ya kakʼtik sok skʼuxul koʼtantik te tojobtesel ma jaʼuk sok slab koʼtantik.

8. ¿Bin ya sjojkʼoybey sba te anciano kʼalal ay machʼa ya stojobtes?

⁸ Te ancianoetik maba ya skʼan te ya x-animaj yoʼtanik ta yakʼel tojobtesel. Teme jtul anciano ay machʼa ya skoltay, nail ya skʼan ya spasbey sba te jojkʼoyeletik ini: «¿Puersabal te ay bin ya kalbey? ¿Yuʼun-nixbal ay bin ma lek yak ta spasel-a? ¿Yakbal ta skʼaxuntayel te bin ya yal te Biblia o ay bin yak ta spasel te maniwan ya jpas te joʼone?». Jtul anciano te pʼij yoʼtane ma orauk ya xkʼopoj (Prov. 29:20). Teme maba seguro ayate, ya xjuʼ ya ajojkʼoybey yan anciano yuʼun ya awil sok teme yuʼun-nix yak ta skʼaxuntayel-a te bin ya yal te Biblia (2 Tim. 3:16, 17).

9. ¿Bin-utʼil te ancianoetik ya stʼunbeyik stalel te Pablo kʼalal ya yakʼik tojobtesel ta swenta te kʼuʼul pakʼal sok te bin-utʼil ya jchajpan jbatik? (1 Timoteo 2:9, 10).

⁹ Jnop kaʼiytik te ejemplo ini, jtul anciano  ya smel yoʼtan ta swenta te bin yilel skʼuʼ spakʼ jtul hermano. Ya xjuʼ ya sjojkʼoybey sba: «¿Aybal bin ya yal te Biblia ta swenta-abi?». Te bitʼil ma jaʼuk ya yal te bin ya snop ta yoʼtane, ya xjuʼ ya sjojkʼoybey yan anciano o yan hermano te tulan schʼuunel yoʼtan. Ta schebalik ya yilbeyik skʼoplal te bin la yal te jpuk-kʼop Pablo ta swenta te bin yilel te jkʼuʼ jpakʼtik sok te bitʼil ya jchajpan jbatike (kʼopona 1 Timoteo 2:9, 10). Te jpuk-kʼop Pablo ma la yakʼ jun lista ta swenta te bin ya jpastik o te bin ma jpastik. Te bin la spase, jaʼ la yakʼ ta naʼel te bin ya yal te Biblia ta swenta te bin yilel te jkʼuʼ jpakʼtik, te lekuknax ta ilel sok te yichʼojuk swentail. Snaʼoj ta lek te jaʼ ya staik ta nopel te bin yilel skʼuʼ spakʼik sok te bin-utʼil ya schajpan sbaik te j-abatetik yuʼun Dios, jaʼnax teme maba ya skontrain te bin ya yal te Biblia. Jich yuʼun kʼalal ya staik ta nopel te ancianoetik te ay machʼa ya yakʼbeyik tojobtesel, ya skʼan ya yilik ta lek te bin-nix yilel-a te skʼuʼ spakʼ sok teme yichʼoj swentaile.

10. ¿Bin ya skʼan ayuk ta koʼtantik ta swenta te bin ya jtatik ta nopel ta jujuntul?

¹⁰ Ya skʼan te ayuk ta koʼtantik te ayniwan ma pajaluk te bin ya staik ta nopel chaʼtul hermanoetik te tulan schʼuunel yoʼtanik. Pero ma jaʼuk ya skʼan ya yal te lek te yane sok te maba lek te yane. Jaʼ yuʼun maba ya skʼan ya sujtik te yantik ta spasel te bin lek o ma lek ya kiltik te joʼotike (Rom. 14:10).

11, 12. Teme ya yil jtul anciano te puersa ya yakʼ tojobtesel, ¿bin ya sjojkʼoybey sba, sok bin yuʼun?

¹¹ Teme ya kiltik te ay machʼa puersa ya skʼan yichʼ tojobtesel jojkʼoybey jbatik, ¿machʼa ya xjuʼ ya yakʼ te tojobtesel? Jich bitʼil kʼalal jtul anciano ya stojobtes te hermana te nujpunem o ay machʼa te pekʼelto yaʼbilal, nail ya skʼan ya xkʼopoj sok te jolal ta na. Yaniwan yal te jolal ta na te jaʼ ay ta swenta yakʼel tojobtesel o ya skʼan te tey ya x-ayin-euk te kʼalal ya yakʼ tojobtesel te anciano. * O teme jaʼ jtul hermana te jchʼielto, ya xjuʼ ya yalbeyik jtul hermana te ayix yaʼbilal yuʼun jaʼ ya yakʼ te tojobtesel, jich bitʼil la yichʼ albeyel skʼoplal ta  párrafo 3.

¹² Ay yan jojkʼoyel ya skʼan ya spasbey sba te anciano: «¿Snujpʼbal te joʼon ya kakʼ te tojobtesel o jaʼ lek te yan machʼa ya yakʼe?». Jich bitʼil teme ay machʼa maʼyuk skʼoplal ya yaʼiy sba, jaʼniwan lek te jaʼ ya yakʼbey tojobtesel jtul anciano te jich kʼaxem ta stojol, melel ya xkʼot ta yoʼtan te bitʼil ya yaʼiy sbae. Spisil te ancianoetik jaʼ  ay ta swentaik te ya yakʼbeyik smukʼul yoʼtan te hermanoetik yuʼun ya spas ta skuxlejalik te bin ya yal te Biblia. Teme ay machʼa ya spas te bin ma lek, mukʼ skʼoplal te ya yakʼbeyik tojobtesel.

13, 14. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ya snaʼik schʼamel yaʼiyik ta lek te ancianoetik?

¹³ Chʼama awaʼiy ta lek. Kʼalal jtul anciano yak ta schajpanbel sba yuʼun ya yakʼ tojobtesel, ya skʼan ya sjojkʼoybey sba: «¿Jnaʼojbal ta lek te bin yilel skuxlejal te hermano? ¿Yabal jnaʼ ta lek te bin yak ta kʼaxel ta stojol? ¿Yakbal ta sitintayel wokolil te ma jnaʼ bin-ae? ¿Bin ya xkoltayot ta ora ini?».

¹⁴ Te bin ya yal te Santiago 1:19 jaʼ ya xkoltayotik te machʼatik ya yakʼik tojobtesel. Te Santiago jich la stsʼibay: «Chapaluquex me apisilic yuʼun yaʼiyel ta ora te bin ya yichʼ halel, ma me orahuc ya xcʼopojex, soc ma me orahuc ya xʼilinex». Te anciano ma skʼan ya skuy te snaʼoj spisil te bin yilel skuxlejal te hermano te ya yakʼbey te tojobtesel. Te Proverbios 18:13 jich ya yakʼ jnaʼtik: «Te machʼa nahil ya sjacʼ te ma ba yaʼiyej ta lec, ma snaʼ qʼuinal soc qʼuexlaltic sba». Te bin ya skʼan ya jpastik jaʼ te ya jpasbeytik jojkʼoyeletik, pero ya skʼan ya jchʼam kaʼiytik te bin ya yalbotik. Jich la sta ta ilel te anciano te la kalbeytik skʼoplal ta sjajchibal te artículo. Kʼot ta yoʼtan te kʼalal ay machʼa ya xbajt yulaʼtay ma jaʼuk nail ya yalbey te información schajpanoje, jaʼ te ya spasbey jojkʼoyeletik jich bitʼil «¿bin awilel?, ¿bin yaʼiyel ya awaʼiy aba?, ¿aybal bin-utʼil ya jkoltayat?». Teme ya spasik tulan te ancianoetik ta snaʼel te bin yak ta kʼaxel ta stojol te hermanoetik, jichniwan ya skoltayik sok ya yakʼbeyik smukʼul yoʼtan.

15. ¿Bin-utʼil te ancianoetik ya xjuʼ ya spasik te bin ya yal te Proverbios 27:23?

¹⁵ Naʼbeya sba ta lek te tuminchij. Yuʼun ya skoltayik te machʼa ya yakʼbeyik tojobtesel ma jaʼuknax ya skʼoponbeyik cheʼoxeb textoetik, jaʼnix jich ya yakʼbeyik yil te bin ya xjuʼ ya spasik. Te hermanoetik ya skʼan ya yaʼiyik te ya smel yoʼtanik ta stojolik, te ya xkʼot ta yoʼtanik te swokolik sok te ya skʼan ya skoltayik (kʼopona Proverbios 27:23). Te ancianoetik ya skʼan ya spasik tulan yuʼun ya yamigoinik te hermanoetik sok te hermanaetik.

16. ¿Bin ya skʼan ya spasik te ancianoetik yuʼun ay bin lek ya xlokʼ-a te kʼalal ya yakʼik tojobtesel?

¹⁶ Te ancianoetik ya skʼan te ma jaʼuknax ya xkʼopojik sok te hermanoetik yuʼun ya yakʼbeyik tojobtesel. Te bin lek ya spasik jaʼ te ya xkʼopojik sok te hermanoetik sok te ayuk ta yoʼtanik te kʼalal ya sitintayik wokoliletik. Jtul anciano la yal te kʼalal jich ya yichʼ pasele, ya yamigoinik  ta lek te hermanoetik. Jich la yal: «Kʼalal ya xkʼot yorail te ya yakʼik tojobtesel maba wokol ya yaʼiyik yakʼel». Jaʼnix jich te machʼa ya yichʼ te tojobtesel maba wokol ya yaʼiy spasel.

17. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ayuk slamalil yoʼtanik sok skʼuxul yoʼtanik te ancianoetik?

¹⁷ Ayuk slamalil awoʼtan sok skʼuxul awoʼtan. Mukʼ skʼoplal te ya yakʼik ta ilel te talelil-abi kʼalal ay machʼa ya spʼaj te tojobtesel te lokʼem ta Biblia o te ma orauk ya spas ta skuxlejal. Te ancianoetik ma skʼan ya x-ilinik te kʼalal jich ya xkʼot ta pasele. Ya skʼan ya stʼunik te ejemplo yuʼun te Jesús te jich la yichʼ albeyel skʼoplal ta albilkʼop: «Ma ba ya slajin swaqʼuel te jalal te waqʼuelix, ma ba ya stupʼbe scʼahcʼal te xutunteʼ yac ta tihlel» (Mat. 12:20). Te anciano ya xjuʼ ya skʼanbey ta oración te Jehová te yakuk skoltay te machʼa la yichʼ tojobtesel yuʼun ya xkʼot ta yoʼtan te bin la yichʼ albeyel sok te ya spas ta skuxlejal. Yaniwan yichʼ bael tiempo yuʼun ya xkʼot ta yoʼtan te bin la yichʼ albeyele. Teme ay slamalil yoʼtan sok skʼuxul yoʼtan te anciano, jaʼ ya yakʼ ta yoʼtan te machʼa la yichʼ koltayel te tojobtesel ma jaʼuk te bitʼil akʼbote. Jich yuʼun ya skʼan te spisil-ora lokʼem ta sKʼop Dios te tojobtesel ya yichʼ akʼele.

18. 1) ¿Bin ya skʼan ayuk ta koʼtantik kʼalal ya kakʼtik tojobtesel? 2) Jich bitʼil ya xchiknaj ta foto sok ta recuadro, ¿bin ya skʼan ya yilbeyik skʼoplal ta nail te meʼil tatiletik kʼalal ya stojobtesik te yal snichʼnabik?

¹⁸ Kʼalal ya xchʼayat ayuk bin ya yakʼbat anop. Te bitʼil jmulawilotik ayniwan wokol ya kaʼiytik spasel te bin la yichʼ alel ta artículo ini (Sant. 3:2). Aynix banti ya xchʼayotik, pero ya skʼan ya jpastik tulan te ayuk bin ya jnoptik ta swenta-abi. Teme ya yilik te hermanoetik te kʼux ta koʼtantik, jich maba wokol ya yaʼiyik te ya spasbotik perdón kʼalal ay bin la jpasbeytik o ay bin la kaltik te maba lek la yaʼiy sbaik yuʼun. (Ilawil te recuadro « Te bin ya yichʼ albeyel te meʼil tatiletik»).

19. ¿Bin-utʼil ya jtseʼentesbeytik yoʼtan te hermanoetik?

¹⁹ Jich bitʼil la kiltikix, aynix wokol ya kaʼiytik yakʼel tojobtesel te ay bin lek ya xlokʼ-ae. Te bitʼil jun-nax pajal jmulawilotik, jaʼ yuʼun ya skʼan ayuk ta koʼtantik te bin la kilbeytik skʼoplal ta artículo ini. Kʼalal ay machʼa ya kakʼbeytik tojobtesel, stojiluk ya jpastik. Jaʼnix jich, akʼa kiltik teme yuʼun-nix puersa-a te ya yichʼ akʼel te tojobtesel sok te machʼa snujpʼ ya yakʼe. Jpastik jojkʼoyeletik sok jchʼam kaʼiytik ta lek te bin ya yale yuʼun ya jnaʼtik te bin yak ta kʼaxel ta stojole. Jpastik tulan yuʼun jichuk ya kaʼiy jbatik te bitʼil ya yaʼiy sbae. Kʼuxuk ta koʼtantik te hermanoetik sok akʼa kamigoin jbatik sok. Ayuk ta koʼtantik te bin mukʼ skʼoplal: jaʼ te ayuk bin lek ya xlokʼ-a kʼalal ya kakʼtik tojobtesel sok te ya jtseʼentesbeytik yoʼtan te hermanoetik (Prov. 27:9).