1-2. Muṅwe wahashu o guda mini nga ha u eletshedza vhaṅwe?

 MIṄWAHANI yo fhelaho, vhahulwane vhavhili vho dalela wahashu wa tshifumakadzini we a vha a tshi khou lova miṱangano. Muṅwe wa vhenevho vhahulwane o vhalela onoyo wahashu wa tshifumakadzini maṅwalo a ambaho nga ha u ya miṱanganoni. Onoyo muhulwane o vhona u nga zwe vha zwi amba zwo ṱuṱuwedza onoyo wahashu wa tshifumakadzini, fhedzi musi vha tshi vho ṱuwa, wahashu wa tshifumakadzini o ri: “Ngoho a ni vhuyi na ḓivha zwine nda khou sedzana nazwo.” Vhenevho vhahulwane vhavhili vho vha vho eletshedza wahashu wa tshifumakadzini ngeno vha sa ḓivhi thaidzo dze a vha a tshi khou sedzana nadzo. Zwenezwo zwo ita uri wahashu wa tshifumakadzini a pfe u nga nyeletshedzo yavho i nga si mu thuse.

² Muhulwane we a vhalela wahashu wa tshifumakadzini maṅwalo u ri: “Nga tshenetsho tshifhinga, ndo vhona u nga onoyo wahashu wa tshifumakadzini ha khou dzhiela nṱha nyeletshedzo ye ra mu ṋea. Fhedzi ndo mbo ḓi zwi vhona uri ndo humbula nga ha maṅwalo ane nda nga a shumisa nṱhani ha u thoma nga u humbula nga ha onoyo wahashu. Ndo vha ndo tea u thoma nga u ṱoḓa u ḓivha uri o vha a tshi khou sedzana na mini na nḓila ine nda nga mu thusa ngayo.” Zwenezwo zwo gudisa onoyo muhulwane ngudo ya ndeme vhukuma. Zwino o no vha mulisa ane a pfela vhuṱungu na ane a thusa.

3. Ndi nnyi ane a nga eletshedza vhaṅwe tshivhidzoni?

 ³ Sa izwi vhahulwane vhe vhalisa, vha na vhuḓifhinduleli ha u eletshedza muthu ane a tea u eletshedziwa. Fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga, na vhaṅwe tshivhidzoni vha nga tea u eletshedza  vhaṅwe. Sa tsumbo, wahashu a nga eletshedza khonani yawe a tshi shumisa Bivhili. (Ps. 141:5; Mir. 25:12) Kana vhahashu vha tshifumakadzini vhahulwane vha nga tea uri vha “eletshedze vhafumakadzi vhaṱuku” kha mafhungo o ambiwaho kha Tito 2:3-5. Nahone zwi tou pfala uri vhabebi vha tea u eletshedza na u kaidza vhana vhavho. Naho yeneyi thero yo livhiswa kha vhahulwane, roṱhe ri nga vhuyelwa nga u guda nga ha nḓila ine ra nga eletshedza vhaṅwe nga nḓila ine ya ḓo vha thusa, u vha ṱuṱuwedza na u vha “takadza mbilu.”—Mir. 27:9.

4. Ri ḓo amba nga ha mini kha ino thero?

⁴ Kha ino thero, ri ḓo fhindula mbudziso nṋa dzi tshimbidzanaho na u eletshedza: (1) Ndi zwiitisi zwifhio zwine zwa nga ita uri ni eletshedze muṅwe? (2) Naa zwo tea uri onoyo muthu a eletshedziwe? (3) Ndi nnyi ane a tea u mu eletshedza? (4) Ni nga mu eletshedza hani nga nḓila ine ya ḓo mu vhuyedza?

5. Ndi ngani zwi tshi leluwa u ṱanganedza nyeletshedzo ya muhulwane ane a sumbedza lufuno musi a tshi eletshedza? (1 Vhakorinta 13:4, 7)

⁵ Vhahulwane vha a ri funa nga maanḓa. Nga zwiṅwe zwifhinga vha sumbedza uri vha a ri funa nga u ri tsivhudza musi vha tshi khou vhona uri ri khou ita zwithu zwine zwa nga ri dzhenisa khakhathini. (Vhagal. 6:1) Fhedzi musi muhulwane a sa athu u eletshedza muṅwe muthu, zwi vha zwavhuḓi uri a thome a humbule nga ha zwe Paulo a zwi amba nga ha lufuno. Paulo o ri: “Lufuno a lu fheli mbilu, lu na vhuthu. . . . Lu fukedza zwoṱhe, lwa tenda zwoṱhe, lwa fhulufhela zwoṱhe, lwa konḓelela zwoṱhe.” (Vhalani 1 Vhakorinta 13:4, 7.) Musi muhulwane a tshi humbulisisa nga ha dzenedzo ndimana, zwi ḓo mu thusa uri a sumbedze lufuno musi a tshi eletshedza. Arali ane a khou eletshedzwa a tshi kona u zwi vhona uri muhulwane ane a khou mu eletshedza u na ndavha nae, zwi ḓo mu lelutshela u ṱanganedza yeneyo nyeletshedzo.—Vharoma 12:10.

6. Muapostola Paulo o vha hani tsumbo yavhuḓi?

⁶ Muapostola Paulo o vhetshela vhahulwane tsumbo yavhuḓi. Sa tsumbo, Paulo o kaidza vhahashu vha Thesalonika musi zwi tshi ṱoḓea. Fhedzi musi Paulo a sa athu u vha kaidza, o thoma nga u vha khoḓa nga mushumo wavho we vha u ita nga u fhulufhedzea na nga lufuno lwe vha lu sumbedza. O dovha a vha khoḓa nge vha konḓelela. Zwiṅwe hafhu, o humbula nga ha zwe vha vha vha tshi khou sedzana nazwo, a vha vhudza uri u a zwi ḓivha uri vhutshilo vhu khou konḓa na uri vha khou fhulufhedzea naho vha tshi khou tovholwa. (1 Vhathes. 1:3; 2 Vhathes. 1:4) O ita na u vha vhudza uri vha tsumbo yavhuḓi kha vhaṅwe Vhakriste. (1 Vhathes. 1:8, 9) Zwi tou pfala uri musi vhenevha vhahashu vha tshi khoḓwa nga Paulo, zwo vha takadza vhukuma. Zwo vha zwi tshi tou vha khagala uri Paulo u a vha funa nga maanḓa. Ndi ngazwo vho kona u zwi ṱanganedza musi a tshi vha kaidza kha marifhi mavhili e a ṅwalela Vhathesalonika.—1 Vhathes. 4:1, 3-5, 11; 2 Vhathes. 3:11, 12.

7. Ndi mini zwine zwa nga ita uri muthu a si ṱanganedze nyeletshedzo?

⁷ Hu nga itea mini arali ra sa eletshedza muthu nga nḓila yavhuḓi? Muṅwe muhulwane a re na tshenzhelo o ri: “Vhaṅwe a vha ṱanganedzi nyeletshedzo, hu si ngauri i vha yo khakhea, fhedzi ngauri i vha i songo ṋewa nga lufuno.” Zwenezwi zwi ri gudisa mini? Zwi a leluwa u ṱanganedza nyeletshedzo arali i tshi khou ṋewa nga lufuno, hu si muthu o sinyuwa.

8. Muhulwane u tea u ḓivhudzisa mbudziso dzifhio musi a sa athu u kaidza muṅwe muthu?

⁸ Vhahulwane a vho ngo tea u ṱavhanyela u kaidza. Musi muhulwane a sa athu u kaidza, u tea u thoma a ḓivhudzisa uri: ‘Naa zwi a ṱoḓea uri ndi zwi ambe? Naa ndi na vhuṱanzi ha uri zwine uyu muthu a khou ita zwo khakhea? Naa o pfuka mulayo u re Bivhilini? Kana naa u khou tou ita zwithu nga nḓila i sa fani na ine nṋe nda zwi ita ngayo?’ Vhahulwane vha sumbedza vhuṱali nga u iledza u “ṱavhanyela u amba.” (Mir. 29:20) Arali onoyo muhulwane a si na vhungoho ha uri u tea u kaidza onoyo muthu, a nga vhudzisa muṅwe muhulwane arali na ene a tshi vhona u nga zwine onoyo wahashu a khou zwi ita a zwi tshimbidzani na Bivhili na u vhona arali zwo tea uri a kaidziwe.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Ri guda mini kha Paulo nga ha u eletshedza muṅwe nga ha u ambara na u ḓilugisa? (1 Timotheo 2:9, 10)

⁹ Ṱhogomelani tsumbo i tevhelaho. Kha ri ri muhulwane u khou vhilaedziswa nga nḓila ine muhuweleli a ambara na u ḓilugisa ngayo. Onoyo muhulwane a nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa uyu muthu u khou ita zwithu zwine zwa lwisana na zwine Bivhili ya zwi funza?’ Onoyo muhulwane a nga humbela muṅwe muhulwane kana muṅwe tshivhidzoni a re na muhumbulo wo tshaho uri a mu thuse ngauri ha khou ṱoḓa u ita zwithu nga mavhonele awe. Vha nga thusana u haseledza nga ha zwe Paulo a zwi amba nga ha nḓila ine ra tea u ambara na u ḓilugisa ngayo. (Vhalani 1 Timotheo 2:9, 10.) Paulo o ṋea vhulivhisi ha uri Vhakriste vha tea u ambara nga nḓila yo teaho, i re na tshirunzi na ine ya sumbedza uri vha na muhumbulo wo tshaho. Fhedzi Paulo ho ngo vhea mulayo wa uri muthu a ambare mini kana a songo ambara mini. O vha a tshi zwi ḓivha uri vhahashu vha nga ambara zwine vha zwi funa, tenda zwi sa lwisani na zwine Bivhili ya zwi amba. Nga zwenezwo, musi vhahulwane vha tshi ṱoḓou vhona arali zwo tea uri vha kaidze muthu, vha tea u vhona arali kuambarele kwa onoyo muthu kwo tea nahone ku na tshirunzi.

10. Ndi mini zwine ra tea u humbula nga ha phetho dzine vhahashu vha dzi ita?

¹⁰ Ri songo hangwa uri vhahashu vhavhili vha nga ita phetho dzi sa fani, fhedzi dzoṱhe dzi songo khakhea. Ri songo kombetshedza vhahashu u ita zwithu zwine riṋe ra vhona u nga ndi zwone zwo teaho.—Vharoma 14:10.

11-12. Musi hu tshi tea u eletshedziwa muṅwe muthu, muhulwane u tea u ḓivhudzisa mbudziso dzifhio nahone ndi ngani?

¹¹ Arali zwo tea uri muṅwe muthu a kaidziwe, mbudziso i vha ya uri: Ndi nnyi ane a tea u mu kaidza? Musi muhulwane a sa athu u kaidza wahashu o vhingwaho kana ṅwana, u ḓo thoma a amba na ṱhoho ya muṱa. Onoyo ṱhoho  ya muṱa a nga khetha uri hu vhe ene ane a kaidza. * Kana a tou humbela uri a vhe hone musi hu tshi kaidzwa muraḓo wa muṱa wawe. Samusi zwo ambiwa kha  phara ya vhuraru, nga zwiṅwe zwifhinga zwi nga vha khwine uri wahashu wa tshifumakadzini muhulwane a vhe ene ane a eletshedza wahashu wa tshifumakadzini muṱuku.

¹² Hu na zwiṅwe zwine muhulwane a tea u zwi ṱhogomela. A nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi nṋe ane a tea u eletshedza onoyu muthu kana zwi nga vha khwine arali a eletshedzwa nga muṅwe?’ Sa tsumbo, zwi nga lelutshela muthu ane a ḓivhona e si wa ndeme u thetshelesa nyeletshedzo ine ya bva kha muhulwane we na ene a vhuya a ḓipfa nga yeneyo nḓila. Khamusi onoyo muhulwane we a vhuya a ḓipfa nga yeneyo nḓila a nga mu pfela vhuṱungu na u mu eletshedza nga nḓila ine a ḓo i ṱanganedza. Fhedzi vhahulwane vhoṱhe ndi vhone vhane vha vha na vhuḓifhinduleli ha u khuthadza na u ṱuṱuwedza vhahavho uri vha ite zwithu u tendelana na zwine Bivhili ya zwi amba. Wahashu u tea u eletshedzwa naho hu si na muhulwane we a vha e na thaidzo i fanaho na yawe.

13-14. Ndi ngani zwi zwa ndeme uri muhulwane a thetshelese?

¹³ Ni ḓiimisele u thetshelesa. Musi muhulwane a tshi khou ḓilugiselela u eletshedza muṅwe, u tea u ḓivhudzisa uri: ‘Ndi zwifhio zwine nda zwi ḓivha nga ha zwine wahashu a khou sedzana nazwo? Hu khou itea mini vhutshiloni hawe? Naa a nga vha e na thaidzo dzine ndi si dzi ḓivhe? Ndi mini zwine zwa nga mu thusa?’

¹⁴ Vhulivhisi vhu re kha Yakobo 1:19 vhu a shuma kha vhane vha eletshedza vhaṅwe. Yakobo o ri: “Muthu u fanela u ṱavhanya u thetshelesa, a lenge u amba, a lenge u sinyuwa.” Muhulwane a nga vhona u nga u khou ḓivha zwine zwa khou itea kha wahashu. Fhedzi naa zwenezwi ndi ngoho? Mirero 18:13 i ri: “Musi muthu a tshi fhindula a songo thoma a pfa zwine zwa khou ambiwa, u sumbedza vhutsilu, zwi a shonisa.” Ndi khwine u wana mafhungo kha muṋe wao. Zwenezwi zwi ḓo ṱoda uri muhulwane a thome nga u thetshelesa a sa athu u amba. Ni songo hangwa zwe muhulwane we ra amba nga hae mathomoni a ino thero a zwi guda. O zwi vhona uri nṱhani ha u thoma nga u vhudza onoyo wahashu wa tshifumakadzini zwe a vha o zwi lugiselela, o vha o tea o thoma nga u ṱoḓa u ḓivha uri o vha a khou sedzana na mini na nḓila ine a nga mu thusa ngayo. Arali vhahulwane vha ḓiṋea tshifhinga tsha u ṱoḓa u ḓivha zwine zwa khou itea kha vhahashu, zwi ḓo ita uri vha kone u vha thusa na u vha ṱuṱuwedza.

15. Vhahulwane vha nga shumisa hani vhulivhisi vhu re kha Mirero 27:23?

¹⁵ Ḓivhani nngu. Samusi zwo ambiwa mathomoni a ino thero, u eletshedza muthu a  zwi ambi u sokou mu vhalela maṅwalo kana u mu vhudza zwine a nga ita. Vhahashu vha tea u zwi vhona uri ri na ndavha navho, ri a vha pfesesa na uri ri khou ṱoḓa u vha thusa. (Vhalani Mirero 27:23.) Vhahulwane vha tea u ita zwoṱhe zwine vha nga kona uri vha vhe na vhukonani ha tsini na vhahashu.

16. Ndi mini zwine zwa ḓo thusa vhahulwane uri vha eletshedze nga nḓila ine ya vhuyedza?

¹⁶ Vhahulwane a vha ṱoḓi u ita uri vhahashu vha vhone u nga vha amba navho musi vha tshi khou ṱoḓa u vha kaidza fhedzi. Nṱhani hazwo, vha dzula vha tshi amba navho na u vha sumbedza uri vha na ndavha navho musi vhe na thaidzo. Muṅwe muhulwane a re na tshenzhelo u ri: “Arali na ita zwenezwo, ni ḓo vha na vhushaka havhuḓi navho nahone zwi ḓo ni lelutshela u vha eletshedza musi zwi tshi ṱoḓea.” Zwi ḓo lelutshela na ane a khou eletshedzwa uri a zwi ṱanganedze.

17. Ndi lini hune muhulwane a tea u sa fhela mbilu na u vha na vhuthu?

¹⁷ Ivhani na vhuthu nahone ni songo fhela mbilu. Muthu ane a khou eletshedziwa a nga thoma nga u sa ṱoḓa u ita zwine Bivhili ya khou zwi amba. Nga zwenezwo, muhulwane u tea u sa fhela mbilu na u sumbedza vhuthu. Muhulwane ho ngo tea u fhela mbilu musi muthu we a mu eletshedza a sa ṱanganedzi kana u shumisa yeneyo nyeletshedzo. Bivhili i amba zwi tevhelaho nga ha Yesu. I ri: “Luṱanga lu re tsini na u vunḓea, ha nga lu vunḓi, luvhone lu re tsini na u dzima, ha nga lu dzimi.” (Mat. 12:20) Nga zwenezwo, musi muhulwane a tshi khou rabela e eṱhe, a nga humbela Yehova uri a thuse muthu we a mu eletshedza uri a pfesese uri ndi ngani o vha a tshi khou tea u eletshedzwa na uri a shumise yeneyo nyeletshedzo. Wahashu we a eletshedzwa a nga ṱoḓa tshifhinga uri a humbulisise nga ha yeneyo nyeletshedzo. Arali muhulwane a sumbedza vhuthu na u sa fhela mbilu musi a tshi khou eletshedza wahashu, zwi ḓo lelutshela onoyo wahashu uri a ṱanganedze yeneyo nyeletshedzo. Yeneyo nyeletshedzo i tea u vha yo thewa Bivhilini.

18. (a) Ri tea u humbula mini musi ri tshi eletshedza vhaṅwe? (b) Samusi zwo sumbedzwa kha tshifanyiso tshi re kha bogisi, vhabebi vha khou amba nga ha mini?

 ¹⁸ Gudani kha vhukhakhi haṋu. Samusi ri na tshivhi, a ri nga ḓo tevhedza zwe ra zwi guda kha ino thero kokotolo. (Yak. 3:2) Ri ḓo ita ri tshi khakha, fhedzi ri tea u guda kha vhukhakhi hashu. Arali vhahashu vha zwi vhona uri ri a vha funa, zwi ḓo vha lelutshela uri vha ri hangwele musi ri tshi vha kanda zwirethe nga zwine ra amba kana u ita musi ri tshi vha eletshedza.—Vhalani na bogisi “ Zwine Vhabebi Vha Tea U Zwi Humbula.”

19. Ri nga takadza hani mbilu dza vhahashu?

¹⁹ Samusi ro zwi guda, a zwo ngo leluwa u eletshedza muṅwe muthu. Roṱhe ri na tshivhi, riṋe u katela na vhane ra vha eletshedza. Ni songo hangwa zwe ra zwi haseledza kha ino thero. Itani vhungoho ha uri ni eletshedza muthu ni na zwiitisi zwo teaho. Zwiṅwe hafhu, ni vhe na vhungoho ha uri yeneyi nyeletshedzo i a ṱoḓea na uri ndi inwi ane a tea u eletshedza. Musi ni sa athu u eletshedza muthu, ni vhudzise mbudziso na u thetshelesa nga vhuronwane uri ni kone u pfesesa thaidzo dzine a vha nadzo. Lingedzani u vhona zwithu nga nḓila ine a zwi vhona ngayo. Ivhani na vhuthu ni vhe khonani dzavho. Ni songo hangwa uri tshipikwa tshashu ndi u ṋea nyeletshedzo i vhuyedzaho na ine ya ḓo “takadza mbilu.”—Mir. 27:9.