Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

ARTICLE NI NGAN FIL 8

Ba Mom ni Nge M’agan’uy ko Fonow ni Kam Pi’, Fa?

Ba Mom ni Nge M’agan’uy ko Fonow ni Kam Pi’, Fa?

“Florida nge gapgep nib fel’ bon e ma felfelan’nagey; ku arrogon reb e fager ni ma pi’ e fonow u fithik’ e yul’yul’ ni ku ma felfelan’nagey.”​—PROV. 27:9, NW.

TANG 102 ‘Ngad Ayuweged e Piin Yad Ba Meewar’

TIN YIRA WELIY *

1-2. Mang e fil reb e walag ni pumoon u murung’agen rogon ni ngan pi’ e fonow?

 BOOR e duw ni ke yan, me yan l’agruw i piilal ra guyew reb e walag nib pin ni ke n’uw nap’an ni yugu be digey e muulung. Bay bagayow e gal piilal nem ni beeg boch e thin nu Bible ko fare walag ni murung’agen e muulung. I lemnag ni ke yag ni ngar piew e athamgil nga laniyan’ fare walag, machane nap’an ni yow be n’en ni ngar chuwgow me gaar fare walag ngorow, “Ri dam nangew e n’en be buch rog.” Gal piilal ney e dar fithew murung’agen e magawon ko fare walag u m’on ni ngar piew e fonow ngak. Bochan e re n’ey, ma de lemnag fare walag nra yib angin e fonow ni kar piew ngak.

2 Fare piilal ni ir e beeg fapi thin nu Bible ngak fare walag e sul nge lemnag e n’en ni buch, me yog ni gaar: “Ngiyal’ nem e gu lemnag ni be darifannagmow e re walag nem. Machane faan gu par nggu lemnag mug nang ni kug fanay e tayim rog ni nggu beeg boch e thin nu Bible ngak ko bin nggu fith ni nge lungug, ‘Mang e be buch rom?’ ara ‘Uw rogon nrayog ni nggu ayuwegem?’” I fil e re piilal ney ban’en nib ga’ fan ko re n’ey ni buch. Chiney e ir reb e piilal ni ma guy rogon ni nge nang rogon laniyan’ yugu boch e girdi’ me ayuwegrad.

3. Mini’ e rayog ni nge pi’ e fonow u lan e ulung?

 3 Piin piilal e yad e ba milfan ngorad ni ngar pied e fonow ko ngiyal’ nib t’uf. Machane yu ngiyal’ e bay yugu boch e walag u lan e ulung nib t’uf ni ngkur pied e fonow. Bod nrayog ni nge pi’ reb e walag e fonow ngak reb e fager rok nib puluw ko Bible. (Ps. 141:5; Prov. 25:12) Fa reb e rayog ni nge fonownag reb e walag nib pin nib ilal e “piin nrugod” u murung’agen e pi n’en bay ko Titus 2:3-5. Ku arrogon e piin gallabthir nib ga’ ni yad ma fonownag pi fakrad mar yal’uweged yad. Ere yugu aram rogon ni thin u lan e re article ney e ba ga’ ni fan ko piin piilal, machane gad gubin nrayog ni nge yib angin ngodad ya ra ayuwegdad ni ngad lemnaged rogon nrayog ni ngad pied e fonow nib puluw, ma ra pi’ e athamgil nga lanin’uy, maku ra “felfelan’nagey.”​—Prov. 27:9, NW.

4. Mang e gad ra weliy ko re article ney?

4 Gad ra weliy ko re article ney e fulweg u aningeg e deer ni bay rogon ko fonow ni yima pi’: (1) Mang e bin nib puluw i fan ni ngan pi’ e fonow? (2) Rib t’uf ni ngan pi’ fare fonow, fa? (3) Mini’ e susun ni nge pi’ e fonow? (4) Uw rogon nrayog ni ngam pi’ e fonow nra yib angin?

MANG E BIN NIB PULUW I FAN NI NGAN PI’ E FONOW?

5. Mang fan nra mom ngak be’ ni nge m’agan’ ko fonow ni ke pi’ reb e piilal ngak ni faanra kan pi’ u fithik’ e t’ufeg? (1 Korinth 13:4, 7)

5 Ba t’uf e pi walag rok e piin piilal. Yu ngiyal’ e yad ma dag e re t’ufeg ney ni aram e yad ma fonownag be’ ni be n’en ni nge oloboch. (Gal. 6:1) Machane u m’on ni nge rin’ reb e piilal e re n’ey, ma rayog ni nge lemnag boch ban’en u murung’agen e t’ufeg ni weliy apostal Paul. “En nib t’uf Got rok nge girdi’ e ba gum’an’ ma ba gol . . . [ma] dabiyog ni nge pag ir ndab ki michan’, ma dab ki l’agan’, ma dab ki gum’an’.” (Mu beeg e 1 Korinth 13:4, 7.) Ra fal’eg reb e piilal i lemnag e pi thin nu Bible ney, ma ra ayuweg ni nge pi’ fare fonow u fithik’ e t’ufeg. Faanra rayog ni nge nang faen yibe fonownag nib t’uf rok fare piilal, ma aram e dabisiy nra m’agan’ ko fonow ni kan pi’ ngak.​—Rom. 12:10.

6. Mang e kanawo’ nib fel’ ni ke dag apostal Paul nrayog ni ngan folwok riy?

6 Apostal Paul e ir reb e piilal ni ke dag e kanawo’ nib fel’ nrayog ni ngan folwok riy. Bod nnap’an ni t’uf ni ngan fonownag e pi walag u Thessalonika, ma de magagawon ni nge fonownagrad. Machane som’on e yog fel’ngin e maruwel ni yad be tay u fithik’ e yul’yul’, nge t’ufeg, nge athamgil ni yad be tay. Ki lemnag rogon e par rorad, me yog ni manang nde mom e par rorad maku manang ni yad be athamgil u fithik’ e gafgow ni yibe tay ngorad. (1 Thess. 1:3; 2 Thess. 1:4) Ki yog nib manigil e kanawo’ ni yad be dag nrayog ni nge folwok yugu boch e Kristiano riy. (1 Thess. 1:8, 9) Dabisiy nra felfelan’gad u nap’an ni yog Paul fel’ngin e tin yad be rin’! Dariy e maruwar riy nri yad ba t’uf rok Paul. Aram fan ni yag ni nge pi’ e fonow nra yib angin u lan fa gal yang i babyor ni yoloy ngak piyu Thessalonika.​—1 Thess. 4:1, 3-5, 11; 2 Thess. 3:11, 12.

7. Mang fan nrayog ni nge siyeg be’ e fonow ni kan pi’ ngak?

7 Mang e rayog ni nge buch ni faanra de puluw rogon nda pied e fonow ngak be’? Reb e walag ni ke n’uw nap’an ni ke mang reb e piilal e yog ni gaar, “Bay boch e girdi’ ni kar siyeged e fonow ni kan pi’ ni gathi bochan e bay ban’en nib kireb ko fare fonow, ya bochan e dan pi’ u fithik’ e t’ufeg.” Mang e rayog ni ngad filed ko re n’ey? Ba mom ni nge m’agan’uy ko fonow ni faanra kan pi’ u fithik’ e t’ufeg, ma gathi kan pi’ ni bochan e ke kankanan’uy ko en yibe fonownag.

RIB T’UF NI NGAN PI’ FARE FONOW, FA?

8. Mang e susun ni nge fith reb e piilal ir riy u m’on ni nge dugliy ko nge fonownag be’ fa danga’?

8 Piin piilal e susun e dab ra gurgad ngar pied e fonow. U m’on ni nge fonownag reb e piilal be’, ma susun ni nge fith ir ni nge gaar: ‘Rib t’uf ni nggog ban’en ko cha’ney, fa? Rib mich u wan’ug nib kireb e n’en be rin’, fa? Ke th’ab reb e motochiyel u Bible? Fa kemus ni ke rin’ ban’en nib thil ko n’en nug ra rin’?’ Piin piilal e susun ni ngar guyed rogon ndab rogned ban’en ‘ndar lemgad’ u m’on riy. (Prov. 29:20) Faanra de mudugil u wan’ fare piilal ko ba t’uf ni nge fonownag facha’, ma rayog ni nge fith yugu reb e piilal ko be lemnag ni facha’ e be rin’ ban’en nde puluw ko n’en be yog e Bible mab t’uf ni ngan fonownag fa danga’.​—2 Tim. 3:16, 17.

9. Mang e gad be fil rok Paul u murung’agen rogon ni ngan fonownag be’ u rogon e munmad ni ma tay nge rogon ni ma fal’eg yaan? (1 Timothy 2:9, 10)

9 Am lemnag ban’en nrayog ni nge buch. Bay reb e piilal ni be magafan’ nga rogon e munmad ni ma tay reb e walag ara rogon ni ma fal’eg yaan. Ere rayog ni nge fith ir ni nge gaar, ‘Bay tapgin ni nggu non ko cha’ney nrogon ni be yog e Bible, fa?’ Bochan ndabun fare piilal ni nge rin’ ban’en nrogon ni be lemnag, ma aram e rayog ni nge fith rogon laniyan’ yugu reb e piilal ara reb e walag ni ke ilal ko tirok Got ban’en. Ngemu’ ma rayog ni ngar yaliyew e fonow ni pi’ Paul u murung’agen e munmad nge rogon ni yima fal’eg yaay. (Mu beeg e 1 Timothy 2:9, 10.) Bay boch i kenggin e motochiyel ni pi’ Paul ni be tamilangnag nsusun e nge yalen rogon e munmad ni nge tay reb e Kristiano. Machane de ngongliy Paul e motochiyel ni be yog rogon e re miti mad nrayog ni nge chuw be’ ngay ara tin dabiyog ni nge chuw ngay. Manang ndemtrug e re miti mad nrayog ni nge mel’eg e pi walag ni ngar chuwgad ngay. Kemus ndabi togopluw ko n’en be yog e Bible. Ere u m’on ni nge dugliy e piin piilal ko ngan fonownag facha’ fa danga’, ma susun e ngar lemnaged ko ba puluw rogon e munmad ni be tay ma der darifannag Jehovah fa danga’.

10. Mang e dab da paged talin u murung’agen e n’en ke mel’eg boch e walag ni ngar rin’ed?

10 Ba ga’ fan ndab da paged talin nrayog ni nge thil e n’en nra mel’eg l’agruw e Kristiano, machane dariy reb riy nib kireb. Ere susun ndab da towasariyed pi walagdad ni ngar rin’ed e n’en gad be lemnag nib fel’.​—Rom. 14:10.

MINI’ E SUSUN NI NGE PI’ E FONOW?

11-12. Mang boch e deer nsusun e nge fith reb e piilal ir riy u nap’an nra t’uf ni ngan fonownag be’, ma mang fan?

11 Faanra ba t’uf ni ngan pi’ e fonow, ma bin migid e deer e, Mini’ e susun ni nge pi’? U m’on ni nge fonownag reb e piilal reb e walag nib pin nib mabgol ara reb e bitir, ma som’on e ra non ko en lolugen e tabinaw, ya dabisiy nra dugliy ni ir e nge pithig fare magawon. * Fa reb e rayog nra yog ni baadag ni bay u rom u nap’an nra fonownag fare piilal facha’. Maku reb e, kad weliyed ko  paragraph 3 ni ku bay yu ngiyal’ nib fel’ nreb e walag nib pin nib ilal e nge fonownag reb e walag nib pin nib bitir ngak.

12 Ku bay ban’en nsusun e nge lemnag fare piilal. Rayog ni nge fith ir ni gaar, ‘Ri gag e ba fel’ ni nggu pi’ e re fonow ney, fa ka bay be’ ni ir e ba fel’ ni nge non ko cha’ney?’ Bod ni be’ ni ma lemnag ndariy fan e sana ra mom ni nge motoyil ko fonow ni ke pi’ reb e piilal ngak ni aram rogon e magawon rok kafram. Reb e piilal ni aray rogon e magawon rok kafram e rayog nib mom ni nge nang rogon laniyan’ facha’, maku rayog ni nge yog boch ban’en nra adag ni nge fol riy. Machane gubin e piilal nib milfan ngorad ni ngar pied e athamgil nga laniyan’ e pi walag ni ngar thilyeged boch ban’en u rarogorad ni be yog e Bible nib t’uf ni ngar thilyeged. Ere n’en nib ga’ fan e ngan pi’ e fonow ko ngiyal’ nib t’uf ni ngan pi’ riy.

UW ROGON NRAYOG NI NGAM PI’ E FONOW NRA YIB ANGIN?

Mang fan nsusun e nge gur e piin piilal ko “motoyil”? (Mu guy e paragraph 13-14)

13-14. Mang nib ga’ fan ni nge motoyil reb e piilal?

13 Mu fal’eg rogom ni ngam motoyil. Nap’an ni be fal’eg reb e piilal rogon ni nge fonownag be’, ma susun ni nge fith ir ni nge gaar: ‘Mang e gu manang u murung’agen e n’en be buch rok walageg? Mang e be buch rok? Gur, be mada’nag boch e magawon ndag nang murung’agen? Nge mang e rib t’uf rok e chiney?’

14 Fare kenggin e motochiyel ni bay ko James 1:19 e ku bay rogon ngak e piin yad ma pi’ e fonow. I yoloy James ni gaar: “Gubin e girdi’ ma thingar ra gurgad ko motoyil, machane dab ra gurgad ngar welthingad, ma dab ra gurgad ngar damumuwgad.” Rayog ni nge lemnag reb e piilal ni manang gubin ban’en ni be buch, machane gur, rriyul’ ni aram rogon, fa? Be puguran e Proverbs 18:13 (BT) ngodad ni be gaar: “Mmotoyil u m’on ni ngam non. Ya ra danga’ ma gur be’ ni ga ba pinat ma ga ra reg ku be’.” Ba fel’ ni nge yog ngak facha’ ni nge mang ir e weliy e n’en be buch rok. Ere susun ni nge motoyil u m’on ni nge non. Dab mu pagtalin e n’en ni fil fare piilal ni kan weliy murung’agen u tabolngin e re article ney. I nang nsusun e nge fith fare walag nib pin ni nge gaar, “Mang e be buch rom?” ara “Uw rogon nrayog ni nggu ayuwegem?,” ko bin nge weliy e n’en ni ir e ke fal’eg rogon u m’on riy ni nge weliy ngak. Faanra tay e piin piilal e tayim ni ngar gayed murung’agen e n’en be buch rok e pi walag, ma dabisiy nrayog ni ngar ayuweged yad mar pied e athamgil nga lanin’rad.

15. Uw rogon ni nge fol e piin piilal ko fare kenggin e motochiyel ni bay ko Proverbs 27:23?

15 Ngam nang rarogon e pi walag. Kad weliyed u tabolngin e re article ney nra ngad pied e fonow nra yib angin, ma de gaman ni kemus ni ngad beeged in e thin nu Bible ara nga dogned in ban’en nrayog ni nge rin’ facha’. Ya ba t’uf ni nge nang e pi walag ni gad be lemnagrad, ma gad manang rarogorad, ma gad baadag ni ngad ayuweged yad. (Mu beeg e Proverbs 27:23. *) Susun ni nge athamgil e piin piilal u rogon nrayog rorad ni ngar m’ag fagergad ko pi walag.

Mang e ra momnag ngak e piin piilal ni ngar pied e fonow? (Mu guy e paragraph 16)

16. Mang e ra ayuweg e piin piilal ni ngar pied e fonow nra yib angin?

16 Dabun e piin piilal ni nge lemnag e pi walagrad ni kemus ni yigoo ngiyal’ ni kar rin’ed ban’en nib kireb e aram e ngiyal’ ni yad ma non ngorad. Ya ba t’uf ni ngaur nonad ngorad ni gubin ngiyal’ mar daged ni yad be lemnagrad u nap’an ni yad be mada’nag e magawon. I yog reb e walag ni ke n’uw nap’an ni ke mang reb e piilal ni gaar: “Faan ga ra rin’ e re n’ey, ma aram e ga ra mang fager rorad. Ma nap’an nra t’uf ni ngam fonownagrad, ma ke mom boch ni ngam rin’.” Ma en yibe fonownag e ra mom ni nge m’agan’ ko fonow ni yibe pi’ ngak.

Mang fan nsusun e nge gum’an’ reb e piilal me dag e sumunguy u nap’an ni be pi’ e fonow? (Mu guy e paragraph 17)

17. Mingiyal’ e ba t’uf ni nge gum’an’ reb e piilal me dag e sumunguy?

17 Mu gum’an’nagem mag dag e sumunguy. Faanra dabun be’ ni nge fol ko fonow ni kan pi’ ngak nib puluw ko Bible ko som’on, mab t’uf ni ngan gum’an’ u puluwon min dag e sumunguy ngak. Thingari kol ayuw reb e piilal ndabi kankanan’ ni faanra kan fonownag reb e walag ma de m’agan’ ngay ara fol riy. Be weliy e Bible murung’agen Jesus ni be gaar: “Dabi t’ar ba ley i rouy ni ke m’ing, ma dabi thang ba magal ni be n’en ni nge math.” (Matt. 12:20) Ere nap’an ni be meybil fare piilal ni yigoo ir, ma rayog ni nge yog ngak Jehovah ni nge ayuweg faen nib t’uf ni ngan fonownag, miki ayuweg ni nge nang fan ni yibe fonownag me fol riy. Fare walag ni kan fonownag e rayog nib t’uf e tayim ni nge lemnag e n’en ka nog ngak. Ere faanra non fare piilal u fithik’ e gum’an’ nge sumunguy, ma ra mom ko fare walag ni nge motoyil ko fonow ni yibe pi’ ngak. Machane fonow ni ngan pi’ e susun ni gubin ngiyal’ ni nge puluw ko Thin rok Got.

18. (a) Mang e susun ndab dab da paged talin u nap’an ni gad be fonownag be’? (b) Mang e be weliy fa gallabthir nrogon ni be m’ug ko fare sasing ni bay ko kahol?

18 Mu fil ban’en ko oloboch rom. Bochan ndawor da flontgad, ma dabiyog ni ngad folgad ko n’en kan weliy ko re article ney nrib fel’ rogon. (Jas. 3:2) Ku ra ud olobochgad, machane nap’an nra buch e re n’ey, ma susun ni ngad guyed rogon ni ngad filed ban’en riy. Faanra rayog ni nge nang pi walagdad ni yad ba t’uf rodad, ma ra ka dogned ara kad rin’ed ban’en nra kirebnag lanin’rad mab mom ni yad ra n’ag fan.​—Kum guy fare kahol ni “ Fan ko Piin Gallabthir.”

 

MANG E KAD FILED?

19. Uw rogon ni ngad felfelan’naged pi walagdad?

19 Kad filed nde mom ni ngan pi’ e fonow nra yib angin. Dawor da flontgad, maku arrogon e piin gad ma fonownagrad. Dab mu pagtalin e n’en kad weliyed ko re article ney. Mu guy rogon ni nge puluw fan ni kam pi’ fare fonow. Ma ngkum lemnag u m’on riy ko rib t’uf ni ngam pi’ e re fonow nem fa danga’, fa reb e ri gur e en nib fel’ ni ngam pi’ e re fonow nem fa danga’. U m’on ni ngam fonownag be’, mag fith boch e deer mag motoyil nib fel’ rogon ya nge yag nim nang rogon e magawon ni be mada’nag. Mu guy rogon ni ngam lemnag boch ban’en ni bod rogon ni be lemnag. Mu dag e sumunguy ngak pi walagem mag m’ag fager ngorad. Dab mu pagtalin ni n’en gad be nameg e gathi kemus ni nge yib angin e fonow ni gad be pi’, ya ngki “felfelan’nagey.”​—Prov. 27:9, NW.

TANG 103 Piin Piilal e Yad Boch e Pumoon nib Tow’ath

^ par. 5 Gathi gubin ngiyal’ nib mom ni ngan pi’ e fonow. Machane nap’an nra t’uf ni ngad fonownaged be’, ma uw rogon nrayog ni ngad rin’ed u reb e kanawo’ nra yib angin me pi’ e athamgil nga laniyan’? Re article ney e ra ayuweg e piin piilal u rogon ni ngar pied e fonow nra adag e pi walag ni ngar motoyilgad ngay mar folgad riy.

^ par. 11 Mu guy fare article ni kenggin e “Mat’awun e Piin Piilal u Lan e Ulung” ni bay ko Fare Wulyang ko Damit ko February 2021.

^ par. 15 Proverbs 27:23, NW: “Ba t’uf ni ngam nang rarogon e saf rom nib fel’ rogon. Mu ayuweg e saf rom nge musmus rogom riy.”