1. Mɛni su kpakpahi nɛ Yehowa we bi jeɔ kpo?

BAIBLO Ɔ gba kɛ fɔ si blema lokoo kaa Mawu we bi kɛ Yesu blɔ tsɔɔmi ma tsu ní nɛ a maa “ngɔ a he kɛ ha ngɛ mɛ nitsɛmɛ a suɔmi nya” ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi. (La 110:3) Gbami nɛ ɔ ngɛ mi bae mwɔnɛ ɔ. Daa jeha a, Yehowa we bi nɛ a ngɛ kã ngɔɔ ngmlɛfia ayɔ lafahi abɔ kɛ tsuɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ. A jeɔ a suɔmi mi kɛ tsuɔ ní tsumi nɛ ɔ, nɛ a wui mɛ hiɔ ngɛ ní tsumi nɛ ɔ he. Jehanɛ hu ɔ, a yeɔ bua a nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi konɛ a nine nɛ su níhi nɛ a hia a nɔ, a woɔ mɛ he wami nɛ a yeɔ bua mɛ konɛ suɔmi nɛ a ngɛ kɛ ha Yehowa a mi nɛ wa. Asafo mi nikɔtɔmahi kɛ asafo mi sɔmɔli kɛ ngmlɛfia fuu dlaa a he kɛ ha asafo mi kpehi, nɛ a ya slaa a nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a woɔ mɛ he wami. Mɛni nɛ woɔ mɛ he wami nɛ a tsuɔ ní tsumi nɛ ɔ? Lɔ ɔ ji suɔmi. Suɔmi nɛ a ngɛ kɛ ha Yehowa kɛ a nyɛmimɛ nɛ woɔ mɛ he wami nɛ a peeɔ jã.​—Mat. 22:37-39.

2. Kaa bɔ nɛ Roma Bi 15:1-3 ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yesu pee ha wɔ?

² Yesu ha nɛ wa na kaa e susuɔ ni kpahi a hiami níhi a he pe lɛ nitsɛ e hiami níhi. Wa ngɛ mɔde bɔe kaa wa maa kase lɛ.  (Kane Roma Bi 15:1-3.) Nihi nɛ a kaseɔ e nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ ma ná he se wawɛɛ. Yesu de ke: “Bua jɔmi babauu ngɛ nɔ́ hami mi pe nɔ́ ngɔmi.”​—Níts 20:35.

3. Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

³ Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu ní komɛ nɛ Yesu pee kɛ ye bua ní kpahi kɛ blɔ nɔ nɛ wa maa gu kɛ kase e nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he. Jehanɛ hu ɔ, wa ma susu nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa pee konɛ wa ná suɔmi kaa wa maa ye bua ni kpahi ɔ he.

4. Mɛni Yesu pee kɛ tsɔɔ kaa e susuɔ ni kpahi a he?

⁴Yesu ye bua ni kpahi benɛ pɔtɔ e he po. Mo susu nɔ́ nɛ Yesu pee benɛ nihi babauu kɛ lɛ ya kpe ngɛ Yoku ko nɛ e ma nyɛ maa pee kaa e ngɛ Kapenaum kasa nya a he nɛ o hyɛ. Yesu sɔle nyɔ ɔ mi tsuo, nɛ eko ɔ, pɔ tɔ e he. Se benɛ e na ni ɔmɛ ɔ, e ngɔ e juɛmi kɛ ma nihi nɛ a be he wami kɛ ohiatsɛmɛ nɛ a ngɛ a kpɛti ɔ a nɔ. E tsa ni ɔmɛ nɛ e tu munyu ko nɛ nihi le wawɛɛ ɔ kɛ tsɔɔ ni ɔmɛ. Lɔ ɔ ji Yoku ɔ Nɔ Fiɛɛmi ɔ nɛ.​—Luka 6:12-20.

5. Mɛni blɔ nɔ nɛ wekuyihi kaseɔ he kɛ afɔle sami su nɛ Yesu je kpo ɔ ke pɔ tɔ a he po?

⁵Bɔ nɛ wekuyihi ngɛ Yesu kasee ha. Mo susu nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ ɔ he nɛ o hyɛ. Wekuyi ko ya tsu ní ligbi ɔ tsuo nɛ e ba we mi kɛ pɔtɔtɔɛ. Eko ɔ, e maa suɔ kaa a po a Weku Mawu Jami ɔ mi jamɛ a gbɔkuɛ ɔ, se e kpa Yehowa pɛɛ konɛ e ha lɛ he wami nɛ a kɛ pee. Yehowa ha e sɔlemi ɔ heto nɛ a nyɛ nɛ a pee Weku Mawu Jami ɔ kaa bɔ nɛ a peeɔ daa a. E bimɛ ɔmɛ kase nɔ́ ko nɛ he hia ngɛ Weku Mawu Jami ɔ mi jamɛ a gbɔkuɛ ɔ. A kase kaa Mawu jami mi níhi a he hia a fɔli ɔmɛ pe nɔ́ fɛɛ nɔ́.

6. Mo ha nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ tsɔɔ bɔ nɛ Yesu ná be kɛ ha ni kpahi ha.

⁶Yesu ná be kɛ ha ni kpahi. Mo susu bɔ nɛ Yesu nu he ha benɛ a po e huɛ nɛ ji Yohane Nɔ Baptisilɔ ɔ yi ɔ he nɛ o hyɛ. E ngɛ heii kaa e dɔ lɛ wawɛɛ. Baiblo ɔ de ke: “Benɛ Yesu nu [Yohane gbenɔ ɔ he ɔ], e sɛ lɛ mi, nɛ e je lejɛ ɔ kɛ ho he ko banee ya konɛ lɛ nɔ kake too nɛ e ya hi lejɛ ɔ.” (Mat. 14:10-13) Wa ma nyɛ maa le nɔ́ he je nɛ lɛ nɔ kake too e suɔ nɛ e maa hi he ko banee ɔ. Wa ti nihi  fuu suɔ nɛ waa ye aywilɛho ngɛ he ko nɛ nihi be lejɛ ɔ. Se Yesu lɛɛ e nɛ lɛ jã. Benɛ e ya su he ko nɛ ngɛ banee ɔ, nimli asafo ɔ ngɛ lejɛ ɔ momo. Kɛ Yesu pee e ní ha kɛɛ? E susu nimli asafo ɔ a hiami níhi a he, nɛ “a he pee lɛ mɔbɔ.” E yɔse kaa a hia yemi kɛ buami kɛ je Mawu ngɔ, lɔ ɔ he ɔ, oya nɔuu nɛ e tsu a hiami níhi a he ní kɛ ha mɛ nɛ “e bɔni mɛ níhi fuu tsɔɔmi.”​—Maak. 6:31-34; Luka 9:10, 11.

7-8. Mo ha nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ tsɔɔ bɔ nɛ asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ suɔmi ɔ kaseɔ Yesu ha ke nɔ ko hia yemi kɛ buami ngɛ asafo ɔ mi.

⁷Bɔ nɛ asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ suɔmi ɔ ngɛ Yesu kasee ha. Wa bua jɔ bɔ nɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ ngɔɔ a be kɛ sãa afɔle ngɛ wa he ɔ he wawɛɛ. Tsa pi nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ tsuɔ ngɛ asafo ɔ mi ɔ nɛ nyɛmimɛ ɔmɛ tsuo le. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke e he hia nɛ a tsu nɔ́ ko nɛ kɔɔ hiɔ tsami he amlɔ nɔuu ɔ, Hiɔ Tsami He Kɛ Ní Sɛɛmi Ajla Toli ɔmɛ kɛ oya yemi ya yeɔ bua a nyɛmimɛ Kristofo ɔmɛ. Níhi kaa jã a pɔɔ bami nyɔ mi kpɛti. Se akɛnɛ asafo mi nikɔtɔma nɛ ɔmɛ a mi mi sãa mɛ ngɛ a nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi a he he je ɔ, a kɛ a weku ɔmɛ ngɔɔ ni kpahi a hiami níhi kɛ yeɔ kekle blɔ he.

⁸ Asafo mi nikɔtɔmahi yeɔ bua kɛ maa Matsɛ Yemi Asahi kɛ asafo ɔ tsu kpahi, nɛ a yeɔ bua ngɛ oslaa be mi hulɔ. Asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ wa we asafo ɔ mi ɔ ngɔɔ be babauu kɛ tsɔɔ wɔ ní nɛ a woɔ wɔ he wami hulɔ. E sa nɛ wa je nyɛmimɛ nyumu nɛ ɔmɛ kɛ a weku ɔmɛ tsuo a yi. Yehowa maa jɔɔ mɛ ngɛ a mɔde bɔmi ɔ he! Ngɛ anɔkuale mi ɔ, kaa bɔ nɛ e ji ngɛ wɔ tsuo wa blɔ fa mi ɔ, e sa nɛ asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ngɔ a be kɛ tsu ní saminya. E sɛ nɛ a ngɔ a be tsuo kɛ tsu asafo ɔ ní  tsumihi pɛ, e sa nɛ a ná be kɛ ha a weku ɔmɛ hulɔ.

9. Ngɛ Filipi Bi 2:4, 5 ɔ nya a, mɛni su nɛ e sa nɛ Kristofohi tsuo nɛ a je kpo?

⁹ Kane Filipi Bi 2:4, 5. E ngɛ mi kaa pi wɔ tsuo ji asafo mi nikɔtɔmahi, se wɔ tsuo wa ma nyɛ maa kase he kɛ afɔle sami su nɛ Yesu je kpo ɔ. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa e “ngɔ nyɔguɛ su kɛ fɔ e nɔ.” (Filip. 2:7) Mo susu nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ ngmami nɛ ɔ mi ɔ he nɛ o hyɛ. Nyɔguɛ loo sɔmɔlɔ kpakpa suɔ nɛ e sa e nyɔmtsɛ hɛ mi. Akɛnɛ wa ji Yehowa nyɔguɛhi nɛ wa sɔmɔɔ wa nyɛmimɛ hulɔ he je ɔ, wa suɔ nɛ wa he nɛ ba se nami kɛ ha Yehowa kɛ wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi tsuo. Ga womihi nɛ nyɛɛ se ɔ, ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa he nɛ ba se nami kɛ Yehowa kɛ wa nyɛmimɛ.

10. Mɛni sanehi nɛ wa ma nyɛ ma bi wa he?

¹⁰Mo susu bɔ nɛ o peeɔ o ní ha a he. Mo bi o he sanehi nɛ nyɛɛ se nɛ ɔmɛ: ‘Anɛ i suɔ nɛ ma ngɔ ye be kɛ ye he wami kɛ tsu ní kɛ ye bua ni kpahi lo? Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke a de mi ke ma ya slaa nyɛminyumu ko nɛ e wa ngɛ jeha mi nɛ e tlɔ tsu mi, aloo a de mi ke ma ngɔ nyɛmiyo ko nɛ e wa ngɛ jeha mi kɛ ya asafo mi kpe ɔ, kɛ ma pee ye ní ngɛ he ha kɛɛ? Ke a hia nihi nɛ a dla kpe peemi asahi a nɔ loo a tsu ní ngɛ Matsɛ Yemi Asahi a nɔ ɔ, anɛ i ngɔɔ ye he kɛ haa oya nɔuu lo?’ Benɛ wa jɔɔ wa he nɔ ha Yehowa a, wa wo lɛ si kaa waa kɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa ngɛ ɔ ma sɔmɔ lɛ. E suɔ nɛ waa ngɔ wa be, wa he wami kɛ níhi nɛ wa ngɛ ɔ kɛ ye bua ni kpahi. E bua jɔɔ wawɛɛ ke wa je wa suɔmi mi kɛ pee jã. Ke wa na kaa e ma bi nɛ waa bɔ wa he mɔde ngɛ enɛ ɔ peemi mi ɔ, mɛni nɛ wa ma nyɛ maa pee?

11. Mɛni blɔ nɔ nɛ sɔlemi ma nyɛ maa ye bua wɔ nɛ wa ná he kɛ afɔle sãmi su?

¹¹Moo je o tsui mi nɛ o sɔle ha Yehowa. Eko ɔ, o na kaa e sa nɛ o ngɔ níhi kɛ sã afɔle ngɛ o nyɛmimɛ a he nɛ o ye bua mɛ wawɛɛ, se o nyɛ we nɛ o pee jã. Ke e ba jã a, moo je o tsui mi nɛ o sɔle ha Yehowa. Mo de lɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́. Mo de Yehowa bɔ nɛ o ngɛ he nue ha nɛ o bi lɛ nɛ e ha mo ‘suɔmi ɔ kɛ he wami ɔ konɛ [o] kɛ pee.’​—Filip. 2:13.

12. Mɛni blɔ nɔ nɛ nihewi nɛ a baptisi mɛ ɔ ma nyɛ maa ye bua asafo ɔ?

¹² Ke o ji nyɛminyumu wayoo nɛ a baptisi mo ɔ, mo bi Yehowa nɛ e ye bua mo nɛ o ná suɔmi ɔ kaa o maa pee babauu kɛ ye bua nyɛmimɛ ɔmɛ ngɛ o we asafo ɔ mi. Ngɛ ma komɛ a mi ɔ, asafo mi nikɔtɔmahi a he hiɛ pe asafo mi sɔmɔli, nɛ asafo mi sɔmɔli ɔmɛ a kpɛti nihi hiɛhiɛɛ ji nihi nɛ a wa ngɛ jeha mi. Be mi nɛ Yehowa asafo ɔ ngɛ hɛ mi yae ɔ, wa maa hia nihewi babauu nɛ a maa ye bua asafo mi nikɔtɔmahi kɛ hyɛ nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ a nɔ. Ke o pee klaalo kaa o ma tsu ní tsumi fɛɛ ní tsumi nɛ a kɛ maa wo o dɛ ɔ, o bua maa jɔ. Mɛni he je? Ejakaa e maa sa Yehowa hɛ mi, nyɛmimɛ ɔmɛ hu maa na kaa o pee klaalo kaa o maa ye bua ni kpahi, nɛ o bua maa jɔ ke o ye bua ni kpahi.

13-14. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ ye bua wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi? (Hyɛ foni nɛ ngɛ womi ɔ hɛ mi ɔ.)

¹³Moo to níhi a he hɛ konɛ ke ni kpahi hia yemi kɛ buami ɔ, o nyɛ nɛ o ye bua mɛ. Bɔfo Paulo de Kristofohi nɛ a ngɛ Yudea a ke: “Nyɛ hɛ nɛ ko je kpakpa peemi kɛ níhi nɛ nyɛ ngɛ nɛ nyɛɛ kɛ ni kpahi maa dla a nɔ, ejakaa jamɛ a afɔle sami ɔmɛ saa Mawu hɛ mi saminya.” (Heb. 13:16) Enɛ ɔ ji ga womi kpakpa! Benɛ Kristofohi nɛ a ngɛ Yudea a nine su sɛ womi nɛ ɔ nɔ ɔ, e kɛ we nɛ e he ba hia nɛ a je a wehi, a ní tsumihi kɛ a weku li nɛ a sɔmɔ  we Yehowa a he nɛ “a bɔni fo tumi kɛ ya yoku ɔmɛ a nɔ.” (Mat. 24:16) E Ngɛ heii kaa jamɛ a be ɔ, e he ba hia wawɛɛ nɛ a ye bua a sibi. Kaa a kɛ ga nɛ Paulo wo mɛ kaa a kɛ a sibi nɛ gba níhi nɛ a ngɛ ɔ tsu ní loko nyagba nɛ ɔ ba a, jinɛ si himi ɔ ko pee gbɔjɔɔ bɔɔ ha mɛ ngɛ a we ehe ɔmɛ a mi.

¹⁴ Pi be fɛɛ be nɛ ke wa nyɛmimɛ hia nɔ́ ko ɔ, a ma nyɛ ma de wɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ nyɛminyumu ko e yo gbo. Anɛ nyɛminyumu ɔ maa hia nihi nɛ a maa ye bua lɛ kɛ hoo ní? Anɛ e maa hia yemi kɛ buami ke e ma bi nɛ e ya he ko loo ke e ma tsu we mi ní tsumi komɛ lo? Eko ɔ, e be wɔ yemi kɛ buami bie ejakaa e sume nɛ e gba wa nya. Se e bua maa jɔ wawɛɛ ke wɔ nitsɛmɛ wa ye bua lɛ pe nɛ e ma ba bi wɔ yemi kɛ buami. Wa ko susu kaa nɔ kpa maa ye bua lɛ aloo ke e hia yemi kɛ buami ko ɔ, e ma de wɔ. Mo bi o he ke, ‘Ke imi nɛ i ngɛ jamɛ a si fɔfɔɛ ɔ mi ɔ, mɛni nɛ ma suɔ nɛ nɔ ko nɛ pee kɛ ye bua mi?’

15. Ke wa suɔ nɛ waa ye bua ni kpahi ɔ, mɛni nɛ e sa nɛ waa pee?

¹⁵Ha nɛ nihi nɛ a nyɛ nɛ a hɛ kɛ su o he. Atsinyɛ jemi ko be he kaa o le nyɛmimɛ fuu ngɛ asafo ɔ mi nɛ be fɛɛ be ɔ, a pee klaalo kaa a maa ye bua ni kpahi. A nui he kaa wa ngɛ a nya gbae kɔkɔɔkɔ. Wa le kaa be fɛɛ be ɔ, a pee klaalo kaa a maa ye bua wɔ, nɛ wa suɔ nɛ wɔ hu waa pee kaa mɛ! Alan nɛ e ji asafo mi nɔkɔtɔma nɛ e ye jeha 45 ɔ suɔ kaa nihi nɛ a nyɛ nɛ a hɛ kɛ su e he. E susu Yesu nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he nɛ e de ke: “Yesu be deka kulaa, se jokuɛwi kɛ nikɔtɔmahi tsuo suɔ e sane, nɛ a yi gbeye kaa a ma bi yemi kɛ buami kɛ je e ngɔ. A na lɛ kaa nɔ ko nɛ e susuɔ nɔ he. I suɔ nɛ ma pee kaa Yesu, nɛ i suɔ nɛ a na mi kaa nɔ ko nɛ a ma nyɛ maa hɛ kɛ su e he nɛ e susuɔ nihi a he.”

16. Ke waa kɛ La 119:59, 60 tsu ní ɔ, mɛni blɔ nɔ e maa ye bua wɔ nɛ waa kase Yesu nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ saminya?

 ¹⁶ Ke wa nyɛ we nɛ waa kase Yesu nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ pɛpɛɛpɛ ɔ, e sɛ nɛ wa kɔni mi nɛ jɔ̃. (Yak. 3:2) Ke nɔ ko ngɛ ní tɛnimi kasee ɔ, e be nyɛe ma tɛni ní saminya kaa bɔ nɛ e tsɔɔlɔ peeɔ ɔ. Se ke e tɛni nɔ́ ko nɛ tɔ̃tɔ̃mi ko ngɛ he nɛ e bɔ mɔde kaa e maa kase bɔ nɛ e tsɔɔlɔ ɔ tɛniɔ ní ɔ, bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, e maa ya e hɛ mi ngɛ ní tɛnimi mi. Jã kɛ̃ nɛ ke waa kɛ níhi nɛ wa kase ngɛ wa dɛ he ní kasemi mi ɔ tsu ní, nɛ wa bɔ mɔde kaa wa maa pee tsakemihi nɛ a he maa hia nɛ waa pee ɔ, wa ma nyɛ maa kase Yesu nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ saminya.​—Kane La 119:59, 60.

17-18. Ke wa kase he kɛ afɔle sami su nɛ Yesu je kpo ɔ, mɛni se wa ma ná?

¹⁷ Ke wa jeɔ wa suɔmi mi kɛ yeɔ bua ni kpahi ɔ, e woɔ nihi he wami nɛ mɛ hu a kaseɔ jamɛ a su ɔ. Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Tim de ke: “Wa ngɛ nihewi nɛ a ya a hɛmi nɛ a hla mɛ kaa asafo mi sɔmɔli. A kpɛti ni komɛ wɛ kulaa. Nɔ́ nɛ ye bua mɛ ji kaa a na bɔ nɛ ni kpahi suɔ kaa a ye bua a nyɛmimɛ ɔmɛ ha, nɛ mɛ hu a suɔ nɛ a pee jã. Nihewi nɛ ɔmɛ yeɔ bua asafo ɔ, nɛ a yeɔ bua asafo mi nikɔtɔma amɛ hulɔ.”

¹⁸ Wa ngɛ je nɛ nihi fuu foɔ mɛ pɛ a nɔ mi ɔ mi. Se Yehowa we bi je ekpa kulaa. He kɛ afɔle sami su nɛ Yesu je kpo ɔ, ná wa nɔ he wami nɛ wa fia wa pɛɛ si kaa wa maa kase e nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ. Wa be nyɛe maa nyɛɛ e nane mami he ɔmɛ a se pɛpɛɛpɛ, se wa ma nyɛ maa “nyɛɛ e nane mami he ɔmɛ a se haa.” (1 Pet. 2:21) Ke wa bɔ mɔde nɛ wa kase he kɛ afɔle sami su nɛ Yesu je kpo ɔ, wa bua maa jɔ ejakaa wa le kaa Yehowa bua jɔ wa he.