1. ¿Achkë utziläj naʼoj nukʼüt rutinamit Jehová?

 OJER qa, le Biblia xuʼij chë ri rutinamit Jehová kan rkʼë ronojel ran xttzüj riʼ rchë nuyaʼ ruqʼij, y xtyaʼ qʼij chë yë Cristo xtkʼwan rubʼey (Sal. 110:3). Ütz nqaʼij chë re profecía reʼ kan najin ntzʼaqät komä. Ronojel junaʼ ri rusamajelaʼ Dios kan pa millón horas nkitzjoj ri Ruchʼaʼäl Dios. Ryeʼ kan rkʼë ronojel kan nkiʼän wä riʼ chqä ma rma ta kʼo päq nkichʼäk. Chqä nkiksaj ki-tiempo rchë nkiyaʼ chkë ri qachʼalal ri nkʼatzin chkë, rchë nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chqä rchë yekitoʼ rchë más junan nuʼän kiwäch rkʼë Jehová. Chqä ri ukʼwäy taq bʼey y ri toʼonelaʼ kan kʼïy tiempo nkiksaj rchë yekibʼechʼaʼej ri qachʼalal chqä rchë nkitjoj kiʼ rchë nkiqʼaxaj ri qamoloj. ¿Achkë rma ryeʼ nkiʼän jontir reʼ? Rma kowan nkajoʼ Jehová chqä kowan yekajoʼ ri winäq (Mat. 22:37-39).

2. Rkʼë ri nuʼij chpan Romanos 15:1-3, ¿achkë tzʼetbʼäl xyaʼ qa Jesús chqawäch?

² Jesús xyaʼ pa naʼäy ri nkʼatzin chkë ri nkʼaj chik chwäch ri nkʼatzin che rä ryä. Röj, ri rutzeqelbʼëy, nqatäj qaqʼij rchë nqakʼän qanaʼoj chrij (taskʼij ruwäch Romanos 15:1-3). We xtqaʼän riʼ, kan kʼo utzil xtqïl. Jesús xuʼij: «Más kiʼ akʼuʼx nanaʼ taq yaspan chwäch ri nakʼül jun spanïk» (Hech. 20:35).

3. ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?

³ Chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët jojun ri xuʼän Jesús rchë xerutoʼ ri nkʼaj chik chqä achkë rubʼanik xtqakʼän qanaʼoj chrij. Chqä xtqatzʼët achkë xtqtoʼö rchë kan xtqarayij xkeqatoʼ ri nkʼaj chik.

4. ¿Achkë rubʼanik xkʼüt Jesús chë chwäch ryä más wä ruqʼij ri yerutoʼ ri nkʼaj chik chwäch nuʼän ri nkʼatzin che rä ryä?

⁴ Jesús xerutoʼ ri nkʼaj chik tapeʼ kowan wä kosnäq. Tqaquʼ rij achkë xuʼän taq ye kʼïy winäq xkibʼetzʼetaʼ pa ruwiʼ jun juyuʼ, rkʼë jbʼaʼ chnaqaj Capernaúm. Rma jun aqʼaʼ xchʼö rkʼë Rutataʼ, ütz nqaʼij chë ri qʼij riʼ Jesús kowan wä kosnäq. Ye kʼa taq xerutzʼët apü ri winäq, xpoqonaj kiwäch ri kʼo kiyabʼil chqä ri ma kan ta achkë kʼo kikʼë. Ryä ma xa xuʼ ta xeruknaj (xeruqʼomaj), xan kan xkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx rkʼë jun utziläj tzijonem ri xbʼiniʼaj: ri Sermón del Monte (Luc. 6:12-20).

5. ¿Achkë rubʼanik nkikʼüt ri yeʼukʼwayon bʼey chpan jun jay chë najin nkikʼän kinaʼoj chrij Jesús taq kowan ye kosnäq?

⁵ ¿Achkë rubʼanik nkikʼüt ri yeʼukʼwayon bʼey chpan jun jay chë najin nkikʼän kinaʼoj chrij Jesús? Tqaquʼ rij jun tataʼaj ri kowan kosnäq taq napon chrachoch. Ri aqʼaʼ riʼ kʼo chë nkiyaʼ ruqʼij Dios pa kachoch, ye kʼa ma kan ta nuʼij riʼ ran nuʼän. Rma riʼ, nuʼij che rä Jehová chë tyaʼ pä ruchqʼaʼ. Jehová nuʼän ri nkʼutüx che rä. Rma riʼ, ri familia riʼ nkitjoj kiʼ chrij le Biblia kan achiʼel nkiʼän ronojel semanas. Ri aqʼaʼ riʼ, ri akʼalaʼ nkitamaj qa jun utziläj naʼoj: ya riʼ chë chkiwäch ri kiteʼ kitataʼ, ri nyaʼöx ruqʼij Dios ya riʼ ri más rejqalen.

6. ¿Achkë rma nqaʼij chë Jesús ma xkʼewaj ta xjäm ruwäch rchë xerutoʼ ri nkʼaj chik? Tayaʼ jun tzʼetbʼäl.

⁶ Jesús ma xkʼewaj ta xjäm ruwäch rchë xerutoʼ ri nkʼaj chik. Tqaquʼ achkë xuʼän Jesús taq xkʼoxaj chë Juan el Bautista, jun utziläj rachiʼil, xkamsäx. Ryä rkʼë jbʼaʼ kowan xbʼison. Le Biblia nuʼij: «Taq Jesús xkʼoxaj riʼ, xel äl chriʼ y xjoteʼ äl pa jun barco rchë nbʼejeʼ ruyonïl akuchï majun ta winäq ye kʼo» (Mat. 14:10-13). Kan nqʼax chqawäch achkë rma ruyonïl xrajoʼ xjeʼ. Ye kʼo winäq nkajoʼ yejeʼ kiyonïl taq nkäm jun kichʼalal. Ye kʼa Jesús ma xkowin ta xuʼän riʼ, rma ri winäq ye kʼo wä chik chriʼ taq ryä xapon. ¿Achkë xuʼän ryä? Ryä xquʼ rij achkë nkʼatzin chkë ri winäq riʼ, ya riʼ xuʼän chë «kan xjyowaj kiwäch». Ryä xtzʼët chë ryeʼ kan nkʼatzin wä yetoʼöx chqä nkʼuqbʼäx kikʼuʼx kikʼë ri naʼoj  ye petenäq rkʼë Dios. Rma riʼ kan chanin xerutoʼ. Le Biblia nuʼij chë ryä «kan kʼïy naʼoj xkʼüt chkiwäch» (Mar. 6:31-34; Luc. 9:10, 11).

7, 8. ¿Achkë rubʼanik nkikʼüt ri ukʼwäy taq bʼey chë najin nkikʼän kinaʼoj chrij Jesús taq kʼo jun nkʼatzin rutoʼik? Tayaʼ jun tzʼetbʼäl.

⁷ ¿Achkë rubʼanik nkikʼüt ri ukʼwäy taq bʼey chë najin nkikʼän kinaʼoj chrij Jesús? Ryeʼ kan ma nkikʼewaj ta nkiʼän jontir ri najowatäj pa kiwiʼ ri qachʼalal. Röj kowan nqaloqʼoqʼej riʼ. Kʼïy chqë röj ma qataman ta jaruʼ samaj nkiʼän. Tqaquʼ ri nbʼanatäj taq jun qachʼalal nbʼä pa hospital rma kʼo jun xbʼanatäj rkʼë. Ri ye kʼo chkipan ri Comités de Enlace con los Hospitales kan chanin yekitoʼ ri qachʼalal ri nkʼatzin kitoʼik. Kʼïy mul nkʼatzin nkiʼän riʼ tapeʼ näj aqʼaʼ chik. Ye kʼa, rma kowan yekajoʼ ri qachʼalal, ri ukʼwäy taq bʼey riʼ chqä ri ki-familias nkiyaʼ naʼäy ri nkʼatzin chkë ri nkʼaj chik chwäch ri nkʼatzin chkë ryeʼ.

⁸ Ri ukʼwäy taq bʼey yetoʼon chqä chkiyakik jay rchë nyaʼöx ruqʼij Dios chkipan chqä yebʼetoʼon taq chpan jun tinamït nuʼän jun qʼeqäl jöbʼ, jun mamaʼ slonel o xa bʼa achkë chik jun kʼayewal. Ryeʼ chqä kan kʼïy tiempo nkiksaj rchë nkikʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chqä rchë yojkitjoj chrij le Biblia. Röj ütz nqaʼij chkë re ukʼwäy taq bʼey reʼ chqä chkë ki-familias chë kiʼ qakʼuʼx rkʼë ri najin nkiʼän. Röj nqajoʼ chë Jehová tyaʼ utzil pa kiwiʼ rma ri utziläj naʼoj nkikʼüt. Kantzij na wä chë ri ukʼwäy taq bʼey, achiʼel xa bʼa achkë cristiano, nkʼatzin kan pa rubʼeyal nkitzʼët kisamaj. Ryeʼ ma pa rubʼeyal ta xtkiʼän we xa rma nkiʼän kʼïy samaj pa congregación, nkimestaj qa ki-familia.

9. Rkʼë ri nuʼij chpan Filipenses 2:4, 5, ¿achkë qanaʼoj kʼo ta chë nqakʼüt röj ri yoj cristianos?

⁹ (Taskʼij ruwäch Filipenses 2:4, 5). Tapeʼ ma jontir ta yoj ukʼwäy taq bʼey, kan kʼo nqatamaj qa chrij Jesús chrij ri rubʼanik xerutoʼ ri nkʼaj chik. Le Biblia nuʼij chë ryä «xok achiʼel jun samajel ri majun ta ruqʼij» (Filip. 2:7). ¿Achkë nkikʼüt qa chqawäch re tzij reʼ? Jun utziläj samajel nukanuj rubʼanik rchë rajaw kiʼ rukʼuʼx nuʼän rkʼë. Rma röj yoj rusamajelaʼ Jehová chqä yoj achiʼel ta kisamajelaʼ ri qachʼalal nqajoʼ nqsamäj rma Jehová chqä kimä ri qachʼalal. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtqaʼän riʼ? Tqatzʼetaʼ jojun naʼoj.

10. ¿Achkë kʼutunïk ütz yeqaʼän qa chqawäch?

¹⁰ Tatzʼetaʼ achkë anaʼoj najin nakʼüt. Takʼutuj qa reʼ chawäch: «¿Nqä chi nwäch nksaj n-tiempo chqä wuchqʼaʼ rchë yentoʼ ri nkʼaj chik? ¿Achkë nnaʼoj nbʼän taq nbʼix chwä chë tintoʼ jun qachʼalal, achiʼel chë tinkʼwaj pa qamoloj jun qachʼalal ixöq ri kʼo chik rujunaʼ o chë tinbʼechʼaʼej jun qachʼalal ri kʼo chik rujunaʼ? ¿Nqä chi nwäch yitoʼon taq nkʼatzin nchʼajchʼobʼëx jun jay ri akuchï nbʼan wä ri qanimamoloj o ri Salón del Reino?». Taq xqajäch qiʼ pa ruqʼaʼ Jehová, xqaʼij che rä chë xtqaksaj qa-tiempo, qachqʼaʼ chqä jontir ri kʼo qkʼë rchë nqayaʼ ruqʼij. Ryä kan kiʼ rukʼuʼx nuʼän taq röj ma nqakʼewaj ta nqaksaj jontir riʼ rchë yeqatoʼ ri nkʼaj chik. Ye kʼa, we nqatzʼët chë kʼo jojun ri xqatzjoj qa kʼayewal nuʼän chqawäch nqaʼän, ¿achkë ütz nqaʼän?

11. We nqajoʼ yeqatoʼ más ri qachʼalal, ¿achkë rubʼanik nqrtoʼ ri nqchʼö rkʼë Jehová?

¹¹ Kachʼö rkʼë Jehová rkʼë ronojel awan. We kʼo jojun rubʼanik ri ma kan ta nqä chawäch yeʼatoʼ ri qachʼalal, takʼutuj atoʼik che rä Jehová. Taʼij che rä ri achkë qäs nanaʼ. Chqä taʼij che rä chë katurtoʼ pä rchë narayij yeʼatoʼ ri nkʼaj chik chqä chë tyaʼ awchqʼaʼ rchë naʼän riʼ (Filip. 2:13).

12. ¿Achkë rubʼanik ütz yetoʼon chpan rutinamit Dios ri kʼojolaʼ ri yeqasan chik pa yaʼ?

¹² We yït jun kʼajol ri qasan chik pa yaʼ, taʼij che rä Jehová chë katurtoʼ rchë narayij yatoʼon más chpan ri congregación. Kʼo jojun congregaciones más ukʼwäy taq bʼey ye kʼo chkipan chwäch toʼonelaʼ. Y kʼïy chkë ri toʼonelaʼ riʼ ma kan ta ye kʼojolaʼ chik. Rma rutinamit Jehová más najin nkʼiyär, yekʼatzin más kʼojolaʼ rchë yekitoʼ ri ukʼwäy taq bʼey chuchajxik rutinamit Dios. We xtaʼän xa bʼa achkë samaj xtyaʼöx chawä chpan rutinamit Dios, rït kan kiʼ akʼuʼx xtaʼän. ¿Achkë rma? Rma xtaʼän chë Jehová kiʼ rukʼuʼx xtuʼän, xtqʼalajin chawij chë ma nakʼewaj ta yatoʼon chqä jaʼäl xtanaʼ rma xkeʼatoʼ ri nkʼaj chik.

13, 14. ¿Achkë ütz nqaʼän rchë yeqatoʼ ri qachʼalal? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pä chwäch re revista reʼ).

¹³ Tatzʼetaʼ achkë nkʼatzin chkë ri nkʼaj chik. Chpan ri wuj ri xtzʼibʼaj chkë ri Hebreos, ri apóstol Pablo xuʼij: «Ma timestaj ta niʼän ri ütz chqä nispaj chkë ri nkʼaj chik ri kʼo iwkʼë, rma ronojel ri bʼanobʼäl riʼ kan yeqä chwäch Dios» (Heb. 13:16). Re naʼoj reʼ kan xkʼatzin chkë ri cristianos riʼ. Taq majanäj ta tyaʼöx re naʼoj reʼ chkë, ri cristianos aj Judea kʼo chë xkiyaʼ qa kachoch, kikʼayij chqä kichʼalal ri ma ye cristianos ta rma kʼo chë xeʼanmäj äl pa taq juyuʼ (Mat. 24:16). Achiʼel nqatzʼët, chkipan ri qʼij riʼ kan kowan xkʼatzin chë xkitolaʼ kiʼ chkiwäch. We kismajin pä chik ri naʼoj xyaʼ Pablo chkë chë tkispaj chkë ri  nkʼaj chik ri kʼo kikʼë, rkʼë jbʼaʼ ma kan ta más kʼayewal xuʼän chkiwäch xkʼluj qa chkë ri kʼakʼakʼ kʼaslemal xkikʼwaj.

¹⁴ Rkʼë jbʼaʼ ri qachʼalal ma ronojel ta mul xtkiʼij chqë achkë nkʼatzin chkë. Tqayaʼ jun tzʼetbʼäl. Tqabʼanaʼ che rä chë jun qachʼalal achï nmalkanäj qa. Rkʼë jbʼaʼ nkʼatzin rutoʼik rkʼë ruway, rkʼë jojun samaj pa rachoch o kʼo jun akuchï nkʼatzin nukʼwäx wä. Rkʼë jbʼaʼ majun nuʼij ta rma ma nrajoʼ ta nuyaʼ jun ejqaʼn chkij ri nkʼaj chik. Ye kʼa kan xtloqʼoqʼej we xtqatoʼ chbʼanik riʼ. Ma tqaquʼ ta chë kʼo chik jun ri ntoʼö rchë chqä ma tqayoʼej ta chë ronojel mul xtuʼij chqë achkë nkʼatzin che rä. Tqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «Xa ta rïn najin nqʼaxaj ri najin nuqʼaxaj ryä, ¿achkë ta komä ntoʼik xtkʼatzin?».

15. ¿Achkë kʼo chë nqaʼän we nqajoʼ yeqatoʼ ri nkʼaj chik?

¹⁵ Tabʼanaʼ chë ri nkʼaj chik ma kʼayewal ta nuʼän chkiwäch nkikʼutuj kitoʼik chawä. Kantzij na wä chë chpan qa-congregación qataman kiwäch qachʼalal ri kan ma nkikʼewaj ta yekitoʼ ri nkʼaj chik. Ryeʼ majun bʼëy nkiʼän ta chë röj nqanaʼ chë achiʼel ta jun ejqaʼn qayaʼon chkij. Pa rukʼexel riʼ, qataman chë xa bʼa achkë nkʼatzin chqë, ryeʼ kan xkojkitoʼ. Rma riʼ, kan nqajoʼ nqakʼän qanaʼoj chkij. Alan, jun ukʼwäy bʼey ri 45 rujunaʼ, nuʼij reʼ taq nuquʼ rij ri runaʼoj Jesús: «Tapeʼ Jesús kʼo wä kʼïy ri nkʼatzin nuʼän, kan ye kʼïy winäq ri jalajöj kijunaʼ xkajoʼ xejeʼ rkʼë chqä ma xkixiʼij ta kiʼ xkikʼutuj kitoʼik che rä. Ryeʼ kitaman wä chë Jesús kowan xerajoʼ. Rïn kan nrayij yinok achiʼel Jesús. Nwajoʼ chë ri nkʼaj chik ma tkixiʼij ta kiʼ nkikʼutuj kitoʼik chwä chqä nwajoʼ chë tkinaʼ chë rïn kowan yenwajoʼ chqä chë nwajoʼ yentoʼ».

16. ¿Achkë rubʼanik nqrtoʼ Salmo 119:59, 60 rchë nqaʼän kan achiʼel xuʼän Jesús?

 ¹⁶ Ma qbʼison ta we kʼo mul nqsach taq nqajoʼ nqaʼän kan achiʼel xuʼän Jesús (Sant. 3:2). Jun tijoxel ma xtkowin ta xtuʼän kan achiʼel nuʼän rutijonel. Ye kʼa, we kʼo nutamaj qa chrij ri akuchï nsach wä chqä nutäj ruqʼij rchë nukʼän runaʼoj chrij rutijonel, eqal xtkowin xtuʼän ri nuʼän rutijonel. Ke riʼ chqä xtbʼanatäj qkʼë röj. We xkeqasmajij ri naʼoj yeqatamaj taq nqanukʼuj ruwäch le Biblia pa qayonïl chqä xtqatäj qaqʼij rchë yeqajäl naʼoj ri ma ütz ta ye kʼo qkʼë, xtqkowin xtqaʼän kan achiʼel xuʼän Jesús (taskʼij ruwäch Salmo 119:59, 60).

17, 18. ¿Achkë utzil xtqïl we xtqakʼän qanaʼoj chrij Jesús?

¹⁷ Taq röj ma nqakʼewaj ta yeqatoʼ ri nkʼaj chik, ryeʼ chqä xtkajoʼ xtkiʼän riʼ. Jun ukʼwäy bʼey ri rubʼiniʼan Tim nuʼij: «Pa n-congregación ye kʼo kʼojolaʼ ri xkʼuqeʼ pä kikʼuʼx pa ruchʼaʼäl Dios chqä xeʼok toʼonelaʼ rma xkikʼän kinaʼoj chkij ri nkʼaj chik ri kan ma nkikʼewaj ta yetoʼon. Ri naʼoj nkikʼüt ri kʼojolaʼ riʼ kowan nutoʼ ri congregación chqä yojkitoʼ röj ri ukʼwäy taq bʼey».

¹⁸ Chwäch le Ruwachʼulew kan ye kʼïy winäq ye kʼo ri xa xuʼ ryeʼ nkiquʼ qa kiʼ. Ye kʼa röj, ri rusamajelaʼ Dios, ma junan ta qanaʼoj kikʼë. Röj kan nqä chqawäch ri runaʼoj Jesús, ri ma xkʼewaj ta xerutoʼ ri nkʼaj chik. Rma riʼ nqajoʼ nqakʼän qanaʼoj chrij. Tapeʼ kʼo akuchï xtqsach wä taq xtqaʼän riʼ, röj nqajoʼ nqaʼän «kan achiʼel xuʼän ryä» (1 Ped. 2:21). We xtqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë xtqakʼän qanaʼoj chrij Jesús, röj kan kiʼ qakʼuʼx xtqaʼän rma Jehová kan kiʼ rukʼuʼx xtuʼän qkʼë.