1. Yova dzá nrŭ ká e ngba bblo kʉ ná nganjadha na?

 BIBLIA pongʉeri drrdrr nari kʉ, Mungu dzá nrŭ si “ndima bbʉ ji ndima nanga jini ro” Yova dzá njí dho, Yesu dhó chutso ddadha tsena. (Zb. 110:3) Fø unabi njini nji njʉ. Krʉ kʉ ná cho ró, Yova dho njínji kpakpanga na ná nrŭ saa bbʉ mamilioni djolu lod’radha dhi njí kana. Kpa dho nzɨ le mbø bbʉ fø njí njidha dho ri, ro kpa rinji ndima nǎ ji na. Kpa ndima lai Wakristo tsotso kó kimwili na ndirigoti kiroho na. Wazee ma, watumishi wa huduma ma na adi saa ba bbo, ndiro ndima tayarisha njudha ndirigoti ndima rá ndima lai nja Wakristo li kpakpa d’e. Yova dzá nrŭ ká addu adi cho ndiro ndima nji fø njí d’e? Ri kʉ kpa ji Yova ma, ndima lai nrŭ ma na ji nari.​—Mt. 22:37-39.

2. Waroma 15:1-3 ridho nari bbai, Yesu ká bbangʉe ngba loroji ko dho?

² Yesu bba bblo kʉ ná loroji ko dho nja nrŭ dhó mahitaji ndi ngʉ li anziro nari na. Ko jiri ko dyø kedhó loroji. (Azø Waroma 15:1-3.) Fø rinji ná nrŭ si ndima kobe ba. Yesu pongʉeri: “Ritsi le bbʉ nari dzá hwè kʉ bbo pli, ritsi le ba nari djolu.”​—Mdo. 20:35.

3. I lo nǎ ka ko si loti ngba lo djo?

³ I lo nǎ ko si loti nja nrŭ tsotso ndi kó d’e Yesu njingʉe ná nja lo djo, ndirigoti ko si ngbaribbai ma ko ka ko dyø kedhó loroji nari nja. Ndirigoti ko si ngbaribbai ma ko ka ko kó nja nrŭ tsotso ji ko nanga jini ro nari nja.

4. Yesu ká lingʉe nja nrŭ dhó mahitaji anziro ngbaribbai?

⁴ Yesu kongʉe nja nrŭ tsotso ngba mai ndi njengʉeni nje ro. Addinga Kapernaumu kuso ngʉe ná ngotsi djó Yesu ngʉe ná saa na, bi kʉ ná nrŭ singʉe ke dhi ngana ro ke njingʉe ná lo djo. Yesu njingʉe sala kuna b’u. Ngba mai ke njengʉeni bbo ro, ke njangʉe birobiro kʉ ná njedha dhi nrŭ ma, dhe dhi nrŭ ma na ná saa na, ke nrŭ dhi ri zø njingʉe bbo. Ke nzá gøngʉe nrŭ ró dhe dhé ri, ro ke tingʉe kpakpa ka ndi li nrŭ ná lo, Ngøtsi djo Mahubiri le adi ndi nziro.​—Lu. 6:12-20.

5. Dza bai ká ka ndima dyø Yesu dhó loroji ngbaribbai njati ndima njeni nje ma ró?

⁵ Ngaribbai ma dza bai ka ndima dyø Yesu nari. Addinga i loroji djo di: Njí goti ddikpa dzaba ngʉ abba bblo ndi njeni ro. Njaro ke riddi ndi ngʉ ibada ya familia d’i dyi ngasdjo nga dho, ro ke nziri Yova kó ndi tsotso ndiro ndi ongoza ibada godhé d’e. Yova ngʉ kedhó sala goti ndirigoti kpa nji ibada ya familia krʉ yenga ddo ró ndima adi rinji nari bbai dhé. Nzø ba bbo na mana kʉ ná somo fø ngasdjo, kpadhó gø dhi nrŭ nja Yova lé má nari bbo na mana kʉ ná lo nari dho.

6. Abbʉ ngbaribbai ma, Yesu bbʉngʉe ndidhó saa nrŭ tsotsokodha dho nari dho ná loroji.

⁶ Yesu ngʉ adi ndidhó saa bbʉ nja nrŭ djotsina. Ni ká ka ni ddinga ngbaribbai ma, Yesu rrngʉe ndi ndidzá kau Yohana Mubatizaji nrŭ hwingʉe nari ndi rrngʉe ná saa djo ngba? Yesu nanga fø lo d’ongʉe bbo. Biblia pori ɨ: “Ke rrngʉe [Yohana dhe nari ro], Yesu rangʉe bbú nǎ føga ro ndiro ndi ba nga nrŭ ro kʉ ná nga d’e.” (Mt. 14:10-13) Ko ka ko famu addudho ma Yesu njingʉeri fø nari ngba. Nja kʉ na nrŭ adi riji vodha na ndima kʉ ná saa na, ndima di nga nrŭ kʉ ná ngana. Ro Yesu nzá bangʉe ddiro ndi ka ndi di ná saa ro ri. Yesu ngʉ ra di ddiro ná ngana, ke singʉe b’lo birobiro kʉ ná nrŭ si fø nga nǎ ro. Nde Yesu ká njingʉeri ngba? Ke ddingʉe nga fø nrŭ dho mahitaji djo ndirigoti ke “bengʉe zø” kpa djo. Yesu d’ingʉe ri utso nari kʉ nrŭ  dhó loji ndima dhó kiroho nǎ mahitaji tso gbani, ná føri dho ke njingʉeri lelé ndiro ndi kó fø nrŭ tsotso d’e. Føri goti, “ke ngangʉe loddidha tso kpa dho [nga sese ri, ro] bbo.”​—Mk. 6:31-34; Lu. 9:10, 11.

7-8. Ddikpa le dhó lo u le tsotsokodha ró, ká wazee adi Yesu dhó loroji dyø ngbaribbai? Abbʉ loroji.

⁷ Ngbaribbai ma ji dhi wazee ka ndima dyø Yesu nari. Ko nanga adi jini bbo wazee adi nji kodhi lodho ná kpakpanga djotsina! Fø kpa adi nji ná njí nzɨ kutaniko nǎ nrŭ krʉ adi churi. Loroji na, rie lelé kʉ ná matunzo dho ró, Hopitale dhi lo djonga adi nja ná komite (Comité de Liaison Hospitalier) adi rinji lelé ndiro ndima kó ndima lai Wakristo tsotso d’e. Nja saa na, nja kʉ ná matunzo ka ndi u lelénga ndirigoti kunanga! Ro jidha na kʉ ná wazee ndima djoi ma, ndima vei ma na dhi ri zø adi nji nari dho, kpa adi ndima dhó familia bba ndirigoti kpa ndima lai Wakristo dhó faida li anziro.

⁸ Wazee adi Pidhinga dzá dza chidha dhi njí tsotso kó ndirigoti nja kpa adi nga tsotso ko chʉ ngaba ná lo dhi saa na maddi. Ndirigoti kpa adi ndima dho saa bbʉ bbo nja ndima ddi longa ndirigoti ndima li ko kpakpa d’e. Fø le-djoi ma ndima dhó familia ma na krʉ kaka ko bbʉ heshima ndima dho. Yova lé kpa adi dho ná bblo le thí ronga! Bbʉbbʉ dhé, ddiddi nja nrŭ bbai, wazee dhó lo jiri ndima é usawaziko na. Kpadho nzá ringani kutaniko nǎ ndima nji ná lo cho ndima ronga tso ndima dhó familia dhó mahitaji tso ndima gba nari ro ri.

9. Wafilipi 2:4, 5 ripo nari bbai, Wakristo krʉ dho ká ringani ndima vú ndima ngba lo na?

⁹ Azø Wafilipi 2:4, 5. Ko krʉ ka ko dyø Yesu dhó loroji, nja nrŭ dhó mahitaji ko li anziro nari na, ro nga wazee dhé ri. Biblia ripo nari kʉ, ke “ngʉngʉe ndi noke bbai.” (Flp. 2:7) Addinga fø andiko nǎ ro ko ka ko ba ná somo djo. Noke inga njí dhi ke ka ndi neri ndi njí ndidhó bboke nyǒ tho ná lo. Ko kʉ Yova dzá nokpá ndirigoti ko adi njínji ko djoi dhi lo dho nari dho, ko adi riji ko njínji bbo Yova dho ndirigoti ko djoi dho. Ni ka ni njiri fø kpadjo ko si nja ná lo na ni njinjí ró.

10. Ko ká ka ko dhu ngba lo ko tso?

¹⁰ Ane nidhó longa. Loroji na, adhuri ni tsó ɨ: ‘Ma ká ka ma bbʉ madhó saa ma, madhó kpakpanga ma na ji ma nanga jini ro ngbaribbai ndiro ma kó nja nrŭ tsotso d’e? Loroji na, njati le pori ma rá ngó ngʉ ná le-djo ronga be inga ngó ngʉ ná le-ve tsotso ko ndi si njudha dhinga na ró, ká ma ka ma njiri ngba? Ma nanga ká adi jini ni ma kó ngatsotso uhitaji dhi saa na, loroji na asamble dhi nga le thɨ nari inga Pidhinga dzá dza ronga le thɨ nari dho?’ Yova nanga adi jini bbo ndidza njí dhi nrŭ di ndima dho saa ma, mali ma na bbʉ ndima lai nrŭ tsotsokodha dho ná saa na. Njati ko njari ko tsotso le ka le kó ná lo ro ma kʉ ddi ró, ká ko ka ko njiri ngba?

11. Sala ká ka ndi kó ko tsotso ngbaribbai ndiro ko nanga jini ji nja nrŭ tsotsokodha dho d’e?

¹¹ Anzinga Yova tso ni thí nǎ ro krʉ. Njaro ni rinja nari kʉ, ni ka ni kó nja nrŭ tsotso ro maddi, ro ni nanga nzɨ jini ri njidha dho ri. Fø saa na, anzinga Yova tso ni thí nǎ ro krʉ. Apo bbʉbbʉlo. Ad’ra ngbaribbai ma ni ni mbu nari Yova dho ndirigoti anziri ke bbʉ “njínjidha dhi ù ndirigoti kpakpanga ni dho.”​—Flp. 2:13.

12. Jadda b’lo ba batiso ná le-djoi ká ka ndima nji ngba lo?

¹² Njati ni é jadda b’lo ba batiso ná le-djo ró, anziri Yova tso ke kó ni tsotso ndiro ni kó nidhó kutaniko nǎ le-djoi ma, le-vei ma na tsotso d’e. Nja kʉ ná ngø na, wazee kʉ bí watumishi wahuduma djolu, ndirigoti bi kʉ ná watumishi wa huduma ngʉ ngó. Tengenezo ra anzi nari bbai, kodhó lo u jadda kʉ ná le-djoi ndiro ndima kó wazee tsotso kutaniko nǎ njí na d’e. Njati, ni ji ni njinjí ngba chu na ma ró, ni sie hwè na dhé. Nde ká ddudho? Dhonalo ni si nji ná lo si hwè bbʉ Yova dho, ni djo nrŭ si bblo kʉ ná loti ndirigoti ni sie hwè na ni nja nrŭ tsotso kó nari dho.

13-14. Ko ká ka ko nji addu ndiro ko kó ko djoi ma, ko vei ma na tsotso d’e? (Anja ri chuti kʉ ná ji.)

¹³ Aneri ni kó nja nrŭ tsotso. Mutume Paulo d’rangʉeri Yudea nǎ ngʉ di ná Wakristo dho: “Nzɨ ni vi bblo lo ni nji ndirigoti nidhó kʉ ná ritsi ni bbʉ nja nrŭ dho nari nga, dhonalo Mungu nanga adi jini bbo fø di ná bbʉdha dho.” (Ebr. 13:16) Føri ngʉe bblo kʉ ná shauri! Føri goti nzá ddo d’e da bí ro, Yudea nǎ ngʉe ná Wakristo bbangʉe ndima dhi dza ma, njí ma ndirigoti ndima dhó familia nǎ nga kʉ Wakristo ná nrŭ ma na, ro kpa “nyingʉe nga ngøtsi djo.” (Mt. 24:16) Fø saa na, ringʉe bbo na mana kʉ ná lo kpa kó ndima tsotso ndima kana. Njati kpa njie njí Paulo bbʉngʉe ná shauri na ndima bbʉ ndima dhó kʉ ná ritsi ndima  lai nrŭ dho ró, føri ka ndi koe kpa tsotso ndiro kpadhó ø maisha é sʉsʉ d’e.

¹⁴ Bí ina, ko djoi ma, ko vei ma na nzɨ adi ndima dhó loji ná ritsi d’ra ko dho ri. Loroji na, ddikpa le-djo bba isɨle dhedhe ró. Fø le-djo dhó lo ká ka ndi uri le kó ndi tsotso nyo na, traspor na inga adza njí na? Ke nzá ka ndi po ddikpa lo ro maddi ri dhonalo ke nzá ji ndi nzá nrŭ thí ri. Ro njati, ko kó ke tsotso nzá mai ke d’ra ndidhó mahitaji ro ró, ke nanga ka ndi jini bbo. Ri nzá ngani ko di riddi nari kʉ, fø ke tsotso kó ná nrŭ kʉ ni inga ke si addu ma ndidhó lo u nari d’ra ko dho ni. Adhuri ni tso, ‘Njati ma baeni fø di ná lo na ró, ká ma ka ma jieri le kó ma tsotso ngbaribbai?’

15. Ri ká ngani ko nji addu njati ko jiri ko kó nja nrŭ tsotso ró?

¹⁵ Nzɨ bbari nrŭ di ni do nji. Bbʉbbʉ dhé ni chu nidhó kutaniko nǎ bí ina e tayari nrŭ tsotsokodha dho ná le-djoi ma, le-vei ma na ngba. Fø kpa nzɨ adi riji ko di riddi ko ndima thí nzanza ri. Ko churi nari kʉ bí ina kpa nanga adi jini ji ko tsotsokodha dho ndirigoti ko ka ko jiri ji ko dyø kpadhó loroji! Alan, 45 dhó cho kʉ ná muzee adi riji nzɨ nrŭ di ndi do nji. Yesu dhó loroji djo Alan pori ɨ: “Ni mai Yesu dhó njí ngʉe bbo ro, jadda kpa ma, ngó nrŭ ma na ngʉ adi si ke dhi ngana ngaró do ro ndiro ke kó ndima tsotso d’e. Nrŭ chungʉe ke ni ngaddi ndima djo ná ke. Ma jiri ma e Yesu bbai, ma chuni nzɨ do nrŭ nji ná ke, kau nji nrŭ na ná ke ndirigoti ni ngaddi nrŭ djo ná ke.”

16. Zaburi 119:59, 60 na ko njínji nari ká ka ndi kó ko tsotso ngbaribbai ndiro ko dyø Yesu dhó loroji bblo pli d’e?

¹⁶ Ringani nzɨ ko d’i ji njati rie nzɨ ma  ko Yesu dyø kaka nari bbai ró. (Yak. 3:2) Achuri nari kʉ mwanafunzi nga e ddiddi ndidhó mwalimu na ri. Ro mwanafunzi di somo ba ndi nji ná kosa nǎ ro ndirigoti ke di ndi thí li ndidhó mwalimu ddi ná lo djo ndirigoti ke di mwalimu dhó loroji dyø ró, ke ka ndi thɨ ndidhó lo thika thɨ. Føri bbai, njati ko njínji ko zø Biblia nǎ ro ná lo na ndirigoti ko di kodhó lo thika øø ró, ko si Yesu dhó loroji dyø bblo pli.​—Azø Zaburi 119:59, 60.

17-18. Ko di Yesu ngʉ nja nrŭ dhó mahitaji li anziro nari dyø ró, ká ko ka ko si ngba faida ba?

¹⁷ Ko nanga di jini ko kó nja nrŭ tsotso ró, nja nrŭ maddi si riji ndima njiri fø. Tim ró dho kʉ ná muzee pori ɨ: “Nja kʉ ná le-djoi njingʉe maendeleo ndirigoti kpa ngʉngʉe watumishi wa huduma go ndima kʉ jadda ro, dhonalo kpa ngʉ ni ngatsotso kó ná nrŭ dhó loroji dyø nari dho. Fø jadda le-djoi njingʉe kpakpanga ndiro ndima kó kodhó kutaniko ma ndirigoti wazee ma na tsotso d’e.”

¹⁸ Njʉ bí kʉ ná nrŭ nzá jirie ndima lai nrŭ ro ri. Ro Yova dzá nrŭ e njonjo fø nrŭ ró ro. Yesu ngʉ adi nrŭ tsotso kó ná føri adi ko nyǒ tho bbo ndirigoti ko adi rivʉ ko dyø kedhó loroji. Ko nzá ka ko dyø ke kowu kaka nari bbai ri, ro ko ka ko “dyø ke kowu chøchø nga nǎ ro.” (1 Pe. 2:21) Ko adi kpakpanga nji nja ko dyø Yesu nari bbai, ko sie hwè na ko Yova nyǒ tho ná lo nji nari dho.