Nëjkx parë xyʼixët diʼib tmëminy

Nëjkx mä myiny tukëʼëyë titulo

ARTIKULO MËDIˈIBË YAˈËXPËJKP 9

Nˈokpanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën ko nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm

Nˈokpanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën ko nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm

“Niˈigyë njotkujkˈäjtëm ko wiink jäˈäy nbudëjkëm es kyaj ko wiink jäˈäy xypyudëjkëm” (APOS. 20:35).

ËY 17 Jesus tsyojkë jäˈäy

MËDIˈIBË YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMP *

1. ¿Ti tyam tyuumbyë Diosë nyax kyäjpn?

 TËËYËP, ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë ko ja Diosë kyäjpn nyayˈawanëyaˈanyëty namayˈäjtën parë tmëdunäˈändë Jyobaa ets yëˈë Jesus nëˈëmoˈoyan tuˈumoˈoyanëdëp (Sal. 110:3). Taajën tyam duˈun tyuny jyatyëty. Pes jëmëjt jëmëjt, miyonkˈamë yˈoorë tkëyaktë Dios mëduumbëty mä yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë ets kyaj pën myëjuyëdë. Yajtuundëp nanduˈunë xyëëw tiempë ko tpudëkëdë myëguˈuktëjk, tjotkujkmoˈoytyë ets tpudëkëdë parë niˈigyë tmëwingondëdë Jyobaa. Kajaa xyëëw tiempë nanduˈun dyajtundë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy ets ministerial ko tˈëxpëktë kontiempë tijaty yajnaxandëp mä reunyonk o ko dyiskursaratäˈändë, ets ko nëjkx tkuˈix tkugäjpxëdë ja myëguˈuktëjk parë tmëjääwmoˈoytyë. ¿Tiko duˈun ttundë? Yëˈko ttsoktë Jyobaa ets ja myëguˈuktëjk (Mat. 22:37-39).

2. Extëm jyënaˈanyë Romanʉs 15:1-3, ¿ti ijxpajtënë Jesus ojts xymyoˈoyëm?

2 Jesus kyaj ojts këˈëm nyaymyëmay nyaymyëdäjˈyëty, yëˈëjën ojts niˈigyë tmëmay tmëdäjy ja wiink jäˈäy, ëtsäjtëm ninuˈun nDiosmëduˈunëm, nanduˈun njäˈäyˈatäˈänëm extëmë Jesus (käjpxë Romanʉs 15:1-3). Pën nduˈunëm duˈun, oy wyimbëtsëmäˈäny. Jesus jyënany: “Niˈigyë njotkujkˈäjtëm ko wiink jäˈäy nbudëjkëm es kyaj ko wiink jäˈäy xypyudëjkëm” (Apos. 20:35).

3. ¿Ti nˈixäˈänëm mä yäˈädë artikulo?

3 Mä yäˈädë artikulo nˈixäˈänëm tuk pëky majtsk pëky wiˈixënë Jesus ojts tpudëkë wiink jäˈäy ets wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën. Nanduˈun nˈixäˈänëm ti mbäät nduˈunëm parë niˈigyë nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm.

NˈOKPANËJKXËMË JESUSË YˈIJXPAJTËN

¿Ti Jesus tyuun ko nyimiinë mayjyaˈay oyë nety të jyaˈˈanuˈkxë? (Ixë parrafo 4).

4. ¿Wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈky ko kyaj nety këˈëm nyaymyëmay nyaymyëdäjˈyëty?

4 Jesus pyudëjkë jäˈäy oyë nety të jyantsy yˈanuˈkxë. Nˈokpawinmäˈäyëm ti Jesus tyuun ko mayjyaˈay jyantsy nyimiinë mä tuˈugë kopk naa jamyë Capernaúm. Jesus të nety tuk tsuˈum nyuˈkxtaˈaky ets të nety jyantsy yˈanuˈkxë, per ko tˈijxy nimay ja ayoobë jäˈäy ets ja päˈämjäˈäy, ta tpaˈˈayooy. Kyaj jeˈeyë dyaˈˈagëdaky, ojtsën nanduˈun tmëjääwmoˈoy ko dyajnäjxy ja diskursë mëdiˈibë xëwˈäjt Sermón del Monte (Luk. 6:12-20).

¿Wixaty mbäät nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën ets kyaj jeˈeyë nnaymyëmäˈäy nnaymyëdäjëm? (Ixë parrafo 5).

5. Pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë, ¿wiˈix tpanëjkxëdë Jesusë yˈijxpajtën?

5 Wiˈix tpanëjkxtë Jesusë yˈijxpajtën pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë. Okwinmay ko tuˈugë uˈunkteety jyaˈty mä tyëjk ets të jyantsy yˈanuˈkxëtyaˈay mët ko tukxëëw ojts të tyuny. Mä taabë ux, ja mä Diosˈawdatäˈändë tuk familyë, kom të jyantsy yˈanuˈkxëtyaˈay, ta wyinmay ko nik oy ko ja ok yˈëxpëktët. Per ta net tmënuˈkxtaˈagyë Jyobaa parë myoˈoyëdët ja jot mëjääw ets mbäät yˈëxpëktë. Jyobaa ta pyudëkëty ets ta net yˈëxpëktë tuk familyë extëm xëmë ttundë sëmään sëmään. ¿Wiˈix pyudëkëdë ja yˈuˈunk yˈënäˈk ko duˈun tˈixtë? Ta tpëktë kuentë ko ja tyääk teety yëˈë niˈigyë jëjpˈam pyëjktaktëp ja Diosë jyaˈa.

6. Oknimaytyäˈäk wiˈixë Jesus dyajtuunyë tiempë ko nety të tjatukniwinmayë naytyuˈuk yajpäädäˈäny.

6 Jesus yajnäjxë tiempë mëdë jäˈäy. Okpawinmay yäˈädë: Jesus të nety yajtukˈawanë ko ja myëtnaymyaayëbë Juan Yajnëbajtpë të jäˈäy yaˈoogyëty ets waˈan mon tuk nyayjyäˈäwë. Biiblyë jyënaˈany: “Ko Jesus yajtukˈawäˈänë, ta tsyoˈony ets tyëjkë barkoty parë wiinktsoo nyëjkxäˈäny ets naytyuˈuk yajpäädäˈäny” (Mat. 14:10-13TNM). Ta näägë jäˈäy mëdiˈibë naytyuˈuk yajpäädandëp ko yˈooky tyëgoyë jyëëky myëguˈuk parë dyajnaxäˈändë jyäj jyëmuˈumën. Jesus naytyuˈuk jyayajpäädany, pääty ojts nyëjkxy mä tuˈugë lugäärë aduˈuktuuybyë, per ko jam jyajty, tamë nety ja mayjyaˈay jyëjpˈixëdë. ¿Ti net tyuunë Jesus? Yëˈë wyinmääy wiˈix mbäät tˈokpudëkë ja mayjyaˈay ets ta “tpaˈˈayooy”. Yˈijx ko jyantsy yajtëgoyˈäjttëbë nety parë pën tyukniˈˈixëdët ja Diosë yˈayuk, ets pääty netyë tpudëjkë. Pesë Biiblyë jyënaˈany ko ta “tyëjkë yaˈëxpëjkpë, es ttukˈëxpëjktë kanäk peky” (Mar. 6:31-34; Luk. 9:10, 11).

7, 8. Oknimaytyäˈäk wiˈixë mëjjäˈäytyëjk tpanëjkxëdë Jesusë yˈijxpajtën ko tpudëkëdë ja myëguˈuktëjk.

7 Wiˈixë mëjjäˈäytyëjk tpanëjkxëdë Jesusë yˈijxpajtën. ¿Këdii nyajtsobatëm tijaty xytyukmëduˈunëmë mëjjäˈäytyëjk? Nimay kyaj nbëjkëmë kuentë tijaty tyuundëbë yäˈädë nmëguˈukˈäjtëm. Extëm nˈokpëjktakëm, pënaty tuundëp mä Komitee mëdiˈibë pyudëjkëdëbë Testiigë parë kyaj tkupëktëdë neˈpyny, netyë tpudëkëdë ja myëguˈuktëjk ko ajotkumonë yajmënëjkxtë mä doktoor o mä hospital, ets näˈäty, axtë tsuˈum koots yajmëgäjpxtë. Per duˈun ttundë mët ko tpaˈˈayowdë ja myëguˈuktëjk. Pënaty tuundëp mëjjäˈäy, duˈunën dyajnigëxëˈëktë mëdë fyamilyë ko kyaj këˈëm nyaymyëmay nyaymyëdäjëdë, yëˈë duˈun myëmääy myëdäjtëp ja myëguˈuktëjk.

8 Mëjjäˈäytyëjk tuundëp nanduˈun mä yajkojˈyë jëën tëjk ets pyudëjkëdëbë myëguˈuktëjk ko tijaty yˈayoˈonbëjktaˈaky. Per yajtuundëp nanduˈun kajaa xyëëw tiempë mä dyaˈëxpëktë myëguˈuktëjk ets ko tmëjääwmoˈoytyë. Niˈamukë yäˈädë nmëguˈukˈäjtëm mëdë fyamilyë, oy ko nmëjkuˈëˈëw nmëjkugäjpxëm ko duˈun tyundë. Jyobaa yëˈë kunuˈkxanëdëp ko duˈunë xyëëw tiempë etsë jyot myëjääw dyajtundë parë tpudëkëdë ja myëguˈuktëjk. Per tsojkëp nanduˈun dyajtundët ja xyëëw tiempë kijpxënbyaaty, duˈun extëm niˈamukë Dios mëduumbëty. Kyaj mbäät jamyë xyëëw tiempë dyajtundë mä tpudëkëdë ja myëguˈuktëjk etsë net tjäˈäytyëgooynyëdë ja fyamilyë.

¿TI XYPYUDËKËYÄˈÄNËM PARË NMËMÄˈÄY NMËDÄJËM JA NMËGUˈUKˈÄJTËM?

9. Extëm jyënaˈanyë Filipʉs 2:4, 5, ¿wiˈix mbäät njäˈäyˈäjtëm niˈamukë Dios mëduumbë?

9 (Käjpxë Filipʉs 2:4, 5). Kyaj niˈamukë nduˈunëm mëjjäˈäy, per mbäät niˈamukë nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën. ¿Wiˈix? Ko kyaj jeˈeyë nnaymyëmäˈäy nnaymyëdäjëm. Biiblyë jyënaˈany ko Jesus “nyaybyëjtakë extëm tuˈugë mëduumbë” (Filip. 2:7). ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yäˈädë tekstë? Ko tuˈugë oymyëduumbë, xëmë tˈëxtäˈäyë winmäˈäny wiˈix mbäät ja wyintsën dyajnayjyawëty agujk jotkujk. Ëtsäjtëm, yëˈë xytyuumbëˈäjtëmë Jyobaa etsë nmëguˈukˈäjtëm, pääty mä tuˈuk tuˈugë xëëw nyaxy, niˈigyë nmëdunäˈänëmë Jyobaa ets ja nmëguˈukˈäjtëm. Min nˈokˈijxëm tuk pëky majtsk pëky wiˈix mbäät nduˈunëm.

10. ¿Tijaty mbäät nnayajtëˈëwëm?

10 Winmay wiˈix mjäˈäyˈaty. Nayajtëwëdë: “¿Nayˈawäˈänëbëts parëts nbudëkëyaˈany ja nmëguˈuktëjk? ¿Titsëdaa ndunëp kots nyaˈˈanëëmët parëts nëjkx nguˈixë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të myëjjäˈäyënë o parëts nyajnëjkxët reunyonk? ¿Netyëts nnayˈawanëty parëts nyajwäˈätsäˈäny ja lugäär mä tyunäˈänyëtyë asamblee o mä yˈaˈoyëyaˈany ja tëjk mä nˈëxpëjkëm?”. Ko ojts nnaywyandakëm mä Jyobaa, ta ojts nˈanmäˈäyëm ko nyajtunäˈänëmë tijaty nmëdäjtëm, extëm ja xëëw tiempë ets ja meeny sentääbë. Jyobaa agujk jotkujk nyayjyawëty ko nyajtuˈunëm tijaty nmëdäjtëm parë ndukpudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets kyaj ndimtsojkëm dyajjëmbittët. Per pën nˈijxëm ko tsojkëp jam muum nnayaˈoˈoyëm, ¿ti net mbäät nduˈunëm?

11. ¿Wiˈix xypyudëkëyäˈänëm ko nmënuˈkxtakëmë Jyobaa pën xytsyiptakxëm nbudëjkëmë wiink jäˈäy?

11 Mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa amumduˈukjot. Pën mbëjkypyë kuentë ko mtsiptakxëp parë xypyudëkëdë wiink jäˈäy, per kyaj xytsyojkënyëˈaty duˈun xytyunäˈäny, mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa amumduˈukjot parë mbudëkëdët. Tukmëtmaytyäˈägë Jyobaa wiˈixën mnayjyawëty ets anëëmë parë mmoˈoyëdët “duˈun ja tsojkën ets ja jot mëjääw parë xytyundët” (Filip. 2:13TNM).

12. ¿Wiˈix mbäät niˈigyë tyundë mä kongregasionk ja yaˈayˈënäˈk mëdiˈibë të nyëbajnëdë?

12 ¿Mˈënäˈkˈäjtp ets të mnëbajnë? Pën duˈun, anëëmë Jyobaa parë mbudëkëdët ets ja mˈääw mjot jyënäˈänët parë mdunët niˈigyë mä kongregasionk. Ta lugäär mä nimay jyaˈˈatyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy ets niwaanë mëdiˈibë tuundëp ministerial, perë yäˈädë nmëguˈukˈäjtëm të myëjjäˈäyëndë. Ets kom nimayëˈadëtsp ja Dios mëduumbë, pääty tëgoyˈäjtpë ënäˈktëjk mëdiˈibë mbäät tpudëkëdë ja mëjjäˈäytyëjk parë tˈijxˈit tkuentëˈattë ja myëguˈuktëjk. ¿Wiˈix mnayjyawëyaˈanyëty ko mdunët mä tyëgoyˈatyë naybyudëkë? Nëjkxëp agujk jotkujk myajpääty mët ko yëˈë nety myajxondakypyë Jyobaa, oy myajnimaytyäˈägäˈäny ets agujk jotkujk mnayjyawëyaˈanyëty ko nety xypyudëkë ja mëguˈuktëjk.

Ja Dios mëduumbëty mëdiˈibë Judea ojts tmastuˈuttë ja nyax kyäjpn ets ttuknäjxtë ja Jordán mëjnëë parë jyäjttë Pela. Pënatyë tim jawyiin jäjttë Pela, yëˈë mëdiˈibë myooytyë ja jyëˈxy pyeky ja myëguˈuktëjk mëdiˈibë ok jäjttë (ixë parrafo 13).

13, 14. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm? (Ixë dibujë mëdiˈibë miimp mä rebistë nyiˈak).

13 Ix tun ko nety pën dyajtëgoyˈatyë naybyudëkë. Apostëlë Pablo duˈun tnijäˈäyë ja Dios mëduumbëty mëdiˈibë Judea: “Kyaj xyjyaˈaytyëgoytyët es xytyundët diˈibë oy esë jäˈäy xypyudëkëdët mëët diˈibë mmëdäjttëp. Ko dëˈën xytyundët, Diosë dëˈën mwintsëˈkëdëp, es yëˈë dëˈën yˈoyjyäˈäp” (Eb. 13:16). Jantsy oy ko duˈun yaˈˈanmääytyë, pes ko waanë tiempë nyajxy mä nety duˈun të yajnijayëdë, ta yaˈˈanmääytyë parë nyëjkxtët tsënaabyë tunoty kopkoty. Tsojkëbë nety tmastuˈuttët ja jyëën tyëjk, ja jyuy tyooky ets ja myëguˈuktëjk mëdiˈibë kyaj Dios mëdundë (Mat. 24:16). Mä taabë tiempë, jëjpˈamë nety ets nyaybyudëkëdët nixim niyam. Ets mbäädë nety kyaj tsyiptakxëdë dyajwäˈkxtët tijaty myëdäjttëp, pën të nety duˈun tˈoktuumbëdë extëmë apostëlë Pablo yˈanmääyëdë.

14 Mbäät tsyiptakxëdë nmëguˈukˈäjtëm xyˈanmäˈäyëm ti yajtëgoyˈäjttëp. Extëm nˈokpëjktakëm, waˈan tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë kyudëjk të yˈoˈknë dyajtëgoyˈaty pën yaˈoˈoyxyëdëp ja kyaˈay yˈukën, pën nëjkxëp juuy këbajtpë o pën pudëkëdëp jyënoty tyëgoty. Waˈan kyaj tnigäjpxäˈäny ti yajtëgoyˈajtypy mët ko kyaj pën tˈatsipäˈäny, per seguurë ko agujk jotkujk nyayjyawëyaˈanyëty ko nbudëjkëm. Kyaj mbäät nwinmäˈäyëm ko tamë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mbäät pyudëkëty o ko yëˈë nyigäjpxaampy ko nety dyajtëgoyˈatyë naybyudëkë. Nˈoknayajtëˈëwëm: “Koxyëbëts ëjts duˈun nyajpääty extëm ja nmëguˈukˈäjtëm, ¿ti naybyudëkëxyëpts nyajtëgoyˈajtypy?”.

15. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm pën nbudëkëyäˈänëm ja nmëguˈukˈäjtëm?

15 Jäˈäyˈat ajëëky amëguˈuk. Mä kongregasionk, seguurë ko tapë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xëmë yäjktëbë naybyudëkë. Ets yëˈëjëty ninäˈä xykyayajnayjyäˈäwëm ko nˈatsijpëm, niˈigyën nyayˈawanëdë ko xypyudëkëyäˈänëm näˈä nyajtëgoyˈäjtëm, oy ko nanduˈun njäˈäyˈäjtëm extëm yëˈëjëty. Alan, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy etsë jyëmëjt 45, të wyinmäˈäny tpëjktaˈaky ko jyaˈayˈatäˈäny ajëëky amëguˈuk mët ko yëˈë pyanëjkxanëbë Jesusë yˈijxpajtën. Alan jyënaˈany: “Jesus tim tuundëëw, per kyaj jyënandë jäˈäy ko kyaj tmëdatyë tiempë, niˈigyë nyimiinëdë mëj mutsk parë mëët yajpäädandë, pes nyijäˈäwëdëbë nety ko Jesus mmëmääy mmëdäjëdëp. Pääty nanduˈunëts njäˈäyˈatäˈäny extëmë Jesus, ntsojkypyëts parëts ja nmëguˈuktëjk xyˈixtët ko ajëëky amëguˈugëts ets ko mbäädëts xyˈamdowdë naybyudëkë näˈä ttimyˈyajtëgoyˈattë”.

16. Extëm jyënaˈanyë Salmo 119:59, 60, ¿wiˈix xypyudëjkëm parë nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën?

16 Kyaj mbäät axëëk nnayjyäˈäwëm pën kyaj duˈun tijaty nduˈunëm extëmë Jesus (Sant. 3:2). Extëm nˈokpëjktakëm, tuˈugë alumnë mëdiˈibë koopy kyaj tijaty ttimtuny extëm ja myaˈestrë, per mbäät ttunyë mëjääw parë wanaty wanaty dyaˈoyët mëdiˈibë kyaj oy ttuny ets mbäädëdë net ok tijaty ttuny extëm ja myaˈestrë. Nanduˈuntsën jyaty mët ëtsäjtëm, mbäät yajxon nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën, pën nguytyuˈunëm tijaty nˈëxpëjkëm mä Biiblyë ets pën nduˈunëmë mëjääw parë nnayaˈoˈoyëm (käjpxë Salmo 119:59, 60, TY). *

¿WIˈIX NDUKˈOYˈÄJTËM KO NBUDËJKËMË WIINK JÄˈÄY?

Mëjjäˈäytyëjkëty pyanëjkxëdëbë Jesusë yˈijxpajtën ko kyaj jeˈeyë këˈëm nyaymyëmay nyaymyëdäjëdë, duˈun tmoˈoytyë ijxpajtënë ënäˈktëjk. (Ixë parrafo 17). *

17, 18. ¿Wiˈix ndukˈoyˈatäˈänëm ko nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën?

17 Ko ja nmëguˈukˈäjtëm tˈixtë wiˈix nyäjkëmë naybyudëkë, ta nanduˈun ttunäˈändë. Tim, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy, duˈun tnimaytyaˈaky: “Mätsë ngongregasionk, tap mayë ënäˈktëjk mëdiˈibë të wyimbattë ets tyam tyundë ministerial. ¿Ti pudëjkëdë? Tuk pëky yëˈko tˈijxtë wiˈix ja myëguˈuktëjk dyaktë naybyudëkë ets ta nanduˈun ttunandë. Ko tyam duˈun ttundë ënäˈktëjk, mëjwiin kajaa tpudëkëdë ja mëjjäˈäytyëjk mä kongregasionk”.

18 Tyam, këˈëmë jäˈäy nyaymyëmay nyaymyëdäjëdë, perë Dios mëduumbëty kyaj duˈun jyaˈayˈattë. Mëjwiin kajaa të xypyudëjkëm ko të nˈijxëm ko Jesus kyaj jeˈeyë nyaymyëmääy nyaymyëdäjë ets päätyën nbanëjkxäˈänëmë yˈijxpajtën. Kyaj mbäät duˈun meerë tijaty nduˈunëm extëmë Jesus, per ojts “xymyoˈoyëm tuˈugë ijxpajtën es nbaduˈunëm yëˈë” (1 Peed. 2:21). Pën nduˈunëmë mëjääw parë nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën ets nmëmäˈäy nmëdäjëm ja nmëguˈukˈäjtëm, ta nëjkx agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm mët ko yëˈë nety nduˈunëm mëdiˈibë Jyobaa tyukjotkëdakypy.

ËY 13 Nˈokpanëjkxëmë Kristë yˈijxpajtën

^ parr. 5 Jesus kyaj jeˈeyë ojts nyaymyëmay nyaymyëdäjˈyëty, yëˈëjën myëmääy myëdäjë naxwinyëdë jäˈäy. Mä yäˈädë artikulo nˈixäˈänëm tuk pëky majtsk pëky wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Jesus yˈijxpajtën ets wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko duˈun nduˈunëm.

^ parr. 16 Salmo 119:59, 60, TY: ‘Ënetëts të nmëmay të nmëdäjy wiˈixëts winë ndunyën, tatsëts jatëgok të nˈënäˈäny niˈik akˈoy yawë koots yëˈë mˈënaˈamën mdëyˈäjtën nguytyunëty. 60 Ëjts janty petymyëts të naygyojˈyë, käˈäbëts nëgoo të nboˈkxy etsëts të nbaduny ja mˈënaˈamën mdëyˈäjtën’.

^ parr. 58 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Daniel tˈixy ko nimajtskë mëjjäˈäytyëjk jyäˈttë mä hospital parë yajkuˈixëyaˈanyë tyeety. Ko duˈun tˈixyë Daniel, yëˈë pudëjkëp parë nanduˈun tmëmay tmëdäjˈyë myëguˈuktëjk. Benjamín, yëˈë nanduˈun yˈijxypy wiˈixë Daniel tijaty ttuny, ets pääty nanduˈun nyayˈawanëty parë dyajwäˈätsy ja tëjk mä nˈëxpëjkëm.