Мен 1941 јылда Парижте чыккам. Ада-энем католиктер болгон. Бистиҥ биле бай болбогон. Меге ӱренерге сӱреен тыҥ јарап туратан, је 10 јашту болорымда, туберкулёзло тыҥ оорый бергем. Ӧкпӧм уйан болордо, врачтар мени школго барбай, айылда эмдензин деген. Оныҥ учун канча айдыҥ туркунына орыннаҥ турбай јадарга келишкен. Ол ӧйдӧ јаҥыс ла эткен неме словарь кычырыш ла Парижтиҥ университединиҥ радиозын угыш болгон. Оноҥ врачтар мени школго барарга јарадып ийерде, сӱӱнгениме арай ла болзо, потолокко јетире калыбай турдым. «Врачтар кандый јакшы иш эдип турган. Јаанап калзам врач бололо, мен де улус эмдеерим!» — деп санангам. Адам: «Јаанап келзеҥ, кем болорыҥ, балам?» — деп сураза ла: «Врач болорым» — дейтем. Оноҥ ло ала бастыра санаам медицинада болгон.

Ада-энем католиктер де болгон болзо, Кудай керегинде нени де јакшы билбес болгом. Сурактарыма каруулар да таппай туратам. Оноҥ медицинский университетке ӱренип баштайла, јӱрӱмди Кудай јайаган деп оҥдоп баштагам.

Ӱренип турала, тюльпанныҥ клеткаларын микроскоп ажыра кӧргӧним санаама кирет. Кӧрӧр болзо, соок эмезе изӱ ӧйдӧ, тюльпанныҥ клеткалары бойлорын корулап туратан эмтир. Оноҥ клетканыҥ ичинде цитоплазма тусту сууга кичинектеп, ару сууга јаанап туратан эмтир. Бу ӱзе немени шиҥдеп турала, кажы ла клетканыҥ оной кайкамчылу иштеп турганын кӧрӱп кайкадым! Оны  кӧрӧлӧ, јӱрӱм бойы табылбаган, ончо немени Јайаачы эткен деп бӱдӱмјим там тыҥыды.

Экинчи курста ӱренип турала, Кудай бар деп, ӧскӧ дӧ кайкамчылу керелер тапкам. Темдектезе, анатомияда кижиниҥ колыныҥ балтырларын, учуктарын, сӧӧк-тайагын ӱренгенис. Бу ончо неме кайкамчылу иштеп турганынаҥ улам кижиниҥ сабарлары бӱктелип турганын билип алганыс. Колдыҥ балтырларын, учуктарын, бой-бойыла тудуш болгонын ла канайып иштеп турганын инженерный наукала кӧрзӧ, сӱреен јаан кайкал болуп јат! Ол ло колдыҥ кары тужындагы (предплечье) балтырлардыҥ бирӱзинеҥ барган учук сабардыҥ экинчи фалангазына једеле, эки јара айрыла берет. Эки башка айрылган јердиҥ алдыла ӧскӧ учук барат, бу учук сабардыҥ тырмакту фалангазына једет. Учуктарыс сӧӧккӧ јаба болбогон болзо, сабарларыс ок-јаа чылап ээлип калар эди. Учуктарыс дезе ок-јааныҥ јаазы чылап тартылып калар эди. Бу мыны билип, мен јап-јарт оҥдоп алдым, кижини чыннаҥ ла ойгор Јайаачы јайаган деп!

Баланыҥ энедеҥ канайып чыгып турганын ӱренип турала, Јайаачы Кудайла сӱреен тыҥ оморкоп баштагам. Ӱредӱчилердиҥ јартаганыла, энениҥ ичиндеги бала кейди киндиги ажыра алат. Је бу ла ок ӧйдӧ баланыҥ альвеолаларындӧӧн (ӧкпӧдӧги кичинек пузырёктор) кей барбай јат. Оноҥ баланыҥ чыгарына јетире тоолу неделе артып калза, ол альвеолалардыҥ ич јанын сурфактант деген неме бӱркеп ийет. Бала энедеҥ чыгып келеле тынып ла ийзе, кайкамчылу механизм иштей берет. Баланыҥ јӱрегиндӧӧн барып турган сосуд бӧктӧлӧ берет, оныҥ учун кан ӧкпӧдӧӧн барып баштайт. Сурфактант дезе, альвеолалардыҥ ич јаны јапшынышпазын деп болужат. Оныҥ учун баланыҥ ӧкпӧзи кейле толо берет. Мынайып, тоолу ла секундтаҥ бала бойы тынып баштайт!

Мындый кӧп кайкамчылу немелер кӧрӧлӧ, Јайаачы керегинде оноҥ кӧп билерге, Агару Бичик кычырып баштагам. Анда израильтяндарга 3 000 јыл кайра берилген гигиена јанынаҥ јасактарды кычырала, сӱреен кайкагам. Темдектезе, јаантайын ла јунунар, јеҥилденген јерин кӧмӧр, кем-кем југуш оорула оорый берзе, оны карантинге отургызар керек (Лев. 13:50; 15:11; Јаҥ. т. 23:13). Учёныйлар гигиена јанынаҥ сурактарды бу ла эки јӱс јыл кире кайра билип алган, је Агару Бичикте ол туку качан бичилген болгоны кайкамчылу. База бир кайкамчылу неме дезе — ол Левит деп бичикте интимный гигиена керегинде бичилгени (Лев. 12:1—6; 15:16—24). Израильдиҥ албатызы бу јасактарды бӱдӱрип јӱреле, су-кадык јӱрген. Мынаҥ Јайаачы бойыныҥ албатызын сӱӱген, олорды кичееген деп кӧргӧм. Анайда ок Агару Бичик Кудайдаҥ берилген деп оҥдоп алгам. Је ол ӧйдӧ мен Кудайдыҥ адын билгелек болгом.

Университетте ӱренип турала, сӱреен јараш Лиди деп кысла таныжып, сӱӱшке алдырткам. Анайып, ӱредӱни божотпой јадып, 1965 јылда алыжып алганыс. 7 јылдыҥ  туркунына, 1971 јылга јетире, ӱч балалу болуп калганыс. Оноҥ база ӱчӱзи чыккан. Кару ӱйим биледе де, иште де јаан болуш болгон.

Больницада ӱч јыл кире иштеген кийнинеҥ, бойымныҥ клиникамды ачкам. Ол ло ӧйдӧ, мен бир билеле танышкам. Мен олор керегинде биографиямныҥ бажында айткан болгом. Ӧбӧӧнине рецепт бичип јадарымда ӱйи: «Доктор, јараар болзо, слер биске кан јок эмдер бичиген болзоор» — деп сураган. Мен чек кайкай береле: «Нениҥ учун?» — дееримде, ӱйи дезе: «Бис Иегованыҥ Керечилери» — деген. А мен Иегованыҥ Керечилери керегинде, олордыҥ канга кӧрӱми керегинде нени де билбес болгом. Оныҥ учун ол Агару Бичигин ачала, кан керегинде Кудайдыҥ кӧрӱмин кӧргӱзип берген (Ап. ижи 15:28, 29). Олор экӱ меге Кудайдыҥ Каандыгы керегинде куучындап, удабас бу Каандык башкарза, «ӧлӱм де, ачу-корон до, јобол до болбос» деп јартагылап берерде, сӱӱнгениме: «Мен бу керегинде јаштаҥ ла ала сананып тургам, оныҥ да учун улуска болужарга врачка ӱренгем» — дегем (Ачыл. 21:3, 4). Анайып бис бӱдӱн јарым час куучындашканысты билбей де калдым. Олор јӱре берерде, «мен база католик болбозым» деп, јӱрегимде санандым. Нениҥ учун дезе јаштаҥ ла ала бедиреген Јайаачыныҥ адын билип алгам. Оныҥ ады — Иегова эмтир!

Бу улусла мен клиникада база да ӱч катап тушташкам. Бистиҥ куучындарыс бир час, бӱдӱн јарым час боло берип туратан. Оныҥ учун јазаптыра куучындажарга, олорды айылымдӧӧн кычыргам. Ӱйим Агару Бичикти ӱренерге јӧпсинген де болзо, алдынаҥ ла бери католический серкпениҥ ӱреткен ӱредӱлерин јастыра деп алынарга ого кӱч болгон. Андый болордо, айылыма абысты кычырып алгам. Абысла куучындажып алган болгоныс, јӱк ле Агару Бичикти тузаланарыс деп. Бистиҥ тартышту куучыныс орой тӱн болгончо улалган. Бу куучынныҥ кийнинде, ӱйим, чындык јӱк ле Иегованыҥ улузында деп, бӱдӱп баштаган. Оноҥ ло бери бис экӱниҥ Кудайга сӱӱжис там тыҥыган. А 1974 јылда экӱлегис сууга чӧҥӱрилгенис.

Кудайды билип алганымнаҥ ала јӱрӱмим тыҥ солынган. Меге ле Лиди ӱйимге Кудайдыҥ ижи баштапкы јерде болгон. Оноҥ бис балдарысты библиялык принциптерле јӱрзин деп таскадып баштаганыс. Анайып, бис  бой-бойыска оноҥ јуук болуп калганыс (Матф. 22:37—39).

Бистиҥ балдарыс билген, мен ӱйимле кожо — бир команда деп. Бистиҥ биле «„Је“ болзо — „је“, „јок“ болзо — „јок“» деген принципле јӱретенис (Матф. 5:37). Бир катап мындый учурал болгон. 17 јашту кызым нӧкӧр кыстарла кожо амырап барарга энезинеҥ суранарда, энези дезе оны божотпогон. Оноҥ дезе бир кыс айткан: «Энеҥ божотпой турарда, адаҥнаҥ суранзаҥ». Кызым айтты: «Јок, оной неме болбос. Олордыҥ санаазы јаҥыс». Бистиҥ алты балагыс Агару Бичиктеги принциптердиҥ тузазын кӧргӧн. Бӱгӱнги кӱнде тыҥ сӱӱнип јадым, балдарымныҥ кӧп сабазы Иегова Кудайга иштегилеп турганы учун.

Чындык мениҥ јӱрӱмимди солып та салган болзо, медицинаны оноҥ ло ары сӱӱгем. Је Иегованыҥ улузына болушту болорго, Франциядагы Бет-Элге баштангам. Бу Бет-Эл озо баштап Парижте болгон, оноҥ Лувье деп јерге кӧчӧ берген. Бу Бет-Элде внештатный ишчи болгоным 50 јыл боло берди. Ондо иштеп турала, мен кӧп јуук најыларлу болуп калгам. Олордыҥ кезигине 90 јаш. Анайда ок ондо менле сӱӱнчилӱ учурал болгон. Бир катап мен бир карындашла танышкам. Кӧрӧр болзо, 20 јыл кайра мен оныҥ энедеҥ чыгып јадарда киндигин кескем!

Бу јылдарда мен кӧп кӧргӧм, Иегова бойыныҥ организациязы ажыра ӧйинде башкару берип, албатызын канайып кичеегенин. Анайып, Кудайга сӱӱжим там тыҥыган. 1980 јылдыҥ бажында Башкару јӧп США-да аҥылу программа кийдирген. Бу программа Иегованыҥ Керечилерине ле врачтарга бой-бойлорыла эптӱ иштеерге тургузылган.

1988 јылда Башкару јӧп Бет-Элде больничный информацияныҥ службазы деген јаҥы отдел ачкан. Бу отдел озо ло баштап США-да больницаларла колбожор комитеттиҥ ижин башкарган. Бу комитет Иегованыҥ Керечилерин кан јогынаҥ эмдейтен јакшы врачтар таап аларга болушкан. Ол комитеттер бастыра јердиҥ ӱстинде, ол тоодо Францияда да иштеп баштаган. Иегова организациязы ажыра бойыныҥ Керечилерин онойып кичееп, эмдеп турганын кӧрӱп, сӱреен оморкойдым.

Медицинаныҥ ижин сӱӱген де болзом, је баштапкы јерде улуска кӧгӱс јанынаҥ болужары эҥ ле керектӱ деп оҥдоп алгам. Оныҥ учун мен пенсияга чыгала, ӱйимле кожо текши пионер болуп, улусты Јӱрӱм Береечи Иеговала таныштырып, оныла најылажып алзын деп болужадыс. Бис эмдигенче ле кӱчис јеткенче јӱрӱм аргадайтан ишке туружып јадыс.

Мен эмдигенче ле улусты эмдеп турган да болзом, је кандый да јарлу доктор ӱзе ооруларды ла ӧлӱмди јоголтып болбос деп оҥдоп јадым. Мен эмди энчикпей сакып јадым, кижи оорубас, карыбас, ӧлбӧс ӧйдиҥ келерин. Ол тушта менде Кудайдыҥ јайаандарын, кижиниҥ эди-канын ла сӧӧк-тайагын ӱргӱлјиге шиҥдейтен арга болор. Мениҥ јаш тужымнаҥ ала амадаган санааларым бӱдӱп баштады. Эҥ јакшы јӱрӱм јууктап келди деп бӱдӱп јадым!