Nayanakak idi 1941 iti maysa a simple a pamilia idiay Paris, France. Magusgustuak ti agadal isu a naupayak unay idi nagsakitak iti sarut (tuberculosis) idi 10 ti tawenko ken kapilitan nga agsardengak nga ageskuela! Imbaga dagiti doktor nga aginanaak tapno saan a mabannog dagiti barak. Isu nga iti sumagmamano a bulan, awan ti sabali nga inaramidko no di ti agbasa iti diksionario ken dumngeg kadagiti programa ti Radio Sorbonne ti University of Paris. Idi imbaga ti doktor a naimbagakon ken mabalinko manen ti ageskuela, permi ti ragsakko. Napanunotko, ‘Bilibak iti ar-aramiden dagiti doktor!’ Sipud idin, arapaapkon ti mangpaimbag kadagiti masakit a tattao. Kada damagen idi ni tatangko no ania ti kayatko a pagbalinan inton dumakkelak, kanayon a ti ibagak ket, “Kayatko ti agbalin a doktor.” Isu a ti kinadoktor ti nagbalin a numero uno iti biagko.

Katoliko ti pamiliami. Ngem bassit ti ammok maipapan iti Dios ken adu ti saludsodko a saan idi a masungsungbatan. Saak la nakombinsir a naparsua ti biag idi nageskuelaakon iti kinadoktor iti unibersidad.

Malagipko idi damo a nakitak iti mikroskopio dagiti selula ti mula a tulip. Nasdaawak no kasano a protprotektaran dagiti selula ti bagida kontra iti bara ken lamiis. Naobserbarak met a ti cytoplasm (maysa a substansia iti uneg ti selula) ket kumbet no maikkan iti asin ken bumsog no maikabil iti puro a danum. Gapu kadagita ken iti adu pay nga abilidad dagiti organismo, kabaelanda ti makibagay iti agbaliwbaliw nga aglawlawda. Idi nakitak ti nakaskasdaaw a kinakomplikado ti tunggal selula, kombinsidoak a saan laeng a naiparna ti kaadda ti biag.

 Idi maikadua a tawenko iti unibersidad, adu pay ti nakitak nga ebidensia a talaga nga adda Dios. Idi inadalmi ti bagi ti tao, naammuanmi a ti estruktura iti makimbaba a paset ti takiagtayo (manipud siko agingga iti pungupunguan) ti makatulong tapno mayunnat ken maikukottayo dagiti ramaytayo. Ti pannakaiposision dagiti masel, ligament, ken dagiti pennet (tendon) ket talaga a nakaskasdaaw. Kas pagarigan, naammuak nga adda dagiti pennet a mamagkonektar iti maysa kadagiti masel ti makimbaba a paset ti takiag agingga iti maikadua a tulang ti ramaytayo. Dagitoy a pennet ket agbingay iti dua nga agserbi a pannakarangtay tapno dagiti sabali pay a pennet nga agturong kadagiti murdong dagiti ramay ket arigna makapaguyas iti sirokda. Adda met dagiti natibker a tisyu a mangtengngel kadagiti pennet tapno agtalinaed dagita a nakakapet kadagiti tulang ti ramay. No saan a kasta ti pannakaaramid dagiti ramaytayo, saantayo no kua a maikukot dagita. Nalawag a naawatak nga intelihente unay ti nangdisenio iti bagi ti tao.

Ad-adda a nasdaawak iti Diseniador ti biag idi ad-adalek ti proseso ti pannakayanaktayo. Bayat ti kaadda ti sikog iti aanakan, saanna a kasapulan ti umanges gapu ta makaaw-awat iti oksihena manipud iti nanangna babaen ti pusegna. Dayta ti gapuna nga eppes pay laeng dagiti alveoli​—dagiti nagbabassit a sinan-lobo nga estruktura iti uneg ti bara. Sumagmamano a lawas sakbay a maipasngay ti maladaga, mabalkut dagiti alveoli iti substansia a maawagan iti surfactant. Nakaskasdaaw dagiti agsasaruno a mapasamak inton mangrugi nga aganges ti kayyanak. Agserra ti maysa nga abut iti puso ti maladaga isu nga agayusen ti dara iti barana. Iti dayta a nagpateg a kanito, makatulong ti surfactant a nangbalkut kadagiti alveoli tapno saanda nga agdedekket bayat nga insigida a mapno dagita iti angin. Gapu iti dayta, kabaelanen a dagus ti maladaga ti aganges a bukbukodna.

Kayatko a maam-ammo daydiay Namarsua kadagita a nakaskasdaaw a banag, isu a rinugiak a sipapasnek a basaen ti Biblia. Bilibak kadagiti linteg maipapan iti kinadalus nga inted ti Dios iti nasion ti Israel, nasurok a 3,000 a tawenen ti napalabas. Imbilin ti Dios kadagiti Israelita a gaburanda dagiti takkida, regular nga agdigusda, ken ikuarentinasda ti asinoman nga addaan kadagiti sintomas ti makaakar a sakit. (Lev. 13:50; 15:11; Deut. 23:13) Nabayagen a nadakamat iti Biblia no kasano nga agwaras ti sakit ngem sa la nadiskobre dayta dagiti sientista kadagiti nabiit pay a siglo. Nakitak met a dagiti linteg maipapan iti seksual a kinadalus iti libro a Levitico ket nakatulong iti salun-at ti nasion ti Israel. (Lev. 12:1-6; 15:16-24) Naawatak nga inted ti Namarsua dagita a linteg kadagiti Israelita para iti pagimbaganda ken bendisionanna dagidiay agtulnog kadagiti bilinna. Kombinsidoak idin a ti Biblia ket impaisurat ti Dios​—ti Dios a diak pay ammo ti naganna iti dayta a tiempo.

Bayat nga ages-eskuelaak iti kinadoktor, naam-ammok ti balasang a ni Lydie ket nagrayo ti pusok kenkuana. Nagkasarkami idi 1965 bayat ti katengngaan ti panageskuelak. Idi 1971, tallon ti nayanak iti innem nga annakmi. Nagdakkel a tulong kaniak ni Lydie, iti man trabahok kas doktor ken iti pamiliami.

 Nagtrabahoak iti maysa nga ospital iti tallo a tawen sakbay a nanglukatak iti bukodko a clinic. Di nagbayag, adda immay nagpaagas nga agassawa, ti dua a baro a pasiente a dinakamatko iti rugrugi daytoy nga artikulo. Idi resetaakon ti asawa a lalaki, kiniddaw ni baketna: “Pangngaasim, Doc, daydiay koma agas nga awan ti darana.” Nasdaawak isu nga insaludsodko: “Talaga? Apay?” Insungbatna: “Dakami ket Saksi ni Jehova.” Awan pay a pulos ti nangngegko maipapan kadagiti Saksi ni Jehova wenno iti pammatida maipapan iti dara. Inruar ti babai ti Bibliana ket impakitana kaniak ti teksto a nakaibatayan ti desisionda a dida kayat ti agusar iti dara. (Ara. 15:28, 29) Kalpasanna, impakita kaniak ti agassawa dagiti aramidento ti Pagarian ti Dios: ikkatennanto ti panagrigrigat, panagsakit, ken ipapatay. (Apoc. 21:3, 4) “Dayta ibagbagayo kaniak ket arapaapkon sipud pay idi ubingak!” kinunak. “Isu a nagbalinak a doktor tapno matulongak dagiti marigrigatan.” Naragsakanak unay isu a nagsasaritakami iti maysa ket kagudua nga oras. Idi nakapanawdan, diak kayaten ti agbalin a Katoliko, ken naammuak a Jehova gayam ti nagan ti Namarsua a pagsidsiddaawak!

Namitlo nga immay ti Saksi nga agassawa iti clinic-ko, ken kanayon a nasurok a maysa nga oras nga agsasaritakami. Inawisko ida iti balayko tapno ad-adu ti tiempomi nga agsasarita maipapan iti Biblia. Nupay nakikadua kadakami ni Lydie nga agadal iti Biblia, saanna a maakseptar a kamali ti dadduma a doktrina dagiti Katoliko a naisuro kadakami. Isu nga adda padi nga inawisko iti balaymi. Nagdebateanmi dagiti sursuro ti simbaan uray adalemen ti rabii, a Biblia laeng ti inusarmi. Dayta ti nakakombinsiran ni Lydie a dagiti Saksi ni Jehova ti mangisursuro iti kinapudno. Sipud idin, dimmakkel ti ayatmi ken Jehova a Dios isu a nagpabautisarkami a dua idi 1974.

Idi naammuak dagiti panggep ti Dios para iti sangatauan, nagbalbaliw dagiti prioridadko. Impangpangrunami ken Lydie ti panagserbi ken Jehova. Determinadokami a mangusar kadagiti prinsipio ti Biblia iti panangpadakkel kadagiti annakmi. Sinuruanmi dagiti annakmi nga ayatenda ti Dios ken dagiti tattao. Dayta ti nangpasinged kadakami a sangapamiliaan.​—Mat. 22:37-39.

Masansan a makakatawakami ken Lydie no malagipmi ti panangmatmat dagiti annakmi kadakami ta kanayon nga agtunos dagiti desisionmi. Ammoda a ti masurot iti balaymi ket ti bilin ni Jesus a ti “kunayo a ‘Wen,’ wen; ngem no ‘Saan,’ saan.” (Mat. 5:37) Kas pagarigan, idi agtawen iti 17 ti maysa kadagiti balasangmi,  saan a pinalubosan ni Lydie a rummuar a kadua ti maysa a grupo dagiti agtutubo. Imbaga ti maysa kadakuada iti anakmi, “No dinaka palubosan ni nanangmo, agpakadaka ken tatangmo!” Ngem insungbat ti balasangmi: “Dinanto met la kayat. Kanayon nga agpada ti desisionda.” Wen, nakita ti innem nga annakmi nga agkaykaysakami ken baketko a mangyap-aplikar kadagiti prinsipio ti Biblia. Agyamyamankami ken Jehova ta adu a kapamiliami ti agserserbi ken Jehova ita.

Binalbaliwan ti kinapudno dagiti prioridadko ngem kayatko nga usaren ti kinadoktorko tapno matulongak ti ili ti Dios. Isu a kas commuter volunteer, agserserbiak kas maysa a doktor iti Bethel iti Paris ken idi nayakaren dayta idiay Louviers. Dandani 50 a tawenen nga ar-aramidek dayta. Adun ti nagbalin a gagayyemko iti pamilia ti Bethel. Dadduma kadakuada ket agtawenen iti nasurok a 90. Naragsakanak met idi naam-ammok ti maysa a baro a Bethelite. Siak gayam ti doktor a nangpaanak ken nanangna 20 a tawenen ti napalabas!

Iti panaglabas dagiti tawen, dumakdakkel ti ayatko ken Jehova bayat a makitkitak ti panangidalan ken panangprotektarna iti ilina babaen ti organisasionna. Idi rugrugi ti 1980’s, nangyurnos ti Bagi a Manarawidwid iti programa idiay United States a tumulong kadagiti doktor tapno ad-adda a maawatanda no apay a saan nga agpayalison iti dara dagiti Saksi ni Jehova.

Ket idi 1988, nangbukel ti Bagi a Manarawidwid iti baro a departamento iti Bethel a naawagan iti Hospital Information Services. Idi damo, iwanwanwan daytoy a departamento dagiti Hospital Liaison Committee (HLC) a nangrugi idiay United States tapno matulongan dagiti pasiente a Saksi a mangbirok kadagiti doktor a mangraraem iti takdertayo maipapan iti dara. Idi nagbalin a sangalubongan daytoy nga urnos, adda met daytan ditoy France. Nakaskasdaaw a makita no kasano a siaayat a supsuportaran ti organisasion ni Jehova dagiti masakit a kakabsat iti tiempo a kasapulanda unay dayta!

Ti kinadoktor ti numero uno idi iti biagko. Ngem idi pinampanunotko dagiti prioridadko, nabigbigko a ti kapatgan a panangpaimbag ket iti naespirituan a pamay-an​—ti panangtulong kadagiti tattao a mangammo ken agserbi iti Gubuayan ti biag, ni Jehova a Dios. Idi nagretiroakon, nag-regular pioneer-kami ken Lydie ket binulan nga adu nga oras ti busbusbosenmi iti panangikasaba iti naimbag a damag maipapan iti Pagarian ti Dios. Ar-aramidenmi pay laeng ti amin a kabaelanmi a makipaset iti daytoy mangispal-biag a trabaho.

Itultuloyko pay laeng ti mangipaay iti temporario a bang-ar kadagiti masakit. Ngem nakitak nga uray ti kalaingan a doktor saanna a kaya a paimbagen ti amin a sakit wenno lapdan ti ipapatay. Isu a segseggaak ti tiempo nga awanton ti ut-ot, sakit, ken ipapatay. Iti dayta a nakaas-asidegen a baro a lubong, agnanayon nga ad-adunto pay ti maadalko maipapan kadagiti parsua ti Dios, a pakairamanan ti nakaskasdaaw a panangdiseniona iti bagi ti tao. Dandanin pumayso ti arapaapko idi ubingak. Kombinsidoak a nagsayaatto ti masakbayantayo!