مەن 1941-‏جىلى پاريج قالاسىندا دۇنيەگە كەلدىم.‏ وتباسىمىزدىڭ تۇرمىس جاعدايى قاراپايىم بولدى.‏ ون جاسىمدا تۋبەركۋلەز اۋرۋىنا شالدىعىپ قالعاندىقتان،‏ دارىگەرلەر ەندى مەكتەپكە بارا المايتىنىمدى ايتتى.‏ وكپەمە سالماق تۇسىرمەۋ ٷشىن ماعان ۇيدە جاتۋ كەرەك ەدى.‏ بىلىمگە قاتتى قۇمار بولعاندىقتان،‏ ەندى مەكتەپتە وقي المايتىنىما جامان بولدىم.‏ ٴ‌بىراق بىرنەشە اي بويى ۇيدە سوزدىكتەردى وقىپ،‏ راديو ارقىلى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ٴ‌بىلىم بەرۋ باعدارلاماسىن تىڭداپ ٴ‌جۇردىم.‏ اقىرىندا مەن ەمدەلىپ شىعىپ،‏ دارىگەرلەر ەندى مەكتەپكە بارا الاتىنىمدى ايتقاندا،‏ قۋانعاننان توبەم كوككە جەتتى!‏ سوندا:‏ «دارىگەر بولعان قانداي كەرەمەت!‏»—‏ دەپ ويلادىم.‏ سودان باستاپ مەن دە ادامداردى ەمدەسەم عوي دەپ ارماندادىم.‏ اكەم:‏ «وسكەندە كىم بولاسىڭ؟‏»—‏ دەپ سۇراعان سايىن:‏ «دارىگەر بولام!‏»—‏ دەپ جاۋاپ بەرەتىنمىن.‏ وسىلاي دارىگەرلىك مەنىڭ ەڭ باستى ارمانىما اينالدى.‏

ٴ‌بىزدىڭ وتباسىمىز كاتوليك ٴ‌دىنىن ۇستاناتىن.‏ ٴ‌بىراق مەن قۇداي تۋرالى ونشا بىلمەيتىنمىن،‏ كوپ سۇراعىما دا جاۋاپ تابا المادىم.‏ ۋنيۆەرسيتەتكە ٴ‌تۇسىپ،‏ مەديسينانى وقي باستاعاندا عانا تىرشىلىكتى قۇداي جاراتقانىنا سەنەتىن بولدىم.‏

العاش رەت ميكروسكوپپەن قىزعالداقتىڭ جاسۋشالارىن كورگەنىم ٵلى ەسىمدە.‏ جاسۋشانىڭ قۇرامىنداعى زاتتار ىستىق پەن سۋىقتان قالاي قورعاناتىنىنا تاڭعالدىم.‏ سونداي-‏اق سيتوپلازمانىڭ (‏جاسۋشانىڭ ىشىندەگى سۇيىقتىق)‏ تۇزعا سالعاندا جيىرىلىپ،‏ سۋعا سالعاندا ۇلكەيەتىنىن دە كوردىم.‏ اعزاداعى وسىنداي سانسىز كوپ رەاكسيالاردىڭ ارقاسىندا ول قورشاعان ورتانىڭ وزگەرۋىنە وڭاي بەيىمدەلە الادى.‏ ٵربىر جاسۋشانىڭ قانشالىقتى كۇردەلى ەكەنىن كورگەندە،‏ تىرشىلىكتىڭ كەزدەيسوق پايدا بولماعانىن ٴ‌تۇسىندىم.‏

 مەديسينانى وقىپ جۇرگەن ەكىنشى جىلى قۇدايدىڭ بار ەكەنىنە ودان سايىن كوزىم جەتتى.‏ اناتوميا ساباعىندا ٴ‌بىز ساۋساقتارىمىزدى قالاي بۇگىپ-‏جازا الاتىنىمىزدى بىلدىك.‏ قولىمىزداعى بۇلشىق ەتتەر،‏ ٴ‌سىڭىر بايلامدارى مەن سىڭىرلەر ٶزارا بىرىگىپ،‏ قانداي قىزمەت اتقاراتىنىن كورگەندە ينجەنەرلەر قايران قالادى.‏ مىسالى،‏ بىلەگىمىزدەگى بۇلشىق ەتتەن شىعىپ،‏ ساۋساعىمىزدىڭ ورتانشى سۇيەگىنە بارىپ جابىساتىن ٴ‌سىڭىردى الايىق.‏ بۇل سىڭىردىڭ سۇيەككە جابىساتىن باسى ەكىگە بولىنگەن.‏ ونىڭ استىندا جاتقان تاعى ٴ‌بىر ٴ‌سىڭىر بار.‏ ول الگى سىڭىردىڭ ەكىگە بولىنگەن جەرىنەن ٶتىپ،‏ ساۋساقتىڭ ۇشىنا بارىپ بەكيدى.‏ ەكىگە ايىرىلعان سىڭىردىڭ ورتاسىندا تۇراتىندىقتان،‏ ول ورنىنان شىعىپ كەتپەيدى؛‏ جانە ارى-‏بەرى ەركىن سىرعيدى.‏ بۇل سىڭىرلەردى سۇيەككە جاقىن ۇستاپ تۇراتىن مايدا ٵرى مىقتى تالشىقتار بولادى.‏ بۇل مەحانيزمدەر بولماعاندا،‏ قولىمىزداعى سىڭىرلەر ساداقتىڭ جىبىندەي تارتىلىپ قالار ەدى.‏ سودان ساۋساعىمىزدى دۇرىستاپ بۇگىپ-‏جازا الماي قالار ەدىك.‏ ادام دەنەسىنىڭ كەرەمەت قۇراستىرىلعانىنا قاراپ،‏ مەن ونىڭ اسقان دانالىق پەن ۇشقىر ويدان تۋعانىنا ەش كۇمانىم بولمادى.‏

ٴ‌سابي جاڭادان تۋىلعاندا وتەتىن پروسەستەردى زەرتتەگەندە،‏ جاراتۋشىنىڭ جاسامپازدىعىنا ودان بەتەر تامسانا ٴ‌تۇستىم.‏ جاتىردا جاتقان ٴ‌سابي وتتەگىنى اناسىنان كىندىكباۋ ارقىلى الادى.‏ ويتكەنى ونىڭ وكپەسىندەگى كىشكەنتاي اۋا قاپشىقتارى (‏الۆەولالار)‏ ٵلى اۋاعا تولماعان.‏ ٴ‌سابيدىڭ تۋىلاتىن ۋاقىتى جاقىنداعاندا،‏ سول اۋا قاپشىقتارىنىڭ ٸشى «سۋرفاكتانت» دەگەن سۇيىقتىقپەن مايلانا باستايدى.‏ ال بالا دۇنيەگە كەلىپ،‏ العاشقى تىنىسىن العاندا،‏ ونىڭ اعزاسىندا وتە كۇردەلى پروسەستەر بىرىنەن سوڭ ٴ‌بىرى ورىن الادى.‏ سوندا نە بولادى؟‏ ونىڭ جۇرەگىندەگى تەسىك جابىلىپ قالادى دا،‏ قان بىردەن وكپەگە قاراي بەت الادى.‏ سوندا الگى اۋا قاپشىقتارى سۋرفاكتانتپەن مايلانعاننىڭ ارقاسىندا ٴ‌بىر-‏بىرىنە جابىسپاي،‏ تەز-‏تەز اۋاعا تولادى.‏ وسىنىڭ ارقاسىندا ٴ‌سابي العاش رەت ٶز بەتىنشە تىنىس الا باستايدى.‏

وسىنداي تاڭعاجايىپ قۇبىلىستاردى جاراتقان قۇدايدى تانىعىم كەلىپ،‏ مەن كيەلى كىتاپتى جاقسىلاپ وقۋعا كىرىستىم.‏ ٴ‌سۇيتىپ،‏ سوناۋ 3000 جىلدان اسا ۋاقىت بۇرىن قۇدايدىڭ يسرايلدىكتەرگە تازالىققا قاتىستى بەرگەن زاڭدارىن وقىپ تاڭعالدىم.‏ مىسالى،‏ قۇداي ولارعا ٴ‌ناجىستى كومىپ تاستاۋدى،‏ ۇنەمى جۋىنىپ-‏شايىنۋدى جانە جۇقپالى اۋرۋدىڭ بەلگىسى بايقالعان ادامدى بىردەن وقشاۋلاۋدى بۇيىرىپتى (‏مۇس.‏ 3-‏ج.‏ 13:‏50؛‏ 15:‏11؛‏ مۇس.‏ 5-‏ج.‏ 23:‏13‏)‏.‏ عالىمدار اۋرۋلاردىڭ وسىلاي تارالاتىنىن سوڭعى عاسىرلاردا عانا اشتى،‏ ال كيەلى كىتاپتا بۇل باياعىدان بەرى بەلگىلى ەكەن.‏ سونداي-‏اق مۇسانىڭ 3-‏جازباسىندا قۇدايدىڭ جىنىستىق گيگيەناعا قاتىستى بەرگەن زاڭدارى بۇكىل ۇلتتىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاعان (‏مۇس.‏ 3-‏ج.‏ 12:‏1—‏6؛‏ 15:‏16—‏24‏)‏.‏ مەن جاراتۋشىنىڭ بۇل زاڭداردى ولاردىڭ يگىلىگى ٷشىن بەرگەنىن ٴ‌تۇسىندىم.‏ بۇيرىقتارىنا مويىنسۇنعان كەزدە،‏ قۇداي ٵردايىم حالقىن جارىلقاپ وتىرعان.‏ مەن كيەلى كىتاپتىڭ قۇداي رۋحىنىڭ جەتەلەۋىمەن جازىلعانىنا تولىق كوزىم جەتتى.‏ ٴ‌بىراق ماعان ونىڭ ەسىمى ٵلى بەيمالىم ەدى.‏

ۋنيۆەرسيتەتتە وقىپ،‏ مەديسينالىق ٴ‌مانساپقا ۇمتىلىپ جۇرگەندە،‏ ليدي دەگەن قىزعا عاشىق بولىپ  قالدىم.‏ 1965-‏جىلى وقۋ مەرزىمىنىڭ ورتاسىندا ٴ‌بىز ۇيلەندىك.‏ 1971-‏جىلعا دەيىن ٴ‌بىر ۇل،‏ ەكى قىزىمىز دۇنيەگە كەلدى.‏ بىزدە بارلىعى —‏ التى بالا.‏ جۇبايىم ليدي جۇمىستا دا،‏ وتباسىندا دا ماعان تالماي قولداۋ كورسەتتى.‏

اۋرۋحانادا ٷش جىل جۇمىس ىستەگەننەن كەيىن،‏ مەن ٶز ەمحانامدى اشتىم.‏ سودان كوپ ۇزاماي،‏ ياعني 1971-‏جىلى،‏ باسىندا ايتىپ كەتكەن ەرلى-‏زايىپتى ماعان ەمدەلۋگە كەلدى.‏ كۇيەۋىنە دارى جازىپ بەرەيىن دەپ جاتقانىمدا،‏ ايەلى:‏ «قۇرامىندا قان بار دارىنى جازباڭىزشى»،‏—‏ دەپ ٶتىندى.‏ مەن تاڭعالىپ،‏ سەبەبىن سۇراعانىمدا،‏ ولار وزدەرىنىڭ ەحوبا كۋاگەرلەرى ەكەنىن ايتتى.‏ بۇعان دەيىن كۋاگەرلەر جايلى دا،‏ ولاردىڭ قانعا دەگەن كوزقاراستارى جايلى دا ەشتەڭە بىلمەپپىن.‏ سوندا ايەلى نە ٷشىن قان قۇيدىرمايتىندارىن كيەلى كىتاپتان ٴ‌تۇسىندىرىپ بەردى (‏ەل.‏ ٸس.‏ 15:‏28،‏ 29‏)‏.‏ ولار جاقىندا قۇداي پاتشالىعى ورناپ،‏ قايعى-‏قاسىرەتتى،‏ اۋرۋدى،‏ ٶلىمدى جوق قىلاتىنىن دا ايتتى (‏ايان 21:‏3،‏ 4‏)‏.‏ سوندا مەن قۋانىپ كەتىپ:‏ «بۇل مەنىڭ بالا كۇنگى ارمانىم عوي!‏ دارىگەر بولعانىم دا سودان.‏ قينالعان ادامدارعا كومەكتەسكىم كەلدى»،‏—‏ دەدىم.‏ قىزىعىپ كەتكەنىم سونشا —‏ ولارمەن سويلەسىپ،‏ ٴ‌بىر جارىم ساعاتتىڭ قالاي ٶتىپ كەتكەنىن بايقاماي قالدىم.‏ ولار كەتكەن سوڭ،‏ مەن بۇدان بىلاي كاتوليك بولعىم كەلمەيتىنىن ٴ‌تۇسىندىم.‏ سونشا جىلدان بەرى تامسانىپ جۇرگەن جاراتۋشىنىڭ ەسىمىن اقىرى ٴ‌بىلدىم.‏ ول ەحوبا ەكەن!‏

كەيىن بۇل كۋاگەرلەر مەنىڭ ەمحاناما تاعى ٷش رەت كەلدى.‏ ٴ‌بىزدىڭ اڭگىمەمىز ٴ‌بىر ساعاتتان اسىپ كەتەتىن.‏ كيەلى كىتاپ جايلى كوبىرەك سويلەسۋ ٷشىن مەن ولاردى ۇيىمە شاقىردىم.‏ ايەلىم ليدي زەرتتەۋ ساباعىنا قاتىسۋعا كەلىسكەنىمەن،‏ كاتوليك ٴ‌دىنىنىڭ كەيبىر ىلىمدەرى قاتە ەكەنىن مويىنداي قويمادى.‏ سوندىقتان ۇيگە ٴ‌بىر سۆياشەننيكتى شاقىردىم.‏ ٴ‌بىز تەك كيەلى كىتاپقا سۇيەنە وتىرىپ،‏ تۇنگە دەيىن ونىمەن پىكىر تالاستىردىق.‏ وسىدان كەيىن ليديدىڭ ەحوبا كۋاگەرلەرى شىندىقتى ۇيرەتەتىنىنە كوزى جەتتى.‏ سودان باستاپ ٴ‌بىزدىڭ ەحوباعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىز ارتا بەردى.‏ ٴ‌بىز 1974-‏جىلى شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتتىك.‏

قۇدايدىڭ ادامزاتقا قاتىستى نيەتى جايلى بىلگەندە،‏ ومىرىمدەگى قۇندىلىقتارىم وزگەرىپ كەتتى.‏ ەحوباعا قىزمەت ەتۋ ليدي ەكەۋىمىزدىڭ ومىرىمىزدەگى باستى ماقساتقا اينالدى.‏ سونداي-‏اق بالالارىمىزدى كيەلى كىتاپتىڭ ٴ‌تالىم-‏تاربيەسىن بەرىپ وسىرەمىز دەپ بەكىندىك.‏ ٴ‌بىز قۇدايدى جانە ادامداردى ٴ‌سۇيۋدى باستى قاعيدا ەتىپ الدىق.‏ وسى نارسە ٴ‌بىزدىڭ وتباسىمىزدىڭ بەرەكە-‏بىرلىگىن ساقتاپ تۇردى (‏مات.‏ 22:‏37—‏39‏)‏.‏

ليدي ەكەۋىمىز ٴ‌جيى وتكەندى ەسكە الىپ،‏ ٴ‌بىر  كۇلىپ الامىز.‏ بالالارىمىز ەكەۋىمىزدىڭ شەشىمىمىز ۇنەمى ٴ‌بىر جەردەن شىعاتىنىن ٴ‌بىلىپ وتىرۋشى ەدى.‏ يسانىڭ «ٴ‌يا دەگەندەرىڭ «ٴ‌يا»،‏ ال «جوق» دەگەندەرىڭ «جوق» بولسىن» دەگەن سوزدەرى ٴ‌بىزدىڭ ٷيدىڭ ەرەجەسى بولاتىن (‏مات.‏ 5:‏37‏)‏.‏ بىردە 17 جاسار قىزىمىز جاستارمەن بىرگە قىدىرىپ قايتۋعا سۇرانعاندا،‏ ليدي رۇقسات بەرمەي قويدى.‏ سوندا ٴ‌بىر دوسى وعان:‏ «وندا اكەڭنەن سۇراپ كورسەيشى»،‏—‏ دەپتى.‏ قىزىم بولسا:‏ «ودان پايدا جوق،‏ ولار نە شەشسە دە،‏ بىرگە كەلىسىپ الادى»،‏—‏ دەگەن ەكەن.‏ وسىلايشا التى بالامىز دا ەكەۋىمىزدىڭ كيەلى كىتاپ ٴ‌پرينسيپى بويىنشا بىرلەسە ارەكەت ەتەتىنىمىزدى كورىپ ٶستى.‏ بۇگىندە وتباسىمىز ۇلكەيىپ،‏ باسىم كوپشىلىگى ەحوباعا قىزمەت ەتەتىنىمىزگە وتە قۋانىشتىمىز.‏

شىندىق ومىرلىك ماقساتتارىمدى وزگەرتىپ جىبەرسە دە،‏ دارىگەرلىك ٴ‌بىلىمىمدى قۇداي حالقىنىڭ يگىلىگى ٷشىن جاراتقىم كەلدى.‏ سوندىقتان الدىمەن پاريجدەگى بەتەلدە،‏ كەيىن لۋۆە قالاسىنداعى جاڭا بەتەلدە دارىگەر بولىپ ەرىكتى قىزمەت اتقاردىم.‏ بەتەلگە بارىپ كومەكتەسىپ جۇرگەنىمە وسىمەن 50 جىل بولىپتى.‏ ول جاقتا وزىمە وتە قىمبات دوستار تاپتىم.‏ كەيبىرىنىڭ جاسى ٴ‌قازىر توقسانعا كەلىپ قالعان.‏ بىردە بەتەلگە ٴ‌بىر جاڭادان كەلگەن جاس باۋىرلاسپەن تانىسىپ،‏ قىزىق جاعداي بولدى.‏ اناسىنا 20 جىل بۇرىن ونى دۇنيەگە الىپ كەلۋگە كومەكتەسكەن ەكەنمىن!‏

وسى جىلدار ىشىندە مەن ەحوبا ۇيىمى ارقىلى حالقىن قالاي قورعاپ،‏ باعىتتايتىنىن كورگەندە،‏ وعان دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىم تەرەڭدەي بەردى.‏ 1980-‏جىلداردىڭ باسىندا باسقارۋشى كەڭەس قۇراما شتاتتاردا ٴ‌بىر شاراعا باستاما بەردى.‏ ونىڭ ماقساتى دارىگەرلەرگە كۋاگەرلەردىڭ قانعا قاتىستى كوزقاراسىن جاقسىراق تۇسىنۋگە كومەكتەسۋ ەدى.‏

1988-‏جىلى باسقارۋشى كەڭەس بەتەلدە مەديسينالىق مالىمەت ٴ‌بولىمىن اشتى.‏ العاشىندا بۇل ٴ‌بولىم اقش-‏تا قۇرالعان اۋرۋحانالارمەن بايلانىس كوميتەتتەرىنىڭ (‏اب‌ڭ)‏ ۇستىنەن قارايتىن.‏ بۇل كوميتەت باۋىرلاستارعا قانعا قاتىستى كوزقاراسىمىزدى قۇرمەتتەيتىن دارىگەرلەردى تابۋعا كومەكتەسەتىن.‏ كەيىن ابك باسقا ەلدەردە،‏ سونىڭ ىشىندە فرانسيادا دا اشىلدى.‏ ەحوبانىڭ ۇيىمى دەر كەزىندە ناۋقاس باۋىرلاستاردى قولداپ،‏ سۇيىسپەنشىلىك كورسەتەتىنىنە قاتتى ريزامىن.‏

دارىگەر بولىپ،‏ ادامداردى ەمدەۋ مەنىڭ باستى ارمانىم ەدى.‏ ٴ‌بىراق ومىردەگى قۇندىلىقتارىمدى سارالاي كەلە،‏ ودان دا ماڭىزدىسى —‏ ادامداردى رۋحاني ەمدەۋ،‏ ياعني ٶمىردىڭ قاينار كوزى ەحوبا قۇدايمەن تانىستىرىپ-‏تابىستىرۋ ەكەنىن ٴ‌تۇسىندىم.‏ مەن زەينەتكە شىققان سوڭ،‏ ليدي ەكەۋىمىز تۇراقتى ٸزاشار بولىپ قۇداي پاتشالىعى جايلى ىزگى حاباردى ۋاعىزداۋعا كوپ ۋاقىت ارنادىق.‏ ومىرلىك ماڭىزى بار وسى ىستە ٴ‌قازىر دە قولىمىزدان كەلگەنشە ەڭبەك ەتىپ ٴ‌جۇرمىز.‏

مەن ٴ‌قازىر دە ناۋقاس ادامدارعا مەديسينالىق كومەك كورسەتىپ ٴ‌جۇرمىن.‏ ٴ‌بىراق ەڭ مىقتى دارىگەردىڭ ٶزى ادامدى بارلىق اۋرۋىنان ساۋىقتىرىپ،‏ ولىمنەن امان الىپ قالا المايتىنىن جاقسى تۇسىنەمىن.‏ سوندىقتان اۋرۋ،‏ ٶلىم اتىمەن جوق بولاتىن زاماندى اڭسايمىن.‏ جاڭا دۇنيەدە مەن ماڭگىلىك بويى قۇدايدىڭ جاراتىلىستارىن،‏ ادام اعزاسىن قانداي كەرەمەت ەتىپ جاراتقانىن زەرتتەي الامىن.‏ ول ۋاقىت وتە جاقىن.‏ سول كەزدە مەنىڭ بالا كۇنگى ارمانىم تولىقتاي ورىندالاتىن بولادى.‏ ەڭ جاقسىنىڭ ٴ‌بارى الدا،‏ مەن بۇعان سەنىمدىمىن!‏