Ke belegwe ka 1941 toropong ya Paris, kua France. Lapa la gešo le be le se la huma. Ke be ke rata go ithuta, ka gona ge ke be ke na le mengwaga e 10, ke ile ka swara ke bolwetši bja tuberculosis (TB) gomme ka tlogela go ya sekolong! Dingaka di ile tša mpotša gore ke dule ke robetše gore maswafo a ka a se ke a lapa. Ke ile ka fetša dikgwedi tše dintši ke bala dictionary le go theeletša mananeo a Radio ya Sorbonne yeo e tšweleditšego ke Yunibesithi ya Paris. Ge ngaka ya ka e be e re ke fodile le gore nka boela sekolong, ke ile ka thaba kudu. Ke ile ka ipotša gore, ‘dingaka di dira mošomo o mobotse kudu!’ Go tloga letšatšing leo, ke ile ka nyaka go thuša batho bao ba babjago gore ba fole. Ge tate a be a mpotšiša gore ke nyaka go ba eng bophelong bja ka, karabo ya ka e be e dula e le e tee, ke be ke mmotša gore “ke nyaka go ba ngaka.” Selo se bohlokwa kudu bophelong bja ka e be e le go ba ngaka.

Lapa la gešo le be le tsena kereke ya Khatholika. Eupša ke be ke sa tsebe dilo tše dintši ka Modimo, e bile ke ena le dipotšišo tše dintši. Ka morago ga gore ke ithutele bongaka yunibesithing ke ile ka dumela gore go na le yo a dirilego gore bophelo bo be gona.

Ke ile ka lebelela disele tša dimela ka microscope. Ke ile ka makatšwa ke tsela yeo disele tšeo di šomago ka gona ge go fiša le ge go tonya. Ke ile ka lebelela le karolo engwe yeo e lego ka gare ga sele yeo e bitšwago cytoplasm gore e ya boela ge e e ba kgauswi le letswai ke moka ya bulega ge e tšhelwa ka meetse. Ka baka la se, dimela le diphedi tše dingwe tše dinyenyane di kgona go fetofetoga le maemo. Ge ke bona dilo tše tša go hlakahlakana, ke ile ka kgodišega gore bophelo ga se bja ba gona ka go itiragalela.

Ge ke be ke na le mengwaga e mebedi ke ithutela goba ngaka, ke ile ka bona gore Modimo  o gona. Ge re be re ithuta ka mmele wa motho, re ile ra bona ka tsela yeo letsogo le dirago gore menwana e kobege e be e otlologe. Tsela yeo mešifa e kopanego le marapo le kamoo dilo di šomago ka gona go a kgahliša. Ka mohlala, ke ithutile gore ditšhika tšeo di kgomaganyago mošifa wa letsogo le lerapo la bobedi la monwana di arogana ka bobedi, tša bula sekgoba moo go fetago tšhika yeo e ya go mafelefelong a monwana. Di tissue tše di swara di tšhika gore di be kgauswi le menwana. Ge e ba menwana ya rena e se ya dirwa ka tsela ye, marapo a rena a be a tla tia gomme menwana ya rena ya se kgone go šoma gabotse. Ke ile ka bona gore mmele o bopilwe ka tsela e makatšago.

Ke ile ka nyaka go tseba kudu ka motho yo a dirilego bophelo ka morago ga gore ke ithute ka tsela yeo ngwana a thomago go hema ge a belegwa. Ke ile ka ithuta gore ge ngwana a sa le ka popelong ya mmagwe ga a hloke go hema ka boyena, ka gobane o hwetša moya wo o tšwago go mmagwe. Mokotlana wo o lego ka gare ga maswafo a gagwe ga se wa tšwa o e ba le moya. Ge nako ya go belega e dutše e batamela, mekotlana yeo ya moya le meetsana ao a bitšwago surfactant a a kopana. Ke moka ka morago ga gore ngwana a belegwe a thoma go hema la mathomo, go direga dilo tše dintši tša go makatša. Lešoba leo le lego pelong ya ngwana le ya tswalela, ke moka la dira gore madi a ye maswafong. Ka nako yeo, surfactant e dira gore mokotlana wola wa moya o be le moya ke moka ngwana a kgona go hema ka boyena.

Ke be ke nyaka go tseba motho yo a dirilego dilo tše ka moka, ke moka ka thoma go bala Beibele ka mehla. Ke ile ka makatšwa ke melao ya bohlweki yeo Modimo a e filego Baisiraele mengwageng e 3 000 e fetilego. Modimo o ile a laela Baisiraele gore ba phušetše mantle a bona, ba hlape matsogo ka mehla le gore ba bee motho yoo a bego a na le bolwetši bja go fetela a nnoši go fihla a fola. (Lef. 13:50; 15:11; Doit. 23:13) Beibele e boletše ka dilo tše kgale, eupša bo rasaense ba sa tšwa go hwetša gore bolwetši bo ka fetela bjang ka mengwaga e 150. Ke ile ka bona gore molao wa mabapi le thobalano wo Modimo a o filego Baisiraele o be o dira gore ba dule ba hlwekile. (Lef. 12:1-6; 15:16-24) Ke ile ka phetha le pelo gore Modimo o be a file Baisiraele melao ye gore ba holege le gore o be a šegofatša bao ba bego ba e latela. Ke ile ka kgodišega gore Beibele e ngwadilwe ke Modimo, e lego Modimo yoo ka nako yeo ke bego ke sa tsebe leina la gagwe.

Ge ke be ke le sekolong ke ithutela go ba ngaka, ke ile ka kopana le lekgarebe leo le bitšwago Lydie gomme ka thoma go ratana le lona. Re ile ra nyalana ka 1965 ge ke be ke le kgauswi le go fetša dithuto tša ka. Ka 1971 nna le Lydie re be re šetše re na le bana ba bararo. Ke moka ka morago re ile ra ba le ba bangwe ba bararo gape. Lydie o be a dula a nthekga mošomong wa ka le ka lapeng.

Ke ile ka šoma sepetlele ka mengwaga e meraro pele nka thoma kliniki ya ka. Ka moragonyana banyalani ba babedi bao ke boletšego ka bona pejana, ba ile ba tla kliniking gore ke tle ke ba thuše. Ge ke be ke le kgauswi le go ba  ngwalela dihlare tšeo ba swanetšego go di nwa, mosadi yoo o ile a re: “O se ke wa re tsentšhetša dihlare tšeo di nago le madi hle.” Ke ile ka makala gomme ka mmotšiša gore: “Ka baka la’ng?” O ile a re: “Ke rena Dihlatse tša Jehofa.” Ke be ke se ka ba ka kwa ka Dihlatse tša Jehofa bophelong bja ka le seo ba se rutago ka madi. Mosadi yoo o ile a ntšha Beibele ya gagwe gomme a mpontšha Mangwalo ao a thekgago gore ga se ba swanela go tšhela madi. (Dit. 15:28, 29) Yena le monna wa gagwe ba ile ba mpotša gore Modimo o tlo fediša ditlaišego, malwetši le lehu. (Kut. 21:3, 4) Ke ile ka araba ke thabile ka re: “Le mpotša selo seo ke bego ke tloga ke nyaka go se tseba ge ke sa le ngwana. Ke bile ngaka gore ke tle ke thuše batho gore ba se ke ba tlaišega.” Ke be ke tloga ke nyaka go tseba mo gontši kudu moo re ilego ra boledišana ka iri le seripa. Ge banyalani bao ba sepela ke be ke se sa nyaka go ba Mokhatolika. Gomme ke ile ka ithuta gore leina la yo a bopilego dilo ka moka tšeo ke bego ke di rata ke Jehofa!

Ke ile ka kopana le banyalani bao ba Dihlatse tša Jehofa gararo kliniking ya ka, gomme nako le nako ge ba tlile re be re bolela ka godimo ga iri ka moka. Ke ile ka ba mema lapeng la ka gore re kgone go ba le nako e ntši ya go boledišana ka Beibele. Le ge Lydie a be a dumela go ba gona ge ba nthuta Beibele, eupša o be a gana go dumela gore tše dingwe tša dithuto tšeo ba bego ba re ruta tšona kerekeng ya Khatolika e be e se nnete. Ka morago ke ile ka mema moperisita wa kereke ya Khatolika gore a tle legaeng la rena. Re ile ra boledišana ka seo se rutwago ka kerekeng re diriša Beibele go ba go fihla e eba bošego. Seo re ilego ra boledišana ka sona letšatšing leo se ile sa dira gore Lydie a bone gore Dihlatse tša Jehofa di ruta nnete. Ka gona re ile ra thoma go rata Jehofa kudu gomme ra kolobetšwa ka 1974.

Ke ile ka ithuta ka dilo tšeo Modimo a nyakago go di direla batho ke moka seo sa dira gore nna le Lydie re nyake go etiša Jehofa pele maphelong a rena. Re be re ikemišeditše go godiša bana ba rena re ba ruta ke melao ya Beibele. Re rutile bana ba rena gore ba swanetše go rata Modimo le batho ba bangwe, gomme seo sa dira gore re ratane kudu.—Mat. 22:37-39.

Gona bjale nna le Lydie re fela re sega ge re nagana kamoo bana ba rena ba bego ba bona gore re a kwana. Ba be ba tseba gore taelo ya Jesu ya gore “anke ‘ee’ ya lena e be ee, ‘aowa’ ya lena e be aowa” e be e le molao ka lapeng. (Mat. 5:37) Ka mohlala ge yo mongwe wa barwedi ba rena a be a na le mengwaga e 17,  Lydie o be a sa mo dumelele a etšwa le dithaka tša gagwe. Ngwanenyana yo mongwe sehlopheng sa bagwera ba morwedi wa rena o ile a re: “Ge mmago a sa go dumelele o sepela le rena, kgopela tatago!” Eupša morwedi wa rena o ile a re: “Go no swana ba phela ba dumelelana.” Bana ba rena ba tshela ba be ba bona gore re a kwana ka gobane re be re diriša melao ya motheo ya Beibele. Re leboga Jehofa ka gobane lehono re na le lapa le legolo leo le hlankelago Jehofa.

Ka ge ditherešo di ile tša dira gore ke fetoše dilo tšeo ke bego ke nyaka go di dira, ke be ke sa dutše ke nyaka go diriša dilo tšeo ke ithutilego tšona ge ke ithutela go ba ngaka go hola batho ba Modimo. Ke ile ka ithaopela go šoma ke le ngaka kua Bethele ya Paris, ke moka ka morago ka šoma Bethele e mpsha ya Louviers. Ke na le mengwaga e ka bago e 50 ke ithaopela go šoma ka matšatši a itšego Bethele. Mengwageng ye ka moka ke ile ka dira bagwera kua Bethele, ba bangwe ba bona ba na le mengwaga ya ka godimo ga e 90. Ke ile ka thaba kudu ka letšatši le lengwe ge ke kopana le motho yo mongwe Bethele yoo ke ilego ka hwetša gore ke nna ke thušitšego mmagwe ge a be a mmelega mengwageng e 20 e fetilego!

Mengwageng ye ka moka ke ile ka bona kamoo Jehofa a hlahlago le go šireletša batho ba gagwe a diriša mokgatlo wa gagwe. Mathomong a bo 1980 Sehlopha se Bušago se ile sa dira lenaneo la gore dingaka di kwešiše gore ke ka baka la eng Dihlatse tša Jehofa di se tša swanela go tšhelwa madi.

Ka1988, Sehlopha se Bušago se ile sa hloma lefapha la Ditirelo tša Tsebišo tša Sepetlele. Mathomong lefapha le le be le okamela Komiti ya go Hloma Kwano le Dipetlele yeo e bego e hlomilwe kua United States go thuša Dihlatse tša Jehofa gore di hwetše dingaka tšeo di tlago go hlompha phetho ya bona ya go se tšhele madi. Ge Komiti ya go Hloma Kwano le Dipetlele e be e gola lefaseng ka moka e ile ya hlongwa le kua France. Ke thabišwa ke go bona mokgatlo wa Jehofa o thuša bana babo rena le dikgaetšedi bao ba babjago ka nako yeo ba e hlokago!

Go ba ngaka e be e le selo seo ke bego ke se rata kudu. Eupša ke ile ka nagana ka dilo tšeo ke bego ke nyaka go di dira, eupša ke ile ka bona gore sa bohlokwa kudu ke gore ke thuše batho go tseba ka motho yoo a dirilego bophelo e lego Jehofa Modimo. Ka morago ga go tlogela mošomo, nna le Lydie re ile ra fetša diiri tše dintši re bolela ditaba tše dibotse bjalo ka babulamadibogo ba ka mehla. Re sa dutše re dira kamoo re ka kgonago ka gona mo mošomong wa go thuša batho go phološa maphelo.

Ke sa dutše ke dira kamoo nka kgonago ka gona go thuša batho bao ba babjago. Eupša ke a tseba gore le ngaka ya go ba le bokgoni e ka se kgone go tloša bolwetši goba lehu. Ka gona ke fela pelo ya go bona nako yeo bohloko, bolwetši le lehu di tla bego di fedile. Ka nako yeo ke tla be ke kgona go ithuta ka dilo tšohle tšeo Jehofa a di bopilego le ka tsela yeo a bopilego mmele wa motho. Seo ke bego ke nyaka go se dira ge ke sa le ngwana se tlo phethagala e se kgale! Ke a tseba gore Modimo o tlo dira dilo tšeo ka moka.