Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

NKHANI YA MOYO WANGU

Ndidagumana Cinthu Cabwino Kuposa Kukhala Dotolo

Ndidagumana Cinthu Cabwino Kuposa Kukhala Dotolo

“BZOMWE mukundiuzabzi ni bzomwe ndikhafuna kuyambira pomwe ndikhali mwana!” Ndidauza mafala yamweya atenda awiri mu 1971 uko ndikukomedwa. Ndikhambati ndayamba tsapanopa kuphata basa la udotolo mu clínica ipsa yomwe ndidafungula. Kodi atenda amwewa akhali yani ndipo n’ciyani comwe ndikhafuna kuyambira pomwe ndikhali mwana? Lekani ndikuuzeni kuti maceza yamweya yadacinja tani bzinthu bzomwe ndikhabziwona kukhala bzakufunika kwene-kwene pa moyo wangu nakuti thangwe ranyi nimbakhulupira kuti bzomwe ndikhafuna kuyambira pomwe ndikhali mwana bzin’citika tsapanopa.

Ndidabadwa mu 1941, mu mzinda wa Paris, ku França, ndipo banja lathu likhali lini lakudala. Ndikhafuna kupfunza, tsono pomwe ndidapfitsa magole khumi, ndidadwala matenda ya cifuwa ca befu ndipo ndidauzidwa kuti ndileke kupfunzako! Dotolo omwe akhandilapa adalewa kuti ndikhafunika kupitiriza kukhala ndidagona kuti ndileke kudzindira masapi yangu. Ndidamala minyezi mizinji ndiri mbuto ibodzi. Pa nthawe yentseneyo ndikhawerenga dicionário na kutetekera nkhani za Radio Sorbonne ya universidade ya ku Paris. Pomwe dotolo adandiuza kuti ndalimba ndipo ningapitirize kupfunza, ndidakomedwa kwene-kwene. Inepano ndidalewa kuti: ‘Bzomwe adotolo ambacita mpsabwino kwene-kwene!’ Kucokera ntsiku imweyire, ndidafuna kumbalapa wanthu omwe akuduwala. Pomwe pai wangu akhambandibvunza kuti n’ciyani comwe nin’funa kudzacita ndikadzakula, mtawiro wangu ukhali ubodzi-bodzi wakuti: “Nin’funa kudzakhala dotolo.” Bzimwebzi ndibzo bzidandicitisa kuyamba kufuna kwene-kwene basa la udotolo.

SIYENSIYA IDANDITHANDIZA KUKHALA XAMWALI WA MULUNGU

Banja lathu likhanamata gereja ya Katolika. Tsono ndikhamudziwa lini bwino-bwino Mulungu ndipo pakhana mibvunzo mizinji yomwe ndikhadziwa lini mitawiro yace. Tsono pomwe ndidayamba kupfunza nkhani za mankhwala ku universidade ni pomwe ndidatsimikizira kuti moyo udacita kulengedwa.

Ndikukumbukira ntsiku yakuyamba pomwe ndidawona maselula na microscópio. Ndidadabwa pomwe ndidawona bzomwe maselula yambacita kuti yabzikhotcerere pa mbuto yakupsa ayai yakudjedjera kwene-kwene. Ndidawonambo bzomwe citoplasma (komwe n’kacinthu komwe kambakhala mkati mwa selula) imbacita ikakhala yaikhidwa pa munyu na kukula komwe imbacita ikaikhidwa m’madzi yakucena. Kucinja kumweku na kucinja kunango kuzinji komwe imbacita kumbacitisa kuti bzinthu bza moyo bzimbazolowere kukhala m’mbuto zakusiyana-siyana. Pomwe ndidawona kuti selula iri-yentse idakonzedwa mwakudabwisa, ndidakhulupira kuti moyo udacitadi kulengedwa.

Mu gole laciwiri la mapfunziro yangu ya udotolo, ndidawona umboni bunango buzinji bwakuti Mulungu alipo. Pomwe tikhapfunza thupi la munthu, tidawona bzomwe boko limbacita kuti lithandize bzala bzathu kufunya na kufuthula. Kaphatidwe basa ka mimusklo na momwe bzentse bzimbaphatira basa pabodzi, mpsakudabwisa kwene-kwene. Ndidapfunza kuti midzipi imbaphatanidza musklo wa boko lathu na pfupa laciwiri la cala cathu. Midzipi imweyi imbagawika pawiri bzomwe bzimbacitisa kuti inango iyende mpaka ku ntsonga kwa cala. Midzipi imweyi imbakhala iri pafupi na mafupa ya cala. Boko lathu lingadasaya kukonzedwa tenepa, midzipiyo ingadambafunyika-funyika lini, ndipo tingadambaneseka kufunya ayai kufuthula bzala bzathu. Ndidawoneratu padeca kuti omwe adakonza thupi la munthu ana nzeru kwene-kwene.

Ndipo ndidapitiriza kudabwa kwene-kwene na Mulengi wa moyo pomwe ndidapfunza kuti mwana ambayamba tani kupuma akandobadwa. Ndidapfunza kuti pomwe mwana akanati kubadwa, iye ambapuma na tcombocombo. Ndipopa m’masapi mwace mumbakhala mukalibe mphuwe. Tsono pomwe nthawe yakubadwa ikufendera, tumadzi-madzi tunango tumbampsinkha mbuto yomwe imbakhala mphuwe m’masapi. Ndipo mwanayo akabadwa, pambacitika cinthu cakudabwisa kwene-kwene. Mubo omwe umbakhala pa mtima pa mwana umbafunga bzomwe bzimbacitisa kuti mulopa uyende m’masapi. Thangwe ra tumadzi-madzi tomwe tumbakhala tuli m’mbuto zakukoyera mphuwe m’masapi, mbuto zakukoyera mphuwezo zimbayamba kudzala na mphuwe pa nthawe ibodzi-bodziyo ndipo mwanayo ambayambiratu kupuma yekha.

Ndikhafuna kudziwa omwe adalenga bzinthu bzakudabwisabzi, ndipopa ndidayamba kuwerenga Bibliya na mtima wentse. Ndidadabwa na malamulo ya khonkho yomwe yadafotokozedwa mu mpangano omwe Mulungu adacita na Ajirayeri magole 3000 m’mbuyomu. Mulungu adauza Ajirayeri kuti ambafucire ubve bwawo, ambasambe kawiri-kawiri nakuti ambaikhe kwa yekha munthu omwe ana cizindikiro ca matenda yomwe yangatakanye wanthu winango. (Mwambo 13:50; 15:11; Bzakutonga 23:13) Bibliya likhadalewa kale bzinthu bzimwebzi, tsono masiyentista yazindikira tsapanopa kuti matenda yambamwazika tani. Ndipo malamulo yakulewa bza malume ya pa mphasa yomwe yali m’bukhu la Mwambo yakhathandiza mtundu wentse wa Ajirayeri kutcenkha matenda. (Mwambo 12:1-6; 15:16-24) Ndidazindikira kuti Mulengi adapereka malamulo yamweya kwa Ajirayeri kuti akhale na moyo wabwino ndipo akhasimba wale omwe akhabvera malamulo yace. Ndidawona ndekha kuti Bibliya ni Fala la Mulungu, tsono pa nthawe imweyi ndikhadziwa lini dzina lace.

KUDZIWANA NA MKAZANGU NA KUPFUNZA BZA YAHOVA

Inepano na Lydie pa ntsiku ya malowozi yathu, pa 3 Abril, 1965

Pomwe ndikhapfunza ku universidade kuti ndikhale dotolo, ndidadziwana na mtsikana munango wakucemeredwa Lydie, omwe ndidamufuna. Tidalowolana mu 1965 pomwe ndikhanati kumaliza mapfunziro yangu. Mpaka mu 1971, inepano na Lydie tikhana kale wana atatu ndipo tidadzakhala na wana atanthatu. Lydie adandithandiza kwene-kwene pa basa langu la udotolo na pa banja lathu.

Ndidamala magole matatu ndikuphata basa ku xipitali pomwe ndikhanati kukonza clínica yangu. Pomwe padapita nthawe yakucepa, banja linango lidabwera ku clínica yanguyo kudzanyang’ana thandizo la ulapi. Amwewa ni atenda omwe ndawafotokoza pakuyamba pale. Pomwe ndikhafuna kunemba thandizo la ulapi lomwe mwamuna akhafunika kutambira, mkazi wace adalewa kuti: “Ndaphata minyendo adotolo, lekani kutipasa mankhwala yomwe yana mulopa.” Ndidadabwa ndipo ndidam’bvunza kuti: “N’cadidi? Thangwe ranyi?” Iye adatawira kuti: “Ifepano ndife Mboni za Yahova.” Ndikhanati kubva kale bza Mboni za Yahova na bzomwe zimbapfunzisa pa nkhani ya mulopa. Mkaziyo adacosa Bibliya lace acindilatiza pomwe pakhacokera bzomwe iwo akhakhulupira bza kulamba kuikhidwa mulopa. (Mabasa 15:28, 29) Patsogolo pace, mkaziyo na bayace adabwera kudzandilatiza bzomwe Umambo bwa Mulungu bun’dzacita; ibo bun’dzacosa kubonera, matenda na infa. (Apokalipse 21:3, 4) Ndidalewa kuti: “Bzomwe mukundiuzabzi ni bzomwe ndikhafuna kuyambira pomwe ndikhali mwana! Ndidakhala dotolo kuti ndithandize omwe akutsautsika na matenda.” Ndidakomedwa kwene-kwene mwakuti tidamala ora ibodzi na meya tikuceza. Pomwe banja lire lidayenda, ndikhafuna lini pomwe kupitiriza kunamata gereja ya Katolika. Ndidadabwa pomwe ndidadziwa kuti Mulengi ana dzina ndipo dzina lace ni Yahova!

Ndidaceza na banja lire katatu pa clínica yangu. Ndipo ntsiku iri-yentse yomwe tikhaceza, macezayo yakhakhala ya pafupi-fupi ora ibodzi. Ndidawacemera ku mui kwangu kuti tikwanise kukhala na nthawe izinji yakupfunza Bibliya. Lydie adabvuma kupfunza nafe pabodzi Bibliya, napo kuti iye akhabvuma lini kuti bzinthu bzinango bzomwe adapfunzisidwa ku gereja ya Katolika bzikhali bzakunama. Tsono ndidacemera padre kuti abwere ku mui kwathu. Tidaceza nkhani za gereja mpaka usiku kwene-kwene mwakuphatisa basa Bibliya lokha. Maceza yale yadathandiza Lydie kukhulupira kuti Mboni za Yahova zimbapfunzisa cadidi. Patsogolo pace, lufoyi lathu kwa Yahova lidakula kwene-kwene mwakuti tidabatizidwa mu 1974.

KUIKHA YAHOVA PA MBUTO YAKUYAMBA

Pomwe ndidapfunza bzomwe Mulungu an’funa kudzacitira wanthu, ndidacinja cinthu comwe ndikhaciikha pa mbuto yakuyamba pa moyo wangu. Kuyambira nthawe imweyire, inepano na Lydie tidaikha kutumikira Yahova pa mbuto yakuyamba. Ifepano tidawona kuti bzikhali bzakufunika kupfunzisa wana wathu mitemo ya m’Bibliya. Tidapfunzisa wana wathu kumbafuna Mulungu na wanthu ndipo bzimwebzi bzidacitisa kuti timbabverane.—Mateu 22:37-39.

Inepano na Lydie timbaseka tikakumbukira kale-kale, thangwe tidakwanisa kuwona kuti wana wathu akhazindikira kuti ifepano timbabverana. Iwo akhadziwa kuti pa mui pathu ifepano tikhateweza mtemo wa Jezu wakuti “mukalewa kuti ‘Inde’ akhaledi inde, ndipo mukati ‘Ne’ akhaledi ne.” (Mateu 5:37) Ndikukumbukira pomwe mwana wathu wacikazi akhana magole 17. Pa nthawe imweyire Lydie akhamuletsa kuyenda kukasenzeka na atsikana na alumbwana winango. Winango wa iwo adamuuza kuti: “Mai wako akakuletsa, kumbira pai wako!” Tsono mwana wathuyo adawatawira kuti: “Bzin’phata lini basa, thangwe wentse ana nzeru zibodzi-bodzi.” Wana wathu wentse atanthatu adakwanisa kuwona kuti timbabverana pa kuphatisa basa bzomwe timbapfunza m’Bibliya. Timbatenda kwene-kwene Yahova thangwe lero lino wana wathu azinji akutumikira Yahova.

N’cadidi kuti cadidi cidacinja bzinthu bzomwe ndikhaikha pa mbuto yakuyamba pa moyo wangu. Tsono ndikhafuna basi kuphatisa basa luso langu la udotolo pakuthandiza wanthu wa Mulungu. Ndipopa ndidabzipereka kuti nimbaphate basa la udotolo pa Beteli mu mzinda wa Paris ndipo patsogolo pace, ndidaphatambo basa ku Beteli ipsa mu mzinda wa Louviers. Tsapano ndacita magole pafupi-fupi 50 ndikuthandizira mabasa ya pa Beteli. Pa nthawe yentseyi, ndakhala na axamwali wa bwino kwene-kwene pa Beteli ndipo winango wa iwo tsapano ana magole pafupi-fupi 90. Ntsiku inango ndidakomedwa kwene-kwene kudziwana na m’bale munango omwe akhadafika tsapanopa pa Beteli. Ndidazindikira kuti ndinepano omwe ndidathandiza mai wace kubereka iye magole 20 m’mbuyo!

NDIDAKWANISA KUWONA KUTI YAHOVA AMBATHANDIZA WANTHU WACE

Pomwe magole yakhapita, lufoyi langu kwa Yahova likhathimizirika kwene-kwene thangwe ndikhakwanisa kuwona bzomwe Yahova ambacita pakutsogolera na kukhotcerera wanthu wace mwakuphatisa basa gulu lace. Kumayambiriro kwa gole la 1980, Bungwe Lakutonga lidayambisa programa inango ku Estados Unidos kuti imbathandize adotolo kubvesesa kuti thangwe ranyi Mboni za Yahova zimbaikhidwa lini mulopa.

Ndipo mu 1988, Bungwe Lakutonga lidayambisa depatimenti ipsa yakucemeredwa Depatimenti Yakusamalira Nkhani za Xipitali. Pakuyamba, depatimenti imweyi ndiyo ikhambawonerera Komiti Yakucezerana na Nyumba za Ulapi yomwe idakhazikisidwa ku Estados Unidos kuti ithandize Mboni za Yahova kugumana thandizo labwino la ulapi. Pomwe Makomiti Yakucezerana na Nyumba za Ulapi yadakhazikisidwa pa dziko lentse la pantsi, iyo yadakhazikisidwambo ku França. Ndidakomedwa kuwona kuti gulu la Yahova limbathandiza mwa lufoyi abale na mpfumakazi omwe akuduwala pa nthawe yomwe akufunikira thandizo!

BZOMWE NDIKHAFUNA BZIDADZACITIKA

Ifepano tikupitiriza kupalizira mafala yabwino ya Umambo

Pakuyamba ndikhafuna kwene-kwene kukhala dotolo. Tsono pomwe ndidakumbukira bwino-bwino, ndidawona kuti cinthu cakufunika kwene-kwene ni kuthandiza wanthu kukhala pa uxamwali na Yahova Mulungu, omwe ni Mwenekaciro wa moyo kusiyana na kukhala dotolo. Pakuti ndidareformari, inepano na Lydie tikucita upainiya ndipo timbamala maora mazinji mwezi uli-wentse tikupalizira mafala ya bwino ya Umambo bwa Mulungu. Ifepano tikadapitiriza kucita bzomwe tingakwanise pa basa la kupulumusa wanthuli.

Inepano na Lydie, mu 2021

Ndikupitiriza kucita bzomwe ningakwanise kuti ndithandize omwe akuduwala. Tsono nimbadziwa kuti napo dotolo wabwino tani angakwanise lini kulapa matenda yentse ayai kucitisa kuti munthu aleke kufa. Ndikudikhirira nthawe yomwe wanthu an’dzabva lini pomwe kuwawa, kuduwala ne kufa. Mu dziko lipsa lomwe likufenderali, nin’dzakhala na moyo wakusaya kumala ndipo nin’dzapitiriza kupfunza bza Mulungu na momwe iye adakonzera mwakudabwisa thupi la munthu. Inde, bzomwe ndikhafuna kuyambira pomwe ndikhali mwana, bzentse bzin’citika tsapanopa. Ndikukhulupira kuti moyo wabwino un’fika tsapanopapa!