Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

JEHOVATA SIRVIJCUNAPA CAUSAI

Jehovata rijsinami doctor canamandapash yali cushichihuashca

Jehovata rijsinami doctor canamandapash yali cushichihuashca

1971 huatapimi chairalla doctor shina trabajai callarircani. Chaipimi ñucapa propio clinicatapash churarcani. Shuj punllaca ñucaca ishcai pacientecunahuanmi parlarcani. Chai pacientecunaca ñuca uyangapaj munashca cosascunatami parlahuarca. Huahuamandami paicunahuan parlashca yuyaicunataca charishca carcani. Cai pacientecunaca ¿picunata carca? ¿Imatata huahuamandapacha rurana munaita charircani? Chai pacientecunahuan parlana imashina ñucapa causaita cambiashcatami parlagripani. Huahuamanda pensashca cosascunaca ñallami pactaringa. Imamanda chai cosascuna pactarinapi crishcatapashmi parlagripani.

1941 huatapimi nacirircani. Francia llactapimi causarcanchi. Ñucanchica pobrella familiami carcanchi. Estudianataca ninandami gushtan carcani. Shinapash 10 huatacunata charijpimi tuberculosis ungui japihuarca. Chaimandami escuelaman rishpa estudianatapash saquircani. Llaquillami sintirircani. Doctorcunaca ñucapa pulmón nali cashcamandami huasipilla yalichun mandahuarca. Chaimi huasipi cashpaca diccionariota liishpa, shinallata Universidad de Parismanda Radio Sorbona nishcapa programacunatapash uyashpa yalin cariani. Shinapash doctorcuna “ñami ali cangui, escuelamanbash estudiangapaj rita ushagringuimi” nijpica ninandami cushijurcani. Chaimi ñucaca: “Doctorcunapa trabajotaca ninanda gushtai callarircani”. Chai punllamandami ñucapash doctorcunashnallata gentecunata jambingapaj munarcani. Ñuca taitaca siempremi “¿jatunyashpaca imata tucungapaj munangui?” nishpa tapuhuan carca. Shina tapujpica siempremi “doctor cangapami munani” nishpa tigrachin cariani. Chaimandami ñuca causaipica doctor tucuna ashtahuanbachaca importante tucurca.

GENTECUNAMANDA ASHTACATA ESTUDIANAMI TAITA DIOSMAN QUIMIRICHUN AYUDAHUARCA

Ñuca familiaca catolicomi carca. Ñucaca Taita Diosmandaca casi nimata na yacharcanichu. Shinallata ashtaca tapuicunatami charircani. Universidadpi doctor tucungapaj estudiashpami gentecuna na yangamanda causai callarishcata, gentecunata ruraj shuj creador tiashcapimi pensai callarircani.

Primera vez células de tulipán nishcata microscopiohuan ricushpa, cai celulacuna calorpi cashpa o chiripi cashpa imashina cambiarijta ricushpaca manllarishcami quidarcani. Shinallata célula ucupi tiaj citoplasma nishcatapash cachipi churajpi ashtahuan uchillagu tucujta, shinallata yacupi churajpi ashtahuan pascarijta ricushpaca manllarishcami quidarcani. Shinaca celulacuna o celulapi tiashca sustanciacuna cashna cambiarijpimi ñucanchipa cuerpoca chiripi cashpapash o calorpi cashpapash yacharinllami. Celulacuna cashna cambiarijta ricushpami “ñucanchi causaica na yangamandachu shamushca” yarcani.

Doctor tucungapaj ña ishcai huatacunata estudiajushpami Taita Dios ciertopacha tiashcataca ashtahuan yachaj chayarcani. Gentecunapa cuerpo imashina rurashca cashcata estudiajushpami, imashpa ñucanchipa maquita doblashpa dedocunata pascai ushashcatapash yachajurcani. Ñucanchipa angucuna, mucucuna imashinapacha churashca cashcata ricunaca, alipacha rurashca cashcatami ricuchin. Ñucanchi rigramanda, maqui tullucaman conectarishca angucunaca ishcaipimi partirin. Shina ishcaipi partirijpimi shuj anguca tubo cuenda tucun. Chai tubo cuenda tucushca angutami cutin shuj anguca ucuta rishpa dedocunaman gulpi angucunata chayachin. Chaimandami chaishuj anguca, na cuyurishpa chai pushtupillata quidan. Angucunaca tullucunamanga ali pegarishcami can. Chaimandami na safarin. Ñucanchi maquipi angucuna na chashna churashca cashpaca, maquita pascajpi o doblajpica, angucunaca ñapashmi safarinman. Shinaca caita ricushpami, gentepa cuerpotaca alipacha yachaita charij rurashca cashcata cuenta japircani.

Shuj huahuagu naciringacaman imalla pasajta estudianami Taita Diosmanda ashtahuan yachajuna munaita charichun ayudahuarca. Shuj huahuaguca mamapa vijsa ucupi cashpallatami cordón umbilical nishca shuj tubogushna angumanda aireta respiran. Alvéolos nishca partegucunaca huahuapa pulmón ucupimi shuj globo formagucunashnalla tianajun. Huahuagu chai cordón umbilical nishca angugumandalla respirajushcamandami, pulmón ucupi tiajushca alvéolos nishca partegucunaca nara inflarin. Huahuagu ña nacirigrijujpica, cai alvéolos nishca parte ucupica, surfactante nishca sustanciami tiai callarin. Chaimi huahua nacirishpa respirai callarijhuanga huahuapa shungupi tiashca utujugu vicharijpi yahuarca pulmongunaman yalin. Chaipimi surfactante nishca sustanciaca, alvéolos nishca inflarijpi aire yaicuchun ayudan. Shina pasajpimi huahuaguca ña nacirishca jipaca, paimandallata respirai callarin.

Chaicunata estudiashpami Taita Diostaca ashtahuan rijsingapaj munarcani. Chaimandami Bibliataca tucui shungu lii callarircani. Bibliata liishpaca imashina limpio causanamanda israelitacunaman cushca leycunatami ninanda gushtarcani. Cai leycunataca Taita Dios israelitacunahuan shuj pactota rurashpami, 3​mil huatacuna huashaman cushca carca. Taita Diosca israelitacunataca lugariangapaj rishpaca alpahuan tapachun, shinallata maquicunatapash maillachun, contagioso unguitaiman charishpaca cuarentenata rurachunmi mandarca (Lev. 13:50; 15:11; Deut. 23:13). Bibliapica ama ungungapaj imashina cuidarinataca ñami mandashpa saquishca carca. Shinapash casi 150 huatacuna caimanllami cientificocunaca unguicunapash imashina shujcunaman chimbajtaca yachaj chayashca. Jaripa partecunapi, huarmipa partecunapi imapash unguicuna ama japichun Jehová Dios cushca leycunami israelitacunataca sano causaita charichun ayudarca (Lev. 12:1-6; 15:16-24). Bibliata liishpami Taita Dios cushca leycunaca israelitacunata cuidangapaj, paicunapa alipallata cashcata cuenta japircani. Taita Diosca maijan cazuj israelitacunataca ninandami bendiciarca. Chaimi Bibliaca Taita Diospa shimipacha cashcata tucui shunguhuan crircani. Shinapash Taita Dios ima shuti cajtaca nara yacharcanichu.

ÑUCA HUARMIGUTAMI IMASHINA RIJSISHCATA, JEHOVÁ DIOSTA IMASHINA RIJSISHCATA PARLAPASHA

Ñuca huarmiguhuan cazarashca punllapi. 3 de abril de 1965.

Ñuca huarmigu Lydietaca Universidadpi medicinata estudiajushpami rijsircani. Paihuanga 1965​pimi cazararcanchi. Cazarai horasca doctor tucungapaj carrerata tucuchingapaca ña casi chaupillami faltahuajurca. 1971​pica ñami quimsa huahuaguta charircanchi. Totalca ñucanchica sujta huahuagucunatami charipanchi. Ñuca huarmiguca ñuca trabajopipash, familiapipash ninandami apoyahuashca.

Ñucapa propio clinicata nara churashpallatami shuj hospitalpi quimsa huatacunata trabajarcani. Ñucapa clinicata churashca jipami callari parrafopi parlashca pacientecunaca chayamurca. Paicunaca shuj matrimoniomi carca. Paicunamanga ña recetata cugrijujpimi paciente huarmiguca: “Por diosmanda doctor, yahuarta na charij jambicunata recetahuangui” nihuarca. Shina nijpimi ñucaca manllarishpa: “¿Imamandata shina nihuangui?” nishpa tapurcani. Shina nijpimi paica: “Ñucanchicunaca testigo de Jehovami canchi” nirca. Testigo de Jehovacunamandaca nuncapash na uyashcachu carcani. Cai huarmiguca imamanda Testigo de Jehovacuna yahuarta na chasquijtami Bibliapi ricuchihuarca (Hechos 15:28, 29). Chai jipaca paicunaca Taita Dios cai alpapi llaquicunata, huañuicunata ñalla tucuchinatami villahuarca (Apoc. 21:3, 4). Chaipimi ñucaca: “Cangunaca ñuca huahua cashpa pensashca yuyaitami nihuashcanguichi. Ñucapash gentecunata ayudangapaj munaimandami doctor tucurcani” nircanimi. Paicuna nishcata uyashpa cushilla sintirimandami casi hora y mediata paicunahuan parlarcani. Paicunata rishca jipaca ñucaca ñana católico shina sintirijurcanichu. Ashtahuanbash Taita Diospa shuti Jehová cashcatapashmi yachajurcani.

Cai matrimonioca ñuca clinicamanga quimsa viajecamanmi shamurca. Cada shamushcami paicunahuanga shuj horas yalita Bibliamanda parlarcanchi. Chaipimi paicunataca Bibliamanda ashtahuan parlangapaj nishpa ñuca huasiman shamuchun invitarcani. Ñuca huarmiguca Bibliataca ñucanchihuan estudiashallami nircami. Shinapash ñuca huarmiguca católico iglesiapi yachachishca cosascuna na tucuillaca llulla cangachu nihuarcami. Chaimandami ñucaca parroquiamanda sacerdoteta huasiman Bibliamanda parlangapaj shamuchun invitarcani. Chaipica iglesiapi yachachishcacunata Bibliahuan ricuchichunmi mañarcani. Ashtaca horascunatami parlarcanchi. Casi tutayangacamanmi parlarcanchi. Chai sacerdotehuan parlashcapimi ñuca huarmiguca testigo de Jehovacuna ciertopacha Bibliamanda cabalta yachachinajushcata cuenta japirca. Chai punllamandami, Jehovamanda yachajushpa, Jehová Diosta juyai callarishpa huata 1974​pica ishcandi bautizarircanchi.

JEHOVÁ DIOSTA SIRVINATAMI PRIMERO CHURAPANI

Jehová Dios gentecunamanda imata ruragrijujta yachajunami, ñucanchi causaipi ima ashtahuan minishtirishcapacha cashcata ricuchun ayudarca. Chaimandami ñucapa, ñuca huarmigupapash Jehovata sirvina ashtahuan importante tucurca. Ñucanchi huahuacunatapash Bibliamanda yachachishpa viñachinatami decidircanchi. Ñucanchi familiapica Jehová Diosta juyana, gentecunamanbash juyaita ricuchinami ashtahuan importante tucurca (Mat. 22:37-39).

Ñucanchi huahuacunaca ñuca huarmiguhuan ishcandi imapipash siempre de acuerdo cajtami cuenta japirca. Chaimandami caicunata yarishpaca cunanbica asitapash asinchi. Ñucanchi huahuacunaca Jesuspa mandashcata catishpa “imata rurangapapash usharina cajpillami ‘ari’ nina canguichi. Na usharina cajpica ‘na’ ninami canguichi” nishca consejota pactachina cashcatami yaipi charin carca (Mat. 5:37). Por ejemplo, ñucanchi ushiguca 17 huatacunata charishpaca paipa amigocunahuan ringapami ñuca huarmigutaca permisota mañashcarca. Shinapash ñuca huarmiguca na permisota cushcarcachu. Chaimandami ñuca ushigupa shuj amigaca: “Canba mama na permisota cushcajpica canba taitata permisota cuchun mañai” nishcami carca. Chaimi ñuca ushiguca “Pero ñuca taitataca ¿imapata permisota mañasha? Paicunaca siempremi imapipash ishcandi de acuerdo can” nishcarca. Ñucanchipa sujta huahuacunaca ñuca huarmigundi, ñucandi Bibliapa consejocunata ishcandillata igual pactachijtami ricun carian. Cunanbica ñuca familiamandaca taucacunami Jehovataca sirvinajun. Chaicunamandaca Jehová Diostaca ninandami agradicipanchi.

Bibliamanda yachajunami, ñuca causaipi ima ashtahuan importante cashcata cuenta japichun ayudahuarca. Shinapash doctor caimandaca huauquipanicunatami ayudashpa catingapaj munarcani. Doctor shina París llactapa Betelpi sirvingapami ofricirircani. Jipamanga Louviers llactapimi shuj mushuj Betel tiarirca. Chaipipashmi sirvingapaj rircani. Betelpica casi 50 huatacunatami sirvijushcani. Cai tucui huatacunapica Betelpica ashtaca amigocunatami rurapashcani. Huaquingunaca 90 yali huatacunatami charin. Shuj punllaca 20 huatacunata charij shuj mushuj betelitatami rijsircani. Chai betelita nacirigrijuj horasca paipa mamita paita nacichunga ñucami atindishca carcani. Chaitami chai Betelitaca villahuarca.

JEHOVÁ DIOS PAIPA ORGANIZACIONDA NINANDA CUIDAJTAMI RICUSHCANI

Jehová Dios paipa organizacionda imashina cuidajta ricunami Jehová Diosta ashtahuan juyachun ayudahuashca. Por ejemplo huata 1980​pica Cuerpo Gobernantemanda huauquicunaca Estados Unidosmanda doctorcuna testigo de Jehovacuna imamanda yahuarta na churarijta yachachunmi doctorcunahuan parlangapaj rishpa ayudarca.

Huata 1988​pimi Cuerpo Gobernantemanda huauquicunaca Servicios de Información sobre Hospitales nishca departamentota Betelpi churarca. Callaripica cai departamentoca Comités de Enlace con los Hospitales nishcacunatami supervisajurca. Cai Comités nishcacunaca huauquipanicuna doctorcunapaman atindiringapaj rishpa ali tratamientocunata tari ushachunmi ayudajurca. Cashna Comitecunataca shuj shuj llactacunapi churai callarishpami Francia llactapipash churarca. Jehová Dios paipa organizacionbi huauquipanicunata minishtishca horaspi imashina cuidajta ricunami Jehová Diosta ashtahuan juyachun ayudahuashca.

ÑUCA PENSASHCA YUYAICUNAMI PACTARIN

Cunangamanmi Jehová Diosmanda villachinataca ninanda gushtapanchi.

Gentecunata ayudangapaj munaimandami doctor tucurcani. Shinapash Jehová Diosta rijsishpami gentecunata jambishpa ayudana importante cajpipash gentecunaman Jehová Diosmanda yachachina, paihuan ali amigo cachun ayudana ashtahuan importante cashcata cuenta japircani. Chaimi jubilarishca jipaca ñuca huarmiguhuan ishcandi precursorcuna tucurcanchi. Chaimandami quillapica ashtaca horascunata Jehová Diosmanda villachishpa yalishcanchi. Cunangamanmi Jehová Diosmanda villachishpa gentecuna salvarichunga ashtacata esforzaripanchi.

Ñuca huarmiguhuanmi capani. Huata 2021.

Doctor caimandaca gentecunapa nanaita ashagutallapash samachingapami siempre esforzarini. Shinapash ni maijan doctor imapash unguicunata na totalmente jambi ushashcatami cuenta japishcani. Huañuitapash doctorcunaca na anchuchi ushanllu. Chaimandami nanaicuna, ungüicuna, huañuicunapash shuj punlla tucurinata shuyajupani. Taita Dios cusha nishca causaigu pactaringapaca ña ashallami faltajun. Chai punlla chayajpica ashtahuan unai huatacunata causashpami Taita Diosmanda, paipa rurashcacunamanda ashtahuan yachajui ushapasha. Shinallata Taita Dios imashina gentecunata rurashcatapashmi yachajui ushapasha. Shinaca huahua cashpa pensashcacunaca cunanbica ashallami pactarishca. Shinapash jipa punllacunapimi ñuca huahua cashpa pensashca yuyaicuna tucuilla pactarinataca seguro capani.