Skip to content

Skip to table of contents

MAKANI AAKULUULA

Ndakajana Cintu Cibotu Kwiinda Kuba Dokota

Ndakajana Cintu Cibotu Kwiinda Kuba Dokota

“NCOMUNDAAMBILA ncecintu ncondakali kuyanda kuzwa kubwana!” Ndaakaamba majwi aaya calukkomano kubanabukwetene bamwi mu 1971. Ndakazwa akujalula cibbadela cangu cakusaanguna kandili dokota mupya. Ino banabukwetene aabo mbaani, alimwi ncinzi ncondakali kuyanda kuzwa kubwana? Amuleke ndimwaambile mubandi ooyo mbowakacinca mbaakani zyangu mubuumi alimwi ambondakasyoma kuti ncondakali kuyanda kuzwa kubwana ciyoozuzikizyigwa ino-ino.

Ndakazyalwa mu 1941, ku Paris, France. Mukwasyi wesu tiiwakavwubide pe. Ndakali kukukkomana kwiiya, pele nindakajisi myaka iili kkumi ndakaciswa kakweekwe akucileka cikolo. Bamadokota bakandaambila kuti ndakeelede koona kupumuzya mapunga. Aboobo kwamyezi iili mbwiibede, ciindi cinji ndakali kucimanina kubala mabbuku aapandulula mabala akuswiilila mapulogilamu aasikapelele aazwa ku Radio Sorbonne yaku University of Paris. Ciindi dokota naakandaambila kuti inga ndatalika kuunka kucikolo, ndakakkomana kapati. Ndakalyaambauzya kuti, ‘Mulimo ngobabeleka bamadokota mupati kapati!’ Kuzwa leelyo, ndakaba amakanze aakuba dokota. Kufwumbwa ciindi bataata nobakali kundibuzya kujatikizya ncondiyanda kuyoocita mubuumi, lyoonse ndakali kubaingula kuti, “Ndiyanda kuyooba dokota.” Oobo mbondakaba amakanze aakuba dokota.

SAYAANSI YAKANDIPA KUBA ACILONGWE CIYUMU A LEZA

Mukwasyi wesu wakali wa Katolika. Pele tiindakazyi zinji kujatikizya Leza, alimwi ndakajisi mibuzyo minji iyakanyina bwiinguzi. Ndakasinizya kuti buumi bwakalengwa buya ciindi nindakatalika lwiiyo lwabudokota kuyunivesiti.

Ndilayeeya ciindi cakusanguna nindakabona seelo lyacisyango kubelesya maikkulosikkopo. Ndakagambwa kubona seelo mbolilikwabilila kukutontola akukupya. Alimwi ndakabona kuti seelo moili mukati (naa cytoplasm), mwabikka sautu lilanyana, mpoonya mbwabikka meenda lilafwuta. Akaambo kaceeci alimwi azimwi zinji, cipa kuti tuntu tusyoonto-syoonto tupona katucikonzya kucinca-cinca kweelana abukkale. Ciindi nondakabona bumpiyompiyo bwaseelo, ndakazyiba kuti buumi tiibwakalitalikila buyo pe.

Mumwaka wabili kandili kucikolo, ndakabona bumboni bunji butondezya kuti Leza nkwali. Notwakali kwiiya mubili wamuntu, twakabona janza mbolipa kuti katugonya alimwi akoolola minwe yesu. Milambi alimwi amafwuwa ziliswaangene alimwi mbozibelekela antoomwe kulakkomanisya. Mucikozyanyo, ndakaiya kuti nsinga ziswaanganya milambi iizwa kujanza kuya kufwuwa lyabili lyakanwe zilaandaana muzibeela zyobilo calo cipa kuti nsinga izyuunka kukanwe kaziinda mukati akuba antoomwe. Nsinga eezyi zilijatilide kutufwuwa twamunwe. Nicatali boobu, nsinga zili kujanza nozitacikonzyi kugonya naa koololoka. Cakutadooneka, ndakabona kuti iwakapanga mubuli wamuntu musongo kapati.

Alimwi ndakagambwa kapati kujatikizya Mulengi ciindi nindakaiya mwana mbwatalika kuyoya ciindi naatumbukwa. Ndakaiya kuti mwana uutanazyalwa ulatambula muya wa oxygen kuzwa kuli banyina kwiinda mukakombo-kombo. Cili boobu akaambo kakuti tubeela mukkalila muya mumapunga inga tatunatalika kubeleka. Nsondo zisyoonto katanazyalwa mwana, mutubeela twamuya tuli mumapunga inga kuli meenda aalibedelede. Mpoonya azyalwa mwana akuyoya ciindi cakusaanguna, kulacitika zintu zigambya. Kapulo kali kumoyo wamwana kalajala, akupa kuti bulowa kabwiinka kumapunga. Akaambo kameenda aalibedelede aayo, tubeela twamuya tuli mumapunga tatujali ciindi muya nounjila. Mpoonya-mpoonya mwana ulatalika kuyoya alikke.

Ndakali kuyanda kumuzyiba ooyo iwakalenga zintu eezyi zigambya, aboobo ndakatalika kubala Bbaibbele cakulomya. Yakandikkomanisya kapati milawo iijatikizya bulondo Leza njaakabikkilizya mucizuminano ncaakapangana abana Israyeli myaka iili 3,000 yainda. Leza wakalailila bana Israyeli kuzikka tubi twabo, kusamba abuzuba, alimwi akuzandula muntu uuli woonse iwakajisi zitondezyo zyabulwazi buyambukila. (Lev. 13:50; 15:11; Dt. 23:13) Bbaibbele lyakaamba makani aaya kaindi, pele balo basayaansi bakazyiba mbwaayambukila malwazi myaka buyo iili 150 iyainda. Alimwi milawo iijatikizya koonana iili mubbuku lya Levitiko yakacigwasya cisi coonse cabana Israyeli kuba abuumi buli kabotu. (Lev. 12:1-6; 15:16-24) Ndakabona kuti Mulengi wakabapa milawo eeyi bana Israyeli kutegwa kabapona kabotu alimwi akuti wakali kubalongezya aabo ibakali kutobela milawo yakwe. Ndakasinizya kuti Bbaibbele lyakasololelwa a Leza, walo ngondatakazyi aciindi eeco.

MBOTWAKAZYIBANA ABAKAINTU BANGU ALIMWI AKUZYIBA JEHOVA

Mebo aba Lydie mubuzuba bwamucado wesu mu April 3, 1965

Nondakali kuyunivesiti kucita lwiiyo lwabudokota, ndakazyibana amusimbi wazina lya Lydie, mpoonya twakayandana. Twakakwatana mu 1965 nondakali akati-kati alwiiyo lwangu. Kuzikusika mu 1971, mebo aba Lydie twakajisi kale bana botatwe akati kabana bali cisambomwe mbotujisi lino. Ba Lydie bakali kundigwasyilizya kapati mumulimo wangu wabudokota alimwi amumukwasyi buya.

Ndakabeleka kucibbaddela cimwi myaka yotatwe kanditanajalula cangu. Nokwakaindi ciindi cisyoonto, banabukwetene ibaambwa kumatalikilo, bakaboola kuzoosilikwa. Nondakali kuyanda kubalembela musamu balumi, bakaintu bakalomba kuti: “Badokota, mutatulembeli musamu uujatikizya bulowa.” Kandigambidwe ndakababuzya kuti: “Muli masimpe? Ino kayi?” Bakaintu bakaingula kuti: “Tuli Bakamboni ba Jehova.” Tiindakabazyi Bakamboni ba Jehova naa nzyobayiisya kujatikizya bulowa. Bakaintu bakagwisya Bbaibbele akunditondezya twaambo twamu Magwalo kujatikizya kusala kwabo kwakutabelesya bulowa. (Mil. 15:28, 29) Mpoonya balo abalumi babo bakanditondezya Bwami bwa Leza nzyobuyoozuzikizya; buyoogwisya mapenzi, kuciswa alimwi alufwu. (Ciy. 21:3, 4) Calukkomano ndakaamba kuti, “Eeci ncomundaambila ncecintu ncondakali kuyanda kuzwa kubwana! Ndakaba dokota kutegwa kandigwasya bantu.” Ndakakkomana kapati cakuti twakabandika woola lyomwe acisela. Kusikila ciindi nobakaunka banabukwetene aaba, mumoyo wangu tiindakacili wa Katolika, alimwi ndakaiya kuti Mulengi ngondakali kukkomanina ulijisi zina lyakuti Jehova!

Banabukwetene aaba bakaboola ziindi zyotatwe kucibbadela cangu, alimwi kwaziindi eezyi zyoonse twakali kubandika kwiindilila awoola lyomwe. Ndakabatamba kuŋanda kutegwa tube aciindi cinji cakubandika zyamu Bbaibbele. Nokuba kuti ba Lydie bakazumina kutusangana aciiyo ca Bbaibbele, tiibakazumina kuti njiisyo zimwi nzyotwakaiya ku Katolika zyakalilubide. Aboobo ndakatamba mupaizi waku Katolika kuŋanda. Twakabandika njiisyo zyaku Katolika mane kusikila akati kamasiku katubelesya buyo Bbaibbele. Mubandi ooyu wakagwasya ba Lydie kusinizya kuti Bakamboni ba Jehova bayiisya kasimpe. Aboobo luyando lwesu kuli Jehova Leza lwakakomena cakuti toonse twakabbapatizyigwa mu 1974.

KUBIKKA JEHOVA MUBUSENA BWAKUSAANGUNA

Nzyondakaiya kujatikizya makanze Leza ngajisi kubantu zyakacinca mbaakani zyangu mubuumi. Mebo aba Lydie, kubelekela Jehova twakakubikka mubusena bwakusaanguna. Twakakanzide kukomezya bana besu kweelana azyeelelo zyamu Bbaibbele. Twakayiisya bana besu kuyanda Leza alimwi abantu, calo icakatukamantanya mumukwasyi wesu.—Mt. 22:37-39.

Twalanga musyule, mebo aba Lydie tulakkomana kujatikizya bana besu mbobakali kulubona lukamantano lwesu. Bakalizyi kuti malailile aa Jesu aakuti “Kwaamba kwanu kwakuti ‘inzya’ akube inzya, akuti ‘peepe,’ akube peepe” ngowakali mulawo muŋanda yesu. (Mt. 5:37) Mucikozyanyo, ciindi mwaneesu musimbi umwi naakajisi myaka iili 17, ba Lydie tiibakamuzumizya kuunka kubusena bumwi antoomwe abeenzinyina. Mpoonya umwi mukabunga wakaambila mwaneesu kuti, “kuti naa banyoko bakukasya, kolomba bauso!” Mpoonya mwaneesu wakati: “Eeci tacikoogwasya pe. Aaba lyoonse baamba buyo cintu comwe.” Aboobo bana besu ibali cisambomwe, bakabona kuti tulikamantene mukutobela njiisyo zyamu Bbaibbele. Tulamulumba kapati Jehova akaambo kakuti banamukwasyi banji lino mbabelesi ba Jehova.

Nokuba kuti kasimpe kakacinca mbaakani zyangu, ndakali kuyanda kubelesya lwiiyo lwangu lwabudokota kugwasya bantu ba Leza. Aboobo, ndakalisungula kunoobeleka kandili dokota ku Beteli yaku Paris, mpoonya aku Beteli mpya yaku Louviers. Ndalikugwasyilizya ku Beteli kwamyaka iili 50. Kwaciindi coonse eeci, ndajana balongwe babotu mumukwasyi wa Beteli, bamwi lino ibali mumyaka yakuma 90. Alimwi ndakakkomana buzuba bumwi nondakaswaangana amukwesu umwi mupya wamukwasyi wa Beteli. Ndakazoozyiba kuti ndime ndakatumbusya banyina naakali kuzyalwa myaka iili 20 yainda.

NDALIBONENA JEHOVA MBWABABIKKILA MAANO KAPATI BANTU BAKWE

Mumyaka eeyi, luyando lwangu kuli Jehova lwakomena ciindi nondilibonena mbwabakwabilila bantu bakwe alimwi akubasololela kwiinda mumbunga yakwe. Kumatalikilo aamyaka yakuma 1980, bamu Kabunga Keendelezya bakapanga pulogilamu ku United States yakugwasya Bakamboni kunoobandika kabotu abasilisi kujatikizya makani aabulowa.

Mpoonya mu 1988, bamu Kabunga Keendelezya bakapanga dipatimenti mpya ku Beteli, iitwa kuti Hospital Information Services. Kumatalikilo, dipatimenti eeyi yakali kulanganya makkomiti aa Hospital Liaison (HLC) aakali ku United States kugwasya Bakamboni kujana busilisi ibuli kabotu. Ciindi bubambe oobu nobwakatalisyigwa munyika yoonse, akwalo ku France twakaba amakkomiti aaya. Ndilakkomana kapati kubona mbunga ya Jehova mboibagwasyilizya caluyando bakwesu abacizyi ciindi nobaciswa.

NCONDAKALI KUYANDA KUZWA KUBWANA CAKACITIKA

Tucizimanana kukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza

Ncondakali kuyandisya kapati kuzwa kumatalikilo wakali mulimo wabusilisi. Pele nondakalanga-langa mbaakani zyangu, ndakabona kuti ciyandika kapati nkuponya bantu kumuuya, nkokuti kubagwasya kuyanzana a Kasensa kabuumi, Jehova Leza. Nondakacita litaya, mebo aba Lydie twakali kubeleka mawoola manji mwezi amwezi kukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza katuli bapainiya baciindi coonse. Tucicita nzyotukonzya mumulimo ooyu uufwutula bantu.

Mebo aba Lydie, mu 2021

Ndicizumanana kugwasya bantu baciswa munzila nzyondikonzya. Pele ndilizyi kuti naba dokota uucibwene takonzyi kuponya malwazi woonse naa kukwabilila bantu kuti batafwi. Aboobo ndilangila ciindi kucisa, malwazi alimwi alufwu nozitakabi limbi. Munyika mpya eeyo iili afwaafwi kusika, ndiyoozumanana kwiiya zinji kujatikizya zilenge zya Leza, kubikkilizya ambwaakapanga mubili wamuntu munzila zigambya. Inzya, nzyondakali kulangila kuzwa kubwana zilaafwaafwi kuzuzikizyigwa cakumaninina. Ndilisinizyide kuti zintu ziinda kubota, zilaafwaafwi kusika.