1941 чылда Парижке бөдүүн өг-бүлеге төрүттүнген мен. 10 харлыымда өкпе аарыындан аарый бергеш, школаже барбайн баргаш, дыка муңгараан мен. Чүге дизе өөрениринге дыка ынак турган мен. Өкпелеримни камнаар дээш, эмчилерниң сүмези ёзугаар орундан турбайн, элээн каш ай дургузунда чыткан мен. Ол үеде словарь номчуп, Парижте университеттиң радиодамчыдылгаларын дыңнап чыткан мен. Кажан эмчилер «кадык апарган сен, катап өөренип болур сен» деп чугаалаарга, өөрээнимден шурап, черге дээр-дегбес маңнап турган мен. «Эмчилер — ёзулуг хуулгаазын кылыр улус-тур!» деп боданган мен. Оон эмчи болуксай берген мен. Ол үеден эгелээш, ачам мени: «Кым болур сен?» деп айтырарга-ла: «Эмчи болур мен» деп үргүлчү харыылаар апарган мен. Ынчалдыр медицина эртеминге ынак апарган мен.

Ада-ием католиктер турган-даа болза, мен Бурганның дугайында орта билбес турган мен база хөй айтырыгларымга харыы чок турган. Шупту чүвени Бурган чаяап каан деп чүүлге мен университеттиң медицина факультединге өөренип тургаш, шынзыккан мен.

Тюльпанның клеткаларын микроскоп-биле бир дугаар топтап көрүп турганымны сактыр-дыр мен. Изиг болгаш соок агаарга оларның кайы хире камгаланып билирин кайгап ханмаан мен. Оон аңгыда, цитоплазманың (клетка иштинде суук бүдүмелдиң) дуска деггеш, чыырлы бээрин база ону арыг сугже суптарга, катап херли бээрин сонуургап көрүп турган мен. Организмнерниң бо болгаш өске-даа реакциялары өскерлип турар байдалдарга чаңчыгып алырынга дузалап турар. Клетка бүрүзүнүң нарын тургузуун көргеш, чуртталга канчап-даа ала чайгаар тывылбаан деп шынзыккан мен.

Ийи дугаар курска өөренип тургаш, Бурган бар дээрзинге оон-даа артык шынзыккан мен.  Анатомия кичээлдеринге бис кижи холунуң кыр кезээн база ооң кайгамчык тургузуу салааларывысты шимчедиринге канчаар дузалап турарын өөренип турган бис. Шыңганнарның база сөөктерге болгаш шыңганнарга тудушкан сиирлерниң аразында туружу болза-даа кайгамчык кылдыр чогааттынган! Чижээ, кырның шыңганнарының бирээзинден чоруткан сиир ийиги салаа-сайгыдынче углай баргаш, ийи адыр кылдыр чарлы бээр. Ооң адаандан дыргак сайгыдынга быжыглаттынган өске сиир чоруп турар. Сиирлер сөөктерге чыпшыр дыка быжыг тутчу берген чоруур, оон башка салааларывыс ча дег, хертейип кээп, а сиирлер кириштиң баа дег, хере тыртына берген турар ийик! Кандыг-даа чигзиниг чок, кижиниң мага-бодун дендии дээн угаанныг Чаяакчы чогаадып каан!

Оон ыңай чаш төлдүң чер кырынга канчаар төрүттүнүп кээрин шинчилеп өөренип эгелээш, Чаяакчыны магадап ханмаан мен. Чаш төл иезиниң иштинге тургаш, авазындан хинни таварыштыр тынып турар деп, башкыларывыс тайылбырлап турган. Ол үеде өкпениң агаар чоруур шоодайларында (альвеолдарда) амдыызында агаар чок. Төрүттүнериниң мурнунда каш неделя бурунгаар өкпениң агаар чоруур шоодайларының ишти сурфактант дээр тускай бүдүмел-биле шыптына бээр. А кажан чаш төл төрүттүнүп кээрге, бир дугаар тынган агаар-биле кайгамчыктыг чүүл болу бээр: чаа төрүттүнген өпеяның чүрээнде үт дуглалы бээрге, хан өкпеже чоруп эгелээр. Ол харыысалгалыг үеде сурфактант деп бүдүмел өкпениң агаар чоруур шоодайлары тутчу бербезинге дузалаар база олар кончуг дүрген агаар-биле дола бээр. Оон чаш төл боду тынып эгелээр!

Ол кайгамчыктыг чүүлдерни чаяап каан Хуу-ботту эки билип алыксай бергеш, Библияны кичээнгейлиг номчуп эгелээн мен. 3 000 чыл бурунгаар Бурганның арыг-силигге хамаарыштыр чонунга берген хоойлулары мени магадаткан. Чижээ, израильчилер бодунуң албанын черже хөөп, үргүлчү чунуп, халдавырлыг аарыглыг улусту карантиннээр ужурлуг турган (Лев. 13:50; 15:11; Ы. х. к. 23:13). Оон алырга, Библия эртем талазы-биле бурунгаар базым кылган. Чүге дээрге эртемденнер аарыгларның канчаар тарап турарын чүгле ийи хире век бурунгаар билип алган болгай. Оон ыңай кижиниң адакы органнарының арыг-силиинге хамаарышкан Левит номунда хоойлулар мени кайгаткан (Лев. 12:1—6; 15:16—24). Ооң ачызында израильчилерниң кадыкшылы эки турган. Чаяакчы ол ажыктыг хоойлуларны оларга ынак болгаш, берген. Ону сагып чораан улус чедиишкинниг турган деп билип каан мен. Библия, шынап-ла, Бурганның Сөзү деп шынзыккан мен. Ынчалза-даа ол үеде Бурганның адын билбес турган мен.

Университетке өөренип тургаш, Лиди дээр чараш уруг-биле таныжып алган мен. Аңаа ынакшый бергеш, 1965 чылда өгленип алган бис. Ол үеде өөренип турган мен. Оон 1971 чылда 3 ажы-төлдүг апарган бис, а соонда оларга немей 3 ажы-төл төрүттүнген. Лиди мээң шынчы эжим бооп, өг-бүле чуртталгазынга-даа, ажылымга-даа мени үргүлчү деткип чоруур.

Үш чыл ишти күрүне эмнелгезинге ажылдаан соонда, хуу эмнелгемни ажыдып алган мен.  Удатпаанда кырында чугаалааным ашак-кадай улус мээң эмнелгемге келген. Ашаанга рецепт бижип турумда, кадайы меңээ: «Эмчи, составында хан чок эмден бижип бериңерем» — дээн. Мен тургаш: «Чүге? Кандыг уткалыг ынча дээриңер ол?» — деп айтырарымга, ол: «Бис Иегованың Херечилери-дир бис» — деп харыылаан. А мен ол үеде Иегованың Херечилериниң база оларның ханга хамаарылгазының дугайында чүнү-даа билбес турган мен. Ынчан ол херээжен кижи Библиязын ужулгаш, ашаа-биле чүге хандан ойталап турарын меңээ көргүскен (Аж.-ч. 15:28, 29). Оон олар Бурганның Чагыргазының адаанга хилинчек-човалаң-даа, аарыг-аржык-даа, өлүм-чидим-даа турбас деп тайырбырлаан (Ажыд. 21:3, 4). Ынчан мен: «Таанда?! Шынап бе? Мен ону чажымдан тура күзеп келген мен! Кижилерниң хилинчээн чиигедир дээш, эмчи апарган болгай мен» — деп өөрүшкүлүг алгырыпкан мен. Чугаавыс бир шак чартык уламчылаан, ынчалза-даа чугаа дыка солун боорга, үениң эрткенин эскербээн мен. Олар чоруй баарга, «ам католик эвес мен» деп иштимде боданган мен. Оон аңгыда, магадап чораан Чаяакчым — Иегова дээр аттыг деп билип алган мен!

Ол Херечилер эмнелгемге үш катап келген. Келген санында-ла, бир шак азы оон-даа хөй үе ишти хөөрежир турган бис. Библияның дугайында оон-даа эки чугаалажыр дээш, оларны бажыңымче чалап алган мен. Өөм ишти Лиди Библия өөренирин чөпшээрешкен-даа болза, бичиивистен тура билиривис католик церковьтуң өөредиглери шын эвес деп хүлээп алыры аңаа берге турган. Ынчангаш мен бажыңымче священникти чалап алган мен. Ооң-биле чүгле Библия ажыглаар деп дугуржуп алган бис. Орай дүнеге чедир маргышкан бис. Ол кежээ Лиди алыс шын Иегованың Херечилеринде деп ыяк бүзүрей берген. Иеговага күштүг ынакшыл бисти 1974 чылда сугга суктурганынче оттурган.

Бурганның күзел-соруунуң дугайында билиг чуртталгамны бүрүнү-биле өскертипкен. Иеговага бараалгал мээң-даа, Лидиниң-даа чуртталгазынга эң-не чугула апарган. Оон ажы-төлүвүстү Иегованың өөредии ёзугаар кижизидер кылдыр шиитпирлеп алган бис. Бурганга болгаш чанывыста улуска ынакшыл бистиң өг-бүлевисти каттыштырган (Мф. 22:37—39).

Бистиң ажы-төлүвүс Лиди биле мээң үзел-бодалывыс дөмей деп билир. Иисустуң «Чүгле ылап „ийе“ болза, „ийе“ деп, ылап „чок“ болза, „чок“ деп чоруңар» дээн сөстерин бажыңывыста дүрүм деп билир турганнар (Мф. 5:37). Бир мындыг  солун таварылганы сактыр-дыр мен. Улуг уруувус 17 харлыг тургаш, вечеринкаже баар дээрге, авазы салбаан. Ынчан уруувустуң эжи тургаш: «Аваң салбайн турар болза, ачаңдан айтырывыт» дээрге, уруувус чаптанчыы аажок: «Ол-даа хей боор. Авам ынавас болза, ачам база чөпшээревес» деп харыылаан. Библейжи дүрүмнер бисти демнештирип турар деп, алды ажы-төлүвүс ылап көрген. Оларның хөй кезии Иегованың талазын эжелеп алган боорга, дыка өөрүүр-дүр бис.

Алыс шын мээң чуртталгамны өскертипкен-даа болза, медицинага ынакшылым читпээн. Ол ынакшылды шын талаже углаар дээш, француз Вефилге эмчи кылдыр бараалгай берген мен. Ол баштай Парижке турган, оон Лувьеже көже берген. Ам 50 чыл чыгыы Вефилге кээп, дузалажып турар мен. Ол үе дургузунда дыка хөй чоок эштерлиг апарган мен. Оларның чамдыызы 90 хар ашкан. Бир катап дыка солун болган. Таныжып алганым аныяк вефилчиге 20 хире чыл бурунгаар чырык черже төрүттүнеринге дузалаан, божудукчу эмчизи болган мен!

Иегова бараалгакчыларынга удуртулганы өй шаанда берип, оларны канчаар камгалап турганын бо чылдар дургузунда чаңгыс удаа эвес көрген мен. Ынчангаш мен Иеговага оон-даа ынак апарган мен. Чижээ, 1980 чылдарда Удуртукчу чөвүлел АКШ-ка тускай программаны киирген. Ооң сорулгазы — эмчилерниң болгаш Иегованың Херечилериниң аразында харылзааны экижидери турган.

А 1988 чылда Удуртукчу чөвүлел Вефилге эмнелге информацияның килдизин организастаан. Эгезинде ол килдис АКШ-та эмнелгелер-биле харылзажыр комитеттерниң ажылын удуртуп турган. Ол комитеттер Иегованың Херечилеринге хан куттурбайн, эмнээр эмчилерни дилээринге дузалап турган. Чоорту ындыг комитеттер бүгү делегейге, ооң санында Францияга, тыптып эгелээн. Эмнээшкинни хереглеп турар акы-угбалар дээш Иегованың организациязының кайы хире сагыш човап турарын көргеш, кайгап ханмас-тыр мен.

Эгезинде мен медицина эртеминге дыка ынак турган мен. Ынчалза-даа чоорту улуска өске эмнээшкин херек деп билген мен: олар амыдыралдың Дөзү боор, Иегова Бурган-биле таныжып алгаш, Ооң өңнүктери апаар кылдыр дузалаары чугула. Пенсияже үне бергеш, бис Лиди-биле ай санында Бурганның Чагыргазының дугайында өөрүшкүлүг медээни хөй шактар дургузунда суртаалдап, доктаамал эгелекчилер кылдыр бараалгап эгелээн бис. Бис амдыгаа чедир улустуң амы-тынын камгалап турар ажылга шыдаар шаавыс-биле киржип чоруур бис.

Мен улусту эмневишаан хевээр мен. Ынчалзажок мен оларның хилинчээн чүгле түр када чиигедип болур мен, чүге дээрге эң-не шыырак дээн эмчилер безин, шупту аарыгларны эмнеп, өлүмнү узуткап шыдавас болгай. Ынчангаш моон соңгаар өлүм-даа, ыы-сыы-даа, ажыг-шүжүг-даа, аарышкы-даа турбас үениң кээрин четтикпейн манап чоруур мен. Ол үе мыя бо келген! Ынчан мен Бурганның чаяалгаларын, ооң санында кижиниң кайгамчык мага-бодун, кичээнгейлиг шинчилээр төнчү чок үелиг боор мен. Ийе, мээң бичиимде күзелим боттанып эгелээн. Ынчалза-даа келир үеде мени оон артык эки чүүлдер манап турар деп бүзүрээр-дир мен!