Taani 1941n, Paransaayen Paarise kataman yelettaas. Nu soo asay dure gidenna. Taani timirttiyaa dosays, shin tawu layttay tamma gidido wode ta keehi sahettido gishshawu tamaariyoogaa aggidoogan ay keena azzanidaakko qoppite! Dottoreti ta goofinee keehi qohettido gishshawu, taani sooppe kiyennaadan yootidosona. Hegaa gishshawu, daro aginawu, qaalaa kochchaa nabbabaasinne Paarise Yuniveristtee giigissiyo Sorbone giyo eraadoone prograamiyaa ezggaas. Wurssettan, ta dottoree taani paxidoogaanne zaarettada tamaarana danddayiyoogaa yootido wode keehi ufayttaas. Taani ta wozanan, ‘Dottoreti oottiyoobay keehi loˈˈoba!’ yaagaas. He wodeppe doommada harggida asaa pattanawu amottaas. Taani sinttappe ay oottanawu koyiyaakko ta aaway tana oychchido wode ubban, “taani dottore gidanawu koyays” gaada ubbatoo issi malabaa zaarays. Yaatiyo gishshawu, dottore gidiyoogee taani ta deˈuwan aybippenne kaseyiyoobaa gidiis.

Nu soo asay Kaatolike. SHin taani Xoossaa xeelliyaagan darobaa erikke, qassi zaaruwaa demmabeenna daro oyshati taayyo deˈoosona. Dottore gidanawu yuniversttiyan tamaariyoogaa doomma simmada deˈoy merettidabaa gididoogaa ammanaas.

Taani mokkiyaabatu seeliyaa loytta xeellido koyro wodiyaa hassayays. He seeleti banttana hombbiyaappenne meeguwaappe naagiyo ogiyaa beˈada maalaalettaas. Qassi Saytoplazimay (he seeliyaa giddon deˈiyaaba) maxiniyaara gayttiyo wode gunddiyoogaanne xillo haattan yeggiyo wode aakkiyoogaa beˈaas. Hageenne hara darobati paxa deˈiya guuttabati carkkuwaa hanotay laamettiyo wode meezetanaadan oottoosona. Ubba  seeleti keehi muttumurettidoogaa taani akeekido wode, deˈoy coo yiidaba gidennaagaa ammanaas.

Dottore gidanawu tamaariyo naaˈˈantto layttan, Xoossay deˈiyoogaa qonccissiya daro naqaashaa akeekaas. Nuuni asaa bollaabaa tamaariyo wode, qesiyaappe sintta baggay nuuni nu biradhdheta cuccumanaadaaninne piddi oottanaadan waati maaddiyaakko tamaarida. Dibbati meqettatuura gayttido ogeenne ubbabay issippe oottiyo ogee keehi maalaaliyaaba. Leemisuwawu, taani kushiyaa qesiyaa dibbatuppe issuwaa, biradhdhiyaappe naaˈˈantto meqettaara oyttiya shayay naaˈˈu kiyin biradhdhiyaa xeeraa gakkanawu biya shayati appe garssa baggaara bantta sohuwan uttiyoogaa akeekaas. Biradhdhiyaa meqettaa matan deˈiya shayata qassi mino ashoy oyqqees. Hegaadan hanennaakko, kushiyan deˈiya shayati sittanne mino gidin nu biradhdheti maara oottokkona. Asaa bollaa medhdhidaagee keehi aadhdhida eranchcha gidiyoogaa taani akeekays.

Naˈi yeleti simmidi shemppiyoogaa waati doommiyaakko taani tamaarido wode, Medhdhidaagaa oosuwan kaseppe aaruwan maalaalettaas. He naˈay uluwan deˈiyo wode, ba aayeeppe okisijjiniyaa demmiyo gishshawu, I shemppana koshshenna. A goofiniyan deˈiya qeeri puge malaban carkkoy kumennay hegaassa. SHin yelettanaappe amarida saaminttata kasetidi, qeeri puge malabaa ubban goggiyaabay kumees. Naˈay yeletti simmidi koyro shemppiyo wode maalaaliyaabay hanees. He naˈaa wozanan deˈiya xooˈee gorddettees. Hegee suuttay goofiniyaakko baanaadan oottees. Goggiyaabaappe denddidaagan, goofiniyan deˈiya he qeeri puge malaban carkkoy eesuwan kumees. Sohuwaarakka naˈay bawu shemppana danddayees.

Hegaa mala maalaalissiyaabata Medhdhidaagaa taani eranawu koyido gishshawu, Geeshsha Maxaafaa loytta nabbabiyoogaa doommaas. Xoossay 3,000ppe dariya layttappe kase payyatettaa xeelliyaagan Israaˈeelatuyyo immido higgiyan keehi maalaalettaas. Israaˈeelati sheeshshawu utti simmidi ollan biittaa zaaranaadan, bantta bollaa ubbatoo meecettanaadan, qassi asappe asa oyqqiya harggee A bolli deˈiyo ooninne dumma kifiliyan deˈanaadan oottana mala Xoossay azaziis. (Wog. 13:50; 15:11; Zaa. 23:13) Geeshsha Maxaafay hegaabaa yootikkonne, saynttistteti harggee asappe asa waati oyqqiyaakko aadhdhida amarida xeetu layttan akeekidosona. Qassi Wogaabaa maxaafan mattuma gaytettaabaa yootiya higgee Israaˈeela deriyaa ubbaa payyatettay naagettanaadan oottiis. (Wog. 12:1-6; 15:16-24) Medhdhidaagee he higgeta Israaˈeelata goˈˈanawu immidoogaanne A azazotussi azazettidaageeta I anjjidoogaa taani akeekaas. Geeshsha Maxaafay Xoossaa ayyaanan xaafettidoogaa taani ammanaas; shin Xoossaa sunttay oonakko taani he wode erabeykke.

Taani dottore gidanawu tamaariyo wode, Liide giyo yelageera gayttada O siiqaas. Taani yuniversttiyaa timirttiyaa baggettido wode 1965n aqo oyqqida. Liidanne taani 1971n nu usuppun naatuppe heezzata yelida. Dottore gidada taani oottiyo oosuwaaninne so oosuwan Liida tana keehi maaddawusu.

Taani kilinikkiyaa dooyanaappe kase heezzu layttawu hosppitaaliyan oottaas. Hegaappe daro takkennan, doomettan taani yootido issi  azinaynne machchiyaa akkamettanawu taakko yiidosona. Taani azinay goˈettana xaliyaa xaafana haniyo wode, machchiyaa hagaadan gaasu: “Hayyanaa, Dottoriyawu, suuttay baynna xaliyaa azaza.” Taani maalaalettada hagaadan oychchaas: “Tumaa gay? Ayssi?” A hagaadan gaasu: “Nuuni Yihoowa Markka.” Taani Yihoowa Markkatubaa woy eti suuttaa xeelliyaagan tamaarissiyoobaa mule siya erikke. Eti suuttaa goˈettennan agganawu kuuyanaadan oottida Geeshsha Maxaafay yootiyo gaasota A ba Geeshsha Maxaafaappe tana bessaasu. (Oos. 15:28, 29) Hegaappe simmin, anne I azinay Xoossaa Kawotettay oottanabaa tawu yootidosona; he Kawotettay tuggaa, sahuwaanne hayquwaa xayssana. (Ajj. 21:3, 4) Ta keehi ufayttaydda “Taani naatettaappe doommada koyiyoobaa intte tawu yootiiddi deˈeeta!” yaagaas. “Taani asaa waayiyaappe woppissanawu dottore gidaas.” Taani keehi ufayttido gishshawu issi saatenne bagga haasayida. Azinaynne machchiyaa bi simmin, Kaatolike haymaanootiyaa kaalliyoogaa agganawu koyaas; qassi taani keehi nashshiyo Medhdhidaagaa sunttay Yihoowa gidiyoogaa eraas!

Yihoowa Markka gidida he azinaaranne machcheera ta kilinikkiyan heezzutoo gayttido wode ubban issi saateppe daruwaa haasayida. Nuuni Geeshsha Maxaafaabaa tobbanawu daro saatiyaa demmana mala taani eta ta soo shoobbaas. Nuuni Kaatolike woosa keettan tamaaridobatuppe amaridabay bala gaada Liida ammanana xayikkonne, nunaara Geeshsha Maxaafaa xannaˈanawu eeno gaasu. Hegaa gishshawu, issi qeesiyaa nu soo shoobbaas. Nuuni Geeshsha Maxaafaa xalla goˈettidi qamma bilahe gakkanaashin, woosa keettay tamaarissiyooban palamettida. Hegee Yihoowa Markkati tamaarissiyoobay tuma gidiyoogaa Liida ammananaadan oottiis. Hegaappe simmin, nuuni nu Xoossaa Yihoowa loytti siiqido gishshawu 1974n xammaqettida.

Taani Xoossay asawu halchchidobaa xeelliyaagan tamaaridobay ta deˈuwan aybippenne aaruwan issibaa kaseyanaadan oottiis. Yihoowawu haggaaziyoogee Liidessinne taassi nu deˈuwan aybippenne aadhdhiyaaba gidiis. Nuuni nu naata Geeshsha Maxaafay yootiyo maaraadan dichchanawu murttida. Nuuni nu naati Xoossaanne asaa siiqanaadan tamaarissida. Hegee nu son mino issippetettay deˈanaadan oottiis.—Maa. 22:37-39.

Liidanne taani kasebaa qoppiyo wode, nu kuuyiyooban ubbatoo maayettiyoogee nu naati waananaadan oottidaakko beˈidi miiccoos. Yesuusi “intte ‘Ee’ woi, ‘CHii’ giite” giidi azazido azazoy nu son higge gidiyoogaa eti eroosona. (Maa. 5:37) Leemisuwawu,  nu macca naatuppe issinniyo layttay 17 gidido wode, A hara yelagatuura wodiyaa aattanawu baanaadan Liida paqqadabeykku. He yelagatuppe issinna nu naˈeeyyo, “Neeni baanaadan aayyiyaa paqqadana xayikko, aawaa oychcha!” yaagaasu. SHin nu naˈiyaa hagaadan gaasu: “Yaatiyoogee aynne maaddenna. Eti ubbatoo maayettoosona.” Ee, nuuni Geeshsha Maxaafay yootiyo maarata oosuwan peeshshiyoogan issuwaa gidiyoogaa nu usuppun naati akeekidosona. Nu soo asaappe daroti ha wodiyan Yihoowawu haggaaziyo gishshawu nuuni Yihoowa galatoos.

He tumay taani ta deˈuwan kaseyiyoobaa laammanaadan oottikkonne, taani dottore gidanawu tamaaridobaa goˈettada Xoossaa asaa maaddanawu koyaas. Hegaa gishshawu, Paarisen deˈiya Beeteelen, qassi guyyeppe Luuveya kataman deˈiya ooratta Beeteelen dottore gidada ta dosan oottaas. Taani 50 gidiya layttawu Beeteelen simerettada oottays. Ha wodetun, Beeteele keettaa asaappe amaridaageetuura laggetettaa medhdhaas, hegeetuppe amaridaageetussi layttay 90ppe daro. Qassi taani issi galla mati Beeteele gelida ishaara gayttido wode keehi maalaalettaas. A aayyiyaa A 20u layttappe kase yeliyo wode O maaddida dottore tana gidiyoogaa nuuni erida.

Daro layttawu, Yihooway ba dirijjitiyaa baggaara ba asaa loytti kaalettiyoogaanne naagiyoogaa taani beˈido gishshawu A siiqiyo siiqoy yaa gujjiis. Sahettiya Yihoowa Markkati suuttaa ekkennan agganawu kuuyiyoogaabaa dottoretinne akkamuwaa oosuwaa oottiya harati loytti akeekanaadan maaddanawu Bolla Gididi Heemmiyaagee 1980 heeran Amarkkan issi prograamiyaa giigissiis.

Guyyeppe 1988n, Bolla Gididi Heemmiyaagee Hosppitaaliyaara Gayttidabaa Erissiya Kifiliyaa geetettiya ooratta ooso kifiliyaa Beeteelen essiis. Koyro heeran, he ooso kifilee Amarkkan eqqida, Hosppitaaletuura Gattiya Konttiyaa xomoosees; he konttee sahettiya Yihoowa Markkati suuttaara gayttidaagan kuuyiyoobaa bonchchiya dottoreta demmanaadan maaddees. He konttee kumetta saˈan eqqido wode, Paransaayenkka eqqiis. Sahettiya ishanttussinne michchonttussi maadoy koshshiyo wodiyan Yihoowa dirijjitee siiquwan eta waati maaddiyaakko beˈada maalaalettaas!

Taani dottore gidiyoogaa kase ta deˈuwan aybippenne kaseyaas. SHin taani ta deˈuwan kaseyiyoobaa qoppiyo wode, asay deˈuwawu Pultto gidida Xoossaa Yihoowa eranaadaaninne awu haggaazanaadan maaddiyoogee asay sahuwaappe paxanaadan maaddiyoogaappe aadhdhiyaaba gidiyoogaa akeekaas. Xurataa kiyi simmidi, Liidanne taani ubba wode aqinye gididi aginan aginan daro saatiyawu Xoossaa Kawotettaa mishiraachchuwaa sabbakoos. Asaa ashshiyaa ha oosuwaa nuussi danddayettida keenan oottiiddi deˈoos.

Sahettiya asaa maaddanawu tawu danddayettida ubbabaa oottaydda deˈays. SHin gooba gidida dottoreekka saho ubbaappe asaa pattana woy hayquwaappe ashshana danddayennaagaa taani eraas. Hegaa gishshawu taani tuggay, sahoynne hayqqoy xayana wodiyaa yeemuwan naagays. Ha keehi matida ooratta alamiyan, maalaaliya ogiyan Yihooway medhdhido asaa bollaa gujjin, A meretatubaa taani merinawu tamaarana. Taani naatettan koyidobay mata wode muleera polettana. Haˈˈigaappe keehi aadhdhiyaabay sinttappe yaanaagaa taani ammanays!