1. Ɛgɛnyá nɛ oyeeyi ku uwɔ lɛ gbɔbu ɛɛ nɛ a gbɔɔ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu a?

 ƐGƐNYÁ nɛ oyeeyi ku uwɔ lɛ gbɔbu ɛɛ nɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa, gbɔɔ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu mɛmla uwɔ a? Alɛwa ku alɔ i gē dɔka ō gbɛla lɛyikwu ɔ ŋ. A jé ŋ, ɔwɛ nɛ ācɛ ku ɛcɛ nyā gē leyi má ɛlā a, lɛ abɔ kwu uce ō ya mla ɛlá ō gbo ku alɔ lɔɔlɔhi. Ó lɛ a, alɔ i ‘leyīce ka ɔdā olɔ̄hi dúú ɔ́ɔ géē wā gē lɛ alɔ abɔ̄ alɔ lā ipú ɛcɛ nyā ŋ́. Alɔ i kē jé Ɔwɔicō ŋ́.’ (Āfi. 2:12) Amáŋ, igbihi nɛ alɔ gbɔɔ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu a, ɔwɛ nɛ alɔ gē lā oyeeyi a kwu piyabɔ!

2. Ɔdi nɛ a nwu abɔ a gbɔɔ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu a?

² Abɔ a gbɔɔ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu a, a gā le nwu ku a lɛ Adā nōo yɔ ɔkpanco nōo yihɔtu uwɔ nɛhi. A gáā le má ka ɔdaŋ ku a dɔka ō ya ku ɔtu kóo he Ujehofa, klla wɛ ipu ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā a, a cɛgbá ō ya opiyabɔ nɛɛnɛhi ipu oyeeyi ku uwɔ, ɔwɛ nɛ a gē leyi má odee a mla ɛgɛ nɛ a gē gbɛla a. Ó kwu cɛgbá ku a nwu ō ya ɔdā nɛ ó ka kóō wɛ ɔdā okpaakpa a, cɛɛ ku a kwu ŋma ɔdā nɛ ó ka kóō wɛ ɔdobɔbi a.—Āfi. 5:3-5.

3. Ɛgɛ nɛ Ācɛ Ukólōsi 3:9, 10 ka a, ɔdi nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ ya a, ɔdi nɛ alɔ kē gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

³ Ujehofa Ya alɔ a, ó kē wɛ Adā alɔ nōo yɔ ɔkpanco. Ohigbu ɔɔma, ó lɛ íkwu ō da ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā a ɔwɛ néē cika ō ya odee lɛ a. Ó kē dɔka ku alɔ ceyitkwu, “lɛ oyēeyī nɛ̄ncɛ̄ ā mla úklɔ́ kú nū kpó bónū” gbɔbu ɛɛ ku alɔ ya ubatisim. * (Jé Ācɛ Ukólōsi 3:9, 10.) Ikpɛyi ɛlā ō klɔcɛ nyā géē ta ācɛ nōo dɔka ō ya ubatisim a abɔ, kéē cila ohi ku aɔka ɛta nyā: (1) Ɔdi nɛ  “oyēeyī nɛ̄ncɛ̄ ā” wɛ a? (2) Ɔdiya nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ lɛ ɔ kpo bonu a? (3) Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā ya ɔɔma a? Lɛyikwu alɔ nōo lɛ ubatisim ya gbɔbu ɛ ma, oklɔcɛ nyā géē ta alɔ abɔ ku alɔ hii ya uce amāŋ gbɛla, ɔwɛ nɛ alɔ ya gbɔbu ɛɛ nɛ alɔ je oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ a kpo bonu a ŋ.

4. Ɔdaŋ ka ɔcɛ gē lā “oyēeyī nɛ̄ncɛ̄ ā,” ɔdi nɛ ɔcɛ ɔɔma gē ya a?

⁴ Ɔcɛ nōo wɛ ɔfiyɛ ku “oyēeyī nɛ̄ncɛ̄ ā” gē gbɛla klla ya odee ɔwɛ nɛ ɔkpiye ku nu dɔka a. Ɔcɛ ɛgɛnyā lɔfu gbɛla iyi nu foofunu, gē cɔnu fiya fiya, i gē ta ahinya ku odee ŋ klla gē yɔbɔɔcɛ. Aɔdā ōhī nōo lɔfu lɛ ɔ ɔnyɛ ō má a wɛ ifoto ku ācɛ ō toohɛwa, ufilm nōo lɛ ō ya mla aja ō gbo amāŋ unu ō nu mla ācɛ ō ŋmo. Ó lɛ aafu ŋ, ɔcɛ ɛgɛnyā lɛ auce ō ya olɔhi ōhī, ɔtu ku nu klla lɔfu ŋmo ɔ ɛpɔbi ku aɔdobɔbi nɛ ó gē ya klla gē ka a. Amáŋ ó lɛ ɔfu mla ɔtu caca nɛ ó cɛgbá, o ya ɛɛ kóō lɛ opiyabɔ ya ipu ɛlá ō gbo mla uce ō ya ku nu a ŋ.—Ugal. 5:19-21; 2 Utím. 3:2-5.

5. Alɔ lɔfu je oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ a kpo bonu duudu gla a? Lɛ ɔ teyi peee (Úklɔ́ kú Ācotɛ̄hɔ̄ 3:19)

⁵ Alɔ i jila iyē ŋ, ohigbu ɛnyā, ó lɛ ɔcɛ duuma ku alɔ nōo lɔfu lɛ ɛlá ō gbo, mla unwu obɔbi fu duudu ŋma ipu ɔtu ku nu gla ŋ. Ekoohi, alɔ géē ya odee amāŋ kɛla nɛ alɔ géē hijema igbihaajɛ. (Ujɛr. 17:9; Ujɛ́m. 3:2) Amáŋ, ɔdaŋ ku alɔ lɛ oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ a mla auce ō ya ku nu kpo bonu, alɔ i gáā wɛ ɔfiyɛ lɛ ɔdā nɛ ɔkpiye ku alɔ dɔka a gɛ ŋ. Alɔ géē je piya ɔcɛ ɛyipɛ.—Ayis. 55:7; jé Úklɔ́ kú Ācotɛ̄hɔ̄ 3:19.

6. Ɔdiya nɛ Ujehofa gē tu alɔ ukɔ́ ku alɔ lɛ ɛlá ō gbo mla uce ō ya obɔbi ku oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ a kpo bonu a?

⁶ Ujehofa gē tu alɔ ukɔ́ ku alɔ lɛ ɛlá ō gbo mla uce ō ya obɔbi kpo bonu, ohigbu ka ó yihɔtu alɔ nɛhi klla dɔka ku alɔ jɔɔnyɛ oyeeyi. (Ayis. 48:17, 18) Ó jé ka ācɛ nōó gē ceyitikwu ta ō yece unwu obɔbi ku uwa ŋ ma, gē bi ɔnɔ gē lɛ iyi uwa mla ācɛ nōo yɛ jila uwa ta a. Ó gē kwu ɔ iye ō má alɔ bi ɔnɔ gē lɛ iyi alɔ mɛmla ācɛ ɔhá.

7. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ācɛ Uróm 12:1, 2 ka a, ɔdi nɛ eyeeye ku alɔ cɛgbá ō je piii a?

⁷ Aflɛyi a, ōhī ku aɔya ku alɔ mla apɔlɛ ku alɔ lɔfu ŋmo alɔ okonu, ohigbu ku alɔ yɔ i ceyitikwu ya opiyabɔ ipu oyeeyi ku alɔ. (1 Upít. 4:3, 4) É lɔfu da alɔ ku alɔ lɛ íkwu ō ya ɔdā duuma nɛ alɔ dɔka, ka alɔ i cika ō cɛ ku ācɛ kéē da alɔ ɔdā nɛ alɔ cika ō ya a ŋ. Ɔkwɛyi a wɛ ku ācɛ  nōo gē ta o yɛce íne mla ukɔ́ ku Ujehofa a, i mahayi abɔyi uwa yɔ i ma ɔwɛ fu lɛ iyi uwa ŋ. É yɔ i je ɛga lɛ ɛcɛ nyā nɛ Ebilii wɛ otrɛyi ku nu a kóō nwu uwa ɛlā klla bi uwa jé ɔwɛ. (Jé Ācɛ Uróm 12:1, 2.) Ohigbu ɛnyā eyeeye ku alɔ cɛgbá ō le je piii, ɔdaŋ ku alɔ géē gɔbu yɔ i lā oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ nɛ Usetan mla íne ō biya yɔ i bi yuklɔ a, amāŋ ku alɔ géē jɛga lɛ Ujehofa kóō lɛ ɛdɔ oyeeyi nɛ alɔ gē lā babanya a piyabɔ.—Ayis. 64:8.

8. Ɔdi lɔfu ta alɔ abɔ ō ya ɛɛ ku alɔ habɔ ɛlá ō gbo mla uce ō ya obɔbi ta a?

⁸ Ujehofa jé ka o géē cɛgbá ɔfu mla eko ku alɔ, gbɔbu ɛɛ ku alɔ habɔ ɛlá ō gbo mla uce obɔbi ō ya ta. (Aíjē 103:13, 14) Ohigbu ɛnyā, oŋma ipu Ɛlā ku nu, alelekwu ihɔ ku nu, mla ɔwa ku nu, Ujehofa gē je ijeeyi, ɔfu mla otabɔ nɛ alɔ cɛgbá a lɛ alɔ, o ya ɛɛ ku alɔ lɛ opiyabɔ nɛ alɔ cɛgbá a ya. Ó lɛ aafu ŋ, ó lɛ otabɔ ɔɔma je gā uwɔ ɛ. Babanya, ku alɔ leyi yɛ aɔdā ōhī nɛ a lɔfu ya o ya ɛɛ ku a habɔ oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ a ta, cɛɛ ku a le cika jɛ ō ya ubatisim.

9. Ɔdi nɛ Ɛlā ku Ɔwɔico lɔfu ta uwɔ abɔ ya a?

⁹ Bi Ubáyíbu le jila iyi uwɔ má lɔɔlɔhi. Ɛlā ku Ɔwɔico nōo wɛ Ubáyíbu a lɛbɛɛka ogigo a; ó lɔfu ta uwɔ abɔ leyi yɛ ɛlá nɛ a gē gbo, ɔwɛ nɛ a gē kɛla mla ɔwɛ nɛ a gē ya uce a. (Ujɛ́m. 1:22-25) Ɔcɛ nōo gē klɔcɛ mla uwɔ a, mɛmla Ɔcɛ O Yɛce Ukraist ojikoko ɔhá lɔfu tu uwɔ ukɔ́ duu. Ocabɔ mafu, é lɔfu bi Ubáyíbu le ta uwɔ abɔ mafu ɛga nɛ a yɔ i ya lɔhi a, mla ɛga nɛ a cɛgbá ō ya lɔhi fiyɛ a gā uwɔ. É klla lɔfu nwu uwɔ ɛga nɛ a géē má aɔkpá ku alɔ nɛ ɛnɛɛnɛ ukɔ́ yɔ anu, nōo géē ta uwɔ abɔ lɛ uce ō bɔbi ku uwɔ yale a. Ujehofa kē le tutu eko doodu ō ta uwɔ abɔ. Anu je otabɔ gā uwɔ fiyɛ duu gla a, ohigbu ka ó jé ɔdā nōo yɔ ipu ɔtu ku uwɔ a. (Aíit. 14:10; 15:11) Ohigbu ɛnyā kwu ɔ piya uce ō ya ku uwɔ o yɔ i gbɔɔkɔ, klla klɔcɛ ku Ɛlā ku nu ɛ̄cī doodu.

10. Ɔdi nɛ a nwu ŋma ocabɔ ku Elie a?

¹⁰ Jé kpɔcii ka ɔwɛ nɛ Ujehofa dɔka ku a lā oyeeyi ku uwɔ a lɔhi fiyɛ duu a. Alɔ lɔfu lɛ itene ŋma ɔdā doodu nɛ Ujehofa da alɔ ku alɔ ya a. Ācɛ nōo gē lā oyeeyi ku uwa ɔwɛ nɛ Ujehofa dɔka a gē lɛ ojilima ipeyi ku ācɛ, oyeeyi ku uwa lɛ ɛyi, é klla gē lɛ eeye ɔkwɛyi. (Aíjē 19:7-11) Amāŋ aya ɔhá ku nu, ācɛ nōo gē ta ō lā oyeeyi ku uwa ɛgɛ nɛ Ujehofa dɔka a gē bi unwalu ɛyɛɛyɛyi gē lɛ iyi uwa. Lɛ eyī yɛ ɛlā nɛ Elie ka lɛyikwu ō ta kóō lā oyeeyi ku alɔ ɔwɛ nɛ Ujehofa dɔka a. Ó jɛ ipu apɔlɛ nōo yihɔtu ku Ujehofa nɛhi. Amāŋ eko nɛ ó wɛ ɛdrɔ a, ó gbɔɔ ō piyatɔha mla aoklobiya obɔbi. Ohigbu ɛnyā ó gbɔɔ ō gwa ɛcí obɔbi, gbɔɔ ō gbaaja, klla gbɔɔ ō wuwi. Elie ka ohigbu ɛnyā anuɔ gbɔɔ ō cɔnu nɛɛnɛhi klla gbɔɔ ō nunu. Ó klla cɛ kahinii: “Ɔɔma lé ka ɛjɛɛji ɔdā néē nwu um, ka Ɔcɛ O Yɛce Ukraist i cika ō ya ŋ ma nɛ um ya a.” Naana a, Elie i mlanyi ɔdā nɛ ó nwu ŋma eko ɔyipɛ a ŋ. Igbihaajɛ, ó gā gbɔɔ klɔcɛ ku Ubáyíbu kpɔ. Ó kē ceyitikwu yuklɔ lɔfu lɔfu, o ya ɛɛ kóō habɔ oyeeyi obɔbi nɛ ó yɔ i lā a ta. Anɔɔ ihayi ku 2000, ó kwu ubatisim i ya a. Ɛgɛnyá nɛ ó lɛ itene ŋma ō lā oyeeyi ɛgɛ nɛ Ujehofa dɔka a? Elie kahinii: “Babanya n lɛ ɛbɔ ku ɔtu mla ɔtu oyeŋee.” * Ɛgɛ nɛ ocabɔ nyā mafu a, ācɛ nōo ta kóō lā oyeeyi ku uwa ɛgɛ nɛ Ujehofa ka a gē ya iyi uwa agbe. Naana kpɔ a, Ujehofa le tutu ō ta uwa abɔ kéē lɛ opiyabɔ néē cɛgbá a ya.

11. Aɔdi nɛ Ujehofa gē wɔtu nu a?

¹¹ Nwu ō wɔtu aɔdā nɛ Ujehofa wɔtu nu a. (Aíjē 97:10) Ubáyíbu da alɔ ka Ujehofa gē wɔtu “ācɛ o yɔ́bɔ́ɔ̄cɛ, ācɛ o kɛ̄mgbɛ̄ mɛ́mla  ācɛ nēe gē ŋmó ɔ̄cɛ tónū icííci ā.” (Aíit. 6:16, 17) Ó klla gē wɔtu “ācoŋmɔ́ɔcɛ mɛ́mla ācopllācɛ.” (Aíjē 5:6) Ujehofa wɔtu auce ō ya nyā nɛɛnɛhi. Ɛnyā ya kóō lɛ ɛjɛɛji ācɛ nōo yɔ ɛpleeko ku Unowa, nōo lā ɛdɔ oyeeyi ɛgɛnyā a kpo yiifi bonu, ohigbu ku é le mu mla unu ō nu mla ɔbiipu. (Ohút. 6:13) Leyi yɛ ocabɔ ɔhá. O bu ipu ɔcomɛɛbɛ Umalakayi, Ujehofa ka anuɔ gē wɔtu ɔcɛ nōo gē ta ɔba amāŋ ɔnyā nu iciici a. Ɔwɔico i gē miyɛ ɛ̄gbā ō gba ku ɛdɔ ācɛ ɛgɛnyā ŋ, ó klla géē kɛpɔ ku ɔdā néē ya a tu uwa.—Umál. 2:13-16; Uhíb. 13:4.

12. Ɔdi wɛ ɛyi kóō “tá ɔdā nōo bɔ̄bí” a?

¹² Ujehofa dɔka ku alɔ “tá ɔdā nōo bɔ̄bí.” (Uróm 12:9) Ɛlā néē hi ka u “tá” a lɛ ō ya mla ɛgɛ nɛ alɔ cika ō mafu ɔtu caca, ku alɔ wɔtu odee nɛhi amāŋ ka ó yɔ i tu alɔ ihilɛ a. Leyi yɛ ɛgɛ nɛ ɔtu géē ya uwɔ lɛ, ɔdaŋ ka ɔcɛ da uwɔ ku a lɛ ɔdole nōo le wa ɛɛ ma lé. Ō gbɛla tu ɛnyā ofoofunu kóō lɔfu ya ku a doōcē gla. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, ō nyɔ gā ya ɔdā nɛ Ujehofa ka ku ɔɔ lɔhi ŋ ma cika ō tu alɔ ihilɛ.

13. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō lɛ ɛlá ō gbo ku alɔ gbotu a?

¹³ Lɛ ɛlá ō gbo ku uwɔ gbotu. Ɛlá ō gbo ku alɔ gē lɛ abɔ kwu uce ō ya ku alɔ. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ Ujisɔsi nwu alɔ ku alɔ ta ɛlá ō gbo, nōo géē ya ku alɔ nyɔ gáā biya íne a. (Umát. 5:21, 22, 28, 29) Ɔdā nōo he Ujehofa ɔtu a nɛ alɔ dɔka ō ya a, ó lɛ a ŋ? Ohigbu ɛnyā ó cɛgbá nɛhi ku alɔ ta ɛlá o gbo obɔbi duuma nōo gē wa ipu ɔtu ku alɔ a boobu!

14. Ɔdi nɛ ɛlā ō ka ku alɔ gē mafu lɛyikwu alɔ a, ohi ku aɔka nyá nɛ alɔ cika ō cila a?

¹⁴ Ceyitikwu kwu ɛlā ō ka ku uwɔ tu. Ujisɔsi kahinii: “Ɔdā nōo ŋmá okónu ā ŋmá ipɔ́tū.” (Umát. 15:18) Aku ɔkwɛyi a, ɛlā nɛ alɔ gē ka a gē mafu ɛdɔ ɔcɛ nɛ alɔ wɛ eyipu a. Ohigbu ɛnyā, da iyi uwɔ aɔka nōo ba nyā: ‘N gē ceyitikwu ka n hii kɛmgbɛ ŋ, ɔdaŋ nɛ ō ka ɔkwɛyi a kóō lɔfu bi um gā ipu unwalu? Abɔ um lɛ ɔba amāŋ ɔnyā lɛ ɛɛ ma, n gē leyi kwɛɛcɛ o ya ɛɛ ku um hii gbɔɔ ō tɔɔkɔ, ta ɔcɛ ɔhá nōó wɛ ɔba amāŋ ɔnyā um ŋ? N gē ceyitikwu ku um hii kɛla duuma nōo lɛ ō ya mla aja ō gbo ŋ? N gē ceyitikwu toohi o gbɔtu nɛɛ eko duuma nɛ ɔcɛ lɛ um ya cɔnu?’ Ō gbɛla lɔɔlɔhi tu aɔka nōo ba nyā géē ta uwɔ abɔ. Ɛlā nɛ a gē ka a lɛbɛɛka owú néē gē le gā ili kwu ɔhá a. Ɔdaŋ ku a ceyitikwu lɛ ɛca, ɛkɛmgbɛ, mla odee lɛyikwu aja ō gbo kpo bonu ŋma ipu ɛlā nɛ a gē ka a, ó géē tɔɔtɛ gā uwɔ nɛhi fiyɛ ō lɛ oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ a kpo bonu.

15. Ɔdi nōó wɛ ku alɔ lɛ oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ ku alɔ ŋmo ‘ɛyi ɔcí ku owe’ a?

 ¹⁵ Le tutu ō ya aɔdā nɛ a cɛgbá ō ya a boobu. Ɔyikpo Upɔlu bi ɛnɛɛnɛ ocabɔ éyi le nwu alɔ ɔdā nōo ya ɛɛ nōó cɛgbá nɛhi, ku alɔ ya opiyabɔ ɔwɛ nɛ alɔ gē lā oyeeyi ku alɔ a. Ó ka alɔ cika ō lɛ “oyēeyī otɛtɛ” ku alɔ ŋmo taajɛ piii, ɛgɛnɛ Ohɔnyɛta kwū ‘ɛyi ɔcí ku owe’ a. (Uróm 6:6 Ɔwɛ ɔhá ku nu, alɔ dɔka ō yɛce ocabɔ ku Ukraist. Alɔ cɛgbá ō lɛ auce ō ya mla ɔdā doodu nɛ Ujehofa gē wɔtu nu a kpo bonu duudu. Ɔdaŋ ku alɔ lɛ aɔda nōo ba nyā ya, nɛ alɔ gáā lɛ ɔtu oyeŋee klla lɛ ɛga ō jɔɔnyɛ oyeeyi opiyoo gla a. (Ujɔ́n. 17:3; 1 Upít. 3:21) Bla, ka Ujehofa i gáā piya ɔwɛ nɛ ó dɔka ku alɔ lā oyeeyi a abɔ, o ya ɛɛ ku alɔ gweeye ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, alɔ cɛgbá ō piya ɔwɛ nɛ alɔ gē lā oyeeyi a abɔ, cɛɛ ku alɔ yɛce ɔwɛ nɛ ó dɔka ku alɔ lā oyeeyi a.—Ayis. 1:16-18; 55:9.

16. Ɔdiya nɛ a cɛgbá ō yɔ i ceyitikwu nuunu ta unwu obɔbi a?

¹⁶ Gɔbu ku a yɔ i nuunu ta unwu obɔbi. Igbihi nɛ a kwu ubatisim i ya a cɛgbá ō gɔbu yɔ i nuunu ta unwu obɔbi kpɔ. Leyi yɛ ocabɔ ku adā éyi néē hi ka Maurício a. Eko nɛ ó wɛ ɛdrɔ a, ó gbɔɔ ō lā oyeeyi ku acɛnyilɔ nōo gē cikpo acɛnyilɔ. Igbihaajɛ, ó lɛ Ācɛ Ocijali Ku Ujehofa má anɔɔ ó gbɔɔ ō klɔcɛ ku Ubáyíbu a. Abɔɔ ó ceyitikwu lɛ opiyabɔ ya ipu oyeeyi ku nu a, ihayi ku 2002 ó kwu ubatisim i ya. Naana nɛ u Maurício humayi gba Ujehofa ɛ̄gbā ihayi alɛwa ɛɛ ma, ó kahinii: “Ku ɛlā ɔkwɛyi a igbalɛwa n gē ceyitikwu ku um nuunu ta unwu obɔbi.” Amāŋ ó cɛ lɛ ɛnyā ya ku abɔ kóō hii hɛ ɔ iyē ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ó kahinii: “N gē lɛ ɔtu ō tu kwu ɔtu nɛhi, ohigbu ka um jé ka eko duuma nɛ um ta ka um gáā ya uce obɔbi ɔɔma ŋ, ɔtu gē he Ujehofa.” *

17. Ɛlā ō ta ɔtu kwu ɔtu nyá nɛ a má ŋma ɔdā nōo ya ipu oyeyi ku Nabiha a?

¹⁷ Gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ta uwɔ abɔ, gbolo cē alelekwu ihɔ ku nu, cɛɛ ku a gbolo cē ɔfu ku uwɔ ŋ. (Ugal. 5:22; Ufíl. 4:6) Alɔ cɛgbá ō yuklɔ lɔfu lɔfu ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō habɔ oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ a ta klla yɔ i jɛ gɔbu. Leyi yɛ ocabɔ ku ɛnɛ éyi néē hi ku Nabiha a. Adā nu habɔ ɔ ta klla nyɛɛ gwu ɔ ta eko nɛ ó wɛ ihayi ɛhili a. O kahinii: “Ɛlā nyā cɛ gā um jé ɔnɔ ku ipu ɔtu nɛɛnɛhi.” Abɔɔ ō gbɔɔ jɛ a, Nabiha gē cɔnu nɛhi klla kpɔtu fuulu. Ó gbɔɔ ō je aɛci mla itaba obɔbi lá, é lɛ ɔ kwu klla kwu ɔ ta inu agba ihayi ōhī.  Ācɛ Ocijali ōhī nōo tɔɔna gā inu agba abɔɔ a lɛ ɔ má gbɔɔ ō klɔcɛ mla anu. Nabiha gbɔɔ ō ya opiyabɔ nɛɛnɛhi ipu oyeeyi ku nu. Ó kahinii: “Ó tɔɔtɛ gā um ō habɔ auce obɔbi ōhī nɛ um gē ya a ta. Amáŋ ō habɔ itaba ō gwa ta i tɔɔtɛ gā um fluflu ŋ.” Nabiha ceyitikwu nɛhi bɛɛka ihayi a, anɔɔ ó habɔ itaba ó gwa ta a. Ɔdi ta ɔ abɔ ya ɛnyā a? Ó kahinii: “Ɔdā o cɛgbá fiyɛ duu nōo ta um abɔ ku um ma ō gwa itaba a, wɛ ɔkɔ ō gba lɛ Ujehofa eko doodu.” Babanya ó gē da ācɛ ɔhá kahinii: “N jé kpɔcii ka ɔdaŋ ka um ceyitikwu ya opiyabɔ gla o ya ɛɛ ku Ujehofa kóō gweeye, ayika ɔcɛ duuuma ya lɛ a gla!” *

18. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 6:9-11 ka a, ɔdi nɛ ācɛ ō gba Ɔwɔico ɛ̄gbā alɛwa habɔ nu ta ɛɛ ma?

¹⁸ Ɛpleeko ku ācɛ o yɛce Ukraist aflɛyi a, ācɛ ōhī nɛ Ujehofa fu kéē lé ɔcɛ́ tɔha mla Ukraist a lɛ auce ō ya obɔbi ōhī gbɔbu duu. Ocabɔ mafu, ōhī ku uwa wɛ ācɛ nōo habɔ obiye ku uwa ta nyɔ i gbo mla ɔcɛ ɔhá, auwi mɛmla acɛnya nōo gē cikpo iyi uwa mla acɛnyilɔ nōo gē cikpo iyi uwa. Amáŋ mla otabɔ ku alelekwu ihɔ ku Ɔwɔico, ó le tɔɔtɛ lɛ uwa ō lɛ uce ō ya ɔɔma piyabɔ. (Jé 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 6:9-11.) Ɔwɛ ekponu ɔɔma icɛ, Ubáyíbu ta umiliɔn alɛwa ku ācɛ abɔ, kéē lɛ opiyabɔ néē cɛgbá ipu oyeeyi ku uwa a ya. * Auce ō ya obɔbi nōo kē lɔnɔ tu uwa fiyɛ duu o habɔ ta a, ó le tɔɔtɛ lɛ uwa ō lɛ abɔ ci ɔ. Ocabɔ ku uwa mafu ka ó tɔɔtɛ ku awɔ abɔyi uwɔ, kóō ya opiyabɔ ɔwɛ nɛ a gē lā oyeeyi, lɛ auce obɔbi yale cɛɛ ku a le cika jɛ ō ya ubatisim.

19. Ɔdi nɛ alɔ gáā kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikɛyi ɛlā ɔhá a?

¹⁹ Abɔ a yɔ i nya cidaa o lɛ oyeeyi nɛ̄ncɛ̄ a kpo bonu a, ācɛ nōo dɔka ō ya ubatisim a klla cɛgbá ō ceyitikwu lɔfu lɔfu o ya ɛɛ kéē kwu piya ɔcɛ ɛyipɛ a piii. Ikpɛyi ɛlā ɔhá a géē kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ géē ya ɛnyā gla a, mla ɛgɛ nɛ ācɛ ɔhá lɔfu ta alɔ abɔ a.