Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 10

A Nɔla Ma “Soliŋ Wana Chieeyɛi Paanduei Lekɔɔ”

A Nɔla Ma “Soliŋ Wana Chieeyɛi Paanduei Lekɔɔ”

“Soliŋ wana chieeyɛi paanduei lekɔɔ a kaala ndɔlaŋ.”—KOLO. 3:​9.

CHONDII 29 Ŋ Loŋnuŋ o Diola Mɛlɛkalaŋ Choo

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ *

1. Vɛɛ yoomu numndo wa yɛ tuupa ma kandu Baabuiyo pɛɛkoo a Seiyaa Chɛhowaa?

 VƐƐ yoomu numndo wa yɛ tuupa ma kandu Baabuiyo pɛɛkoo a Seiyaa Chɛhowaa? Naa a bɔɔbɔɔ ŋ yeema pɛŋ miŋ yiyaŋ a mɛɛ naŋ wa paandu yɛ okɔɔ le. Kaala naalaŋ a mɛɛ naŋ yiyaŋ yɛ, laa tɔlnuŋ o yiyaŋ waŋnda nɔ hau o chieeŋndo niŋndo choo. Nduyɛ o kpeekpei niŋ, “[naŋ] nɔ tiindaŋ te. Nduyɛ [naŋ] sina Mɛlɛka” le. (Ɛfi. 2:​12) Kɛ mɛɛ naŋ kandu Baabuiyo pɛɛkoo, mi yoomu naa siŋgaŋ!

2. Yɛɛ ŋ saaluŋ yɛ mɛɛ ŋ kandu Baabuiyo pɛɛkoo?

2 Mɛɛ ŋ kandu Baabuiyo pɛɛkoo, ma saaluŋ maa Finya num cho o choo choo niŋndo kaala num tau. Nduyɛ ma sina maa a nɔ ma tosa siŋgaŋndaŋ o kaala numndaŋ niŋ vɛlɛ a mɛɛ ŋ yiyaŋ yɛ, le halikpeŋ ma nɛŋi Chɛhowa kɔllo. Okoŋ ma luɛi o yuŋgu ndɔɔ niŋ. Ma pɛɛku nyɛ Chɛhowa hɛnaŋndo a nyɛ o hɛnaŋ te wo.—Ɛfi. 5:​3-5.

3. A mɛɛ Koloosiaŋnda 3:​9, 10 dimi yɛ, yɛɛ Chɛhowa yeema yɛ naa miŋ tosa, nduyɛ yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

3 Chɛhowa cho Wana naa Toosiaa ni, nduyɛ ndu cho Finya naa o choo choo niŋ ni. Lelaŋ, ndu nɔ dioo ni le mbo chɔm kaala wanaa cho o yuŋgu ndɔɔ niŋnda nɔ ma nɔ laŋ. Nduyɛ o dimi maa le miŋ sɔla yiŋɔɔ, ŋ nɔ fɛŋ miŋ “soliŋ wana chieeyɛi paanduei lekɔɔ a kaala ndɔlaŋ.” * (Nuawɔ Koloosiaŋnda 3:​9, 10.) Buŋgɛi hei cho wanaa yeema yiŋɔɔ sɔlaa wa mala, ma sɔla mulilaŋ le nyunalaŋ la yaa. Laŋ la cho ni: (1) Yɛɛ cho yɛ wana chieeyɛi paanduei? (2) Le yɛɛ Chɛhowa yeema yɛ naa miŋ soliŋ ndi lekɔɔ? (3) Vɛɛ naŋ tosa yɛ hei? Le naŋ sɔla niŋ yiŋɔɔ wa, buŋgɛi hei cho naa mala miŋ fafaŋ kaala naŋ nɔ ɔɔ yiyaŋnda naŋ nɔ tuupa miŋ kandu wana chieeyɛi sɛnɛiye chuɛɛnɔŋndo wo.

YƐƐ CHO YƐ “WANA CHIEEYƐI PAANDUEI”?

4. Kaala suu kuɛɛ wana nɔ “wana chieeyɛi paanduei lekɔɔ” wo nɔ yɛ?

4 Mi wana nɔ “wana chieeyɛi paanduei lekɔɔ” wo tosa sɔɔŋ o nɛi Chɛhowa hɛnaŋ te wo choo. Mbo nɔ kaayei, kɔl tuuwo a kaa heelaŋndo. Nduyɛ o nɔ balika melaa le. Mbo wa a kɔl kɛndɛ le fotueila tumfondolaŋ, vidueila kaa ihini nɔɔlɛiyo ɔɔ vidueila niilu latandaa tofaa. Kɛ naapum mbo nɔ suliŋnda kɛndɛlaŋ. Mbo tambu kɔl tau, te o dimi pɛ sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ ɔɔ te o tosa pɛ sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ. Kɛ o nɔ iyeema le siŋgaŋndaŋ tosaa o kaala ndɔlaŋ niŋ a o yiyaŋnda ndɔlaŋ niŋ te.—Kalee. 5:​19-21; 2 Timo. 3:​2-5.

Te ŋ soliŋ pɛ “wana chieeyɛi paanduei” lekɔɔ, kaala wɔɔŋndaŋ a yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ la nɔ lɛ naa kpaaya choo le (Tofa pɛl 5) *

5. Baa i cho pa tɛtɛlɛ le wana chieeyɛi paanduei soliŋndo lekɔɔ? Tɛɛsiaawɔ. (Walta Kiilaa 3:​19)

5 Wanaa lahakiaa naŋ cho ni. Lelaŋ, mi i wa ikala le miŋ fafaŋ yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ a le kaala wɔɔŋndaŋ malɔɔ. Lepum, miŋ tosa ɔɔ dimi suɛi naŋ kial suei o mɛɛlulaŋ nde. (Chɛlui. 17:​9; Chemi. 3:​2) Kɛ te ŋ soliŋ pɛ wana chieeyɛi paanduei lekɔɔ, yeemɛi idialle a kaala wɔɔŋndaŋ la nɔ lɛ naa kpaaya choo le. Nduyɛ, keŋ mala naa miŋ tosa siŋgaŋndaŋ o yoomula naalaŋ niŋ.—Aisaya 55:​7; nuawɔ Walta Kiilaa 3:​19.

6. Le yɛɛ Chɛhowa yeema yɛ naa miŋ fafaŋ yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ a kaala wɔɔŋndaŋ?

6 Le mɛɛ Chɛhowa kaala naa tau, nduyɛ mbo yeema naa le miŋ tuei yoomoo yeela yɛ o dimi ni maa, naŋ fafaŋ kaala wɔɔŋndaŋ a yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ. (Aisaya 48:​17, 18) O sina maa mi wanaa yɔŋguŋ o yeemaŋ wɔɔŋndoŋ tosaa niŋnda tɛɛmbuu ndapila a acheleŋnda kɔllo. Nduyɛ mi hei tɛɛmbuu ndu kɔllo tau.

7. A mɛɛ Luomaŋnda 12:​1, 2 dimi yɛ, chuaŋ chua kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?

7 Mi chaŋyaŋ naŋ a yuŋgula naalaŋ la mam naa o tasela ndɔ, te ŋ kandu pɛ siŋgaŋndaŋ tosaa o yoomula naalaŋ niŋ. (1 Pitɛ 4:​3, 4) Ma dimi maa ŋ nɔ dioo le miŋ tosa nyɛ o nyɛ naŋ yeema pɛ, nduyɛ maa ŋ nɔ miŋ chɛl mi wana o wana dimul naa nyɛ naŋ nɔ miŋ tosa wo le. Kɛ o kpeekpei niŋ, wanaa cho sawala Chɛhowalaŋ diikɔŋ te wa cho waŋndo o ba bɛŋgu. Ndu cho Setana ni. Mi waŋnda haa chɛl mi Setana chɔu yiyaŋnda ndalaŋ. (Nuawɔ Luomaŋnda 12:​1, 2.) Naa kpou nɔ miŋ tosa chuaŋ chuaa. Ŋ tiuba miŋ chɛl mi wana chieeyɛi paanduei wa naa lekɔɔ okoŋ mi Setana a hakioo wa naa choo masaa ɔɔ miŋ chɛl mi Chɛhowa siŋga yoomula naalaŋ, okoŋ miŋ simnuŋ wanaa suu o yeema naa miŋ wa wa.—Aisaya 64:​8.

VƐƐ NAŊ SOLIŊ YƐ “WANA CHIEEYƐI PAANDUEI LEKƆƆ”?

8. Yɛɛ mala yɛ naa miŋ fafaŋ yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ a kaala wɔɔŋndaŋ?

8 Chɛhowa sina maa mbo chua teleŋndo a sɛmbɔɔ tau le miŋ mal kaala wɔɔŋndaŋ a yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ. (Sam 103:​13, 14) A koŋ kpou, sanaa a Diom ndɔɔ, nyina ndɔɔ a kɔɔna ndɔɔ, mbo ke naa taasioo, nduyɛ mbo luei naa yoomuaŋ vɛlɛ mbo mala naa le siŋgaŋnda yeemaŋ ndaŋ tosaa. I cho kpendekele maa o mala num niŋ tau. Ŋ yaasiaŋndɔ niko sɔɔŋ ŋpum, ŋ mala num ma tosa hiouwɔɔ lachioo le wana chieeyɛi paanduei soliŋndo lekɔɔ, nduyɛ ma suliŋ le yiŋɔɔ wo.

9. Vɛɛ Diom Mɛlɛkaa mala yɛ num?

9 Soliŋ Baabuiyo kpeku le numpila mɛɛndaŋndo. Diom Mɛlɛkaa cho ko maa tofaŋ. O nɔla mbo mala num ma sina mɛɛ ŋ nɔ ma soo, ma yiyaŋ, nduyɛ ma tosa sɔɔŋ yɛ. (Chemi. 1:​22-25) Nduyɛ wana cho num Baabuiyo pɛɛkoo wo ɔɔ Kilisiɔŋaa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda nɔla ma sila num. Le tamaseliiyo, a tiuba ma soliŋ Baabuiyo kpeku le num malaa ma che kaala numnda kɛndɛlaŋ a la ŋ nɔ ma tosa wallo choo laŋ. A tiu vɛlɛ ba ma chɔm num sɔɔŋ ŋtiŋ o Baabuiyo niŋ, ŋ nɔla miŋ mala num ma mal kaala wɔɔŋndaŋ ndo. Nduyɛ Chɛhowa cho o bɛɛndiaŋ teleŋ o teleŋ le num malaa. (Pulɔ. 14:​10; 15:​11) Lelaŋ, wa piɛileŋ o ndu lo, nduyɛ ma wa Diom ndɔɔ pɛɛkoo lepaa o lepaa.

10. Yɛɛ ŋ pɛɛku yɛ o suɛi yɔŋnaŋii Eli ve niŋ?

10 Nɔ tiindaŋndo maa sawala Chɛhowalaŋ la bɛnda le naa ni. Nyɛ o nyɛ Chɛhowa dimul naa pɛ le tosaa, le tɔnɔ naa o wa ni. Mi waŋnda ke wanaa tual sawala ndɔlaŋ kɔɔli wa bɛɛleŋ, ma nɔ saboo o yoomoo niŋ, nduyɛ ma nɔ kɔl kɛndɛ kpeekpeiyo. (Sam 19:​7-11) O baa pilɔɔ choo, mi wanaa kɛɛ sawala Chɛhowalaŋ diikɔŋndo wa sɔla fulamakɔɔlila wɔɔŋndaŋ tau o walta ŋdialta nda tosalaŋ niŋ. Tofawɔ nyɛ po pilɛ diolaŋ Eli dimi a sawala Mɛlɛkalaŋ kiɔɔ diikɔŋndo wo okɔɔ. Wanaa velu ndu wa ndaa kaala Chɛhowa tau. Kɛ mɛɛ o sul kaasoŋnɔ, mbo kandu chaŋyaŋ wɔɔŋndoŋ holnɔŋndo. Nduyɛ mi keŋ tosa mbo kandu taŋ bɛndoo kolɔɔ, balaŋ wouwo o kaala nɔɔlɛilaŋ niŋ a viileŋ. Mbo dimi maa, mbo kandu kɔl tuuwo nɔɔ a balaŋ wouwo o niilula tandaa niŋ. Mbo dimi aa: “O kpeekpei niŋ, mi tosa nyɛ o nyɛ yaa pɛɛku maa Kilisiɔŋnɔɔ bɛnda le mbo tosa le wo.” A koŋ kpou, Eli puɛɛnuŋ a nyɛ ndoo pɛɛku o feleŋgɔyɛi nduɛi niŋndo le. Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mbo kandu vɛlɛ Baabuiyo pɛɛkoo. Mbo kindiŋ kpoke le kaala ndɔla wɔɔŋndaŋ malɔɔ. Okoŋ mbo sɔla yiŋɔɔ o wɔsii 2000 niŋ. Suŋ suŋ niŋ, o cho yoomu ndɔɔ biyɔɔ mɛɛ Chɛhowa yeema yɛ. Tɔnɔ yɛɛ o sɔla yɛ niŋ o hei niŋ? Mbo dimi aa: “I nɔ niŋ kɔl iyama walaŋndo, nduyɛ I cho o kɔl nyulu niŋ.” * A mɛɛ suɛi yɔŋnaŋii nduɛi hei chɔm yɛ, mi wanaa kɛɛ sawala Mɛlɛkalaŋ diikɔŋndo wa luei ndapila o saŋgaa niŋ. A koŋ kpou, Chɛhowa cho o bɛɛndiaŋ le nda malaa ma siŋgaŋ.

11. Ɔɔ sɔɔŋ ŋpum ŋ Chɛhowa tul leyɛ woŋ?

11 Pɛɛku le nyɛ Chɛhowa tul leyɛ wo yɛleŋ tullo. (Sam 97:​10) Baabuiyo chɔm maa Chɛhowa tul “tofa yoŋgaa, a choolaŋ dimioo, a wana tɛɛmbuu isɔɔ le wo diyɔɔ” leyɛ. (Pulɔ. 6:​16, 17) Nduyɛ o chɔm vɛlɛ maa o tul “wanaa diu waŋnda wa, a wanaa leyalaa” leyɛ. (Sam 5:​6) I cho kpendekele maa Chɛhowa tul kaalaŋ ndaŋ leyɛ kanifuule, mbo tɛɛmbuu waŋnda o palɛi Nuuwa ve niŋ a ndaa nɔ kaalaŋ ndaŋ nda. Baabuiyo dimi maa mi waŋnda haa pei chieeŋndo cha a niilu latandaa. (Chɛ. 6:​13) Ŋ tofaŋndɔ vɛlɛ tamaselii cheleŋ. Mi Chɛhowa dimi sanaa a Malakai wana ndoo suaa le ndu wo maa, o chɛl piɛile wana kɛɛ wana nda cho o nɔɔ niŋndo o fondo fuu wo choo wo le. Mbo dimi pɛŋ maa o tul nda leyɛ. Nduyɛ maa o cho nda hunɔɔ yamɛi kilul le kaala ndala wɔŋndaŋ.—Mal. 2:​13-16; Hibu. 13:​4.

Tosaa sɔɔŋ Chɛhowa tul leyɛ woŋ cho ko maa, nyɛdiaa siowɛiyo dioo (Tofa pɛl 11-12)

12. Yɛɛ Chɛhowa yeema yɛ naa miŋ ‘tul leyɛ’?

12 Chɛhowa yeema naa miŋ “tul o wɔɔŋndo leyɛ.” (Luomaŋ. 12:​9) Yiyaŋndɔ mɛɛ ŋ sinaŋ yɛ te waŋndo dimul num pɛ le ma de nyɛdiaa siowɛiyo. Naapum, yiyaŋndo kinɛi a keŋ okɔɔ tosa num ma kuɛ le kusi. O nɛi pilɛ koŋ choo, yiyaŋndo o sɔɔŋ Chɛhowa tul leyɛ woŋ choo cho ko mɛɛ waŋndo dimul naa le nyɛdiaa siowɛiyo dioo yɛ.

13. Le yɛɛ i wa yɛ ikɛndɛ le miŋ manda yiyaŋnda naalaŋ?

13 Manda yiyaŋnda numndaŋ. Yiyaŋnda naalaŋ la piiliaŋ sɔɔŋ naŋ tosa woŋ. Le sabu koŋ Chiisu sila naa ni le miŋ fafaŋ yiyaŋnda tosa miŋ tosa haki wɔɔŋ wɔɔŋndo laŋ. (Maa. 5:​21, 22, 28, 29) A tonya, ŋ yeema miŋ nɛŋi Finya naa cho o choo choo niŋndo kɔllo. Lelaŋ, i cho bɔɔ suɛi sɔvɛ le miŋ tosa nyɛ chɔ chɔ le yiyaŋnda wɔɔŋnda huŋ naa o kɔltaŋ fafaŋndo.

14. Yɛɛ diomnda naŋ dimilaŋ la chɔm yɛ a naa okɔɔ, nduyɛ nyunala kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nyunaŋ?

14 Mandaŋ a mɛɛ ŋ suaa yɛ. Mi Chiisu dimi aa: “Nyɛ o nyɛ fula pɛ waŋndo o sondo, ndu o kɔl o fula ni.” (Maa. 15:​18) A tonya, mi nyɛ naŋ dimi wo chɔm wana suu naŋ cho wo. Lelaŋ, nyunaŋndɔ aa: ‘Baa mi dimi pa tonyaa o yɔŋ bɛɛ mi sina maa keŋ cho ya luei o kpundɔɔ niŋ? Te pɔnɔɔ ɔɔ lanɔɔ ya cho ni, baa mi kɛɛ pa i tɛfɛlɛkɛlɛɛ ve tosaa a wana naŋ cho o nɔ niŋ te wo? Baa mi fafaŋ pa baltaŋ dɔwɔɔ a sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ okɔɔ? Te waŋndo dimulla pɛ suɛi tɛɛmbuu ya kɔllo ve, baa mi mulul ndu pa o nɛi lebɛɛ niŋ?’ A cho numpila mala tau te a yiyaŋ pɛ o nyunalaŋ ndaŋ choo. Yiyaŋndɔ vɛlɛ a tamaseliiyo hoo okɔɔ: Diomnda naalaŋ la cho ko mɛɛ bɔɔtiiyoŋ wa nuaa o domaa yɛ. Te a timbi muŋ pɛ, o wa tɛtɛlɛ le ma soliŋ doma koŋ lekɔɔ. O nɛi pilɛ koŋ choo, te ŋ mal pɛ diomnda wɔɔŋndaŋ dimioo, keŋ mala naa miŋ soliŋ wana chieeyɛi paanduei lekɔɔ.

15. Yɛɛ o sim yɛ le wana chieeyɛi nɛi paanduei ‘baŋɔɔ o yɔmndo choo’?

15 Wa o bɛɛndiaŋ le siŋgaŋnda yeemaŋ ndaŋ tosaa. Mi kiilanɔɔ Pɔɔl soliŋ tamaselii kɛndɛ kɛndɔɔ kpeku, le naa pɛɛkoo miŋ bii bila mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le kaala naalaŋ siŋgaa yɛ. Mbo poonyiaa maa, ŋ nɔ miŋ ‘baŋ wana chieeyɛi nɛi paanduei o yɔmndo choo.’ (Luomaŋ. 6:​6) Te ŋ tosa pɛ hei, mɛɛ tamasi Chiisu wo naŋ wa koŋ tolɔɔ kɔɔli ni. Kanifuule, mi Chiisu chɛl ma baŋ ndu o yɔmndo choo le halikpeŋ mbo nɛŋi Chɛhowa kɔllo. Naa bɛɛ, le miŋ nɛŋi Chɛhowa kɔllo, ŋ nɔ miŋ mal kaala wɔɔŋnda o tul leyɛ laŋ. Hei tosaa kinɛi mala naa ni miŋ nɔ kɔl iyama walaŋndo, nduyɛ miŋ nɔ tiindaŋndo le hunɔɔ yoomu fafɛɛŋndo tueiyɔɔ yeela. (Chɔŋ 17:​3; 1 Pitɛ 3:​21) Loonuŋ maa Chɛhowa siŋga sawala ndɔlaŋ le naa kɔllo nɛŋioo le. Kɛ naŋ nɔ ni miŋ siŋga kaala naalaŋ, nduyɛ miŋ diikuŋ sawala ndɔlaŋ.—Aisaya 1:​16-18; 55:​9.

16. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ hiou lachi a dialuŋ naŋ vilɛiyoŋ chɔulabaa?

16 Hiou lachi a dialuŋ num vilɛiyoŋ chɔulabaa. O yɔŋ bɛɛ maa a sɔla niŋ yiŋɔɔ, a nɔ ma hiou lachi a dialuŋ num vilɛiyoŋ chɔulabaa. Tofawɔ suɛi yɔŋnaŋii po pilɛ diolaŋ Mɔlisio. Teleŋ o wa feleŋgɔnɔ wo, mbo kandu hiniei tosaa a chaaŋ ndɔ wana pɔnɔɔ. Kɛ mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mbo kandu Baabuiyo pɛɛkoo a Seiyaa Chɛhowaa. Nduyɛ mɛɛ o tosa siŋgaŋndaŋ o yoomu ndɔɔ niŋ, mbo sɔla yiŋɔɔ a wɔsi 2002. Mi che bɛɛ o piɛi niŋ Chɛhowa le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, kɛ mbo dimi aa: “O kpeekpei niŋ, teleŋnda bɔɔbɔɔ mi chɔulaba wɔ yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ.” Kɛ o chɛl mi hei tɛɛmbuu ndu kɔl te. Mbo chɔɔlu vɛlɛ dimi aa: “Mi sɔla kɔl dɛɛniaa tau kanifuule, te yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ la hiŋ pɛ nduyɛ mi kɛɛ le laŋ tosaa, mi sina maa I cho Chɛhowa kɔllo nɛŋioo.” *

17. Vɛɛ suɛi yɔŋnaŋii Nabiha ve dɛɛniaa yɛ num kɔllo?

17 Piɛi le mi Chɛhowa mala num, nduyɛ ma tiindaŋ nyina ndɔ diandaa. (Kalee. 5:​22; Filipi. 4:​6) Ŋ nɔ miŋ kɛɛsiaŋ o kɔl le wana chieeyɛi paanduei soliŋndo lekɔɔ po. Ŋ tofaŋndɔ suɛi yɔŋnaŋii chua pilɛ diolaŋ Nabiha. Mɛɛ o fuuluu wɔsilaŋ la ŋɔmpum, mi finya ndɔ mal ndu. Mbo dimi aa: “Mi hei ndii tɛɛmbuu ya kɔllo tau.” Mɛɛ Nabiha ndoo sul fau, lende koni ndoo chɔɔlu kɔl tuuwo nɔ ni. Nduyɛ ndoo chiee isɔɔ o wana lo le. Okoŋ, mbo luei balaŋ o taŋ bɛndoo pisioo niŋ. Nduyɛ, mi keŋ tosa ma duau ndu o chiɛi manyumndo niŋ. Okoŋ, mi Seiyaa Chɛhowaa ndaa kua yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o chiɛi manyum koŋ niŋnda kandu ndu Baabuiyo pɛɛkoo. Mbo kandu siŋgaŋndaŋ tosaa o yoomu ndɔɔ niŋ. Mbo dimi aa: “I wa tɛtɛlɛ ya o ba le kaalaŋ lapum malɔɔ. Kɛ i wa bɔɔ ikala le mi mal taŋ bɛndoo kolɔɔ.” Mi Nabiha chua wɔsioo opilɛ a nyɛ lechoo, tuupa mbo mal kaa wɔɔŋndo hoo. Yɛɛ mala yɛ ndu le keŋ tosaa? Mbo dimi aa: “Piɛileŋ o Chɛhowa lo teleŋ o teleŋ mala ya ni.” Suŋ suŋ niŋ, mbo dimul acheleŋnda aa: “Te I tiu pɛ ba le siŋgaŋndaŋ tosaa o yoomu nuu niŋ le halikpeŋ mi nɛŋi Chɛhowa kɔllo, mɛɛ wana o wana tiuba mbo tosa nyɛ pilɛ koŋ.” *

A TIUBA MA SULIŊ LE YIŊƆƆ

18. A mɛɛ 1 Kɔliŋtiaŋ 6:​9-11 dimi yɛ, yɛɛ wanaa Mɛlɛkaa apum ndaa tiu yɛ ba le tosaa?

18 O wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ, wanaa Chɛhowa ndoo hɛli le ma huŋ wa o masaleŋ choo a Chiisu Kiliti latulu wa, apum wa balaŋ o sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ niŋ. Le tamaseliiyo, apum wa kaa suundɛiyo tosaa, poo a poo ɔɔ chuaa a chuaa hiniei tosaa, vɛlɛ a viileŋ. Kɛ a mala nyina diandaa Mɛlɛkaa, mi waŋnda haa tosa siŋgaŋndaŋ o kaala ndalaŋ niŋ. (Nuawɔ 1 Kɔliŋtiaŋ 6:​9-11.) O nɛi pilɛ koŋ choo, Baabuiyo mala niŋ hau waŋnda o miiliɔŋndaŋ niŋ le siŋgaŋndaŋ tosaa o yoomula ndalaŋ niŋ. * A mal niŋ hau kaala wɔɔŋnda laa luɛi nda o koowaŋ niŋndaŋ tosaa. Nduyɛ tamaseliila ndalaŋ la chɔm maa, num bɛɛ a nɔla ma tosa siŋgaŋndaŋ o kaala numndaŋ niŋ, okoŋ ma suliŋ le yiŋɔɔ.

19. Yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi cho lachi ve niŋ?

19 Wanaa yeema yiŋɔɔ wa nɔ ma tosa wallo kalaŋ le wana chieeyɛi paanduei soliŋndo lekɔɔ. A koŋ kpou, a nɔ vɛlɛ ma dɔu sɛmbɔɔ le wana chieeyɛi sɛnɛiye chuɛɛnɔŋndo. Ŋ cho yaasiaa o buŋgɛi cho lachi ve niŋ mɛɛ naŋ nɔ miŋ tosa keŋ yɛ, a mɛɛ acheleŋnda mala naa le ndi tosaa yɛ.

CHONDII 41 Yandii Tuei Piɛile Nileŋ

^ pɛl. 5 Le miŋ suliŋ le yiŋɔɔ, mɛɛ miŋ chɛl le siŋgaŋndaŋ ­tosaa o kaala naalaŋ niŋ. Buŋgɛi hei cho naa mala miŋ che nyɛ cho wana chieeyɛi paanduei yo, le sabu naŋ nɔ miŋ ­soliŋ ndi lekɔɔ wo, a mɛɛ naŋ tosa ndi yɛ. O buŋgɛi cho lachi ve niŋ, ŋ cho yaasiaa mɛɛ naŋ hiau lachi a wana chieeyɛi sɛnɛiye wounɔŋndo yɛ, o yɔŋ bɛɛ miŋ sɔla niŋ yiŋɔɔ.

^ pɛl. 3 TƐƐSIAA LE DIOMNDAŊ:Wana chieeyɛi paanduei soliŋndo lekɔɔ’ sim ni, kaalaŋ a yiyaŋnda wɔɔŋnda tɛɛmbuu Chɛhowa kɔllo laŋ malɔɔ. Nduyɛ ŋ nɔ fɛŋ miŋ tosa hei tuupa miŋ sɔla yiŋɔɔ.—Ɛfi. 4:​22.

^ pɛl. 10 Le chɔɔloo sinaa, tofa buŋgɛi hei, “Baabuiyo Siŋga Yoomulaŋ—‘Yaa Nɔ Mi Miiŋgu Chɛhowa o Ibuŋ’” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ, Nyaakuɛiyo 1, 2012. O puuluei niŋ.

^ pɛl. 16 Le chɔɔloo sinaa, tofa buŋgɛi hei, “Baabuiyo Siŋga Yoomulaŋ—‘Ma Bii Ya Nyɛkɛndɛi,’” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ, Bukuloo 1, 2012. O puuluei niŋ.

^ pɛl. 17 Le chɔɔloo sinaa, tofa buŋgɛi hei, “Baabuiyo Siŋga Yoomulaŋ—‘Mi Simnuŋ Wana Kɔl Tuu Bɛndu, Nduyɛ Yaa Chiee Isɔɔ o Wana lo Le,’” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ, Saa 1, 2012. O puuluei niŋ.

^ pɛl. 18 Tofa kɔfoo hoo, “ Baabuiyo Siŋga Yoomulaŋ.”

^ pɛl. 64 TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Kaala nɔɔlɛilaŋ malɔɔ cho ko mɛɛ naŋ soliŋ nuaa doma nɔɔlɛiyo lekɔɔ yɛ.