KISHINTE KYA KWIFUNDA 10
Ubwanya Kuvūla “Bumuntu bwa Kala”
“Vūlai bumuntu bwa kala ne bilongwa byabo.”—KOL. 3:9.
LWIMBO 29 Twiendejei Mungya Dijina Dyetu
BIDI MU KISHINTE *
1. Lelo būmi bobe bwadi namani powadi kwashilwile kwifunda Bible?
LELO būmi bobe bwadi namani powadi kwashilwile kwifunda Bible na Batumoni ba Yehova? Bavule motudi kebasakengapo’nka ne kuvuluka mobwadi bwikadile. Mumwekelo wetu ne bumuntu bwetu byadi bikwatañene na misoñanya ya ino ngikadilo ya bintu—ko kunena’mba biludikwa na misoñanya ya ino ntanda itala kiyampe ne kibi. Mu uno muswelo, ketwadipo “na lukulupilo, kadi [twadi] bampikwa Leza mu ino ntanda.” (Ef. 2:12) Kwifunda Bible ko kwetukweshe tushinte!
2. Le i bika byowayukile powadi wifunda Bible?
2 Powaendelele kwifunda Bible, wayukile amba udi na Shobe wa mūlu ukusenswe bininge. Wajingulwile amba shi usaka kusangaja Yehova ne kubadilwa mu kisaka kya batōtyi bandi, ufwaninwe kushinta bya binebine būmi bobe, mumwekelo obe, ne mulangilo obe. Kadi ufwaninwe kwiendeja mungya misoñanya yandi.—Ef. 5:3-5.
3. Mungya Bene Kolose 3:9, 10, le Yehova usakanga tulonge bika, ne i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?
3 Yehova Umpangi wetu kadi Tata wetu wa mūlu, udi na lupusa lwa kulombola mufwaninwe kwiendejeja bantu ba mu kisaka kyandi. Kadi usakanga’mba kumeso kwa kubatyijibwa, tulonge bukomo bwa kuvūla “bumuntu bwa kala ne bilongwa byabo.” * (Tanga Bene Kolose 3:9, 10.) Kino kishinte kisa kukwasha boba basaka kubatyijibwa balondolole bino bipangujo bisatu: (1) Le “bumuntu bwa kala” i bika? (2) Mwanda waka Yehova witusoñanya twibuvūle? (3) Le tubwanya kwibuvūla muswelo’ka? Ku batwe ke babatyijibwe kala, kino kishinte kisa kwitukwasha tuleke kulonga bintu mungya bumuntu bwetu bwa kala.
LE “BUMUNTU BWA KALA” I BIKA?
4. Le muntu ubwanya kulonga bika shi i mutādilwe na “bumuntu bwa kala”?
4 Divule dine, muntu utādilwe na “bumuntu bwa kala” ulañanga ne kulonga bintu mu bu ngitu. Ubwanya kwikala wa kwisakila, keje kuloba, wampikwa kufwija’ko, ne wa mitatulo. Ubwanya kusangela kutala mafilime a porno, a bya busekese, ne a bya lūma. Shako ubwanya kwikala ne na ngikadila miyampe, ubwanya’nka ne kwitopeka pa bintu bibi byanena nansha byalonga. Inoko kimubudilwe’tu i mutyima wa kushinta mulangilo wandi ne mwiendelejo wandi.—Ngt. 5:19-21; 2 Tm. 3:2-5.
Shi tubavūla “bumuntu bwa kala,” tukaleka ngikadila ne bilongwa bya ngitu (Tala musango 5) *
5. Le i mumweno’ka muyampe otufwaninwe kwikala nao pa mwanda utala kuvūla bumuntu bwa kala? (Bilongwa 3:19)
5 Byotudi bampikwa kubwaninina, batwe bonso ketubwanyapo kufundwididila milangwe ne bya kusakasaka bibi mu mityima yetu ne mu ñeni yetu. O mwanda kyaba kimo tubwanya kunena nansha kulonga bintu bimo byotukealakanya. (Yel. 17:9; Yak. 3:2) Ino shi tubavūla bumuntu bwa kala, ketukatādilwapo na ngikadila ne bilongwa bya ngitu. Ko kunena’mba tushintanga shintē.—Isa. 55:7; tanga Bilongwa 3:19.
6. Mwanda waka Yehova witusoñanya tuleke kwikala na milangwe mibi ne bibidiji bibi bya mu bumuntu bwa kala?
6 Yehova witusoñanya tuleke kwikala na milangwe mibi ne na bibidiji bibi, mwanda witusenswe bininge kadi usakanga twikale na būmi bwa nsangaji. (Isa. 48:17, 18) Aye uyukile amba boba betumpa mu bya kusakasaka bibi besanshijanga abo bene ne kusanshija bakwabo. Bimusansanga paetumona twisanshija batwe bene ne kusanshija bakwetu.
7. Mungya Bene Loma 12:1, 2, le tudi na bwanapabo bwa kutonga butongi’ka?
7 Balunda netu bamo ne bantu ba mu kyetu kisaka, babwanya padi kwituzawila potulonga bukomo bwa kushinta bumuntu bwetu. (1 Pe. 4:3, 4) Babwanya padi kunena’mba tudi na lupusa lwa kulonga kintu kyo-kyonso kyotusaka, ne amba ketufwaninwepo kuleka bakwetu betulombole bya kulonga. Inoko boba bapela kulonda misoñanya ya Yehova kebadipo mu bwanapabo. Na bubine, balekanga ntanda yendejibwa na Satana ibaludike. (Tanga Bene Loma 12:1, 2.) Batwe bonso tudi na butongi bwa kutonga: Shi bwa kuleka kuvūla bumuntu bwa kala, bwine butādilwe na bubi ne ntanda ya Satana, nansha bwa kuleka Yehova etwalamune ketudi bantu bayampe.—Isa. 64:8.
LE I MUSWELO’KA OTUBWANYA “KUVŪLA” BUMUNTU BWA KALA?
8. Le i bika bibwanya kwitukwasha tuleke kwikala na mulangilo mubi ne bibidiji bibi?
8 Yehova uyukile amba bitulomba kitatyi ne bukomo pa kuleka mulangilo mubi ne bibidiji bibi. (Ñim. 103:13, 14) Ino nansha nankyo, kupityila ku Kinenwa kyandi, mushipiditu wandi, ne bulongolodi bwandi, Yehova witupanga tunangu, bukomo, ne kwitukwasha tushinte bumuntu bwetu. Na bubine ke mukukwashe kala. Twisambilei bidi pa bintu bimobimo byobwanya kulonga, bikakukwasha wendelele kuvūla bumuntu bwa kala, kadi ubwanye bisakibwa bya kubatyijibwa.
9. Le Kinenwa kya Leza kibwanya kukukwasha ulonge bika?
9 Ingidija Bible pa kwibandaula senene. Kinenwa kya Leza kidi pamo bwa kiyo; kibwanya kukukwasha ubandaule mulangilo obe, muneneno obe, ne bilongwa byobe. (Yak. 1:22-25) Yewa ukufundijanga Bible ne bene Kidishitu batame ku mushipiditu babwanya kukupa madingi. Kimfwa, babwanya kwingidija Bisonekwa pa kukukwasha uyuke mu myanda mokomene ne modi muzoze. Babwanya kukufundija mwa kusokwela myanda ya kamweno ya mu Bible, ibwanya kukukwasha unekenye bibidiji bibi. Kadi Yehova udi’ko nyeke mwanda wa kukukwasha. Aye uyukile muswelo muyampe wa kukukwasha; kadi uyukile ne byonso bidi mu mutyima obe. (Nki. 14:10; 15:11) Nanshi, ikala na kibidiji kya kumulomba ne kya kwifunda Kinenwa kyandi difuku ne difuku.
10. Lelo kimfwa kya Elie kibakufundija bika?
10 Kulupila’mba misoñanya ya Yehova i miyampe kutabuka. Tubwanya kumwena mu bintu byonso bitulomba Yehova kulonga. Boba balonda misoñanya yandi mu būmi balēmekwanga, badi na kitungo mu būmi, kadi bekalanga na nsangaji ya bine. (Ñim. 19:7-11) Inoko, boba bapumpunya misoñanya ya Yehova, basusukanga na bipa bibi bilupukanga ku mingilo ya ngitu. Tulangulukilei pa byanenene muntu umo witwa bu Elie pa mwanda utala kupela misoñanya ya Leza. Walelelwe na bambutwile basenswe Yehova. Inoko pa bunkasampe, Elie wapwene na balunda babi. Washilula kutoma dyamba, kulonga busekese, ne kwiba. Elie unena’mba, wadi ke kilobo bininge kadi usenswe bya lūma. Ubweja’ko amba, “naanjile kulonga bintu byonso byobamfundije amba ke biyampepo mwine Kidishitu kwibilonga.” Nansha nankyo, Elie kaidilwepo bintu byonso byobamufundije paakidi nkasampe. Mwenda mafuku, washilula monka kwifunda Bible. Walongele bukomo bwa kuleka bibidiji byandi bibi, wabatyijibwa mu 2000. Le kulonda misoñanya ya Yehova mu būmi bwandi, kwamukweshe namani? Elie mwine unena’mba: “Pano kendi na ndoe ya mutyima ne mutyima wa mundamunda utōka.” * Kimfwa kyandi kilombola’mba, boba bapela misoñanya ya Yehova besanshijanga abo bene. Nansha nankyo, Yehova usakanga kwibakwasha bashinte.
11. Le i bintu’ka bishikilwe Yehova?
11 Shikwa byobya byonso bishikilwe Yehova. (Ñim. 97:10) Bible ulombola’mba Yehova ushikilwe “meso a kwizunzula, ludimi lubepa bubela, ne makasa amwanga mashi ampikwa mambo.” (Nki. 6:16, 17) Kadi “ushikilwe bantu ba lūma ne ba bongojani.” (Ñim. 5:6) Yehova ushikilwe bininge bino bintu, o mwanda wāipaile bantu bonso babi ba mu mafuku a Noa, mwanda bādingile ntanda na bya lūma. (Ngo. 6:13) Twisambilei pa kimfwa kikwabo. Kupityila kudi mupolofeto Malaki, Yehova wānenene amba ushikilwe boba bonso bakuta nkuku na buzazangi ya kwilubula na benē pabo bampikwa mambo. Yehova upelanga butōtyi bwabo, kadi ukebanena beshintulwile pa bilongwa byabo.—Mal. 2:13-16; Bah. 13:4.
Kulonga bintu binena Yehova amba i bibi, kufwaninwe kumonwa bu kwa mukenye pamo bwa kudya bya kudya bibole (Tala musango 11-12)
12. Le ‘kushikididilwa byobya bibi’ kushintulula bika?
12 Yehova usaka ‘tushikididilwe byobya bibi.’ (Loma 12:9) Kishima ‘kushikididilwa’ kishintulula kusumininwa kuleka kintu; ko kunena’mba kushikwa kintu bininge, kwikikwatwa mukenye. Fwatakanya byokokeja kulonga shi abakunena kudya bya kudya bibole. Enka ne mulangwe wa kwibidya ubwanya kukubeleka. Muswelo umo onka, tufwaninwe kwivwana mukenye mulangwe o-onso wa kulonga bilongwa binena Yehova amba i bibi.
13. Mwanda waka tufwaninwe kulama milangwe yetu?
13 Lama milangwe yobe. Milangwe yetu itulengejanga tulonge bintu kampanda. O mwanda Yesu wētufundije tupele milangwe ibwanya kwitulengeja tulonge bubi bukatampe. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Mwene batwe bonso tusakanga kusangaja Tata wetu wa mūlu? Nanshi, i biyampe tufundwile kulampe milangwe yo-yonso mibi itwiya mu ñeni!
14. Le binenwa byotunena bilombolanga bika, ne i bipangujo’ka byotufwaninwe kulangulukila’po bininge?
14 Tá mutyima ku byonena. Yesu wānenene amba: “Byonso bilupukanga mu kyakanwa bitambanga ku mutyima.” (Mat. 15:18) Na bubine, byobya byotunena bilombolanga mwine motwikadile munda. O mwanda wiipangule bino bipangujo amba: ‘Le mpelanga kubepa bubela, nansha shi kunena bubine kukandetela makambakano? Byondi kala na mwinē pami, le ntanga mutyima ku kupela kwiselembeja na muntu wa ngitu ingi? Le mpelanga pelē kunena binenwa bya busekese? Shi muntu wandobeja, le nondololanga mu muswelo muyampe?’ I biyampe ulangulukile bininge pa bino bipangujo. Binenwa byobe bibwanya kudingakanibwa na misono ya kisandi. Shi ulonge bukomo bwa kuleka kunena binenwa bibi, kuleka kubepa bubela, ne kuleka kunena binenwa bya busekese, nabya ukapēlelwa kuvūla bumuntu bwa kala.
15. Lelo kupopa bumuntu bwetu bwa kala “ku mutyi” kushintulula bika?
15 Longa’po kintu na kusumininwa. Mutumibwa Polo wāingidije kyelekejo kitufundija kamweno kadi mu kushinta būmi bwetu. Wālembele amba tufwaninwe kupopa bumuntu bwetu bwa kala “ku mutyi.” (Loma 6:6) Mu muneneno mukwabo, tufwaninwe kulonda kimfwa kya Yesu. Tufwaninwe kuleka ngikadila ne bilongwa bishikilwe Yehova. Tukekala na mutyima wa mundamunda utōka ne kukamona būmi bwa nyeke, enka shi tubalonga bino bintu. (Yoa. 17:3; 1 Pe. 3:21) Vuluka’mba, Yehova kakashintapo misoñanya yandi mwanda wa kwitusangaja. Ino, batwe’ko bo bafwaninwe kushinta bumuntu bwetu ne kulonda misoñanya yandi.—Isa. 1:16-18; 55:9.
16. Mwanda waka ufwaninwe kusumininwa kulwa nyeke na bukōkekōke bwa ngitu?
16 Endelela kulwa na bukōkekōke bwa ngitu. Nansha ke pa kupwa kubatyijibwa, ukasakilwa kulwa nyeke na kusakasaka kobe kwa ngitu. Langulukila pa kimfwa kya muntu umo witwa bu Maurício. Washilwile kulāla na bana-balume bakwabo aye’tu ukidi nkasampe. Mwenda mafuku wetana na bantu ba Yehova, ebiya washilula kwifunda nabo Bible. Washinta būmi bwandi, kupwa wabatyijibwa mu 2002. Nansha byakadi pano mwingidile Yehova mu myaka mivule, Maurício unena’mba: “Shako kyaba kimo byanombele kulwa na bilokoloko bibi.” Inoko katyumukilwepo mutyima. Unena’mba: “Nakankamene mwanda nayukile amba mbwanya kusangaja Yehova enka shi naleka bino bintu bibi.” *
17. Le kimfwa kya Nabiha kibakukankamika namani?
17 Lomba Yehova akukwashe, kulupila mushipiditu wandi, kokikulupila bukomo bwa abe mwine. (Ngt. 5:22; Fid. 4:6) Tufwaninwe kulonga bukomo shi tusaka kuvūla bumuntu bwa kala ne kuleka kwibuvwala. Tulangulukilei pa kimfwa kya lolo umo witwa bu Nabiha. Shandi webanyemene aye ukidi’tu na myaka isamba. Unena’mba, “byaunsense bininge.” Paadi utama, Nabiha waikele ke kilobo bininge kadi muntu wa kansontomokela. Washilwile kusunga dyamba, kupwa bamukwata, bamukuta mu bula bwa myaka kampanda. Batumoni badi benda ku kifungo, bashilula kwifunda nandi Bible. Nabiha washilula kushinta bininge. Unena’mba, “napēlelwe kushinta bibidiji bimo bibi. Inoko kuleka mfwanka kewadipo mwanda upēla.” Nabiha walongele bukomo mu mwaka umo ne kupita, ebiya mwenda mafuku waleka kutoma mfwanka. Le i bika byamukweshe aleke kutoma mfwanka? Unena’mba, “nakampata nadi nomba kudi Yehova bininge ankwashe ndeke mfwanka.” Pano ulombolanga bakwabo amba: “Nkulupile amba byonabwenye kushinta mwanda wa kusangaja Yehova, nenu mubwanya kushinta!” *
UKOKEJA KUBWANYA BISAKIBWA BYA KUBATYIJIBWA!
18. Mungya 1 Bene Kodinda 6:9-11, le bengidi bavule ba Leza babwenye kulonga bika?
18 Mu myaka katwa kabajinji, bana-balume bamo ne bana-bakaji bātongelwe na Yehova mwanda wa kuludika na Kidishitu, bādi balonga bintu bibi dibajinji. Kimfwa, bādi bantu balonga makoji, balāla na bantu ba ngitu imo, ne bangivi. Inoko na bukwashi bwa mushipiditu ujila wa Leza, bābwenye kushinta bumuntu bwabo. (Tanga 1 Bene Kodinda 6:9-11.) Dyalelo nadyo, Bible i mukwashe bantu midiyo ne midiyo bashinte būmi bwabo. * Balekele bibidiji bibi byadi bimweka bu bikomo kuleka. Kimfwa kyabo kilombola’mba, nobe ubwanya kushinta bumuntu bobe ne kuleka bibidiji bibi mwanda wa ubwanye bisakibwa bya kubatyijibwa.
19. Le kishinte kilonda’ko kikesambila pa bika?
19 Kutentekela pa kuvūla bumuntu bwa kala, boba basaka kubatyijibwa bafwaninwe kulonga bukomo bwa kuvwala bumuntu bupya. Kishinte kilonda’ko, kikesambila pa muswelo otubwanya kuvwala bumuntu bupya ne pa muswelo ubwanya kwitukwasha bakwetu.
LWIMBO 41 Teja’po Lulombelo Lwami
^ Pa kubwanya bisakibwa bya kubatyijibwa, tufwaninwe kwitabija kushinta bumuntu bwetu. Mu kino kishinte tusa kuyuka mwikadile bumuntu bwa kala, mwanda waka tufwaninwe kwibuvūla, ne mwa kwibuvūdila. Mu kishinte kilonda’ko, tukamona’mo muswelo otukendelela kuvwala bumuntu bupya, nansha shi tubapu kubatyijibwa.
^ NSHINTULWILO YA KISHIMA: ‘Kuvūla bumuntu bwa kala’ i kuleka ngikadila ne bya kusakasaka kebisangajapo Yehova. Muntu ufwaninwe kwibileka kumeso kwa kubatyijibwa.—Ef. 4:22.
^ Shi usaka kuyukila’ko bivule tala kishinte kinena’mba, “La Bible transforme des vies—‘Il falait que je revienne vers Jéhovah,’” kidi mu Kiteba kya Mulami kya Falanse kya 1 Kweji 4, 2012.
^ Shi usaka kuyukila’ko bivule, tala kishinte kinena’mba “La Bible transforme des vies—‘Ils m’ont parlé avec bonté,’” kidi mu Kiteba kya Mulami kya Falanse kya 1 Kweji 5, 2012.
^ Shi usaka kuyukila’ko bivule, tala kishinte kinena’mba, “La Bible transforme des vies—‘J’étais une femme coléreuse et agressive,’” kidi mu Kiteba kya Mulami kya Falanse kya 1 Kweji 10, 2012.
^ Tala kapango kanena’mba “ Bible Ushintanga Būmi.”
^ NSHINTULWILO YA KIFWATULO: Kuleka ngikadila ne bilongwa bibi kudi pamo bwa kuvūla kisandi kya kala.
