1. Ngimani ne chalo nade ka ne pok ichako puonjori Muma?

 NGIMANI ne chal nade ka ne pok ichako puonjori Muma gi Joneno mag Jehova? Thothwa ok wadwarga paro kaka ngimawa ne chalo kindego. Nyalo bedo ni chike ma pinyni oketo ma tayogi e weche ma kare kod ma ok kare e ma ne tayo pachwa kod kitwa. Ka en kamano, kare ‘ne waonge geno kendo ne waonge Nyasaye e piny.’ (Efe. 2:12) Kata kamano, ka ne wachako puonjore Muma, ne waloko kit ngimawa duto.

2. Ang’o ma ne ifwenyo ka ne ichako puonjori Muma?

² Ka ne ichako puonjori Muma, ne ifwenyo ni Wuonu manie polo oheri ahinya. Ne ifwenyo ni ka idwaro moro Jehova kendo bedo achiel kuom joma lame, ne nyaka itim lokruoge madongo e ngimani kod pachi. Bende, ne dwarore ni ichak luwo chike mag Jehova.​—Efe. 5:3-5.

3. Ka luwore gi Jo-Kolosai 3:9, 10, ang’o ma Jehova dwaro ni watim, to ang’o ma wabiro nono e sulani?

³ Nikech Jehova en Wuonwa manie polo kendo Jachuechwa, en e ma en gi ratiro mar wacho kaka jotichne onego odag. Kendo odwaro ni ka pok obatiswa, watim kinda mondo ‘walony kit dhano machon kod timbene.’ * (Som Jo-Kolosai 3:9, 10.) Sulani biro konyo joma dwaro ni obatisgi yudo dwoko mag penjogi: (1) “Kit dhano machon” en ang’o? (2) Ang’o momiyo Jehova dwaro ni walonye? (3) Ere kaka wanyalo timo kamano? Bende, sulani biro konyowa wan mosebatiswa neno gik ma wanyalo timo mondo  kik warwak kit dhano machon kod timbene kendo.

4. Gin timbe mage ma ng’at ma ichiko gi “kit dhano machon” nigago?

⁴ Ng’at ma “kit dhano machon” chiko paroga e yor ringruok kendo mago e gik motimo. Onyalo bedo ng’at ma iye lit, ma ok go erokamano, ma iye wang’ piyo, kendo ma jasunga. Ng’at ma kamano nyaloga rango ponografi kod sinembe mamoko mochido kata mopong’ gi timbe gero. To nikech nyaka bed ni en gi kido moko mabeyo, chunye nyaloga chande bang’ wacho kata timo gimoro marach. Kata kamano, onge gima chwale mondo olok pache kod timbene.​—Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.

5. En paro mane monego wabedgo e wi kit dhano machon? (Tich Joote 3:19)

⁵ Waduto wan joricho, omiyo, onge ng’ato ang’ata kuomwa ma nyalo golo paro maricho e chunye kod e pache chuth. Nitie kinde ma wanyaloga wacho gimoro kata timo gimoro ma bang’e waywag ang’e. (Jer. 17:9; Jak. 3:2) Kata kamano, sama walonyo kit dhano machon, timbe mag ringruok kod timbe mamoko mochido ok bi chikowa. Mano miyo wabedo joma opogore ahinya gi kaka ne wan chon.​—Isa. 55:7; som Tich Joote 3:19.

6. Ang’o momiyo Jehova jiwowaga ni wagol paro maricho kod timbe maricho mag dhano machon kuomwa?

⁶ Jehova jiwowa ni wagol paro maricho kod timbe maricho kuomwa nikech oherowa ahinya kendo odwaro ni wabed mamor. (Isa. 48:17, 18) Ong’eyo maber ni joma timo gik maricho keloga hinyruok ne gin giwegi kod ne jomamoko bende. Owinjoga malit ahinya sama wahinyore wawegi kata wahinyo jomamoko.

7. Ka luwore gi Jo-Rumi 12:1, 2, en yiero mane ma nyaka watim?

⁷ Moko kuom osiepewa kod wedewa nyalo chako jarowa sama wachako lonyo kit dhano machon. (1 Pet. 4:3, 4) Ginyalo nyisowa ni wan e ma wan gi ratiro mar yiero gik ma wadwaro timo kendo ni ok onego wayie mondo jomamoko onyiswa gik monego watim.  Kata kamano, joma ok luw chike mag Jehova ok niga thuolo kata matin. Adiera en ni giyiega mondo piny ma Satan lochoeni ochik ngimagi. (Som Jo-Rumi 12:1, 2.) Nitie yiero ma waduto nyaka watim. Nyaka wayier ka be wabiro dhi nyime dak ka luwore gi kit dhano machon ma ichiko gi richo kod piny Satanni, koso wabiro yie mondo Jehova okonywa bedo gi kido mabeyo.​—Isa. 64:8.

8. En ang’o ma nyalo konyowa kwedo paro maricho kod timbe maricho?

⁸ Jehova ong’eyo ni golo paro maricho kod timbe maricho kuomwa dwaro thuolo malach kod kinda mang’eny. (Zab. 103:13, 14) Kata kamano, kokalo kuom Wachne, rohone maler, kod riwruokne, omiyowaga rieko, teko, kod kony ma dwarore mondo watim lokruok. Onge kiawa ni osekonyi kokalo kuom yorego. Koro, wanonuru okenge moko ma nyalo konyo joma dwaro chopo e batiso lonyo kit dhano machon.

9. Ang’o ma Wach Nyasaye nyalo konyi timo?

⁹ Ti gi Muma e nonori. Wach Nyasaye en kio ma nyalo konyi nono pachi, wecheni, kod timbeni. (Jak. 1:22-25) Janeno ma ipuonjorigo Muma kaachiel gi Jokristo moko motegno nyalo konyi timo kamano. Kuom ranyisi, ginyalo tiyo gi Muma e konyi fwenyo nyaloni kod nyawoni. Ginyalo puonji kaka inyalo timo nonro e bugewa ma lero Muma ma nyalo konyi loyo timbe moko maricho ma samoro in-go. Bende, kik wiyi wil ni Jehova oikore konyi sa asaya. Ong’eyo yo maber monyalo konyigo, kendo ong’eyo chunyi. (Nge. 14:10; 15:11) Omiyo, tem matek mondo ilem kendo ipuonjri Wachne pile ka pile.

10. En ang’o ma ipuonjori kuom ranyisi mar Elie?

¹⁰ Bed gadier ni chike mag Jehova e chike ma beyoe moloyo. Wayudoga ber sama watimo gimoro amora ma Jehova dwaro ni watim. Joma luwoga chikene odak maber, ging’eyo tiyo gi ngimagi, kendo gin gi mor madier. (Zab. 19:7-11) To joma ok luwga chike mag Jehova niga gi chandruok mang’eny nikech gitimoga mana timbe mag ringruok. Ne ane gima dichwo moro miluongo ni Elie wacho e wi tamruok luwo chike mag Jehova. Kata obedo ni jonyuolne ne gin Joneno mag Jehova, ka ne Elie jahigni apar gi wiye, nochako mako osiep gi joma richo. Nochako tiyo gi yedhe ma mero ji, kendo nodonjo e timbe mag terruok kod kuo. Elie wacho ni nochako bedo ja mirima kendo noger. Owacho kama: “Ne atimo gigo duto ma ne opuonja ni kik atim kaka Jakristo.” Kata kamano, wiye ne ok owil gi gik ma nopuonjore ka ne pod otin. Gikone, nochako puonjore Muma kendo. Notimo kinda mondo owe timbene marichogo kendo nobatise e higa mar 2000. Gin ber mage moseyudo nikech luwo chike mag Jehova? Elie wacho kama: “Gie sani, pacha okuwe, chunya bende ok chandre.” * Mana kaka ranyisino nyiso, joma tamorega luwo chike mag Jehova hinyorega giwegi. Kata kamano, Jehova pod oikore konyogi mondo gitim lokruok.

11. Gin gik mage ma Jehova osin-go?

¹¹ Puonjri sin gi gik ma Jehova osin-go. (Zab. 97:10) Muma wacho ni Jehova osin gi  “wang’ mopong’ gi sunga, lep mariambo, kod lwedo machuero remb jo ma onge ketho.” (Nge. 6:16, 17) Bende, “osin gi jo mohero timbe gero kod jowuond.” (Zab. 5:6) Jehova osin ahinya gi timbe kaka mago, to mano e momiyo noketho joma richo ma nodak e ndalo mag Noa nikech ne gipong’o piny gi timbe gero. (Cha. 6:13) Ne ane ranyisi machieloni. Kokalo kuom janabi Malaki, Jehova nowacho ni osin gi joma ndhogo mondegi kuom ketho kend kodgi. Jehova ok oyie mondo joma kamago olame, kendo obiro kumogi.​—Mal. 2:13-16; Hib. 13:4.

12. Tiend ‘sin gi gik maricho’ en ang’o?

¹² Jehova dwaro ni ‘wasin gi gik maricho.’ (Rumi 12:9) Wach motigo kanyo ni ‘sin’ tiende en tamruok gimoro gi chunyi duto. Tem ane paro kaka inyalo winjo ka po ni onyisi ni icham chiemo moro motop. Paro apara wachno nyalo miyo ibed matuo. E yo machalo kamano, paro apara ni wadwaro timo gimoro ma Jehova owacho ni rach onego ochandwa.

13. Ang’o momiyo nyaka warit pachwa?

¹³ Rit pachi. Pachwa e ma chikoga timbewa. Mano e momiyo Yesu nonyisowa ni wakwed paro maricho ma nyalo miyo watim richo madongo. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Donge dwaher timo gik ma miyo Wuonwa manie polo mor? To mano kaka dwarore ni wakwed paro moro amora marach ma wanyalo bedogo!

14. Wechewa nyisoga ang’o, to gin penjo mage monego wapenjre?

¹⁴ Rit lewi. Yesu nowacho niya: “Gima wuok e dhok a e chuny.” (Mat. 15:18) Ee, gik ma wawacho nyiso kaka chunywa chal. Omiyo, penjri ane penjogi: ‘Be atemoga matek mondo kik ariambi kata kapo ni wacho adiera nyalo kelona chandruok moko? Ka an e kend, be atemoga matek mondo kik a donj e mila mag kisera gi ng’at ma ok en jaoda? Be akwedoga mbekni mag terruok? Be achiwoga dwoko mamuol sama ng’ato ochwanya?’ Ibiro yudo ber mathoth kikawo thuoloni miparo matut e wi penjogo. Weche maricho inyalo pim gi ofungu manie law. Ng’ama dwaro lonyo law ma nigi ofungu nyaka gony ofungugo mondo lawno owuog mayot. E yo ma kamano bende, biro bedonwa mayot lonyo kit dhano machon ka  waikore gonyo kata weyo weche maricho kaka ayany, miriambo, kod angera mochido.

15. Tiend ‘guro kitwa machon e yath’ en ang’o?

¹⁵ Ikri kawo okang’ ma dwarore. Jaote Paulo notiyo gi ranyisi moro makende mondo opuonjwago gimomiyo dwarore ni wakaw mapek wach timo lokruoge ma dwarore e ngimawa. Nondiko ni nyaka ‘wagur kitwa machon e yath.’ (Rumi 6:6) Gima notemo wacho en ni ka wadwaro luwo ranyisi mar Yesu, nyaka waneg paro kod timbe duto ma Jehova osin-go. Kawo okengego e ma nyalo miyo wabed gi chuny maler kod geno mar dak nyaka chieng’. (Joh. 17:3; 1 Pet. 3:21) Par ni Jehova ok bi loko chikene mondo omorwa. Wan e ma nyaka walok kit ngimawa mondo oluwre gi chikene.​—Isa. 1:16-18; 55:9.

16. Ang’o momiyo dwarore ni wadhi nyime kedo gi gombo mag ringruok?

¹⁶ Dhi nyime kwedo gombo maricho. Kata mana bang’ kosebatisi, pod biro dwarore ni idhi nyime kedo gi gombo maricho. Ne ane ranyisi mar Maurício. Ka ne pod en rawera, nochako terore gi chwo wetene. Bang’e, noromo gi Joneno mag Jehova kendo nochako puonjore Muma kodgi. Notimo lokruoge e ngimane kendo nobatise e higa mar 2002. Kata obedo ni Maurício osetiyo ne Jehova kuom higni mang’eny, owacho kama: “Pod akedoga gi gombo maricho kinde ka kinde.” To chunye pok onyosore. Owacho kama: “Gima konyaga en ng’eyo ni sama akwedo gombo marichogo, to amiyoga chuny Jehova mor.” *

17. En ang’o ma jiwi e ranyisi mar Nabiha?

¹⁷ Kwa Jehova mondo okonyi, kendo igen kuom rohone, to ok kuom tekoni iwuon. (Gal. 5:22; Fil. 4:6) Dwarore ni watim kinda ka wadwaro lonyo kit dhano machon. Ne ane ranyisi mar miyo moro miluongo ni Nabiha. Wuon-gi nojwang’e ka ne en jahigni auchiel. Owacho kama: “Wachno nomiyo awinjo malit ahinya.” Nabiha nodongo ka en ja mirima ahinya. Nochako uso yedhe ma mero ji, nomake, kendo notueye e jela kuom higni moko. Joneno moko ma ne dhiga lendo e jela ma notueyee nochako puonjore kode Muma. Nabiha nochako  timo lokruoge madongo e ngimane. Owacho kama: “Nitie timbe moko maricho ma ne yotna weyo. Kata kamano, weyo ndawa to ne tek.” Nabiha notimo kinda ahinya kendo bang’ higa achiel, noweyo madho ndawa. Ang’o ma nokonye loyo temno? Owacho kama: “Gima duong’ ma nokonya ne en lemo ka akwayo Jehova pile e wachno.” Tinde Nabiha nyisoga jomamoko kama: “Ka an nanyalo timo lokruoge mondo amor Jehova, kare ng’ato ang’ata nyalo timo lokruok ma dwarore!” *

18. Ka luwore gi 1 Jo-Korintho 6:9-11, ng’eny jotich Nyasaye osetimo ang’o?

¹⁸ E kinde Jokristo mokwongo, moko kuom chwo gi mon ma Jehova nowalo mondo odhi oloch gi Yesu e polo, chon ne nigi timbe maricho ahinya. Moko kuomgi ne gin jochode, chwo ma terore gi chwo wetegi, mon ma terore gi mon wetegi, kod jokuoge. Kata kamano, roho maler mar Nyasaye nokonyogi ma giweyo timbego. (Som 1 Jo-Korintho 6:9-11.) E kindewagi bende, Muma osekonyo ji mang’eny ahinya e timo lokruoge e ngimagi. * Jogo oseweyo timbe maricho ahinya. Ranyisi margi nyiso ni in bende inyalo timo lokruoge e ngimani ma iwe timbe maricho kendo ichop e batiso.

19. En ang’o ma wabiro nono e sula maluwo?

¹⁹ Mopogore gi lonyo kit dhano machon kod timbene, joma dwaro ni obatisgi nyaka tim kinda mondo girwak kit dhano manyien. Sula ma luwo biro nyiso kaka wanyalo timo kamano kod kaka jomamoko nyalo konyowa.