Ir al contenido

Ir al índice

KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 10

Koaan chja̱ʼaxinlai yaoli jokoankjoain ngasʼa

Koaan chja̱ʼaxinlai yaoli jokoankjoain ngasʼa

“Jekichjaʼaxinlao yaono je ni̱ma̱ xi jchínga kao kjoa xi kisʼin” (COL. 3:9).

KJOAJNDA 29 Ngʼa katasʼejna jaʼaín xi kichʼá

XI TÍNCHJA̱NI *

1. Jókoankjoaan ngasʼa nga kjesa chotʼayajián je Biblia.

 JÓKOANKJOAAN ngasʼa nga kjesa chotʼayajián je Énle Niná. Tjínjinkʼa xi tsín timeniná nga kui si̱kjaʼaitsjeen. Tsakui nichxin kui kʼoakinʼia kʼoa kʼoasʼin kinikjaʼaitsjeen josʼin síkjaʼaitsjen chjota tʼatsʼe jmeni xi ndatjín kao xi chʼaotjín. Tsa kʼoakinʼia alikui jme kjoachoya kisʼená kʼoa tʼaxin tsakiyolee Niná (Efes. 2:12). Tonga alikui tikʼoakinʼiañá nga jekichotʼayá je Biblia.

2. Jmé xi koanjinli kʼianga jekichotʼayai Biblia.

2 Kʼianga jekichotʼayai koanjinli nga nʼio tsjoakená Niná. Koanjinli nga tjínnele si̱kʼantjaiyai yaoli kʼoa josʼin nikjaʼaitsjain tsa meli nga ndasʼin kuijnai ngixko̱n Niná kʼoa tsa meli ya kuijnajinlai naxinandále. Kʼoa nga tjínnele kʼoasʼin kʼuínkoai yaoli jotso je kjoatéxomale Niná (Efes. 5:3-5).

3. 1) Tojo tso Colosenses 3:9, 10, jméni xi mele Jeobá nga sʼiaan. 2) Jósʼin koasenkaoná jmeni xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi.

3 Nga Nʼainá mani kʼoa nga je kisindaná Jeobá tjínle ʼnde nga je kʼoakuitsoná josʼiaan. Kʼoa je xi mele koaisʼenngindá kʼoatsole nga katafaʼáxinle yaole je “ni̱ma̱ xi jchínga kao kjoa xi kisʼin” * (tʼexkiai Colosenses 3:9, 10). * Tsa meli kʼuínsʼenngindái, i̱ kjoaʼmiya jebi jan koya tjínni xi chótʼayajiaan xi koasenkaoli: jmé xi tsoyanile nga chjaʼaxinlee yaoná jokoankjoaan ngasʼa, ánni nga menile Jeobá nga kʼoasʼiaan kʼoa jmé xi koasenkaoná nga chja̱ʼaxinlee yaoná jokoankjoaan ngasʼa. Kʼoa tsa jetsangínsʼenngindá, jmeni xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi koasenkaoná nga tsín tikui kʼoasʼian ijngokʼañá jmeni xi chʼaotjín kinʼia ngasʼa.

JOKOANKJOAAN NGASʼA

4. Jósʼín jngo chjota xi tojo kje síkʼéjnajin jokoankjoan ngasʼa.

4 Je xi tsjoáʼndele yaole nga tojo kʼoasʼín jokoankjoan ngasʼa tokui fini jmeni xi símekon yaole. Tsa ngotjo majtinile, tsa to yaole fini, tsa tsín tsjoá kjoanda kʼoa tsa ngʼakon. Tsakui kotsenle je sén jñani tokjiojti chjota, película xi kjoachajngi bakó kʼoa tsakuije̱ jñani kján chjota. Ningalani kʼoasʼín, tsakui nichxin tjín jñani nda sʼín kʼoa chʼao sʼe kon nga kui kʼoasʼín kʼoa nga kui kʼoatso xi chʼaotjín, tonga tsín síkʼantjaiya yaole josʼin síkjaʼaitsjen kʼoa josʼín (Gál. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5).

Kʼianga tsín tikui kʼoanʼiañá jmeni xi kinʼia ngasʼa, alikui tibʼaiʼndenilee yaoná nga kui kʼoanʼia xi jée ska̱nijinná (Chótsenlai párrafo 5) *

5. A koaanná nga tondiaa chja̱ʼaxinlee yaoná jokoankjoaan ngasʼa (Hechos 3:19).

5 Nga chjotajée maa alikuijin kʼoakoa̱nná nga tsínkʼia tikui si̱kjaʼaitsjenñá xi chʼaotjín nimetokoán ya jinni̱ma̱ná kao jinkjoafaʼaitsjenná. Sakʼoajin kui kʼoakuixoán kʼoa kui kʼoasʼiaan jmeni xi skanni kʼoakoa̱nná (Jer. 17:9; Sant. 3:2). Tonga kʼianga chjaʼaxinlee yaoná jokoankjoaan ngasʼa alikui tikui bándiaaniná jmeni xi símekon yaoná kʼoa alikui tikʼoa makjoanñá jokoankjoaan ngasʼa (Is. 55:7; tʼexkiai Hechos 3:19 *).

6. Ánni kʼoatsoniná je Jeobá nga tsín tikui xi chʼaotjín si̱kjaʼaitsjenñá kʼoa nga tsín tikui kʼoasʼianñá je xi chʼaotjín kinʼia ngasʼa.

6 Nga tsjoakená Jeobá kʼoa nga mele nda kuiyoaa kuinga kʼoatsoniná nga tsín tikui si̱kjaʼaitsjenñá je xi chʼaotjín kʼoa tsín tikui kʼoasʼianñá (Is. 48:17, 18). Be je Jeobá nga tiñá nikiʼaonñá yaoná kʼoa nga kʼoati nikiʼoaan xi ngikʼa kʼianga bʼaiʼndelee yaoná nga kui kʼoanʼia xi chʼaotjín. Kʼoa tsín nda sʼe kon nga kʼoama.

7. Tojo tso Romanos 12:1, 2, jméni xi tjínnele sʼiaan nga jngó jngoá.

7 Tsakui nichxin to skoe̱sinná je xíngiaa kao miyoná nga tinikʼantjaiyaa yaoná jonʼia (1 Ped. 4:3, 4). Tsakui nichxin kʼoakuitsoná nga tiʼndená kʼoasʼiaan josʼin mená kʼoa nga tsín ʼya xi tjínnele kʼoakuitsoná josʼiaan. Tonga je xi tsín sítjoson kjoatéxomale Jeobá alikuini tsa toje yʼa yaole nga̱ kuini kʼoasʼín josʼin mele je Na̱i (tʼexkiai Romanos 12:1, 2). * Ngatsʼiaa machjén nga chjoéjiaan josʼiaan, a mená nga tosi tonda kui kʼoasʼiaan jokinʼia ngasʼa, josʼin mele Na̱i kʼoa josʼin mele yaoná. Axo kui xi mená nga je Jeobá sindayaná (Is. 64:8).

JMÉ XI KOASENKAONÁ NGA TSÍN TIKʼOAKOA̱NKJOANÑÁ JOKOANKJOAAN NGASʼA

8. Jméni xi koasenkaoná nga tsín tikui si̱kjaʼaitsjenñá kʼoa tsín tikui kʼoasʼianñá xi chʼaotjín.

8 Je Jeobá be nga tsín choa ñʼai tíjna nga tsín tikui nikjaʼaitsjenñá kʼoa tsín tikui kʼoanʼiañá xi chʼaotjín (Sal. 103:13, 14). Ninga kʼoalani, je Jeobá tsjoáná kjoachjine kao nganʼio xi machjénná nga si̱kʼantjaiyaa yaoná. Kʼoa kui Biblia síchjén, nganʼiotsjele kao naxinandále nga basenkaoná. Kʼoa jejin tiʼyaa josʼin tíbasenkaoná je Jeobá. Ndʼaibi, kuila kataʼyaa jméni xi koasenkaoná nga tsín tikʼoakoa̱nkjoanñá jokoankjoaan ngasʼa kʼoa nga koa̱n kjuinsʼenngindá.

9. Jósʼin koasenkaoli je Biblia.

9 Kui Biblia koasenkaoli nga jchai jokjoain. Je Énle Niná yaa mangóson joni jngo cho̱tsín xi chotsensʼén, kʼoa kui xi koasenkaoli nga jchai josʼin nikjaʼaitsjain, jotso én xi nokjoai kʼoa jonʼiai (Sant. 1:22-25). Je ndsʼee xi Biblia tsoyali kao je ndsʼee xi jetjínle kjoafaʼaitsjen kui Biblia sichjén nga koasenkaoli ánni nga jchani josʼin tiʼmikoai yaoli kʼoa tsa jñasani machjén nga si̱ndayai yaoli, kʼoa kuitsoyali jñáni koa̱nsjaili xo̱n xi Énle Niná yʼangini xi koasenkaoli nga si̱kʼéjnai xi chʼaotjín. Je Jeobá tíjnandaa ngantsjai nga koasenkaoli, tojé Jeobá xi koa̱nle koasenkaoli nga̱ be jotjín ni̱ma̱li (Prov. 14:10; 15:11). Kuinga machjénni nga ntsjaintsjai kʼoétsʼoalai kʼoa nga nyaon nyaon chótʼayai Biblia.

10. Jméni xi bakóyali jokoan je Elie.

10 Kʼoatʼai tokuin nga kui kjoatéxomale Jeobá koasenkaoli. Jmeni xi tsoná je Jeobá kjoanda tsaanñá. ʼYani xi sítjoson je kjoatéxomale Jeobá nda sʼe kon, kʼoa be jme xá tíjnani (Sal. 19:7-11). Tonga je xi tsín sítjoson kjoatéxomale Jeobá kjoa tsaojin, nga̱ tokui fini jmeni xi símekon yaole. Kataʼyala jmeni xi tso jngo chjota xi Elie ʼmi tʼatsʼe josʼin bichómani nga tsín nitjosoán kjoatéxomale Niná. Ningalani je Jeobá síxále je xijchále, kʼianga sʼa ti jé kisimiyo je xti xi tsín je Jeobá síxále. Nga kʼoakisʼin chaan droga kisken, kisiché kʼoa kisichajngi. Kʼoatso nga chan chʼao koankjoan kʼoa nga nʼio tsʼen koan. Itso: “Alikui kisitjosoan jmeni xi tsakʼinyana, tosaa kui kʼoakisʼian jmeni xi tsín tjínnele kʼoasʼin jngo chjotale Cristo”. Ninga kʼoalani alikui kisichajin jmeni xi kitsoyale je xijchále kʼianga sʼa ʼndí. Xijekoanni, kiskotʼaya ijngokʼa je Biblia. Tsakʼénele yaole nga tsín tikui kʼoakisʼinni xi chʼaotjín kʼoa kʼiaa kisʼenngindá nga nó 2000. Jósʼin tíbasenkao nga tísítjoson je kjoatéxomale Jeobá. Itso: “Ngisaa nda tijna kʼoa ndatjín tokoan”. * Tojo koan je Elie, je xi tsín sítjoson kjoatéxomale Jeobá tijé síkiʼaonni yaole, tonga je Jeobá tíjnanda nga koasenkaoná nga si̱kʼantjaiyaa yaoná.

11. Jmé kjoani xi jtike je Jeobá.

11 Jticha katamai jmeni xi jtike Jeobá (Sal. 97:10). Je Biblia kʼoatso nga jtike Jeobá je “xi ngʼakon xko̱n, xi ndiso ni̱je̱n, xi njínle chjota xi tsín jme jée tjínle bʼéjten ntsja” (Prov. 6:16, 17). Kʼoati tso nga jtike “je chjotatsʼen kao xi bʼanacha” (Sal. 5:6). Je Jeobá nʼio jtike nga kʼoasʼín je chjota, kuinga kisikjesonni je chjotatsʼen kʼianga tsakʼejna Noé nga̱ ñaki to kjoatsʼen kisʼejnakitse i̱ Sonʼnde (Gén. 6:13). Ijngosa koya xi kʼoati jtike je Jeobá kui jmeni xi kisikʼaxki̱ je profeta Malaquías, je xi bʼanachale tsa chjoónle kʼoa tsa xʼinle tojoni nga koa̱n tsjión xínkjín. Ninga kʼoatso nga Niná bexkón je chjota xi kʼoasʼín, je Niná alikui sasénle kʼoa kuenta sijéle (Mal. 2:13-16; Heb. 13:4).

Jmeni xi tsoná je Jeobá nga chʼaotjín kʼoasʼin tjínnele jchatokoán joni tsojmi xi jetíbitson (Chótsenlai párrafo 11, 12)

12. Jmé xi tínchja̱ni nga chʼaocha katamaa xi chʼaotjín.

12 Je Jeobá itsoná: “Chʼaocha katamao xi chʼao tjín” (Rom. 12:9). Je én xi chʼaocha katamao tso kui kaníya jkoaa jmeni xi ñaki bʼechʼaolee yaoná. Kui xi tsonile nga majtichaa tsa jmeni kʼoa nga ñaki chjaʼaxinlee yaoná. Si̱kjaʼaitsjenla jósʼiaan kʼiatsa ʼya xi kʼoakuitsoná nga kui chi̱nee je tsojmi xi jekabitson. Ñaki tokoa̱ntsʼi̱jinná. Kʼoatisʼin tjínnele jchatokoán jmeni xi jtike Jeobá.

13. Ánni nga nda chósonnilee jmeni xi nikjaʼaitsjeen.

13 Chósonnilai jmeni xi nikjaʼaitsjain. Jmeni xi nʼia yaa nroani josʼin nikjaʼaitsjeen. Je Jesús kʼoakitso nga tsín koa̱n kui si̱kjaʼaitsjeen jmeni xi jée ska̱nijinná (Mat. 5:21, 22, 28, 29). Tokjoan chja̱ʼaxinlee yaoná kʼianga kui faʼaitsjenná xi chʼaotjín, nga̱ kui xi mená nga ndasʼin kuiyoaa ngixko̱n Jeobá.

14. Jméni xi bakó jotso je én xi nokjoaa, kʼoa jméni xi machjén nga si̱kjaʼaitsjenjiaan.

14 Ali toxkia nokjoajin. Je Jesús kʼoakitso nga je xi bitjoni ndsoʼbaa yaa ni̱ma̱ná nroajinni (Mat. 15:18). Jotso én xi nokjoaa kui bakó jotjín kjoafaʼaitsjenná. Si̱kjaʼaitsjenjinla jebi: “A ñaki énkixi nchja ngantsjai ninga kʼia nga tsín skénndiaana. Kʼoa tsa jechixan, a sikuindaña yaona nga tsín kjaʼaí chjota si sikoa. A tsínkʼia nga énchi̱nga̱ nchja. A ngasin nganda fakoa ʼyani xi síjtina”. Machjén nga nda si̱kjaʼaitsjenjiaan jebi. Je én xi nokjoaa yaa bakoñá jokjoaan. Tsa chja̱ʼaxinlee yaoná je éntsʼen, énndiso kao énchi̱nga̱, kui xi koasenkaoná nga chja̱ʼaxinlee yaoná jokoankjoaan ngasʼa.

15. Jméni xi sʼiaan kʼiatsa mená nda kuiyoaa ngixko̱n Niná.

15 Ñaki kʼoatʼai tokuin nga meli si̱kʼantjaiyai yaoli. Je pastro Pablo jngo choa̱ kisichjén xi basenkaoná nga majinná kʼianga nʼio chjíle nga nikʼantjaiyaa yaoná. Kʼoakitso nga katasʼetʼa yá kjoañʼai jokoankjoaan ngasʼa (Rom. 6:6TNM). Je Jesús kitsjoaʼnde nga kisʼetʼa yá kjoañʼai nga̱ kui xi koanmele nga nda kʼoéjna ngixko̱n Jeobá. Kʼoatisʼinni tsanda ñá, tsa mená nga nda kuiyoaa ngixko̱n Niná, tjínnele tsín tikui kʼoasʼianñá jmeni xi chʼaotjín kinʼia ngasʼa xi tsín sasénle Jeobá. Tsa kʼoasʼiaan, nda sʼe̱ kjoafaʼaitsjenná kʼoa kui kjoanda sʼe̱ná nga koa̱n kuiyoaa ngantsjai nichxin (Juan 17:3; 1 Ped. 3:21TNM). Je Jeobá alikʼia síkʼantjaiya je kjoatéxomale tojoni nga nda sʼe̱ tokoán, tosaa ñá xi machjén nga si̱kʼantjaiyaa yaoná ánni nga kuitjosonniná jotso je kjoatéxomale (Is. 1:16-18; 55:9).

16. Ánni machjénsíni nga tosi tonda kʼoénelai yaoli nga si̱kʼéjnai xi chʼaotjín.

16 Tosi tonda tʼenelai yaoli nga tikʼéjnai xi chʼaotjín. Kʼianga jekʼuínsʼenngindái, machjén nga tosi tonda kʼoénelai yaoli nga si̱kʼéjnai xi chʼaotjín. Kataʼyala jokoan je Maurício, kʼianga sʼa ti tixʼin xínkjín koantsjoakeni. Nga jeki nichxin, chaan tsabexkon testigole Jeobá kʼoa kiskotʼaya Biblia. Kisikʼantjaiyaa yaole kʼoa kʼiaa kisʼenngindá nga nó 2002. Ningalani jenkjín nó tísíxále je Jeobá, itso: “Tojo tibʼenele yaona nga tsínkui simekoan xi chʼaotjín”. Ninga kʼoalani ma alikui síkʼajenle kon. Itsosa: “Kʼianga tsín tikui kʼoasʼinña xi chʼaotjín ʼbeña nga nda sʼe kon Jeobá xi tʼatsʼan”. *

17. Jósʼin basenkaoli je choa̱le Nabiha.

17 Ali to yaolijin ʼmini, tosa je Jeobá tijélai nganʼio kʼoa kui nganʼiotsjele koasenkaoli (Gál. 5:22; Filip. 4:6). Tsa mená nga si̱kʼantjaiyaa yaoná, machjén nga kʼoénelee yaoná ánni nga tsín tikʼoakoa̱nkjoanñá jokoankjoaan ngasʼa. Kataʼyala jokoan jngo chjoón xi Nabiha ʼmi, je nʼaile kitsjionkon kʼianga tosʼa jaon nóle. Itso: “Nʼio kisikiʼaon tokoan nga kʼoakoantʼen”. Kʼianga jekoanjchínga tijta koan kʼoa nʼio tsʼen koan. Chaan droga tsakaténa, tonga kindoaa kʼoa nkjín nó nga ndoyá tsakʼejnaʼya. Je ndsʼee xi ya bichótsoya ya ndoyá kitsoyale Biblia. Xijekoan, kisikʼantjaiyaa yaole. Itsosa: “Tjín jmeni xi choa ñʼai koanna nga kisikatíoa. [...] Tonga nʼio ñʼai koanna nga tsín tina̱jno̱ kiskenña”. Tsʼato ñanó kisikʼéjnani nga na̱jno̱ kisken. Jméni xi tsakasenkao. Itso: “Ntsjaintsjai tsakʼetsʼoale Jeobá kʼoa kui xi tsakasenkaona nga tsín tina̱jno̱ kiskenña”. Kʼoa itsosa: “Nga koan kisikʼantjaiya yaona kʼoa nga kui kʼoakisʼian jmeni xi sasénle je Jeobá, ʼbeña nga kʼoati koa̱nle kʼoasʼin xi kjaʼaí”. *

JMÉNI XI KOA̱N SʼIAIN NGA KOA̱N KʼUÍNSʼENNGINDÁI

18. Tojo tso 1 Corintios 6:9-11, jósʼin tjíosíkʼantjaiya yaole je choʼndale Niná.

18 Kʼianga siglo 1, je chjota xi kiskoéjin Jeobá nga koatexomakao Cristo, kui kʼoakisʼin xi chʼaotjín ngasʼa. Tobʼelañá, tjínkʼa xi kisichajngi, xi tixʼin xínkjín kʼoa tsa xi tiyánchjín xínkjín tsakjayokaoni, kʼoa tjínkʼa xi ché koan. Tonga kui nganʼiotsjele Jeobá tsakinyakao nga kisikʼantjaiya yaole (tʼexkiai 1 Corintios 6:9-11). * Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, je Biblia millón chjota tíbasenkao nga tjíosíkʼantjaiya yaole. * Tjíosíkatío jmeni xi chʼaotjín kisʼin ngasʼa. Je choa̱le kui bakó nga koa̱n si̱kʼantjaiyai yaoli kʼoa nga tsín tikui kʼoasʼianni jmeni xi kinʼiai ngasʼa ánni nga koa̱n kʼuínsʼenngindáni.

 

19. Jmé xi chótʼayajiaan ya kjoaʼmiya xi ijngo.

19 Ali tsa tokuijin xi machjén nga si̱katioá jmeni xi chʼaotjín kinʼia ngasʼa. ʼYani xi mele koaisʼenngindá tjínnele tosi tonda sikʼantjaiya yaole. Ya kjoaʼmiya xi ijngo kui chótʼayajiaan jméni xi koasenkaoná nga si̱kʼantjaiyaa yaoná kʼoa josʼin kuinyakaoná xi kjaʼaí.

KJOAJNDA 41 Jeobá, tinóʼyai kjoabʼetsʼoana

^ párr. 5 Tsa jngo xi tosʼa tíkotʼaya Biblia mele koaisʼenngindá machjén nga sikʼantjaiya yaole. I̱ kjoaʼmiya jebi kui chótʼayajiaan jmé xi tsoyanile nga chjaʼaxinlee yaoná jokoankjoaan ngasʼa, ánni nga kʼoasʼianñá kʼoa jméni xi koasenkaoná nga kʼoasʼiaan. Ya kjoaʼmiya xi ijngo kui chótʼayajiaan jósʼiaan nga tosi tonda si̱ndayaa yaoná ninga jetsangínsʼenngindá.

^ párr. 3 JÓSʼIN TSOYANILE: Kʼianga “chjaʼaxinlee yaoná ni̱ma̱ xi jchínga” kui xi tsonile nga tsín tikui kʼoanʼiañá kʼoa tsín tikui nimetokonñá jmeni xi tsín sasénle Jeobá. Kʼoa kʼiaa tjínnele kʼoasʼiaan jebi nga kjesa mangínsʼenngindájián (Efes. 4:22).

^ párr. 3 Colosenses 3:9, 10: “Ali énndisojin bʼailao xíngio, nga̱ jekichjaʼaxinlao yaono je ni̱ma̱ xi jchínga kao kjoa xi kisʼin. 10 Jekichjóao je ni̱ma̱ xi chjotse, xi jekjimachjotseya kao kjoafaʼaitsjen xi kjoakixi jo kjoan je xi tsakʼénda nga je”.

^ párr. 5 Hechos 3:19: “Tikʼantjaiyao tsokʼoa kjoafaʼaitsjenno, katabʼantjaiyanio, jméni nga cha̱tʼasíni jéeno, jméni nga kjoaʼaísíni nichxin nga kuinjenyʼán josʼin Niná koatexoma”.

^ párr. 7 Romanos 12:1, 2: “Kʼoasʼin ndsʼe, kʼoetsʼoano xi totʼatsʼe kjoamatakonle Niná, nga kuinyabasaon yaono nga kʼoaitʼalao Niná je yaono joni jngo kjoatjao xi tíjnakon, xi tsje, xi sasénle Niná. Kʼoasʼin machjénlao Niná kao ni̱ma̱no. 2 Ali kʼoajinsʼin mangínkao yaono jo tjín kjoa sonʼndebi. Katabʼantjaiyao yaono nga koa̱nchjotseyanda ngijngokʼani kjoafaʼaitsjenno, jméni nga jchasínio jmeni xi Niná mele, jñale xi nda, xi sasénle, xi ñaki tjíjngo”.

^ párr. 10 Tsa mesali jchai xi tʼatsʼe jebi, chótʼai jñani “La Biblia les cambió la vida: Necesitaba volver a Jehová” tso, xi faʼaitʼa revista La Atalaya xi tsʼe 1 de abril de 2012.

^ párr. 16 Tsa mesali jchai xi tʼatsʼe jebi, chótʼai jñani “La Biblia les cambió la vida: Fueron muy amables conmigo” tso, xi faʼaitʼa revista La Atalaya xi tsʼe 1 de mayo de 2012.

^ párr. 17 Tsa mesali jchai xi tʼatsʼe jebi, chótʼai jñani “La Biblia les cambió la vida: Llegué a ser una joven irritable y agresiva” tso, xi faʼaitʼa revista La Atalaya xi tsʼe 1 de octubre de 2012.

^ párr. 18 1 Corintios 6:9-11: “A tsí tsa ʼyao nga je xi tsínle kjoakixijin likui sʼe̱kjoatjaole kjoatéxomale Niná. Ali chʼanachajinno. Nijejin xi chajngi, nijejin xi xkóson bexkón, nijejin xi síchajngitʼale chjoónle axo xʼinle, nijejin xʼin xi tije kʼoasíkaoni yaole, nijejin xʼin xi tixʼin xínkjín fayokaoni, 10 nijejin xi ché, nijejin xi xinkon, nijejin xi chʼi̱, nijejin xi nchja̱ʼaon, nijejin xi síchéson, sʼe̱kjoatjaole kjoatéxomale Niná. 11 Kʼoakoan kjoaon kʼao. Tonga jetsakaneyao yaono, jekoantsjeyao, jejetʼa jéeno, kao je jaʼaínle je Nainá Jesucristo, kʼoa xi totʼatsʼe je Espíritu Santo xi tsʼe Nináná”.

^ párr. 18 Chótʼai je recuadro “ Je Biblia síkʼantjaiyaa chjota”.

^ párr. 68 XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Kʼianga nikʼantjaiyaa yaoná jokjoaan kʼoa nga tsín tikui kʼoanʼiañá xi jée tjenkao, yaa mangóson jonikoaa jngo najñojchá nga to jenikʼatjeen.