NKHANI YOPHUNZILA 10
Mungakwanishe Kuvula “Umunthu Wakale”
“Vulani umunthu wakale pamozi na nchito zake.”—AKOL. 3:9.
NYIMBO 29 Kucita Zinthu Mokatizhyana na Zina Yasu
ZATI TIPHUNZILE *
1. Kansi umoyo wanu wenze tyani pemwenze mukaliyoyamba kuphunzila Baibo?
KANSI umoyo wanu wenze tyani pemwenze mukaliyoyamba kuphunzila Baibo na Mboni za Yehova? Anyinji a seo tusangalala lini olo kuganizila tyala za umoyo wetenze nao. Payakine minkhalidwe yanu na zicitidwe zanu zenzosonkhezelewa na zinthu zakuona ŵanthu a ku calo kuti ni ziweme olo ziipa. Ngati umu niye mwezenzele zinthu pa umoyo wanu, niye kuti “mwenzeve ciyembekezo ndipo mwenzeve Mulungu m’calo ici.” (Aef. 2:12) Koma zonse izi zecinja pemweyamba kuphunzila Baibo.
2. Kansi mweziŵa zinthu zotyani pemwenzophunzila Baibo?
2 Pemwenzophunzila Baibo, mweziŵa kuti muli na Ausuwanu akululu amene okukondani ngako. Mwezindikila kuti mwenzofunika kucinja umoyo wanu na kaganizidwe kanu kuti mukondweleshe Yehova nonkhala mbali ya gulu yake. Kuyangizhyila apo, mwephunzila kucita zinthu zakuona Yehova kuti ni zabwino nopewa zinthu zakuona kuti ni ziipa.—Aef. 5:3-5.
3. Molingana na Akolose 3:9, 10, kansi Yehova ofuna kuti ticite cinji, ndipo tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?
3 Yehova wamene ni Nyamalenga wasu koma soti Ausuwasu akululu, ali na udindo wotiuzhya zatufunika kucita. Yove ofuna kuti tikaliyobatizika, ticite zonse zatingakwanishe kuti ‘tivule umunthu wakale pamozi na nchito zake.’ * (Ŵelengani Akolose 3: 9, 10.) Nkhani ino, iyavye makamaka ŵala amene ofuna kubatizika kuziŵa mayankho a makonsho aŵa: (1) Kansi “umunthu wakale” utanthauzanji? (2) Ndaŵa yanji Yehova ofuna kuti tiuvule? (3) Kansi tingauvule tyani? Kwa seo amene tebatizika kale, nkhani ino itiyavye kuziŵa zatingacite kuti tipewe kuvwala soti umunthu wakale.
KANSI “UMUNTHU WAKALE” UTANTHAUZANJI?
4. Kansi munthu wamene ali na “umunthu wakale” ocita zinthu zotyani?
4 Munthu wamene ali na “umunthu wakale” oganiza nocita vinthu vosakondwelesha Yehova. Yove onkhala wozikonda, wolikuzhya, wosayamikila koma soti wokalipa kamangu. Munthu woteti, osangalala kuonelela vithunzithunzi voonesha cinthaku na mafilimu yaciwawa. Munthu uyu angankhaleko na minkhalidwe iyakine iweme ndipo angoziimba mlandu pa vinthu viipa vakucita. Koma ocita lini khama kuti acinje minkhalidwe yake na kaganizidwe kake.—Aga. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.
Tikavula “umunthu wakale,” tulekelatu kucita minkhalidwe iipa (Onani ndime 5) *
5. Ndaŵa yanji tingalaŵile kuti n’zokwanishika kuvula umunthu wakale? (Machitidwe 3:19)
5 Cifukwa cakuti tiliye ungwilo, tingakwanishe lini kupewelatu maganizo yonse yaipa. Nthawi ziyakine, tingalaŵile olo kucita zinthu zamene pavuli pake tingayambe kuziimba mlandu. (Yer. 17:9; Yak. 3:2) Koma ngati tavula umunthu wakale novwala umunthu walomba, tupewelatu kucita zinthu zosakondwelesha Yehova.—Yes. 55:7; ŵelengani Machitidwe 3:19.
6. Ndaŵa yanji Yehova otilimbikisha kuti tikopewa maganizo aipa na minkhalidwe iipa?
6 Yehova otikonda ngako ndipo ofuna kuti tikosangalala na umoyo. Tetyo, otilimbikisha kuti tikopewa maganizo aipa na minkhalidwe iipa. (Yes. 48:17, 18) Yove ocita izi cifukwa oziŵa kuti ŵanthu amene ali na maganizo aipa oziononga ŵeka noononga ŵanthu ayakine. Yehova okhumudwa ngako akaona kuti tucita izi.
7. Molingana na Aroma 12:1, 2, kansi tufunika kupanga cosankha cotyani?
7 Ayakine mwa ayasu koma soti abanja ŵasu, angayambe kutiseka akaona kuti tuyesayesa kucinja umunthu wasu. (1 Pet. 4:3, 4) Ove angayambe kutiuzhya kuti tili na ufulu wocita ciliconse catufuna, ndipo tufunika lini kulola aliyense kutiuzhya zocita. Koma zacendi n’zakuti ŵala onse amene okonkha lini mfundo za Yehova onkhala lini na mtendele wa m’maganizo. Kuyangizhyila apo, aliye ufulu cifukwa ocita zinthu mosonkhezelewa na calo ca Satana. (Ŵelengani Aroma 12:1, 2.) Tetyo, tonse tufunika kupanga cosankha. Kaya kupitilizhya kuvwala umunthu wakale wamene usonkhezelewa na ucimo koma soti calo ca Satana, olo kulola Yehova kuti aticinje kunkhala munthu wabwino.—Yes. 64:8.
KANSI TINGAVULE TYANI “UMUNTHU WAKALE”?
8. N’cinji cingatiyavye kuti ticinje kaganizidwe kasu na minkhalidwe yasu?
8 Yehova oziŵa kuti tufunika kucita khama kuti ticinje minkhalidwe yasu na kaganizidwe kasu. Oziŵa soti kuti zingatole nthawi kuti tikwanishe kucita izi. (Sal. 103:13, 14) Niye cifukwa cake otipasa nzelu na mphamvu kupitila m’Mau ŵake, mzimu wake koma soti gulu yake kuti tikwanishe kucinja umunthu wasu. Mosakaikila, Yehova wakuyavyankoni kale kucinja mbali ziyakine pa umoyo. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane zinthu ziyakine zamungacite kuti mupitilizhye kuvula umunthu wakale noyenelela kubatizika.
9. Kansi Mau a Mulungu angatiyavye kucita cinji?
9 Mukoseŵenzesha Baibo pozifufuza. Mau a Mulungu ali monga ni cilola. Yangakuyavyeni kuziŵa zamungacite kuti muongolele kaganizidwe kanu, zokamba zanu na zicitidwe zanu. (Yak. 1:22-25) Kuyangizhyila apo, wokuphunzisani Baibo koma soti Akhristu acikulile mwauzimu, angakuyavyeni kuziŵa zinthu zamucita bwino na zamusacita bwino poseŵenzesha Malemba. Angakuyavyeni soti kuziŵa mwamungafufuzile malangizo yamene yangakuthandizeni kuleka minkhalidwe iipa. Ndipo kupambana zonse, Yehova ni wokonzeka kukuyavyani. Yove ni mthandizi wabwino ngako cifukwa oziŵa zili mumtima mwanu. (Miy. 14:10; 15:11) Tetyo, nkhalani na ciyoŵelezi copemphela nophunzila Mau ŵake siku iliyonse.
10. Kansi mwaphunzilapo cinji pa cisanzo ca Elie?
10 Nkhalani wosimikizhya kuti malamulo a Yehova ni abwino. Zinthu zonse zakutiuzhya Yehova kuti tikocita, zutipindulisha. Ŵala amene okonkha malamulo ŵake, onkhala na umoyo watanthauzo koma soti wacimwemwe, ndipo ŵanthu oŵalemekeza. (Sal. 19:7-11) Koma ŵala amene onyalanyaza malamulo a Yehova, okumana na mavuto. Mkwasu Elie efotokoza mavuto yonkhalapo ngati munthu okonkha lini mfundo za Mulungu. Yove elelewa na makolo amene enzokonda Yehova. Koma peenze wacilumbwana, eyamba kukatizhyana na ŵanthu aipa. Izi zecitisha kuti ayambe ukawalala, ciwelewele na kuseŵenzesha mankhwala osokoneza tomfwe. M’kuluta kwa nthawi, yove enkhala munthu waukali ngako koma soti waciwawa. Mkwasu uyu elaŵila kuti, “Neyamba kucita vinthu vonse vamene Mkhristu ofunika lini kucita.” Koma aliyoluŵe zinthu zeciphunzila peenze mtontho. Posilizhyila pake, eyamba soti kuphunzila Baibo. Elie ecita zonse zaangakwanishe kuti aleke minkhalidwe yake iipa ndipo ebatizika mu 2000. Kansi kukonkha malamulo a Yehova kwamuyavya tyani? Yove eciti: “Lomba nili na mtendele wa m’maganizo na cikumbumtima cituŵa.” * Monga ni mwataonela mu cisanzo ca Elie, ŵanthu amene okana kukonkha mfundo za m’Baibo okumana na mavuto. Olo n’tetyo, Yehova ni wofunishisha kuŵayavya kuti acinje.
11. Ni vinthu votyani vakuzonda Yehova?
11 Mukozonda zinthu zakuzonda Yehova. (Sal. 97:10) Baibo yulaŵila kuti Yehova ozonda “menso olikuzhya, lilime yawenye, na manja okhesa milopa ya ŵanthu osalakwa.” (Miy. 6:16, 17) Ozonda soti ‘ŵanthu aciwawa koma soti acinyengo.’ (Sal. 5:6) Yehova oizonda ngako minkhalidwe iyi. Niye cifukwa cake m’nthawi ya Nowa, eononga ŵanthu onse aipa cifukwa enze ecitisha kuti calo conse cizule na ciwawa. (Gen. 6:13) Ganizilani cisanzo ciyakine ici. Kupitila mwa mneneli Malaki, Yehova ekamba kuti ozonda ŵanthu amene osuzula muyao wa m’cikwati wosalakwa. Yove ovomelezhya lini kulambila kwao ndipo akaŵalange cifukwa ca zocita zao.—Mal. 2:13-16; Aheb. 13:4.
Tufunika kuzonda vinthu vakuzonda Yehova monga ni mwatunyansiwila tikaona vakulya voola (Onani ndime 11-12)
12. Kansi ‘kunyansiwa na vinthu viipa’ kutanthauzanji?
12 Yehova ofuna kuti ‘tikonyansiwa na vinthu viipa.’ (Aro. 12:9) Mau akuti ‘kunyansiwa’ otanthauza kuzonda ngako cinthu ciyakine nociona kuti ni cosayenela. Ganizilani mwamungamvwile ngati munthu muyakine angakuuzhyeni kuti mulye vakulya voola. Mosakaikila, kuganizila tyala zokhuza vakulya ivi, kungakunyanseni ngako olo kuti mukaliyoviona. Molingana na izi, tufunika lini olo kuganizila pa vinthu vakutiuzhya Yehova kuti tikonyansiwa navo.
13. Ndaŵa yanji tufunika kuteteza maganizo ŵasu?
13 Mukoteteza maganizo ŵanu. Maganizo ŵasu okhuza zocita zasu. Niye cifukwa cake Yesu etiphunzisa kuti tufunika kupewa maganizo yamene yangatipangishe kuti ticite cimo. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Ndipo mosakaikila, tonse tufunishisha kucita zinthu zokondwelesha Ausuwasu akululu. Tetyo, tufunika kupewelatu zinthu ziipa zamene zingawele m’maganizo mwasu.
14. Kansi zokamba zasu zuvumbula cinji, ndipo tufunika kuzikonsha makonsho otyani?
14 Mukosamala na zokamba zanu. Yesu ekamba kuti ‘zilizonse zatulaŵila zucokela mumtima.’ (Mat. 15:18) Zokamba zasu zuvumbula zinyinji zokhuza umunthu wasu. Tetyo, tingacite bwino kuzikonsha kuti: ‘Kansi nupewa kutala wenye olo kuti nazindikila kuti kulaŵila cendi kunganiikishe m’mavuto? Monga munthu ali m’cikwati, kansi nupewa kukopana na munthu muyakine? Kansi nupewa kulaŵila mau yolimbikisha ciwelewele? Kansi nuyankha modekha ngati muyakine wanikhumudwisha?’ Kuganizila pa makonsho aŵa kungatiyavye kuti tikonkhala osamala tikaliyolaŵila. Monga ni mwamene kotoni ucitishila kuti nyula za covwala zisataikane, kulaŵila mau yaipa kucitisha kuti tisavule umunthu wakale. Koma kuti tiuvule, tufunika kuleka kuseŵenzesha mau osayenela, kutala wenye na kulaŵila mau yolimbikisha ciwelewele.
15. Kansi kukhokhomela umunthu wasu wakale “pa cimuti” kutanthauzanji?
15 Nkhalani okonzeka kucitapo kanthu. Mtumwi Paulo eseŵenzesha cisanzo cabwino ngako pofuna kutiyavya kuziŵa kufunika kocinja umoyo wasu. Yove elaŵila kuti tufunika kukhokhomela umunthu wasu wakale “pa cimuti.” (Aro. 6:6) Apa, mtumwi Paulo etanthauza kuti, monga ni mwamene Yesu enzele wokonzeka kukhokhomelewa pa cimuti kuti akondweleshe Yehova, nase tufunika kunkhala okonzeka kuleka minkhalidwe iipa kuti timukondweleshe. Kucita izi kungatiyavye kuti tinkhale na cikumbumtima cituŵa na kuti tikapeze moyo wosasila msogolo. (Yoh. 17:3; 1 Pet. 3:21) Tikokumbukila kuti Yehova angacinje lini malamulo ŵake kuti atikondweleshe. M’malo mwake, seo ndiye tufunika kucinja minkhalidwe yasu nomvwila malamulo ŵake kuti timukondweleshe.—Yes. 1:16-18; 55:9.
16. Ndaŵa yanji tufunika kucita khama kuti tilimbane na vifooko vasu koma soti maganizo yosayenela?
16 Pitilizhyani kulimbana na vifooko vanu. Olo pavuli pakuti mwabatizika, mufunika kupitilizhya kulimbana na vilakolako koma soti maganizo aipa. Ganizilani cisanzo ca mkwasu Maurício. Peenze wacilumbwana, eyamba kulalana na analume ayake. Koma m’kuluta kwa nthawi, ekumana na Mboni za Yehova ndipo eyamba kuphunzila Baibo. Pavuli pake, epanga masinthidwe mu umoyo wake ndipo ebatizika mu 2002. Olo kuti watumikila Yehova kwa vyaka vinyinji, mkwasu Maurício elaŵila kuti: “Kulaŵila cendi, nthawi ziyakine nufunika kucita khama kuti nigonjese vilakolako viipa.” Koma olola lini kuti izi zimufookeshe. Epitilizhya kulaŵila kuti: “Nulimbikishiwa poziŵa kuti Yehova okondwela ngako ngati nasankha kusacita zinthu mokatizhyana na vilakolako vangu.” *
17. Kansi cisanzo ca Nabiha cakulimbikishani tyani?
17 Mukosenga thandizo kwa Yehova, ndipo mukodalila mzimu wake osati mphamvu zanu. (Aga. 5:22; Afil. 4:6) Tufunika kucita khama kuti tivule umunthu wakale na kuti tisauvwale soti. Ganizilani cisanzo ca kalongosi Nabiha. Ausuwake emusiya peenze tyala na vyaka 6. Izi zemuvutisha ngako maganizo ndipo zecitisha kuti akule waukali koma soti wankhanza. Pavuli pake, eyamba kugulisa mankhwala osokoneza tomfwe. Izi zecitisha kuti amangiwe ndipo enkhala m’jele kwa vyaka vinyinji. Peenze m’jele, eyamba kuphunzila Baibo na Mboni zamene zenzolalikila ku jele. Nabiha eyamba kupanga masinthidwe mu umoyo wake. Kalongosi uyu elaŵila kuti: “Cenze cipepu kuleka viyoŵelezi viyakine, koma nevutika ngako kuti nileke kupepa fwaka.” Pavuli pakuti walimbana na ciyoŵelezi ici kwa caka na miyezi, ekwanisha kucigonjesa. Kansi n’cinji cemuyavya kuti akwanishe kucita izi? Yove elaŵila kuti: “Cinthu ceniyavya ngako ni kupemphela kwa Yehova mofumila pansi pamtima.” Lomba, kalongosi uyu olimbikisha ayakine kuti: “Ngati neo nekwanisha kucinja umoyo wangu kuti nikondweleshe Yehova, niye kuti aliyense angakwanishe.” *
MUNGAYENELELE KUBATIZIKA!
18. Molingana na 1 Akorinto 6:9-11, kansi ŵanthu anyinji akwanisha kucita cinji?
18 M’vyaka 100 voyambilila, Yehova esankha analume na anakazi kuti akalamulile pamozi na Khristu. Poyamba, ayakine mwa ŵanthu aŵa enzocita minkhalidwe iipa monga ciwelewele, kulalana kwa analume olo anakazi ŵeka-ŵeka na ukawalala. Koma moyavyiwa na mzimu utuŵa wa Mulungu, ŵanthu aŵa ekwanisha kucinja. (Ŵelengani 1 Akorinto 6:9-11.) N’cimozimozi na masiku ŵano. Baibo yayavya ŵanthu mamiliyoni anyinji amene enze na minkhalidwe iipa kucinja umoyo wao. * Izi zuonesha kuti namwe mungakwanishe kucinja umoyo wanu noleka viyoŵelezi viipa kuti muyenelele kubatizika.
19. Kansi tikalaŵizhyane cinji m’nkhani yokonkhapo?
19 Kuyangizhyila pa kuvula umunthu wao wakale, ŵala amene ofuna kubatizika ofunika kucita khama kuti avwale umunthu walomba. Nkhani yokonkhapo ikafotokoze mwaangacitile izi koma soti mwatingaŵayavyile.
NYIMBO 41 Mulungu Mvwani Pemphelo Yangu
^ Kuti tiyenelele kubatizika, tufunika kunkhala okonzeka kupanga masinthidwe mu umoyo wasu. Nkhani ino, itiyavye kuziŵa kuti ni minkhalidwe yotyani yamene yupanga umunthu wakale. Itiyavye soti kuziŵa cifukwa cake tufunika kuivula na mwatingacitile zamene izi. Ndipo nkhani yokonkhapo, ikatiyavye kuziŵa zatingacite kuti tipitilizhye kuvwala umunthu walomba pavuli pakuti tabatizika.
^ TANTHAUZO YA MAU AYAKINE: ‘Kuvula umunthu wakale’ kutanthauza kuleka kucita minkhalidwe iipa koma soti viyoŵelezi vamene vukondwelesha lini Yehova. Tufunika kuyamba kucita izi tikaliyobatizika.—Aef. 4:22.
^ Kuti muziŵe zinyinji zokhuza mkwasu Elie, onani nkhani yakuti “Baibulo Limasintha Anthu, ya mutu wakuti ‘Ndinazindikira Kuti Ndiyenera Kubwerera kwa Yehova,’” mu Nsanja ya Olonda ya Chichewa ya April 1, 2012.
^ Kuti muziŵe zinyinji zokhuza mkwasu Maurício, onani nkhani yakuti “Baibulo Limasintha Anthu, ya mutu wakuti ‘Anandikomera Mtima Kwambiri,’” mu Nsanja ya Olonda ya Chichewa ya May 1, 2012.
^ Kuti muziŵe zinyinji zokhuza kalongosi Nabiha, onani nkhani yakuti “Baibulo Limasintha Anthu, ya mutu wakuti ‘Ndinali Munthu Waukali Komanso Wosachedwa Kupsa Mtima,’” mu Nsanja ya Olonda ya Chichewa ya October 1, 2012.
^ Onani kabokosi kakuti “ Baibo Yucinja Umoyo wa Ŵanthu.”
^ MAU OFOTOKOZA CITHUNZITHUNZI: Kuleka viyoŵelezi na minkhalidwe iipa kuli monga ni kuvula covwala cifipa.
