Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 10

Imwe Munakwanisa ‘Kudula Uunthu Wakale’

Imwe Munakwanisa ‘Kudula Uunthu Wakale’

“Dulani uunthu wanu wakale na macitiro ace.”—AKOL. 3:9.

NYIMBO 29 Ticite Pinthu Mwakubverana na Dzina Yathu

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1. Umaso wanu ukhali tani mbamudzati kutoma kupfundza Bhibhlya?

 UMASO wanu ukhali tani mbamudzati kutoma kupfundza Bhibhlya na Mboni za Yahova? Azinji a ife nee asakomerwa na kunyerezera thangwi ya pyenepi. Panango tikhatowezera makhaliro na manyerezero a anthu anango a dziko peno pinthu pinanyerezera iwo kuti ndi pyadidi na pyakuipa. Khala ndi tenepo, ife ‘nee tikhali na cidikhiro, pontho nee tikhali na Mulungu pa dziko.’ (Aef. 2:12) Mbwenye pidatoma ife kupfundza Bhibhlya umaso wathu wacinja.

2. Mwadzindikiranji pidatoma imwe kupfundza Bhibhlya?

2 Pidatoma imwe kupfundza Bhibhlya, mwadzindikira kuti muli na Baba wakudzulu wakuti asakufunani kakamwe. Mwapfundza kuti khala musafuna kukomeresa Yahova na kucita khundu ya atumiki ace, imwe mukhafunika kucinja makhaliro anu, umaso wanu na manyerezero anu. Pontho mwapfundza kuti mukhafunika kubvera mitemo ya Yahova na kucalira kucita pinthu pyakuti iye nee asakomerwa napyo.—Aef. 5:3-5.

3. Mwakubverana na Akolose 3:9, 10, Yahova asafuna kuti ticitenji, pontho tinapfundzanji mu nsolo uno?

3 Nciti wathu na Babathu wakudzulu, Yahova, athema kulonga pinthu pyakuti atumiki ace asafunika kupicita. Kusiyapo pyenepi, iye asafuna kuti mbatidzati kubatizwa tiwangisire toera ‘tidule uunthu wathu wakale na macitiro ace’. * (Lerini Akolose 3:9, 10.) Nsolo uno unaphedza ale anafuna kubatizwa toera kutawira mibvundzo mitatu: (1) “Uunthu wakale” ninji? (2) Thangwi yanji Yahova asafuna kuti tiudule? (3) Tinacita tani pyenepi? Kuna ife akuti tamala kubatizwa, nsolo uno unatiphedza toera ticalire manyerezero na macitiro akhali na ife kale.

“UUNTHU WAKALE” NINJI?

4. Munthu anatsogolerwa na ‘uunthu wakale’ asacitanji?

4 Munthu anatsogolerwa na ‘uunthu wakale,’ kazinji kene asanyerezera na kucita pinthu pyakuipa. Panango asanyerezera pinthu pyace basi, asaipirwa mwakucimbiza, nee ndi wakupereka takhuta, pontho ndi wakudzikuza. Kusiyapo pyenepi, panango asakomerwa kuona ucipezipezi na mafilimu anapangiza ulukwali na uphanga. Panango iye ali na makhaliro anango adidi, pontho asapasika mulando thangwi ya pinthu pyakuipa pinalonga iye na pinacita iye. Mbwenye cifuno cace toera kucinja manyerezero ace na makhaliro ace ndi cakucepa.—Agal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.

Tingadula ‘uunthu wakale,’ manyerezero na macitiro akuipa nee asatitsogolerabve (Onani ndima 5) *

5. Mphyakukwanisika kumalisa manyerezero na pifuno pyonsene pyakuipa muntima mwathu? Fokotozani (Mabasa 3:19)

5 Nakuti ndife akusowa ungwiro, ife nee tinakwanisa kumalisa manyerezero na pifuno pyonsene pyakuipa muntima mwathu. Midzidzi inango tinalonga peno tinacita pinthu pyakuti tingamala tinatsumbikika napyo. (Yer. 17:9; Tiya. 3:2) Mbwenye tingadula uunthu wakale nee tisatsogolerwabve na manyerezero na macitiro akuipa. Ife tisacinja makhaliro athu.—Iza. 55:7; lerini Mabasa 3:19.

6. Thangwi yanji Yahova asatipanga toera tisiye manyerezero na misambo yakuipa?

6 Yahova asatipanga kuti tisafunika kusiya manyerezero na misambo yakuipa thangwi iye asatifuna kakamwe, pontho asafuna kuti tikhale na umaso wadidi. (Iza. 48:17, 18) Iye asadziwa kuti anthu anakhonda kuwangisira toera kusiya pifuno pyakuipa, asaikha umaso wawo na wa anango pangozwi. Yahova asatsukwala kakamwe angaona anthu mbakacita pyenepi.

7. Mwakubverana na Aroma 12:1, 2, ndi cisankhulo cipi ciri na ife?

7 Axamwali na abale athu akuti nee asatumikira Yahova, panango anatisingirira thangwi ya kuwangisira kwathu toera kucinja makhaliro athu. (1 Ped. 4:3, 4) Panango analonga kuti ife tiri na ufulu wakucita pinthu pyonsene pinafuna ife, pontho kuti nee tisafunika kutawirisa kuti anango atipange pinthu pinafunika ife kucita. Mbwenye anthu anapwaza mitemo ya Yahova, nee ali na ufulu wandimomwene. Mwakukhonda penula, iwo ali kutawira kutsogolerwa na dziko inatongwa na Sathani. (Lerini Aroma 12:1, 2.) Tonsene tisafunika kusankhula cinthu cibodzi: Kupitiriza na uunthu wakale, wakuti usatsogolerwa na madawo, pontho na dziko ya Sathani, peno kutawira kucinjwa na Yahova toera tikhale munthu wadidi kakamwe.—Iza. 64:8.

‘TINADULA’ TANI UUNTHU WAKALE?

8. Ninji pinafuna kutiphedza toera kucalira manyerezero na misambo yakuipa?

8 Yahova asadziwa kuti pisakwata ndzidzi, pontho pisaphemba kuwangisira toera kukunda manyerezero na misambo yakuipa. (Masal. 103:13, 14) Ngakhale tenepo, Yahova asaphatisira Mafalace, nzimu wace wakucena na gulu yace toera kutipasa udziwisi, mphambvu na ciphedzo cinafuna ife toera kucinja. Mwakukhonda penula iye akuphedzani. Cincino tendeni tione pinthu pingasi pyakuti munakwanisa kupicita toera kusiya macitiro akuipa mbamukhala wakuthema kubatizwa.

9. Mafala a Mulungu anakuphedzani toera mucitenji?

9 Phatisirani Bhibhlya toera mudingike. Mafala a Mulungu ndi ninga supeyu. Iwo anakwanisa kukuphedzani toera kudinga manyerezero anu, malongero anu na macitiro anu. (Tiya. 1:22-25) Mpfundzisi wanu wa Bhibhlya na m’bale peno mulongo unango wakuti ali na uxamwali wakuwanga na Yahova, anakwanisa kukuphedzani toera muone kuti munadingika tani. Mwacitsandzo, iwo anakwanisa kuphatisira Malemba toera kukuphedzani kuona pinthu pyadidi pinacita imwe na madodo anacita imwe. Iwo anakuphedzani kugumana mphangwa za m’Bhibhlya zakuti zinakupasani uphungu wakufunika kakamwe toera kukunda misambo yakuipa. Pontho ndzidzi onsene Yahova ali dzololo toera kukuphedzani. Iye asadziwa mwadidi kuti anakuphedzani tani, pontho asadziwa piri muntima mwanu. (Mis. 14:10; 15:11) Natenepa, khalani na nsambo wakucita phembero kuna iye na kupfundza Mafalace ntsiku zonsene.

10. Mwapfundzanji na citsandzo ca Elie?

10 Khalani na cinyindiro cakuti mitemo ya Yahova ndi yadidi kakamwe. Ife tinakwanisa kuphedzeka na pinthu pyonsene pinatiphemba Yahova toera tipicite. Anthu anabvera mitemo ya Yahova asakhala akulemedzeka, asakhala na cifuniro mu umaso, pontho asakhala na kutsandzaya kwandimomwene. (Masal. 19:7-11) Mbwenye ale anapwaza mitemo ya Yahova, asathabuka thangwi ya pinthu pyakuipa pinacita iwo. Onani pidalonga mamuna m’bodzi anacemerwa Elie, thangwi ya kukhonda kubvera mitemo ya Mulungu. Iye akuzwa na anyakubala akuti asatumikira Yahova. Mbwenye mu ndzidzi ukhakula iye, atoma kukhala na axamwali akuipa. Atoma kuphatisira mitombwe yakuledzeresa, kucita ulukwali na kuba. Elie alonga kuti akhali wauphanga, pontho akhacimbiza kuipirwa. Iye alonga: “Ine ndikhacita pinthu pyonsene pidapfundziswa ine kuti ninga Nkristu nee ndikhafunika kupicita.” Ngakhale tenepo, Elie nee aduwala pinthu pidapfundza iye mu uphale wace. Mukupita kwa ndzidzi, atoma pontho kupfundza Bhibhlya. Iye awangisira toera kusiya misambo yace yakuipa mbabatizwa mu caka ca 2000. Kubvera mitemo ya Yahova kwam’phedza tani? Elie alonga: “Cincino ine ndiri na ntendere wa m’manyerezero na cikumbuntima cakucena.” * Citsandzo ca Elie cisapangiza kuti ale anapwaza mitemo ya Yahova asathabuka. Ngakhale tenepo, Yahova ali dzololo toera kuaphedza kuti acinje makhaliro awo.

11. Ndi pinthu pipi pyakuti Yahova asapiida?

11 Idani pinthu pinaida Yahova. (Masal. 97:10) Bhibhlya isapangiza kuti Yahova nee asakomerwa na ‘maso akudzikuza, lirimi yakulonga uthambi na manja anapha anthu akusowa mulando.’ (Mis. 6:16, 17) Kusiyapo pyenepi, iye asaida ‘anthu auphanga na anthu ananyengeza andzawo.’ (Masal. 5:6) Yahova asaipirwa kakamwe na macitiro anewa. Iye afudza anthu akuipa mu ntsiku za Nowa thangwi iwo akhadadzadza dziko na uphanga. (Gen. 6:13) Onani citsandzo cinango. Yahova aphatisira mprofeta Malakiya toera kulonga kuti Iye asaida munthu anakhonda ndzace wa m’banja mwakusowa mathangwi. Yahova nee asatawira ulambiri wa anthu anewa, pontho anaatonga thangwi ya makhaliro awo.—Mal. 2:13-16; Aheb. 13:4.

Kucita pinthu pyakuti Yahova nee asakomerwa napyo kusafunika kukhala kwakunyanyasa kuna ife, ninga kudya cakudya cakubvunda (Onani ndima 11-12)

12. Pisabvekanji ‘kuida pinthu pyakuipa’?

12 Yahova asafuna kuti ‘tiide pinthu pyakuipa.’ (Aroma 12:9) Fala ineyi yakuti ‘kuida,’ isabveka kuipirwa kakamwe na cinthu mbatinyanyasirwa naco. Nyerezerani kuti munapibva tani munthu angakuphembani kuti mudye cakudya cakubvunda. Basi ene kunyerezera pyenepi, panango kunakucitisani kunyevuka ntima. Munjira ibodzi ene, kunyerezera basi kucita pinthu pyakuti Yahova nee asakomerwa napyo, pisafunika kukhala pyakunyanyasa kuna ife.

13. Thangwi yanji tisafunika kutsidzikiza manyerezero athu?

13 Tsidzikizani manyerezero anu. Manyerezero athu asakhuya pinthu pinacita ife. Na thangwi ineyi, Yezu atipfundzisa toera kucalira manyerezero akuti anaticitisa kudawa. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Mwandimomwene, ife tisafuna kukomeresa Babathu wakudzulu. Na thangwi ineyi, tisafunika kucalira manyerezero akuipa.

14. Mafala athu asapangizanji thangwi ya ife, pontho tisafunika kubvundzikanji?

14 Nyerezerani mwadidi mafala anu. Yezu alonga: “Pinthu pyonsene pinabuluka pamulomo wa munthu, pisabulukira muntima mwace.” (Mat. 15:18) Mwandimomwene mafala athu asapangiza pinthu piri muntima mwathu. Natenepa, bvundzikani: ‘Ndisacalira kulonga uthambi ngakhale kuti kulonga undimomwene kunandibweresera nyatwa? Khala ndine mamuna peno nkazi wakumanga banja, ndisacita mphole-mphole toera ndikhonde pfinyira diso munthu wakuti nee ndi ndzanga wa m’banja? Ndisacalira kulonga mafala aulukwali? Ndisalonga mwakukhurudzika munthu anganditsukwalisa?’ Kunyerezera mwadidi thangwi ya mibvundzo ineyi, kunakuphedzani kakamwe. Mafala anu anakwanisa kulandaniswa na mabutau a nguwo. Mungafungula mabutau, pinakhala pyakukhonda nentsa kudula nguwo. Munjira ibodzi ene, mungawangisira toera kusiya kulonga mafala akusowa cilemedzo, authambi na aulukwali, pinakhala pyakukhonda nentsa toera kudula uunthu wakale.

15. Pisabvekanji kukhomera “pamuti” makhaliro athu akale?

15 Khalani dzololo toera kucita pinthu pinafunika imwe kucita. Mpostolo Paulu aphatisira citsandzo cibodzi, toera kutipfundzisa kuti ndi pyakufunika kakamwe kucinja makhaliro athu. Iye alonga kuti tisafunika kukhomera “pamuti” makhaliro athu akale. (Aroma 6:6) Pyenepi pisabveka kuti tisafunika kutowezera citsandzo ca Yezu. Iye akhali dzololo kukhomerwa pamuti toera akomerese Yahova. Munjira ibodzi ene, toera kukomeresa Yahova tisafunika kukhala dzololo toera kusiya makhaliro na macitiro akuti Yahova asaaida. Kucita pyenepi kunatiphedza toera tikhale na cikumbuntima cakucena na cidikhiro cakukhala na umaso wakukhonda mala. (Juwau 17:3; 1 Ped. 3:21) Kumbukani kuti Yahova nee anacinja mitemo yace toera kutitsandzayisa. M’mbuto mwace, ndife anafunika kucinja makhaliro athu mbatibvera mitemo yace.—Iza. 1:16-18; 55:9.

16. Thangwi yanji musafunika kukhala dzololo toera kupitiriza kuthimbana na pifuno pyakuipa?

16 Pitirizani kuthimbana na pifuno pyakuipa. Ngakhale pakumala kubatizwa, imwe musafunika kupitiriza kuthimbana na pifuno pyakuipa. Onani citsandzo ca mamuna m’bodzi anacemerwa Maurício. Pikhali iye m’phale akhapita m’mabonde na amuna andzace. Mukupita kwa ndzidzi, adziwana na atumiki a Yahova mbatoma kupfundza Bhibhlya. Pidamala iye kucita macinjo, abatizwa mu caka ca 2002. Ngakhale kuti cincino asatumikira Yahova mu pyaka pizinji, Maurício alonga: “Midzidzi inango ndisathimbana na pifuno pyakuipa.” Iye nee asatawirisa kuti pyenepi pincitise kubwerera nduli. Mbwenye iye alonga: “Pisandibalangaza kudziwa kuti ndingasankhula kukhonda kutowezera pifuno pyenepi ndisatsandzayisa Yahova.” *

17. Citsandzo ca Nabiha cisakuwangisani tani?

17 Phembani ciphedzo ca Yahova, pontho nyindirani nzimu wace wakucena, tayu mphambvu zanu. (Agal. 5:22; Afil. 4:6) Tisafunika kuwangisira toera kudula uunthu wakale. Onani citsandzo ca nkazi m’bodzi anacemerwa Nabiha. Pai wace ansiya pikhali iye na pyaka pitanthatu pyakubalwa. Iye alonga: “Pyenepi pyanditsukwalisa kakamwe.” Mu ndzidzi ukhakula iye, Nabiha akhali munthu wakuipirwa kakamwe, pontho akhali wanthonga. Iye atoma kugulisa mitombwe yakuledzeresa, pontho afungirwa nkaidi mbakhala pyaka pingasi mwenemo. Abale na alongo adaenda kacedza na anthu nkaidi ineyi, acedza naye, pontho atoma kupfundza Bhibhlya na iye. Nabiha atoma kucinja makhaliro ace. Iye alonga: “Misambo inango yakuipa ikhali yakukhonda nentsa toera kuisiya. Mbwenye pikhali pyakunentsa kakamwe kuna ine kusiya kufumali.” Nabiha apiringana caka cibodzi mbakawangisira, pontho akwanisa kusiya kufumali. Acita tani pyenepi? Iye alonga: “Cinthu cakufunika kakamwe cidandiphedza toera kusiya nsambo unoyu, ndi kucita phembero kazinji kene kuna Yahova.” Cincino Nabiha asapanga anango: “Nakuti Yahova andiphedza toera ndikwanise kucinja makhaliro anga, ndiri na cinyindiro cakuti anango anakwanisambo kucinja.” *

IMWE MUNAKWANISA KUKHALA WAKUTHEMA TOERA KUBATIZWA

18. Mwakubverana na 1 Akorinto 6:9-11, atumiki azinji a Yahova acitanji?

18 Mu ndzidzi wa apostolo, amuna na akazi anango adasankhulwa na Yahova toera kutonga na Kristu, pakutoma akhacita pinthu pyakuipa. Mwacitsandzo, iwo akhali anyaupombo, akhapita m’mabonde mamuna na mamuna peno nkazi na nkazi, pontho akhali mambava. Ngakhale tenepo, na ciphedzo ca nzimu wakucena wa Yahova, iwo akwanisa kucinja makhaliro awo. (Lerini 1 Akorinto 6:9-11.) Munjira ibodzi ene, lero Bhibhlya isaphedza anthu azinji toera kucinja makhaliro awo. * Iwo asiya misambo yakuti ikhali yakunentsa toera kuisiya. Pitsandzo pyawo pisapangiza kuti imwe munakwanisambo kucinja makhaliro anu, mbamukunda misambo yakuipa toera mukhale akuthema kubatizwa.

19. Tinapfundzanji mu nsolo unatowera?

19 Ale anafuna kubatizwa asafunika kuwangisira toera kudula uunthu wakale, pontho asafunikambo kuwangisira toera kubvala uunthu upswa. Mu nsolo unatowera tinapfundza kuti tinacita tani pyenepi, pontho anango anatiphedza tani.

NYIMBO 41 Bveserani Phembero Yanga

^ Toera kukhala akuthema kubatizwa tisafunika kucita macinjo mu umaso wathu. Nsolo uno unatiphedza kudziwa kuti ninji uunthu wakale, thangwi yanji tisafunika kusiya macitiro a uunthu wakale, pontho tinacita tani pyenepi. Mu nsolo unatowera tinapfundza kuti tinapitiriza tani kubvala uunthu upswa, ngakhale pakumala kubatizwa.

^ MABVEKERO A MAFALA ANANGO: ‘Kudula uunthu wakale’ pisabveka kusiya makhaliro na pifuno pyakuti nee pisakomeresa Yahova. Tisafunika kucita pyenepi mbatidzati kubatizwa.—Aef. 4:22.

^ Toera kudziwa pizinji, onani nsolo wakuti A Bíblia Muda a Vida das Pessoas—‘Eu precisava voltar para Jeová,” mu A Sentinela ya 1.º de Abril de 2012.

^ Toera kudziwa pizinji, onani nsolo wakuti A Bíblia Muda a Vida das Pessoas‘Elas foram muito atenciosas comigo,’  mu A Sentinela ya 1.º de Maio de 2012.

^ Toera kudziwa pizinji, onani nsolo wakuti A Bíblia Muda a Vida das Pessoas—‘Eu me tornei uma jovem revoltada e agressiva,’ mu A Sentinela ya 1.º de Janeiro de 2012.

^ Onani bokosi yakuti “ Bhibhlya Isacinja Umaso wa Anthu.”

^ FOTO TSAMBA: Kusiya misambo na makhaliro akuipa ndi ninga kudula nguwo yakusakala.