1. Unfa di libi fii bi dë ufö i bigi lei soni u Bëibel?

 UNFA di libi fii bi dë ufö i bi bigi lei soni u Bëibel ku dee Jehovah Kotoigi? Sömëni fuu an lo’ u pakisei di ten dë. Kandë u bi ta si soni kumafa dee sëmbë u di goonliba aki ta si soni. Nasö kandë u bi ko abi fasi di de abi. A kan tu taa a di ten dë ’u bi ta libi fuu a di goonliba aki nöö a kaba. Wa bi ta mëni Gadu seei’ (Ef. 2:12). Ma di u bigi lei soni u Bëibel, hën u bigi tooka soni a di libi fuu!

2. Andi i bi ko fusutan di i bigi lei soni u Bëibel?

² Di i bigi lei soni u Bëibel, hën i bi ko fusutan taa i abi wan Tata a liba ala di lobi i gaanfa seei. I bi ko si tu taa ee i kë du soni di ta kai ku ën, söseei ee i kë dë wan sëmbë u di wosudendu fëën, nöö i musu tooka soni a di libi fii. I bi musu du soni di Jehovah taki taa da bunu soni, söseei i bi musu wai pasi da dee soni dee a taki taa an bunu.​—Ef. 5:3-5.

3. Andi Jehovah kë fuu du, te u luku Kolosën 3:9, 10, nöö fuun soni woo taki a di woto aki?

³ U di Jehovah da di Sëmbë di mbei u, söseei u di hën da di Tata fuu, mbei hën musu taki unfa a kë u dee sëmbë u di wosudendu fëën musu ta tja deseei. Fëën mbei a taki taa ufö u dopu, u musu mbei möiti u ’tooka dee fasi dee u bi abi fosu, nöö u kaba ku dee soni dee u bi ta du’. b (Lesi Kolosën 3:9, 10.) Di woto aki o heepi dee sëmbë dee kë dopu u de piki dii hakisi. Dee hakisi da: Andi da dee fasi dee u musu tooka? Faandi mbei Jehovah ta piki u fuu tooka de? Unfa u sa tooka  dee fasi aki? Ma ee u dopu kaa, nöö di woto aki sa heepi u fu wa toona go ta du soni kuma fosu möön.

4. Unfa wan sëmbë ta dë te a abi dee awoo fasi jeti?

⁴ Wan sëmbë di abi awoo fasi, ta pakisei kumafa di zöndu sinkii fëën ta kë faa pakisei, söseei a ta du dee soni di di sinkii fëën ta piki ën faa du. Kandë a ta pakisei hënseei wanwan, kandë hati fëën ta boonu hesi, kandë an ta tei soni u bigi, nasö kandë a o abi gaanfasi. Kandë sö wan sëmbë lo’ u luku fanafiti soni a di së u manu ku mujëë soni, ku fëlön ka de ta feti. An dë u taki taa sö wan sëmbë sa abi bunu fasi, nöö kandë háti ta fon ën te a du wan soni di an bunu. Ma tökuseei an ta dë kabakaba u tooka soni nëën libi.​—Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.

5. Andi u musu hoi a pakisei te u ta mbei möiti u tapa ku dee awoo fasi fuu? (Tjabukama 3:19)

⁵ Hii u tuu da zöndu libisëmbë. Fëën mbei a sa pasa taa so juu woo pakisei soni di an bunu, söseei a sa pasa taa u kë du wan soni di an bunu. So juu woo taki soni nasö du soni di o hati u bakaten (Jel. 17:9; Jak. 3:2). Ma te u puu dee awoo fasi, nöö di zöndu sinkii fuu an o feni pasi u mbei u du andi a kë. U ta tooka ko dë kuma wan njunjun sëmbë.​—Jes. 55:7; lesi Tjabukama 3:19.

6. Faandi mbei Jehovah ta da u taanga fuu kaba ku dee awoo fasi dee u bi abi?

⁶ U di Jehovah lobi u, söseei u di a kë fuu dë waiwai, mbei a ta piki u taa u musu kaba ku fasi u pakisei di an bunu, ku woto soni di u bi guwenti du di an bunu (Jes. 48:17, 18). Jehovah sabi taa dee sëmbë dee ta du soni di an bunu, ta tja fuka ko da deseei, ku woto sëmbë tu. Nöö a ta hati Jehovah te a ta si di soni dë.

7. Andi u sa taki taa woo du, te u luku Loomë 12:1, 2?

⁷ Kandë bigibigi so u dee mati fuu ku dee famii fuu o ta mbei u fa te de si taa u ta tooka dee fasi fuu dee an bunu (1 Pet. 4:3, 4). Kandë de ta taki taa u sa du andi u kë, söseei taa wa musu mbei woto sëmbë piki u andi u musu du. Ma te sëmbë an ta libi ku dee wëti u Jehovah, nöö de ta da Saatan pasi u mbei de ko dë kumafa a kë. (Lesi Loomë 12:1, 2.) Hii u tuu musu taki andi woo du: U musu  taki ee woo hoi dee awoo fasi fuu di di zöndu ku di goonliba u Saatan mbei u ko abi, nasö ee woo da Jehovah pasi faa tooka u ko dë di möön bunu sëmbë di u sa ko dë nöunöu.​—Jes. 64:8.

8. Andi o heepi u fuu tooka dee awoo fasi fuu?

⁸ Jehovah sabi taa a o tei ten fuu puu dee pakisei dee an bunu, söseei fuu bigi du soni di bunu. A sabi tu taa woo abi fu mbei taanga möiti tu (Ps. 103:13, 14). Ma Jehovah ta da u di köni ku di kaakiti di u abi fanöudu fuu tooka. A ta heepi u ku di Wöutu fëën, di jeje fëën, söseei ku di ölganisaasi fëën. A musu u dë sö taa a bi heepi i tu. Boo taki u soni di i sa du fii sa tooka dee awoo fasi dee i bi abi, sö taa i sa dopu.

9. Andi di Wöutu u Gadu sa heepi i fii du?

⁹ Wooko ku di Bëibel u öndösuku iseei bumbuu. Di Wöutu u Gadu dë kuma wan sipei. A sa heepi i fii ko si unfa i ta pakisei, unfa i ta fan, ku di fasi fa i ta du soni (Jak. 1:22-25). Di sëmbë di ta lei i soni u Bëibel, ku woto Keesitu sëmbë di abi wan taanga biibi, sa heepi i ku di soni dë tu. De sa wooko ku di Bëibel u piki i dee soni dee i ta du bunu, ku dee soni dee i sa du möön bunu. De sa lei i tu unfa i sa feni soni a di Bëibel nasö a dee woto buku fuu, di sa heepi i fii tapa ku taku guwenti. Söseei hii juu Jehovah ta dë kabakaba u heepi i. A sabi andi da di möön bunu fasi fa a musu heepi i, u di a sabi andi dë a i hati (Nöng. 14:10; 15:11). Fëën mbei i musu ko abi di guwenti u begi Jehovah, söseei u lei soni a di Wöutu fëën hiniwan daka.

10. Andi i lei u di woto u Elie?

¹⁰ I musu biibi taa dee wëti u Jehovah da dee möön bunuwan. U sa feni wini te u ta du dee soni di Jehovah ta piki u fuu du. Dee sëmbë dee ta hoi dee wëti u Jehovah ta abi lesipeki da deseei, de ta sabi faandi mbei de dë a libi, söseei de ta dë waiwai tuutuu (Ps. 19:7-11). Ma dee sëmbë dee an ta kë hoi dee wëti fëën ta feni hogi bakaten, u di de ta du andi di zöndu sinkii ta kë u de du. Luku andi wan womi de kai Elie bi taki u di hoi di sëmbë an ta hoi dee wëti u Gadu. Di womi aki mama ku hën tata bi lobi Jehovah, nöö de bi lei ën soni u Jehovah tu. Ma di a bi ko bigi, hën a bigi ta hulu sëmbë di an bi ta du bunu soni. A bi bigi ta tei drugs, ta libi fanafiti a di së u manu ku mujëë soni, söseei a bi bigi ta fufuu. Elie taa hati fëën bi ta boonu gaanfa seei, söseei a bi ta feti ku sëmbë. A taki tu taa: „Mi bi ta du hii soni di wan Keesitu sëmbë an musu du.” Hii fa a bi dë sö, tökuseei Elie an bi fëëkëtë dee soni dee a bi lei di a bi njönku. Te u kaba fëën, a bigi lei soni u Bëibel baka. A bi mbei taanga möiti seei u tapa ku so guwenti, hën a dopu a di jaa 2000. Un wini a feni di a bigi ta libi ku dee wëti u Jehovah? Wë a taa: „Nöunöu mi ta libi bööböö, söseei mi ko abi wan limbolimbo háti.” c Di woto u Elie ta lei u taa dee sëmbë dee an ta hoi dee wëti u Jehovah ta tja hogi ko da deseei. Ma tökuseei Jehovah ta dë kabakaba u heepi de u de bia libi.

11. Andi ku andi Jehovah ta buuse?

¹¹ Buuse dee soni di Jehovah ta buuse (Ps. 97:10). Di Bëibel ta taki taa Jehovah ta buuse „sëmbë di ta luku wotowan ku gaanfasi, sëmbë di ta lëgëdë ta mindi soni, [ku] sëmbë di ta kii wotowan di na du na wan hogi” (Nöng. 6:16, 17). Söseei a ta buuse „sëmbë di ta kii woto sëmbë, söseei di ta ganjan wotowan” (Ps. 5:6). Jehovah ta buuse dee lö soni  aki sö gaanfa taa a di ten u Noa a kii hii dee sëmbë dee bi ta du dee soni aki (Ken. 6:13). Boo taki u wan woto soni jeti. Jehovah bi mbei di tjabukama de kai Maleaki taki taa a buuse sëmbë di ta booko tööu u pikipiki soni hedi. Jehovah an ta feni di dini di dee lö sëmbë aki ta dini ën u bunu, söseei a o kuutu de.​—Mal. 2:13-16; Heb. 13:4.

12. Unfa u sa lei taa u ta ’buuse hiniwan soni di u si taa hogi’?

¹² Jehovah kë taa u musu ’buuse hiniwan soni di u si taa hogi’ (Lom. 12:9). Te u ta buuse wan soni, nöö wa ta kë si ën a wojo seei. Pakisei unfa joo fii ee de piki i fii njan wan paabi njanjan poipoi. Pakisei nöö joo pakisei ën, nöö i ta fii suwaki kaa. Wë sö nöö a musu dë da u te a nama a soni di Jehovah ta buuse. Wa musu kë du de seepiseepi.

13. Faandi mbei u musu köni ku dee soni dee u ta pakisei?

¹³ Köni ku dee soni dee i ta pakisei. Dee soni dee u ta pakisei de u ta du. Fëën mbei Jesosi bi taki taa u musu köni ku dee soni dee u ta pakisei, u di de sa mbei u go du gaan zöndu (Mat. 5:21, 22, 28, 29). An dë u taki taa u ta kë du soni di sa mbei di Tata fuu wai ku u. Fëën mbei ee a ko pasa taa u pakisei wan soni di an bunu, nöö wantewante u musu mbei möiti u puu di taku pakisei dë.

14. Andi dee soni dee u ta taki ta lei, nöö un hakisi u musu piki?

¹⁴ Köni ku dee soni dee i ta taki. Jesosi bi taki taa: „Dee soni dee i ta puu a i buka ta taki, nöö na kaba u de di dë e. Biga a i hati de ta kumutu” (Mat. 15:18). Dee soni dee u ta taki ta lei un pei sëmbë u dë tuutuu. Fëën mbei a bunu fii hakisi iseei dee soni aki: ’Mi ta mbei möiti u taki di tuu hii juu, hii fa di soni dë sa mbei soni miti mi ö? Mi ta mbei möiti u ma du soni di sa mbei wan sëmbë fii kuma mi kë ën, hii fa mi tööu kaa u? Mi ta wai pasi da woto di nama ku fanafiti soni ö? Mi ta piki a wan saapi fasi te wan sëmbë du wan soni di mbei hati u mi boonu ö?’ Wë dee hakisi aki sa heepi i. I sa maaka dee soni dee i ta taki ku wan kalala. Te i ta jabi di kalala u wan soni di i bisi, nöö an o taanga da i fii puu di soni a i sinkii. Wë te i ta mbei möiti fu ja kosi sëmbë möön, fu ja mindi soni möön, söseei fu ja taki fanafiti soni möön, nöö an o taanga da i fii tapa ku dee awoo fasi dee i bi abi.

15. Andi Paulosu bi kë taki di a bi taki taa ’di awoo fasi fuu u bi ta libi, dëdë makandi ku Jesosi a di posu’?

 ¹⁵ I musu dë kabakaba u du andi dë fanöudu fii du. Apösutu Paulosu bi taki wan soni u lei unfa a dë fanöudu tjika fuu tooka soni a u libi. A bi taki taa fa ’Jesosi dëdë a di posu, nöö a dë kuma di awoo fasi fuu u bi ta libi, hën dëdë makandi ku ën’ (Lom. 6:6). Jesosi bi dë kabakaba u sëmbë pekëën a wan posu kii, u di a bi kë du soni di ta kai ku Jehovah. Wë ee useei kë du soni di ta kai ku Jehovah, nöö u musu dë kabakaba u tapa ku soni di Jehovah ta buuse. Te u du dee soni aki, nöö woo ko abi wan limbolimbo háti, söseei woo sa libi u teego (Joh. 17:3; 1 Pet. 3: 21). Hoi a pakisei taa Jehovah an o tooka dee wëti fëën u de sa kai ku u. Ma u musu tooka soni a di libi fuu, söseei u musu mbei möiti u hoi dee wëti fëën.​—Jes. 1:16-18; 55:9.

16. Faandi mbei i musu dë kabakaba u finga futu go dou da dee soni di di zöndu sinkii fii ta kë fii du?

¹⁶ Finga futu go dou da dee soni di di zöndu sinkii ta kë fuu du. Baka te i dopu seei i musu ta finga futu go dou da dee soni di di zöndu sinkii ta kë fii du. Luku di woto u wan womi de kai Maurício. Di a bi njönku, hën a bi bigi ta libi ku woto womi. Baka wan pisiten, hën a miti ku dee sëmbë u Jehovah, hën a bigi lei soni u Bëibel. A bi tooka soni nëën libi, hën a dopu a di jaa 2002. Hii fa Maurício ta dini Jehovah sömëni jaa kaa, tökuseei a bi taki taa: „So juu mi musu feti ku dee fii dee ta ko a mi di an bunu.” Ma an ta mbei di soni dë mbei a lasi hati. A taki tu taa: „Mi ta feni kötöhati u di mi sabi taa te ma ta du soni di di sinkii u mi ta kë u mi du, nöö Jehovah ta wai ku mi.” d

17. Un soni u di woto u Nabiha da i taanga?

¹⁷ Begi Jehovah faa heepi i, söseei buta futoou a di jeje fëën, ma na a di kaakiti fii (Gal. 5:22; Fil. 4:6). U musu mbei taanga möiti u tooka dee awoo fasi fuu, söseei u musu mbei möiti fu wa ko abi de möön. Luku di woto u wan mujëë de kai Nabiha. Hën tata bi go disëën di a bi abi 6 jaa. Di mujëë aki bi taki taa: „Di soni aki bi hati mi gaanfa seei.” Di a bi ta ko möön bigi, nöö hati fëën bi ta boonu hesihesi seei. A bi bigi ta sei drugs. Ma dee siköutu kisi ën, de söötö ën a dunguwosu, nöö ala a bi dë wantu jaa longi. Wantu Kotoigi di bi ta peleiki a di dunguwosu, bi bigi ta lei ën soni  u Bëibel. Nabiha bi tooka sömëni soni nëën libi. A bi taki taa: „An bi taanga da mi u tapa ku so u dee soni dee mi bi ta du. Ma a bi taanga da mi seei u disa sumuku.” Möön leki wan jaa longi Nabiha mbei möiti u tapa ku di sumuku. Ma te u kaba fëën a tapa. Unfa a bi sa du di soni aki? Wë a taa: „Di möön gaan soni di heepi mi u mi tapa, da di begi di mi bi ta begi Jehovah hii juu.” Nöunöu Nabiha ta piki woto sëmbë taa: „Mi ta biibi taa ee mi bi sa tooka soni a mi libi u mi sa du soni di ta kai ku Jehovah, nöö hii sëmbë sa du ën tu!” e

18. Andi sömëni u dee sëmbë u Gadu bi sa du, te u luku 1 Kolenti 6:9-11?

¹⁸ A di ten u dee fesiten Keesitu sëmbë, Jehovah bi tei womi ku mujëë u de tii makandi ku Keesitu, hii fa fosufosu dee sëmbë aki bi ta du soni di an bi bunu seepiseepi. So u de bi ta libi fanafiti a di së u manu ku mujëë soni, so u de bi dë womi di bi ta libi ku womi, söseei so u de bi ta fufuu. Ma di santa jeje u Gadu bi heepi de u de tooka soni a de libi. (Lesi 1 Kolenti 6:9-11.) A di ten aki, di Bëibel ta heepi milionmilion sëmbë u de tooka soni a de libi. f Dee sëmbë aki tapa ku taku guwenti, hii fa a bi taanga da de. Di soni aki ta lei taa iseei sa tooka soni a i libi, söseei taa i sa disa dee awoo fasi dee i bi abi, sö taa i sa dopu.

19. Fuun soni woo taki a di woto di ta ko?

¹⁹ Ee wan sëmbë kë dopu, nöö na tooka nöö a musu tooka dee awoo fasi fëën, ma a musu mbei möiti u ko abi njunjun fasi. A di woto di ta ko, woo taki unfa wan sëmbë sa du di soni aki, söseei unfa woto sëmbë sa heepi ën.