Skip to content

Skip to table of contents

Ndrima Nya Gihevbulo 10

U nga si kodza gu ‘tshula muthu wa gale’

U nga si kodza gu ‘tshula muthu wa gale’

‘Tshulani muthu wa gale ni mavbanyelo yaye.’ — KOL. 3:9.

NDZIMO 29 Hi ngu emeya lina lago

ESI HI NA SI HEVBULAGO AVBA NYA NDRIMA YEYI *

1. Womi wago wu diri kharini na wu nga si pheyi gu hevbula Bhibhiliya?

 WU DIRI kharini womi wago na u nga si pheyi gu hevbula Bhibhiliya ni Dzifakazi dza Jehovha? Nya vangi gwathu kha va goli gu dundrugeya khu isoso. Mawonelo ni mavbanyelo yathu ma kuhidwe khesi litigo li gu khilo khyadi ni esi si gu siri sadi. Khu kharato, ethu “hi di gu vbanya tigoni nyambana gutumba, nyambana Nungungulu.” (Efes. 2:12) Ganiolu, hwane nya gu ba hi phede gu hevbula Bhibhiliya womi wathu wu di vbindrugedza.

2. Ginani u nga gi tugula tepo u nga pheya gu hevbula Bhibhiliya?

2 Hwane nya gu ba u phede gu hevbula Bhibhiliya uwe u tugude gu khuwe u na ni Papayi a gu romo ndzadzini a gu haladzago ngudzu. U tugude gu khuwe wa gu vbweta gu tsakisa Jehovha ni gu gira gipandre nya ndranga yaye nya vakhozeyi, uwe u yede gu vbindrugedza silo nyo khaguri womini gwago, esi u si pimisago ni mawonelo yago. Nigu uwe u di yede gu hevbuleya gu vbanya khu milayo ya Jehovha. — Efes. 5:3-5.

3. Guya khu libhuku la Vakolosi 3:9, 10 ginani egi Jehovha a vbwetago gu khuye hi gira nigu ginani hi na bhulago khigyo avba nya ndrima yeyi?

3 Muvangi wathu ni papayi wathu wa ndzadzini, Jehovha, a ngu ninganedwa khu gu hunga edzi sivbango nya ndranga yaye nya vakhozeyi si yedego gu vbanya khidzo. Nigu na hi nga si bhabhatiswi uye a gu vbweta gu khuye hi dzi garadzeya gu tshula “muthu wa gale ni mavbanyelo yaye.” * (Leri Vakolosi 3:9, 10.) Ndrima yeyi, yi na phasa vale va vbwetago gu bhabhatiswa gu hlamula siwudziso sesi sa siraru: 1) So thula ginani “muthu wa gale”? 2) Khu ginani Jehovha a hi kutsago gu tshula muthu wa gale? 3) Hi nga gira kharini isoso? Ga vale va bhabhatisidwego, ndrima yeyi yi na va phasa gu mba gira esi va nga ba va gira na va nga si tshuli muthu wa gale.

SO THULA GINANI “MUTHU WA GALE”?

4. Muthu a fumwago khu mavbanyelo nya muthu wa gale a gu gira silo khu ndziya muni?

4 Muthu a fumwago khu mavbanyelo nya muthu wa gale, tepo yatshavbo a gu pimisa ni gu gira mithumo nya nyama. Uye adzina a nga khala magundrele, muthu nya mba hweya gu goroga, nya mba bonga ni gu dzi gugumugisa. Uye adzina a nga gola gu sistiri pornografia, dzifilmi dzi kutsedzeyago wubhayi ni wughevenga. Kha si kanakanisi gu khiso uye a na ni makhalelo nyo khaguri nya yadi. Nigu uye a nga dzipwa nandru khesi a ganeyago ni gu gira. Ganiolu, gimwalo gi mu kutsago gu vbindrugedza mapimiselo ni mavbanyelo yaye. — Gal. 5:19-21; 2 Thim. 3:2-5.

Tepo hi tshulago “muthu wa gale” mithumo nya nyama kha yi na nga hi fuma (Wona ndrimana 5) *

5. Ina hi nga si kodza gu tshula muthu wa gale khu gu vbeleya? Tshamuseya.(Mith. 3:19)

5 Ethu kha ha vbeleya. Khu kharato, kha hi na nga si kodza gu vbedza khu gu vbeleya mapimo nya mba yadi, gudogoreya nya monyo wathu ni edzi hi dzipwago khidzo. Dzimbe dzitepo hi nga gira mwendro gu ganeya silo si na hi girago hi dzi laya. (Jer. 17:9; Jak. 3:2) Ganiolu, tepo hi tshulago muthu wa gale, mithumo nya nyama ni sigiro sathu kha si na nga hi fuma. Nigu ethu ha gu khala muthu muphya. — Isa. 55:7; leri Mithumo 3:19.

6. Khu ginani Jehovha a hi kutsago gu mba manega ni mapimo nya mba yadi ni makhalelo nyo vivbe nya muthu wa gale?

6 Jehovha a ngu hi kutsa gu hi dzi hambanisa ni mapimo nya mba yadi ni makhalelo nyo vivbe kholu uye a ngu hi haladza ngudzu nigu a gu vbweta gu hi mana womi nya gu tsakise. (Isa. 48:17, 18) Uye a ngu dziti gu khuye ava va dzumeyago gu fumedwa khu gu dogoreya nyo vivbe, va ngu dzi vangeya sigaradzo avo va mune ni vambe vathu. Si ngu mu vbisa gu hi wona na hi gu vangeya sigaradzo vambe ni ethu va mune.

7. Guya khu Varoma 12:1, 2 ginani hi nga hathago?

7 Dzipari ni valongo nyo khaguri adzina va nga hi hega tepo hi zamago gu vbindrugedza mavbanyelo yathu. (1 Ped. 4:3, 4) Avo adzina va nga hi embeya gu khavo hi nga gira ni gevbini hi gi vbwetago, nigu kha hi yeli gu dzumeleya muthu a hi embeya esi hi yedego gu gira. Ganiolu vale va bombago milayo ya Jehovha kha va tshulega khu lisine. Khu lisine, avo va gu dzumeya gu gimbidziswa khu litigo la Sathane. (Leri Varoma 12:1, 2.) Hatshavbo hi nga hatha gu simama ni muthu wa gale a fumedwago khu gighoho ni litigo la Sathane mwendro gu dzumeya gu vbindrugedzwa khu Jehovha gasi gu hi khala vathu nya vadi olu. — Isa. 64:8.

HI NGA ‘TSHULA’ KHARINI MUTHU WA GALE?

8. Ginani gi nga hi phasago gu potsa mapimiselo nyo vivbe ni makhalelo nya mba yadi?

8 Jehovha a ngu dziti gu khuye si na dzega tepo nyo laphe gasi gu gira isoso. Nigu hi ngu dzi garadzeya gu potsa mapimiselo nya mba yadi ni makhalelo nyo vivbe (Ndzi. 103:13, 14) Ambari ulolo, khu gu thumisa lito laye, liphuvbo laye ni hengeledzano yaye, Jehovha a ngu hi ninga guti, tshivba ni giphaso hi gi vbwetago gasi hi vbindrugedza edzi hi gu idzo. Nya mba kanakana uye tepo yatshavbo a gu phaside. Olu hi na wona silo nyo khaguri hi nga girago gasi gu hi tshula muthu wa gale nigu hi ninganedwa khu gu bhabhatiswa.

9. Lito la Nungungulu li nga gu phasa gu gira ginani?

9 Thumisa Bhibhiliya gasi u dzi hevbula khu vbafuvbi. Lito la Nungungulu li ngu fananiswa li libona, iyo yi nga hi phasa gu wona edzi hi pimisago, hi ganeyago, ni edzi hi girago khidzo silo. (Jak. 1:22-25) Muhevbudzi wago nya Bhibhiliya ni mumbe Mukristo a vidzidwego a nga gu ninga wusingalagadzi. Khu giyeyedzo, avo va nga thumisa Milowo gasi gu gu phasa gu tugula umo u tiyidego ni umo u gu mwalo tshivba. Avo va nga gu hevbudza edzi u nga manago khidzo mahungu ma seketedwago umo nya Bhibhiliya ma ningago wusingalagadzi maningano ni edzi u nga potsago khidzo makhalelo nyo vivbe. Nigu Jehovha tepo yatshavbo a dzi emisede gu gu phasa. Uye khuye basi a na si kodzago gu gu phasa gwadi kholu a ngu siti esi si gu romo monyoni gwago. (Mav. 14:10; 15:11) Khu kharato, manega ni giolovedzo nya gu gombeye gwaye ni gu hevbula Lito laye tshigu ni tshigu.

10. Ginani u gi hevbudego khu giyeyedzo gya Elie?

10 Tiyisega gu khuwe milayo ya Jehovha khyadi. Hi nga wuyedwa ha gu gira satshavbo esi Jehovha a lombago gu hi gira. Vale va vbanyago khu milayo yaye va ngu dzi ninga githawo avo va mune, va ni makungo guvbanyani nigu va ngu tsaka khu lisine. (Ndzi. 19:7-11) Gu hambana ni vale va bombago milayo ya Jehovha, avo va ngu mana mihandro nya mba yadi khu gu ba va gira mithumo nya wuthu. Wona esi mwama moyo nyo pwani khu Elie a ganeyago maningano khu gu bomba milayo ya Nungungulu. Uye a dandrisidwe khu vavelegi va haladzago Jehovha. Ganiolu tepo Elie a nga ba ari muphya, uye a hathide dzipari nya mba dzadi. A di pheya gu thumisa sidahadaha, gu manega ni mavbanyelo nya gu nyenyezi ni guba. Elie wari khuye a di pheya gu khala muthu nya mba hweya gu goroga ni gu gola mayunga. Uye a gu ganeya gu khuye: “Khu lisine nyi di pheya gu gira satshavbo iso nyi nga ba nyi embedwe gu mba gira kha nga Mukristo.” Ambari ulolo, Elie kha divala esi a nga hevbula na ngari muphya. Khu gu hegisa, uye a di pheledza gambe gu hevbula Bhibhiliya. Uye a dzi garadzede ngudzu gasi gu diga mavbanyelo nyo vivbe a bwe a bhabhatiswa khu 2000. Gu vbanya khu milayo ya Jehovha si mu phaside kharini? Elie wari khuye: “Olu nyi na ni gurula mapimoni nigu nyi na ni livhalo li agidego.” * Giyeyedzo gya Elie gya gu yeyedza gu khigyo vale va bombago milayo ya Jehovha va gu dzi vangeya sigaradzo khu vabune. Ambari ulolo, Jehovha a dzi emisede gu va phasa gu vbindrugedza.

11. Silo muni Jehovha a si nyenyago?

11 Hevbuleya gu nyenya esi Jehovha a si nyenyago. (Ndzi. 97:10) Bhibhiliya ya gu ganeya gu khiyo Jehovha a ngu nyenya “maho nya gu dzi gugumugise, lidimi nya guganele malipha, mandza ma vbaladzago novba nyambana nandru.” (Mav. 6:16, 17) Uye gambe “a ngu nyenya gighevenga ni muthu nya wuvafa.” (Ndzi. 5:6) Jehovha a ngu nyenya ngudzu vathu nya mavbanyelo yaya nyo bwe a fuvisa vathu nya guvivbe va nga ba va vbanya matshigoni ya Nowa, kholu avo va di tadzide mafu khu wuvivbe. (Gen. 6:13) Wona gimbe giyeyedzo. Khu gu thumisa muprofeti Malakiya, Jehovha ganede gu khuye a di gu nyenya vale va tshulago mutshadho nya mba na gighelo nya gupwale. Nungungulu kha hakhi wukhozeyi wawe nigu va na ta dzi hlamuleya gwaye. — Mal. 2:13-16; Hebh. 13:4.

Esi Jehovha a ganeyago gu khuye si vivbide hi yede gu si wona na si nyenyeza gufana ni gu hodza guhodza nya gu hine (Wona dzindrimana 11-12)

12. Sa gu thula ginani gu “nyenya guvivba”?

12 Jehovha a gu vbweta gu khuye ‘hi nyenya guvivba.’ (Rom. 12:9) Lito gu “nyenya” la gu tshamuseya gu dzipwa hi gu nago nya gu nyenye gilo nyo khaguri khu monyo wathu watshavbo, hi swihala khigyo. Nga dundrugeya edzi u nga hadzi gu dzipwa khidzo wa gu lombwa gu hodza guhodza nya gu hine. Khu gu dundrugeya ngudzu khiso, adzina kha wu na nga dzipwa gwadi. Khu ndziya nyo fane, ha gu dundrugeya basi gu gira gilo nyo khaguri egi Jehovha a gu khuye gi vivbide kha hi na nga dzipwa gwadi.

13. Khu ginani hi yedego gu potsa mapimo nya mba yadi?

13 Potsa mapimo nya mba yadi. Mapimiselo yathu ma ngu kuha esi hi girago. Khiso si giridego Jesu a hi hevbudza gu khuye hi yede gu potsa mapimo ma na hi girago hi gira gighoho nya gikhongolo. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Ethu ha gu vbweta gu tsakisa Nungungulu Papayi wathu wa ndzadzini. Kha hi kanakani gu khethu hi ngu dzina gundzu gu mu tsakisa! Khya lisima ngudzu gu dzegeya gu potsa mapimo nyo vivbe ma na hi teyago mapimoni gwathu.

14. Esi hi ganeyago sa gu yeyedza ginani, nigu siwudziso muni hi yedego gu dzi hlamula?

14 Woneleya esi u ganeyago. Jesu ganede gu khuye: “Gyatshavbo gi dugago khu kanani gya guta khu monyoni.” (Mat. 15:18) Khu lisine, esi hi ganeyago sa gu yeyedza edzi hi gu idzo khu ndrani. Dzi giri siwudziso sesi: ‘Ina nyi ngu bomba gu lipha ambari na nyi gu dziti gu kheni nya gu ganeya lisine si na nyi vangeya sigaradzo? Kha nga olu nyi gu muthu nyi tshadhidego ina nyi ngu dzi woneya gu mba haladzana ni vathu nya sivbango nya wuvelegi nya gu hambane? Ina nyi ngu potsa gu ganeya malito nya gu nyenyeze? Ina nyi ngu hlamula khu ndziya nya yadi tepo muthu nyo khaguri a nyi gorosago?’ Si na gu phasa ngudzu gu dundrugeya gwadi khu siwudziso sesi. Avbo nya gu sone, dzikhindra dza gu pata dzipanu, khu ndziya nyo fane, maganelelo nya gu vivbe khayo ma hi patago ni muthu wa gale. Khu kharato, si na hi vbevbugeya gu tshula muthu wa gale ha gu diga gu ganeya malipha ni maganelelo nya gu nyenyeze.

15. So thula ginani gu khokhoteya muthu wa gale avbo nya ‘simbo nya tshanisa?’

15 Dzi emiseye gu gira esi si vbwetegago. Mupostoli Pawulo thumiside siyeyedzo gasi gu hi hevbudza gu khuye si na ni lisima gu vbindrugedza mavbanyelo yathu. Uye a lovide gu khuye: Hi yede gu khokhoteya “muthu wathu wa gale” avbo nya ‘simbo nya tshanisa.’ Khu mambe maganelelo, ethu ha gu vbweta gu landreya giyeyedzo gya Kristo. Ethu ha gu vbweta gu fuvisa makhalelo yatshavbo aya Jehovha a ma nyenyago. Ethu hi yede gu gira silo sesi gasi hi manega ni livhalo li agidego ni gu tumba nya gu vbanye kala gupindruga. (Joh. 17:3; 1 Ped. 3:21) Dundruga gu khuwe Jehovha kha na nga vbindrugedza milayo yaye gasi gu hi tsakisa. Wulangani nya isoso, hi yede gu vbindrugedza edzi hi gu idzo ni gu landrisa milayo yaye. — Isa. 1:16-18; 55:9.

16. Khu ginani u yedego gu dzi emiseya gu simama gu dwana ni gu dogoreya nya gu vivbe?

16 Simama gudwana ni gudogoreya nya gu vivbe. Ambari hwane nya gu ba u bhabhatisidwe uwe u yede gu simama gu dwana ni gu dogoreya nya gu vivbe. Wona giyeyedzo gya mwama moyo nya pwani khu Maurício. Na ngari muphya uye a di pheya gu hengeya malawu ni vama. Khu gu hegisa, uye tide vathu va Jehovha a pheya gu hevbula Bhibhiliya. Hwane nya gu ba a vbindrugedzide mavbanyelo yaye uye a bhabhatisidwe khu 2002. Ambari olu uye a thumedego Jehovha khu myaga nya yingi Maurício wari khuye: “Dzimbe dzitepo nyi di yede gu dwana ni gu dogoreya nya gu vivbe.” Uye kha digi isoso si mu vbedza tshivba. Wulangani nya isoso uye wari khuye: “Eni nya gu tiya hwambo khu gu dziti gu kheni tepo nyi si girigo isoso nyi na tsakisa Jehovha.” *

17. Ginani gi gu tiyisago avbo nya giyeyedzo gya Nabiha?

17 Gombeya ga Jehovha u lomba giphaso nigu u tumba liphuvbo laye nasiri tshivba yago. (Gal. 5:22; Filp. 4:6) Ha gu vbweta gu tshula muthu wa gale khu gu vbeleya, hi yede gu dzigaradza ngudzu. Wona giyeyedzo gya nyamayi moyo nya pwane khu Nabiha. Papayi waye a mu digide tepo a nga ba ari ni 6 myaga basi. Uye wari khuye: “Isoso si nyi vbiside ngudzu.” Tepo a nga ba ari muphya, Nabiha a diri muthu nya gu vbiredze gu goroga. Nigu a di gu gola maghilivindra. Uye a di pheya gu rengisa sidahadaha nigu a khade myaga nyo khaguri pasoni. Dzifakazi dzi nga ba dzi wuseya lipaso dzi di pheya gu hevbula naye Bhibhiliya. Nabiha a di pheya gu vbindrugedza silo nya singi. Uye a di khuye: “Si nyi vbevbugede gu diga simbe silo nya guvivbe. Ganiolu, gu diga gu daha dzi wide nya mba ghudwa.” Nabiha a dzi garadzede gu diga gu daha khu gipimo nya mwaga mowo ni metadu, khu gu hegisa uye a si kodzide. A giride kharini isoso? Uye wari khuye: “Gu diga satshavbo igyo gi nga nyi phasa gu diga gu daha gu gombeya ngudzu ga Jehovha. Uye a gu embeya vambe gu khuye: “Eni nyi ngu tiyisega gu kheni olu nyi nga si kodza gu vbindrugedza gasi gu tsakisa Jehovha ni wevbini a nga si kodza gu vbindrugedza.” *

UWE U NGA NINGANEDWA KHU GU BHABHATISWA

18. Guya khu 1 Vakorinto 6:9-11, ginani esi sithumi nya singi sa Nungungulu si si kodzidego gu gira?

18 Ga lizhana myaga nya gu pheye vathu nyo khaguri va hathidwego khu Jehovha gasi guya fuma ni Kristo, avo va di giride silo nya guvivbe. Khu giyeyedzo, avo va diri sibhayi, vama va dzi girago vanyamayi ni dzimbafa. Khu gu phaswa khu liphuvbo nya guage la Nungungulu avo va si kodzide gu vbindrugedza mavbanyelo yawe. (Leri 1 Vakorinto 6:9-11.) Khu ndziya nya gu fane, muhuno Bhibhiliya yi ngu phasa dzimiliyoni nya vathu gu vbindrugedza mavbanyelo yawe. * Avo va di ema gu gira silo nya guvbivbe. Giyeyedzo gyawe gya gu yeyedza gu khigyo anuwe u nga vbindrugedza mavbanyelo yago ni gu pala makhalelo nyo vivbe gasi u ninganedwa khu gu bhabhatiswa.

19. Hi na bhula khu ginani avbo nya ndrima yi landreyago?

19 Vbavbandze nya gu dzi garadzeye gu tshula muthu wa gale, vale va vbwetago gu bhabhatiswa va yede gu dzi garadzeya gu ambala muthu muphya. Ga ndrima yi landreyago, hi na bhula khu edzi hi nga girago khidzo isoso ni edzi vambe va nga hi phasago khidzo.

NDZIMO 41 Engiseya nombelo wangu

^ par. 5 Gasi gu hi ninganedwa khu gu bhabhatiswa hi yede gu dzi emiseya gu vbindrugedza mavbanyelo yathu. Ndrima yeyi, yi na hi phasa guti gu so thula ginani muthu wa gale. Khu ginani hi yedego gu tshula muthu wa gale nigu hi nga si gira kharini isoso? Avba nya ndrima yi landreyago hi na wona gu khethu hi nga gira kharini gasi gu hi simama ni muthu muphya ambari hwane nya gu ba hi bhabhatisidwe?

^ par. 3 Gasi gu mana simbe, wona ndrima: A Biblia muda a vida das pessoas — ‘Eu precisava voltar para Jeova.’ Umo nya Mukhedziseyi nya 1 Abril nya 2012, khu Giputukezi.

^ par. 10 MITSHAMUSELO NYA MALITO NYO KHAGURI: Gu ‘tshula muthu wa gale’ so thula gu diga mithumo ya gale ni esi Jehovha a si nyenyago. Hi yede gu pheya gu gira isoso na hi nga si bhabhatiswi. — Efes. 4:22.

^ par. 16 Gasi gu mana simbe, wona ndrima: A Biblia muda a vida das pessoas ‘Elas foram muito atenciosas comigo’ umo nya Mukhedziseyi nya 1 nya Maio nya 2012, khu Giputukezi.

^ par. 17 Gasi u mana simbe wona ndrima: A Biblia muda a vida das pessoas ‘Eu me tornei uma jovem revoltada e agressiva,’ Omu nya Mukhedziseyi nya 1 nya Outubro nya 2012, khu Giputukezi.

^ par. 64 MITSHAMUSELO NYA DZIFOTO: Gu vbindrugedza mavbanyelo nya guvivbe sa gu fana ni gu tshula sombo sa gale.